Một số vấn đề về công tác thông tin đối ngoại

MỤC LỤC MỞ ĐẦU 2 NỘI DUNG 3 CHƯƠNG I : Một số vấn đề về công tác thông tin đối ngoại 16 Quan hệ đối ngoại và công tác thông tin đối ngoại hiện nay 16 Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về công tác thông tin đối ngoại 19 Đài TNVN trong công tác thông tin đối ngoại 40 CHƯƠNG II : Các chương trình phát thanh đối ngoại 44 Những chặng đường phát triển cơ bản 44 Thực trạng phát thanh đối ngoại 60 Kết quả khảo sát thính giả VOV6 và VOV5 89 CHƯƠNG III: Định hướng và một số giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng hiệu quả phát thanh đối ngoại 98 3.1 Nhiệm vụ và vai trò của phát thanh đối ngoại trong tình hình mới 98 3.2 Những định hướng cơ bản của phát thanh đối ngoại 99 3.3 Một số giải pháp nâng cao chất lượng hiệu quả phát thanh đối ngoại 103 Một số kiến nghị KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC CHÚ THÍCH MỞ ĐẦU 1- Tính cấp thiết của đề tài Bước sang thế kỷ XXI, chúng ta đang chứng kiến những biến động sâu sắc trên thế giới. Ngày nay, tuy không còn những cuộc chiến tranh lớn hay sự đối đầu gay gắt về ý thức hệ như trước đây, nhưng những mâu thuẫn chủng tộc, tôn giáo, chủ nghĩa dân tộc cực đoan với những xu hướng ly khai.. đã và đang làm bùng nổ chiến tranh, xung đột tại một số khu vực trên thế giới mà nguyên nhân chủ yếu là vì lợi ích kinh tế, chứ không hẳn là xung đột về chính trị. Trên thực tế, những nước lớn có tiềm lực kinh tế, quân sự như Mỹ và một số nước phương Tây đang khẳng định sức mạnh trong việc xác lập trật tự thế giới mới có lợi cho họ. Những chuyển động trên thế giới hôm nay cho thấy, thế giới đang phát triển theo xu hương đa cực hoá với nhiều trung tâm lực lượng, vừa kiềm chế nhau, vừa hợp tác, đấu tranh quyết liệt với nhau. Tham gia vào cuộc đấu tranh nhằm lại tìm thế cân bằng trong xác lập trật tự thế giới mới còn phải kể đến đông đảo các quốc gia non trẻ đang phấn đấu vì hoà bình, độc lập, phát triển. Bên cạnh việc bảo đảm an ninh để phát triển, một xu hướng mới đang nổi lên hiện nay là xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế. Quá trình hội nhập và toàn cầu hoá không chỉ diễn ra trong lĩnh vực kinh tế, mà còn diễn ra trong các lĩnh vực đời sống xã hội, nhất là văn hoá thông tin. Trong xu thế cạnh tranh và hội nhập ấy, thông tin tuyên truyền được coi là vũ khí rất hiệu quả để thực hiện các mục tiêu kinh tế, chính trị. Những xu thÕ trªn đây đang dÉn ®Õn sù thay ®æi s©u s¾c c¸c mèi quan hÖ quèc tÕ. C¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu ®iÒu chØnh chiÕn l­îc quèc gia cña m×nh cho phï hîp víi t×nh h×nh míi. NhiÒu n­íc muèn t¹o m«i tr­êng æn ®Þnh hoµ b×nh cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, đặt lîi Ých d©n téc lªn hµng ®Çu. Trong xu h­íng ®ã, nhiÒu quèc gia ®ang ph¸t triÓn cè g¾ng v­¬n lªn, tho¸t khái sù c« lËp vÒ th«ng tin, kh¼ng ®Þnh tÝnh ®éc lËp tù chñ cña m×nh. Việt Nam một đất nước nhỏ đang phát triển ở khu vực Đông Nam Á cũng không nằm ngoài xu thế phát triển ấy. Xuất phát từ tình hình thực tiễn ấy, Đảng và Nhà nước VN chủ trương thực hiện chính sách đối ngoại hoà bình, hợp tác hữu nghị với tất cả các nước, đẩy mạnh các quan hệ quốc tế trên nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi, tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau. Đường lối đối ngoại của VN là nhằm mục tiêu khai thác tốt nhất những nhân tố quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc xây dựng phát triển đất nước theo định hướng XHCN. Theo chủ trương đó, Đảng và Nhà nước Việt Nam thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ quốc tế trên tinh thần “Việt Nam muốn là bạn với tất cả các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển”. Trong chính sách đối ngoại đó, Đảng và Nhà nước ta xác định: thông tin đối ngoại là lĩnh vực rất quan trọng trong hoạt động đối ngoại, nhất là trong bối cảnh VN mở rộng các quan hệ đối ngoại, đẩy mạnh tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Ngày nay, trong c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn, më réng giao l­u và hội nhập quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc, Đài TNVN trong đó có các ch­¬ng tr×nh ph¸t thanh ®èi ngo¹i vÉn ®­îc Ban bÝ th­ TW §¶ng ®¸nh gi¸ lµ: " một trong những c«ng cô quan träng nhÊt trong c«ng t¸c th«ng tin ®èi ngo¹i". Trong những năm gần đây, dù phải đứng trước áp lực cạnh tranh thông tin do sự phát triển mạnh mẽ của tất cả các loại hình báo chí truyền thông khác, víi ®Æc tr­ng cña mét §µi ph¸t thanh quèc gia, các buổi ph¸t thanh đèi ngo¹i vÉn lµ ph­¬ng tiÖn th«ng tin nhanh nhạy nèi gi÷a ViÖt Nam với thÕ giíi, cã diÖn phñ sãng réng nhÊt vµ cã ®ñ kh¶ n¨ng cÇn thiÕt ®Ó ®­a mäi th«ng tin ®Õn b¹n bÌ trªn thÕ giíi mét c¸ch nhanh chãng kÞp thêi. Đặc biệt từ ngày 1 tháng 9 năm 2006 một số chương trình của phát thanh đối ngoại (VOV6) được đưa lên mạng Internet qua trang báo điện tử của Đài đã “nối dài cánh sóng của Đài TNVN”, vượt qua mọi không gian, thời gian, xoá nhoà ranh giới quốc gia, toả khắp toàn cầu với chất lượng âm thanh chất lượng cao. Giờ đây, mọi thính giả kể cả thính giả ở những nước xa xôi đều có thể nghe và nghe lại được TNVN mà không phụ thuộc vào múi giờ hay thời tiết trên thế giới. Trong qu¸ tr×nh ®æi míi ®Êt n­íc hiÖn nay, §µi TNVN nãi chung vµ buæi ph¸t thanh cña Ban ®èi ngo¹i §µi TNVN nãi riªng đã có những đổi mới theo phong cách hiện đại. Khâu thể hiện mang tính khuôn thước truyền thống trước đây đã được điều chỉnh để mang tính thoại hơn, mang hơi thở cuộc sống hơn, phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. Tuy nhiªn, trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña m×nh, §µi TNVN ®ang ®øng trªn mét lo¹t vÊn ®Ò khã kh¨n phøc t¹p: - Đó là sự thay ®æi nhanh chãng cña t×nh h×nh thÕ giíi víi hµng lo¹t c¸c sù kiÖn dån dËp, sù ph¸t triÓn v­ît bËc cña nÒn b¸o chÝ thÕ giíi víi nh÷ng kü thuËt truyÒn th«ng hiÖn ®¹i, khiÕn mét §µi ph¸t thanh mang tÝnh chÊt quèc gia trong khu vùc Đông Nam Á cã quy m« kü thuËt ph¸t sãng cò, nhá, khã cã thÓ theo kÞp víi c¸c Đài phát thanh hiÖn ®¹i mang tÝnh quốc tế kh¸c. - Mét vÊn ®Ò n÷a lµ: Trong thêi ®¹i bïng næ th«ng tin, c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt th«ng tin hiÖn ®¹i ®· cã b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc, ngoµi radio, c¸c lo¹i h×nh kh¸c nh­ truyÒn h×nh, c¸c b¸o in kü thuËt cao với hơn 100 tờ báo đối ngoại, đặc biệt có tới 11.000 trang web và 73 b¸o ®iÖn tö Internet víi nh÷ng lo¹i h×nh ®a d¹ng ngµy cµng phæ biÕn hÊp dÉn quÇn chóng, l­îng th«ng tin ngµy cµng lín phong phó, nhiÒu chiÒu. Do vËy, ®èi t­îng ng­êi nghe, ng­êi xem cã nhiÒu nguån th«ng tin ®Ó so s¸nh ph©n tÝch, ®èi chiÕu. Đài truyền hình VN cũng đã lên kênh truyền hình đối ngoại VTV4, đang mở rộng phủ sóng ra nước ngoài. Một số các đài truyền hình địa phương như Đài truyền hình thành phố Hồ Chí Minh.. đã lên các bản tin tiếng Anh, Pháp, Trung quốc.. phát bằng nhiều phương tiện như đầu kỹ thuật số, hệ thống cáp quang, vệ tinh.. Do vËy Đài phát thanh nÕu kh«ng c¶i tiÕn vÒ néi dung còng nh­ c¸ch thÓ hiÖn th× khã lßng c¹nh tranh næi víi c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin b¸o chÝ kh¸c. - Bªn c¹nh ®ã cã c¸i khã mang tÝnh chñ quan ®ã lµ viÖc thÓ hiÖn néi dung th«ng tin. Trong nhiÒu n¨m qua, do cách làm theo kinh nghiệm, theo lối truyền thống..kh«ng Ýt c¬ quan b¸o chÝ, trong đó có lĩnh vực phát thanh phần nhiều chỉ thiªn vÒ tuyªn truyÒn, mµ Ýt chó träng ®Õn khÝa c¹nh th«ng tin, chưa chú ý nhiều đến đặc điểm, nhu cầu của người nghe, trong khi thế giới hiện đại ngày nay, thói quen nghe Đài đã thay đổi nhiều. §©y còng lµ ®iÓm h¹n chÕ ®èi víi phát thanh ®èi ngo¹i, khi mµ ng­êi nghe lµ nh÷ng thÝnh gi¶ n­íc ngoµi cã tr×nh ®é cao, ®· quen víi m«i tr­êng th«ng tin thùc dông vµ coi träng tù do th«ng tin. Cách làm kiểu cũ với lối tuyên truyền một chiều, néi dung dµi dßng thiªn nhiều vÒ lý luËn cả trong tin bµi khiÕn cho th«ng tin mang tÝnh m¸y mãc, khu«ng mÉu, ¸p ®Æt, do vËy thiÕu hÊp dÉn ng­êi nghe. - Mét khã kh¨n thùc tÕ trong ph¸t thanh ®ã lµ c«ng t¸c biªn tËp xö lý nguån tin. Do chưa có một bộ phận cung cấp tin riêng, nên cho ®Õn nay các chương trình phát thanh đối ngoại của §µi TNVN vÉn sö dông hầu hết tin cña Th«ng tÊn x· ViÖt Nam và một số nguồn trong nước. Tuy nhiên đa số nguồn tin này lại chủ yếu phục vụ, viết cho ng­êi trong n­íc, nên dïng cho ®èi ngo¹i võa thiÕu th«ng tin l¹i ch­a phï hîp ®èi víi ®èi t­îng ng­êi n­íc ngoµi. §ã cßn ch­a kÓ ®Õn yÕu tè truyÒn thanh nh­ viÖc sö dông tiÕng ®éng, ©m nh¹c nh­ thÕ nµo cho phù hợp với đặc điểm radio hiện đại, phù hợp với hơi thở cuộc sống ngày nay cũng chưa được chú ý sử dụng đúng mức để nâng tầm hiệu quả. - Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng cuéc ®æi míi ViÖt Nam ®· ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò chÝnh trÞ - v¨n ho¸ - x· héi, nhiÖm vô cho th«ng tin ®èi ngo¹i ph¶i v­¬n lªn ngang tÇm nhiÖm vô míi. ViÖt Nam đã gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO, tham gia Diễn đàn kinh tế châu Á- Thái Bình Dương APEC và ngày càng có vị trí đáng kể trong phát triển kinh tế ở khu vực Đông Nam Á và châu Á, do đó ®· thu hót sù chú ý của đông đảo dư luận, các nhà doanh nghiệp đầu tư quan tâm tới ViÖt Nam. CÇn ph¶i cã c¶i c¸ch thÓ hiÖn vÒ néi dung vµ h×nh thøc tuyền truyền ph¸t thanh ®èi ngo¹i phï hîp ®Ó tranh thñ ®­îc sù ®ång t×nh ñng hé cña hä c¶ vÒ tinh thÇn vËt chÊt ®èi víi c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt n­íc. 2- Tình hình nghiên cứu, lịch sử vấn đề Ngày 7-9-1945, Đài tiếng nói Việt Nam bắt đầu phát sóng buổi đầu tiên. Nội dung của buổi phát sóng đó là bản tuyên ngôn độc lập do Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tại Quảng trường Ba Đình khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hoà. Buổi phát thanh ngày đó ngoài việc phát bằng Tiếng Việt, còn được phát bằng các thứ tiếng Anh, Pháp, Quảng Đông và Quốc tế ngữ (ESPERANTO) - thứ ngữ mà nhiều Quốc gia lúc đó biết. Đó cũng chính là tiền thân của buổi phát thanh ra nước ngoài của Ban đối ngoại Đài TNVN ngày nay. HiÖn nay ph¸t thanh đèi ngo¹i ®­îc phát trên hai hệ chương trình. Hệ VOV6 dành cho thính giả và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, phát b»ng 11 thø ng÷ (Anh, Ph¸p, T©y Ban Nha, NhËt, Nga, Đức, B¾c Kinh, Lµo, Cămpuchia, Th¸i Lan, In®«nªxia và chương trình tiếng Việt dành cho đồng bào ở xa tổ quốc. Hệ VOV5 gồm các thứ ngữ: Anh, Pháp, Nga, Trung quốc, Nhật phát trên sóng FM dành cho cộng đồng những người nước ngoài đang sinh sống, học tập và công tác tại Việt Nam. Tổng thời lượng của cả hai chương trình VOV6 và VOV5 là 119 giờ/ngày, trong đó thời lượng của VOV5 là 17 giờ 30 phút/ ngày. Đến nay, h¬n 100 quèc gia ở c¸c ch©u lôc ®· nghe ®­îc §µi TNVN. Đ· cã 20 trung t©m ®­îc thµnh lËp t¹i nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi ®Ó nghe, sö dông vµ lÊy nguån th«ng tin cña TNVN. Ra ®êi cách đây hơn 60 năm, trải qua nhiều giai đoạn phát triển khó khăn, gian khổ trong c¸c cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p råi ®Õ quèc Mü, Đài TNVN trong đó có các ch­¬ng tr×nh ph¸t ra n­íc ngoµi cña §µi đã kh¼ng ®Þnh lµ c¬ quan ng«n luËn tuyªn truyÒn cña §¶ng, lµ vò khÝ s¾c bÐn, lîi h¹i trªn mÆt trËn t­ t­ëng chèng kÎ thï, đồng thời còn lµ chiÕc cÇu h÷u nghÞ t×nh c¶m gi÷a nh©n d©n ViÖt Nam vµ nh©n d©n thÕ giíi, tranh thñ sù ñng hé ®ång t×nh cña hä gãp phÇn vµo c¸c cuéc kh¸ng chiÕn cña d©n téc v× ®éc lËp, tù do cña tæ quèc - v× c«ng cuéc x©y dùng CNXH. Bước sang giai đoạn phát triển hoà bình và thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, Đài TNVN với các chương trình phát thanh đối ngoại đã thực hiện nhiều cải tiến, đổi mới các chương trình phát thanh. Các chương trình phát thanh đã có thêm nhiều tiết mục mới, phong phú hơn, số lượng giờ phát thanh của các chương trình cũng tăng lên đáng kể, cách thể hiện trong một số chương trình phát thanh đối ngoại cũng dần tiến tiếp cận với phát thanh hiện đại, có tiết tấu nhanh hơn, sử dụng âm nhạc nhiều hơn. Tuy nhiên đứng trước sự thay đổi nhanh chóng của các sự kiện trên thế giới, sự phát triển nhanh chóng của khoa học kỹ thuật, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong phát thanh, truyền hình, nhất là sự phát triển báo điện tử Internet với xu hướng đa dạng hoá phương thức truyền tải thông tin đa phương tiện gồm cả báo viết( ký tự chữ viết) , báo hình( hình ảnh, video), báo nói( phát thanh) trên mạng Internet.. ngày càng phổ biến. Thông tin không chỉ được chuyển tải nhanh chóng trong nước, mà còn vượt biên giới quốc gia ra nước ngoài. Nhờ đó, thính giả có thêm rất nhiều nguồn thông tin để so sánh đối chiếu. Do vậy, đặt ra thách thức đối với phát thanh nói chung và phát thanh đối ngoại nói riêng cần phải có những cải tiến đổi mới mạnh mẽ cả trong nội dung và phương thức thể hiện trên sóng, nếu không muốn bị tụt hậu, mất dần thính giả. Một mặt khác, do sự thay đổi nhanh chóng của tình hình quốc tế, nhu cầu của người nghe, thói quen nghe Đài giờ đây đã khác trước. Trước đây bạn bè quốc tế thường biết đến dân tộc Việt Nam anh hùng dũng cảm trong cuộc đấu tranh bảo vệ nền độc lập tự do của đất nước. Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa hơn 30 năm, hình ảnh Việt Nam như thế nào vẫn là dấu hỏi với người dân nhiều nước trên thế giới, nhất là những nước có vị trí địa lý xa Việt Nam. Một lý do hạn chế khác xuất phát từ chính sự chủ quan của người làm phát thanh trong nước. Từ nhiều năm nay, nhất là trong giai đoạn chiến tranh, chúng ta dồn toàn bộ tâm lực cổ vũ ca ngợi cho chiến thắng, góp phần vào thắng lợi chung của dân tộc. Tuy nhiên, cách làm phát thanh thời chiến khác với cách làm phát thanh thời bình. Kế tiếp những công việc đó, những người làm phát thanh đối ngoại thường chủ yếu làm theo kinh nghiệm, lớp đi trước dạy cho lớp đi sau, do vậy không tránh khỏi lối mòn, thậm chí vẫn tồn tại cách viết theo kiểu tô hồng một chiều, cho dù hoàn cảnh đã thay đổi. Chúng ta có nhiều lý do để biện minh cho cách làm của mình, nhưng có một thực tế là cách làm theo kiểu thông tin một chiều, chủ yếu ca ngợi thường dễ làm, dễ được chấp nhận bởi nó tránh được sai sót, nhất là sai sót về mặt chính trị.. Cứ theo suy luận như thế, vô tình chúng ta làm cho các buổi phát thanh tẻ nhạt, thiếu sự phản biện thuyết phục người nghe. Trong bối cảnh thính giả nước ngoài phần nhiều ở các nước phương Tây lại có trình độ cao, quen sống trong môi trường thực dụng thông tin, nếu cứ đưa thông tin một chiều thính giả sẽ khó chấp nhận và do đó thiếu hấp dẫn đối với thính giả. Điều này đòi hỏi những người làm phát thanh đối ngoại cần phải nhận thức tỉnh táo, phải đẩy mạnh cải tiến nâng cao chất lượng, hiệu quả các chương trình phát thanh cả về nội dung và hình thức thể hiện. 3- Mục đích, nhiệm vụ, đối tượng, phạm vi nghiên cứu §Ó hoµn thµnh nhiÖm vô cña m×nh, ch­¬ng tr×nh ph¸t thanh đối ngoại của Đài TNVN cÇn ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi, t¨ng c­êng c¶i tiÕn ch­¬ng tr×nh, n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ th«ng tin c¶ vÒ néi dung vµ h×nh thøc. Th«ng tin ph¶i mang tÝnh ch©n thùc, kh¸ch quan h¬n n÷a. H×nh thøc thÓ hiÖn ph¶i thay ®æi phï hîp t©m lý thÞ hiÕu nghe lµ ng­êi n­íc ngoµi víi môc tiªu cao nhÊt: chÊt l­îng, hiÖu qu¶. VËy hiÖu qu¶ cña các ch­¬ng tr×nh ph¸t thanh đèi ngo¹i ph¶i ®¹t tíi møc nµo ®Ó thu hót nhiÒu thÝnh gi¶ n­íc ngoµi vµ trªn thùc tÕ nã ®· ®¹t ®­îc ë møc ®é nµo? §©y lµ vÊn ®Ò ®ßi hái mét sù nghiªn cøu nghiªm tóc, qua ®ã hy väng t×m ra mét sè gi¶i ph¸p ®em l¹i thµnh c«ng cho ch­¬ng tr×nh ph¸t thanh đèi ngo¹i, nhÊt lµ trong cuéc ch¹y ®ua gi÷a cung vµ cÇu cña ph¸t thanh thÕ giíi ngµy mét hiÖn ®¹i. Một vấn đề quan trọng nữa là muốn nâng cao chất lượng hiệu quả của các chương trình phát thanh đối ngoại thì cần phải tiến hành nghiên cứu một cách tổng thể về nhu cầu, tâm lý, sở thích của thính giả để từ đó đáp ứng như cầu thông tin và điều chỉnh và tăng thêm hiệu quả các chương trình phát thanh. Tuy nhiên do hoàn cảnh, cách làm theo kinh nghiệm là chính, nên từ nhiều năm nay, hầu như chưa có đợt khảo sát nghiên cứu nhu cầu thính giả ở nước ngoài một cách toàn diện. Trong lịch sử phát triển, Ban biên tập đối ngoại Đài TNVN cũng có vài đợt nghiên cứu về về thính giả nước ngoài và bà con Việt kiều sống ở nước ngoài, nhưng mới chỉ dừng lại khảo sát ở một số đề tài nghiên cứu trong phạm vi hẹp, đa số thông tin thu thập qua thư thính giả gửi về Đài TNVN theo từng quý, từng từng năm. Ban biên tập đối ngoại cũng đã 2 lần tổ chức cuộc thi “ Bạn biết gì về Việt Nam” để qua đó tìm hiểu phần nào nhu cầu người nghe. Tuy nhiên trên thực tế việc khảo sát thính giả, nhất là thính giả ở nước ngoài là vấn đề khó, bởi đối tượng nghe các chương trình đối ngoại của Đài TNVN ở phạm vi trải rộng ở khắp các châu lục. Hơn nữa mỗi thứ ngữ trong chương trình phát thanh đối ngoại lại có những đối tượng, có khối người nghe khác nhau. Cùng là tiếng Anh nhưng có người nghe tiếng Anh ở Úc, ở Philipin, cũng có người nghe tiếng Anh ở Bắc Mỹ, ở Hà Lan hay ở Đức..do vậy mối quan tâm cũng như nhu cầu nghe Đài TNVN ở các nước, các khu vực lãnh thổ là rất khác nhau. Chính vì vậy kết quả khảo sát ý kiến qua các thư, bài viết của thính giả gửi về dù chưa mang tính đại diện cao, nhưng là tư liệu căn cứ vô cùng quý báu để những người làm công tác phát thanh đối ngoại phân tích, đối chiếu với công việc của mình. Cũg có một thực tế là hầu hết những thính giả gửi thư hay tham dự các cuộc thi thường là những thính giả gắn bó và yêu mến Đài TNVN, do vậy những nhận xét đánh giá của họ về nội dung chất lượng các chương trình phát thanh thường mang tính ngoại giao, rất hiếm khi có những nhận xét đánh giá thẳng thừng về nội dung chất lượng, cách thể hiện các chương trình.. Đây cũng là vấn đề tôi suy nghĩ rất nhiều và dành công sức lục tìm, lựa chọn ý kiến trong số những lá thư thính giả gửi về Ban biên tập đối ngoại từ năm 2001-2005 với mong muốn tìm hiểu nhu cầu thực sự của người nghe. Tôi cho đây là công việc quan trọng và cấp thiết nhất, bởi dù cố gắng viết bài hay, dựng chương trình công phu, kỹ thuật hoàn hảo đến đâu..sẽ chẳng còn ý nghĩa gì khi nó đi trệch hướng, không đáp ứng nhu cầu, không hấp dẫn người nghe. 4- Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu Nhận thức được tầm quan trọng của công tác thông tin đối ngoại trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, từ nhiều năm qua Đảng và nhà nước Việt Nam đã dành sự quan tâm đặc biệt cho công tác thông tin đối ngoại nói chung và công tác thông tin đối ngoại trên Đài TNVN. Ngµy 13/6/1992 Ban BÝ th­ TW ®· ra chØ thÞ sè 11- CT/TW vÒ ®æi míi vµ t¨ng c­êng c«ng t¸c th«ng tin ®èi ngo¹i. VÒ ho¹t ®éng cña §µi TNVN, B¶n chØ thÞ 11 nªu râ: "§µi PTTNVN cÇn ®­îc t¨ng c­êng, t¨ng c«ng suÊt ph¸t sãng vµ nghiªn cøu h×nh thøc hîp t¸c ®Ó tiÕp ©m cho mét sè ®èi t­îng. N©ng cao chÊt l­îng c¸c ch­¬ng tr×nh phát thanh b»ng tiÕng n­íc ngoµi cña §µi vµ ch­¬ng tr×nh ph¸t thanh b»ng tiÕng ViÖt cho ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi" Trong buæi tíi th¨m vµ lµm viÖc víi c¸n bé phãng viªn §µi TNVN (ngµy 3-9-2003) nguyên Chñ tÞch nước TrÇn §øc L­¬ng ph¸t biÓu nªu râ “ Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ xu thÕ héi nhËp quèc tÕ ngµy cµng m¹nh mÏ, ®Êt n­íc ta ®ang ®øng tr­íc vËn héi míi vµ triÓn väng tèt ®Ñp, ®ång thêi còng ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu khã kh¨n to lín. Cuéc ®Êu tranh trªn lÜnh vùc t­ t­ëng - v¨n ho¸ tiÕp tôc diÔn ra phøc t¹p. Lµ tê b¸o míi cña §¶ng vµ nhµ n­íc, víi lîi thÕ vèn cã, lµn sãng §µi TNVN ph¶i lu«n thÓ hiÖn b¶n lÜnh chÝnh trÞ, nghÒ nghiÖp v÷ng vµng, cã tÝnh chiÕn ®Êu, cã søc truyÒn c¶m vµ thu phôc cao, t¹o mét kªnh th«ng tin ®¸ng tin cËy, gãp phÇn tÝch cùc trong cuéc ®Êu tranh chèng l¹i c¸c luËn ®iÖu sai tr¸i cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch, b¶o vÖ ®­êng lèi cña §¶ng vµ nhµ n­íc tranh thñ ®­îc sù ®ång t×nh ñng hé vµ gióp ®ì cña b¹n bÌ trªn thÕ giíi.” Như vậy, trong nhiều văn kiện lý luận của Đảng, Nhà nước và chính phủ ta đều nhấn mạnh sự cần thiết phải đẩy mạnh công tác thông tin đối ngoại để đáp ứng yêu cầu tình hình mới. Nhìn lại quá trình lịch sử phát triển các chương trình phát thanh đối ngoại của Đài TNVN qua các thời kỳ cho thấy, phát thanh đối ngoại đã đạt được những thành tựu đáng tự hào. Tuy nhiên, trong thời đại mới, thời đại phát triển của công nghệ thông tin, của phát thanh hiện đại đã và đang đặt ra thách thức mới cho phát thanh đối ngoại phải vươn lên, cải tiến nâng cao chất lượng hiệu quả của các chương trình phát thanh đối ngoại. Để nâng cao chất lượng hiệu quả chất lượng các chương trình phát thanh đối ngoại thì một trong những điều cốt yếu nhất là phải tìm hiểu nhu cầu, tâm lý tiếp nhận thông tin của người nghe. Chính vì vậy, trong khi nghiên cứu đề tài này, tôi cố gắng sử dụng phương pháp thống kê, điều tra thư thính giả của các chương trình đối ngoại Đài TNVN, nhất là tập trung phân tích về