Nghiên cứu công nghệ và xây dựng mô hình nuôi thâm canh ốc hương xuất khẩu

b é th ñ y s¶ n v iÖn n c n ttsiii b é t h ñ y s ¶ n v iÖ n n c n tt si ii BỘ THỦY SẢN ViÖn Nghiªn cøu nu«i trång thñy s¶n III 33 §Æng tÊt, Nha Trang, Khánh Hòa B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc c«ng nghÖ ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc: Nghiªn cøu c«ng nghÖ vµ x©y dùng m« h×nh nu«i th©m canh èc h−¬ng xuÊt khÈu M∙ sè KC.06.27.NN thuéc Ch−¬ng tr×nh KH&CN träng ®iÓm cÊp Nhµ n−íc giai ®o¹n 2001-2005 "øng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ s¶n phÈm chñ lùc", M· sè KC.06 Chñ nhiÖm §Ò tµi: TS. NguyÔn Thị Xu©n Thu C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi: ViÖn Nghiªn cøu nu«i trång thñy s¶n III 6491 27/8/2007 Nha Trang, 5-2006 BỘ THỦY SẢN VIỆN NCNTTS III BỘ THỦY SẢN ViÖn nghiªn cøu nu«i trång thñy s¶n iii 33 ĐẶNG TẤT, NHA TRANG, KHÁNH HÒA B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc & kü thuËt ®Ò tµi Nghiªn cøu c«ng nghÖ vµ x©y dùng m« h×nh nu«i th©m canh èc h−¬ng xuÊt khÈu Mà SỐ: KC.06.27NN Chủ nhiệm đề tài: ts. NguyÔn ThÞ Xu©n Thu Nha Trang, th¸ng 5/2006 DANH S¸CH t¸c gi¶ Cña ®Ò tµi kh&cn cÊp nhµ n−íc (Danh s¸ch nh÷ng c¸ nh©n ®· ®ãng gãp s¸ng t¹o chñ yÕu cho ®Ì tµi ®−îc s¾p xÕp theo thø tù ®∙ tháa thuËn) 1. Tªn ®Ò tµi: Nghiªn cøu c«ng nghÖ vµ x©y dùng m« h×nh nu«i th©m canh èc h−¬ng xuÊt khÈu M· sè: KC.06.27NN 2. Thuéc ch−¬ng tr×nh: ¦ng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ s¶n phÈm chñ lùc. M· sè : KC.06 3. Thêi gian thùc hiÖn: 1/2004-12/2005 4. C¬ quan chñ tr×: ViÖn Nghiªn cøu Nu«i trång thñy s¶n III 5. Bé chñ qu¶n: Bé Thñy s¶n 6. Danh s¸ch t¸c gi¶ TT Häc hµm, häc vi, hä vµ tªn Ch÷ ký 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 TS. NguyÔn ThÞ Xu©n Thu KS. Hßang V¨n DuËt KS. NguyÔn V¨n Hµ KS. TrÇn V¨n Thu KS. Phan Th−¬ng HuyÒn KS. Phan §¨ng Hïng KS. Lª ThÞ Ngäc Hßa ThS. Th¸i Ngäc ChiÕn KS. NguyÔn §øc §¹m KS. Lª V¨n YÕn KTV. NguyÔn C«ng V¨n ThS. Mai Duy Minh Thñ tr−ëng c¬ quanchñ tr× ®Ò tµi MôC LôC Toùm taét Môû ñaàu Chöông 1: Toång quan 1.1. Moät soá ñaëc ñieåm sinh hoïc cuûa oác höông 1.1.1. Heä thoáng phaân loïai 1.1.2. Ñaëc ñieåm hình thaùi 1.1.3. Ñaëc ñieåm sinh saûn vaø voøng ñôøi cuûa oác höông 1.1.4. Ñaëc ñieåm dinh döôõng, sinh tröôûng cuûa oác höông 1.1.5. Söï thích nghi vôùi ñieàu kieän sinh thaùi cuûa oác höông 1.2. Tình hình nghieân cöùu vaø phaùt trieån nuoâi oác höông thöông phaåm 1.2.1. Treân theá giôùi 1.2.2. ÔÛ Vieät Nam Chöông II. Phöông phaùp nghieân cöùu 2.1 Ñòa ñieåm nghieân cöùu 2.2. Phöông phaùp nghieân cöùu caùc chæ tieâu kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh 2.3. Thieát keá caùc heä thoáng nuoâi oác höông thaâm canh 2.4. Kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh trong caùc moâ hình nuoâi 2.5. Phöông phaùp nghieân cöùu taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng ñeán heä thoáng nuoâi thaâm canh 2.6. Caùc coâng thöùc tính 2.7. Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu. Chöông III. Keát quaû nghieân cöùu vaø thaûo luaän 3.1. Nghieân cöùu xaùc ñònh xaùc chæ tieâu kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh 3.1.1. Maät ñoä nuoâi 3.1.2. Nghieân cöùu caùc chæ tieâu veà dinh döôõng thöùc aên 3.1.3. Moät soá beänh thöôøng gaëp trong nuoâi oác höông thaâm canh vaø bieän phaùp phoøng beänh 1 2 2 2 2 4 4 5 5 12 12 12 18 30 31 35 36 37 37 46 50 57 3.2. Xaây döïng moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh 3.2.1. Moâ hình nuoâi thaâm canh trong ñaêng loàng 3.2.2. Moâ hình nuoâi thaâm canh trong ao 3.2.3. Moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong beå xi maêng 3.2.4. So saùnh hieäu quaû caùc moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong ñaêng, ao vaø beå XM 3.3. Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh 3.3.1. Taùc ñoäng cuûa heä thoáng nuoâi ñoái vôùi moâi tröôøng xung quanh 3.3.2. Taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng ñeán heä thoáng nuoâi oác höông thaâm canh 3.4. Xaây döïng qui trình nuoâi oác höông thaâm canh 3.5. Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh 3.5.1. Hieäu quaû kinh teá 3.5.2. Hieäu quaû xaõ hoäi 3.5.3. Hieäu quaû veà moâi tröôøng 3.6. Caùc thoâng tin veà thò tröôøng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phaùt trieån ñaàu ra cho saûn phaåm oác höông 3.6.1. Caùc thoâng tin veà thò tröôøng oác höông 3.6.2. Caùc keânh tieáp caän thò tröôûng cho saûn phaåm oác höông 3.6.3. Löu giöõ, baûo quaûn vaø vaän chuyeån 3.6.3. Nhöõng nhaän ñònh veà thò tröôøng oác höông trong nhöõng naêm tôùi vaø caùc giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng oác höông 3.7. Toång quaùt hoùa vaø ñaùnh giaù keát quaû thu ñöôïc Keát luaän vaø ñeà xuaát yù kieán Lôøi caûm ôn Taøi lieäu tham khaûo 57 67 74 80 81 81 87 95 110 110 112 113 114 114 116 117 120 122 124 128 129 DANH MUÏC BAÛNG Baûng 1.1. Keát quaû ñieàu tra tình hình phaùt trieån nuoâi oác höông ôû caùc tænh Mieàn Trung Baûng 2.1. Kích côõ oác thí nghieäm vaø maät ñoä thaû ôû caùc giai ñoïan Baûng 2.2. Thaønh phaàn nguyeân lieäu vaø coâng thöùc phoái cheá thöùc aên cho oác höông Baûng 3.1. Taêng tröôûng veà troïng löôïng vaø tæ leä soáng cuûa oác sau 40 ngaøy nuoâi trong ñaêng ôû caùc maät ñoä khaùc nhau Baûng 3.2. Taêng tröôûng veà khoái löôïng vaø tæ leä soáng cuûa oác sau 130 ngaøy nuoâi ôû 4 maät ñoä Baûng 3.3. Thôøi gian nuoâi, taêng tröôûng, tæ leä soáng vaø heä soá tieâu toán thöùc aên cuûa oác nuoâi baèng hình thöùc luaân chuyeån ao taïi Xuaân Töï Baûng 3.4. Thôøi gian nuoâi, taêng tröôûng, tæ leä soáng vaø heä soá tieâu toán thöùc aên cuûa oác nuoâi theo moâ hình ít thay nöôùc taïi Ñoàng Boø Baûng 3.5. Tæ leä soáng vaø taêng tröôûng cuûa oác nuoâi trong beå composite ôû caùc maät ñoä khaùc nhau söû duïng heä thoáng nöôùc chaûy tuaàn hoøan Baûng 3.6. Troïng löôïng vaø tæ leä soáng cuûa oác höông sau 8 thaùng nuoâi trong beå xi maêng ôû 3 maät ñoä khaùc nhau Baûng 3.7. Taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác nuoâi trong beå xi maêng vaø trong loàng nuoâi ôû beå composite. Baûng 3.8. Taêng tröôûng, tyû leä soáng cuûa oác sau 3 thaùng nuoâi baèng 4 loïai thöùc aên Baûng 3.9. Taêng tröôûng veà kích thöôùc vaø troïng löôïng, tyû leä soáng cuûa oác khi söû duïng caùc loïai thöùc aên töôi, thöùc aên cheá bieán vaø thöùc aên töôi keát hôïp cheá bieán. Baûng 3.10. Taêng tröôûng, tæ leä soáng vaø heä soá thöùc aên cuûa oác nuoâi trong ao vôùi caùc loïai thöùc aên khaùc nhau Baûng 3.11. Keát quaû nuoâi caáy vi sinh töø caùc maãu oác, neàn ñaùy vaø moâi tröôøng nöôùc. Baûng 3.12. Maät ñoä vi khuaån (CFU/ml) trong quaù trình caûm nhieãm ôû caùc loâ treân oác höông Baûng 3.13. Keát quaû kieåm tra maãu tieâu baûn töôi Baûng 3.14. Keát quaû nuoâi caáy vi sinh treân maãu oác khoûe vaø beänh 8 14 15 37 38 39 41 42 43 44 46 47 48 51 51 54 55 Baûng 3.15. Keát quaû thí nghieäm caûm nhieãm vi khuaån Vibrio fluvialis treân oác höông Baûng 3.16. Caùc thoâng soá moâi tröôøng khu vöïc xaây döïng moâ hình nuoâi ñaêng Baûng 3.17. Ñieàu kieän moâi tröôøng vuøng nuoâi ñaêng loàng taïi ñaûm Bình Ba (CR2) vaø Ñieäp Sôn (ÑS) Baûng 3.18. Caùc chæ soá kyõ thuaät cuûa moâ hình nuoâi thaâm canh trong ñaêng Baûng 3.19. Hieäu quaû kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong ñaêng Baûng 3.20. Cô caáu chi phí treân 1 taán oác höông nuoâi ñaêng Baûng 3.21. Phaân tích hieäu quaû kinh teá nuoâi oác höông thöông phaåm ôû giai ñoïan 1. Baûng 3.22. Phaân tích hieäu quaû kinh teá nuoâi oác höông thöông phaåm ôû giai ñoïan 2. Baûng 3.23. Caùc chæ tieâu moâi tröôøng trong caùc ao nuoâi. Baûng 3.24. Caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong ao taïi Xuaân Töï (XT) vaø Ninh Thoï (NT). Baûng 3.25. Hieäu quaû kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong ao. Baûng 3.26. Cô caáu chi phí cho 1 taán oác höông nuoâi trong ao. Baûng 3.27. Hieäu quaû kinh teá tính theo maät ñoä oác nuoâi trong ao (theo hình thöùc luaân chuyeån) ôû Xuaân Töï. Baûng 3.28. Hieäu quaû kinh teá tính theo maät ñoä oác nuoâi trong ao (trong ñieàu kieän ít thay nöôùc) taïi Ñoàng Boø. Baûng 3.29. Caùc chæ tieâu moâi tröôøng trong beå nuoâi oác höông. Baûng 3.30. Caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong beå xi maêng taïi Vaïn Höng (VH), Nha Trang (NT) vaø Khang Thaïnh (KT). Baûng 3.31. Hieäu quaû kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong beå xi maêng. Baûng 3.32. Cô caáu chi phí treân 1 taán oác höông nuoâi trong beå xi maêng. Baûng 3.33. So saùnh hieäu quaû caùc moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh. Baûng 3.34. Toång löôïng N do oác höông thaûi ra trong 1 ngaøy töø thöïc nghieäm. Baûng 3.35. Giaù trò caùc thoâng soá moâi tröôøng trong caùc loàng nuoâi gheùp vaø nuoâi ñôn. Baûng 3.36. Keát quaû phaân tích maãu nöôùc moâi tröôøng loàng nuoâi oác höông vaø toâm huøm. 55 57 58 60 61 64 65 65 67 69 70 72 73 74 76 77 78 79 80 81 85 85 Baûng 3.37. Keát quaû phaân tích maãu ñaùy moâi tröôøng loàng nuoâi oáùc höông vaø toâm huøm. Baûng 3.38. Aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä ñeán tæ leä soáng vaø hoïat ñoäng cuûa oác höông gioáng. Baûng 3.39. Aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä ñeán tæ leä soáng vaø hoïat ñoäng cuûa oác höông thöông phaåm (kích côõ 120-150 con/kg). Baûng 3.40. Taêng tröôûng cuûa oác höông nuoâi ôû caùc ñoä maën khaùc nhau. Baûng 3.41. Aûnh höôûng cuûa chaát ñaùy ñeán taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác höông nuoâi. Baûng 3.42. Taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác höông trong caùc ao thöû nghieäm duøng men vi sinh xöû lyù moâi tröôøng ñaùy. Baûng 3.43. Boä chæ tieâu moâi tröôøng cho heä thoáng nuoâi oác höông thaâm canh. Baûng 3.44. Hieäu quaû kinh teá cuûa moät soá cô sôû nuoâi oác höông Baûng 3.45. So saùnh caùc chæ tieâu kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông vaø toâm suù, toâm huøm Baûng 3.46. Ñaëc ñieåm lao ñoäng cuûa moâ hình nuoâi oác höông . Baûng 3.47. Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng oác höông 86 89 90 88 91 94 95 110 111 112 121 DANH MUÏC HÌNH Hình 1.1. Sô ñoà voøng ñôøi cuûa oác höông Babylonia areolata. Hình 1.2. Taêng tröôûng saûn löôïng gioáng vaø saûn löôïng nuoâi thöông phaåm oác höông. Hình 2.1. Qui trình cheá bieán thöùc aên. Hình 2.2. Baûn veõ thieát keá loàng, ñaêng vaø roï nuoâi oác höông. Hình 2.3. Sô ñoà thieát keá ao nuoâi oác höông thaâm canh baèng hình thöùc nuoâi luaân chuyeån ao taïi Xuaân Töï, Vaïn Ninh, Khaùnh Hoøa. Hình 2.4. Hình thöùc nuoâi caém ñaêng trong ao. Hình 2.5. Thieát keá ao nuoâi theo hình thöùc ít thay nöôùc. Hình 2.6. Thieát keá beå xi maêng nuoâi oác höông. Hình 2.7. Sô ñoà maët caét vaø kích thöôùc beå xi maêng Hình 2.8. Heä thoáng beå composite nuoâi oác höông thaâm canh Hình 2.9. Sô ñoà hình khoái beå taàng nuoâi oác höông Hình 2.10. Thao taùc kyõ thuaät treân beø Hình 2.11. Maùy suïc khí trong ao nuoâi oác höông Hình 2.12. Caáu taïo böøa ñaùy Hình 2.13. Böøa veä sinh ñaùy vaø xòt röûa ñaùy ao baèng maùy bôm. Hình 2.14. Duïng cuï thu hoïach oác höông Hình 3.1. Toác ñoä taêng tröôûng veà troïng löôïng cuûa oác höông ôû 2 giai ñoïan Hình 3.2. Toác ñoä taêng tröôûng vaø naêng suaát nuoâi oác ôû caùc giai ñoïan nuoâi luaân chuyeån Hình 3.3. Toác ñoä taêng tröôûng vaø naêng suaát oùc nuoâi trong ao ít thay nöôùc. Hình 3.4. Bieán thieân troïng löôïng oác sau 8 thaùng nuoâi ôû 3 maät ñoä khaùc nhau Hình 3.5. Taêng tröôûng cuûa oác nuoâi baèng caùc loïai thöùc aên khaùc nhau. Hình 3.6. Oác chui khoûi voû. 3 9 16 20 21 22 22 23 24 25 26 26 27 28 28 29 38 40 41 43 49 50 Hình 3.7. Moâ thaønh voøi huùt thöùc aên vaø thaønh ruoät cuûa oác höông coù hoäi chöùng chui khoûi voû. Hình 3.8. Daáu hieäu beänh söng voøi, phoàng chaân. Hình 3.9. Nguyeân sinh ñoäng vaät kyù sinh trong voøi huùt thöùc aên vaø ruoät cuûa oác höông. Hình 3.10.Moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong ñaêng loàng. Hình 3.11. Moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong ao ôû Xuaân Töï vaø Ninh Thoï. Hình 3.12. Moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông thaâm canh trong beå xi maêng. Hình 3.13. Sô ñoà chuyeån hoùa dinh döôõng giöõa caùc ñoái töôïng nuoâi. Hình 3.14. Sô ñoà phaân boá chaát thaûi töø moät loàng nuoâi oác höông. Hình 3.15. Soá löôïng vi sinh vaät toång soá trong nöôùc ôû caùc beå nuoâi. Hình 3.16. Soá löôïng vi sinh vaät toång soá trong ñaùy ôû caùc beå nuoâi. Hình 3.17. Dieãn bieán giaù oác höông soáng taïi bieân giôùi Vieät Trung vaø taïi caùc cô sôû nuoâi oác höông töø thaùng 9/2004 ñeán nay. Hình 3.18. Ñoùng goùi vaø vaän chuyeån oác höông. 52 53 53 59 68 75 83 84 92 93 115 119 TãM T¾T Báo cáo trình bày kết quả nghiên cứu của đề tài «Nghiên cứu công nghệ và xây dựng mô hình nuôi thâm canh ốc hương xuất khẩu » thuộc Chương trình Ứng dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất các sản phẩm xuất khẩu và sản phẩm chủ lực. Mã số KC.06.27NN. Nội dung chủ yếu của báo cáo gồm : i) Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngòai nước: Ốc hương là đối tượng thủy sản mới nổi lên ở khu vực Châu Á khỏang 5 năm trở lại đây. Hiện nay mới chỉ 3 nước là Việt Nam, Trung Quốc và Thái Lan phát triển nghề nuôi ốc hương. Ốc hương là thực phẩm quí và được ưa chuộng ở Trung Quốc và các nước có cộng đồng người Hoa vì vậy thị trường tiêu thụ chỉ giới hạn trong một số quốc gia. Năm 2005, các tỉnh Miền Trung đặc biệt 3 tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên, Ninh Thuận sản xuất được 146 triệu con giống và 423 tấn ốc hương thương phẩm, đạt giá trị kim ngạch gần 4,5 triệu USD. ii) Phương pháp nghiên cứu : trình bày các phương pháp sử dụng trong nghiên cứu và thực nghiệm. iii) Kết quả nghiên cứu và thảo luận : Đây là phần chính của báo cáo với 5 nội dung gồm : - Nghiên cứu xác định các chỉ tiêu kỹ thuật nuôi ốc hương thâm canh - Thiết kế các mô hình nuôi thâm canh trong đăng/lồng, ao và bể xi măng. - Xây dựng mô hình nuôi ốc hương thâm canh và đánh giá hiệu quả của các mô hình nuôi. - Đánh giá tác động môi trường của mô hình nuôi ốc hương thâm canh - Xây dựng qui trình nuôi ốc hương thâm canh - Tìm hiểu các thông tin thị trường và đề xuất giải pháp tiêu thụ sản phẩm ốc hương. Đề tài đã hòan thành các nội dung nghiên cứu trên với các sản phẩm chính đạt được là : - 3 qui trình công nghệ nuôi thâm canh ốc hương trong đăng, ao và bể XM. - 3 mô hình nuôi thâm canh ốc hương trong đăng, ao và bể xi măng. - Đạt số lượng sản phẩm là 86,3 tấn ốc hương, trong đó sản phẩm trực tiếp làm ra từ các mô hình của đề tài là 32,6 tấn (vượt chỉ tiêu 2,6 tấn) và sản phẩm do hướng dẫn cho doanh nghiệp và hộ gia đình làm là 53,7 tấn. Hầu hết số ốc hương trên đều đạt tiêu chuẩn xuất khẩu và bán dạng sống cho Trung Quốc và Đài Loan. Kết quả trên chứng tỏ đề tài đã thành công ở qui mô sản xuất lớn và xây dựng được qui trình nuôi ổn định, áp dụng có hiệu quả vào sản xuất. iv) Kết luận và đề xuất ý kiến Kết luận rút ra từ các kết quả chính của nội dung nghiên cứu, trong đó xác định các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật và môi trường trong nuôi ốc hương thâm canh. Khẳng định 3 mô hình nuôi thâm canh ốc hương đều đạt hiệu quả và có thể ứng dụng vào sản xuất, đặc biệt mô hình nuôi thâm canh trong ao cho hiệu quả cao và có thể thay thế đối tượng tôm sú nuôi trong các khu ao nuôi công nghiệp, ao trên cát ở khu vực Miền Trung. Đề xuất cho tiếp tục nghiên cứu mô hình chuyển đổi đối tượng nuôi là ốc hương thay thế cho tôm sú trong các khu nuôi tôm công nghiệp, ao trên cát nhằm giải quyết vấn đề ô nhiễm, từng bước khôi phục và cải tạo lại hệ sinh thái ao nuôi tôm để hồi phục lại nghề nuôi tôm sau một vài năm, tăng sản lượng ốc hương xuất khẩu, giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho người nuôi. MÔÛ ÑAÀU Oác höông laø ñoái töôïng nuoâi xuaát khaåu môùi phaùt trieån ôû caùc tænh Mieàn Trung trong nhöõng naêm qua. Nhôø thaønh coâng trong saûn xuaát gioáng vaø nuoâi thöông phaåm trong ñieàu kieän nhaân taïo maø saûn löôïng oác höông nuoâi ñaõ taêng raát nhanh (töø 3 taán naêm 2000 leân treân 400 taán naêm 2005) ở caùc tænh coù ngheà nuoâi oác höông phaùt trieån laø Khaùnh Hoøa, Phuù Yeân, Ninh Thuaän vaø Thöøa Thieân Hueá. Phaùt trieån ngheà nuoâi oác höông ñaõ giuùp caùc tænh ña daïng hoùa ñoái töôïng nuoâi, taêng saûn löôïng thuûy saûn xuaát khaåu; söû duïng caùc cô sôû traïi gioáng vaø ao nuoâi toâm keùm hieäu quaû cho saûn xuaát gioáng vaø nuoâi oác höông, goùp phaàn taêng hieäu quaû ñaàu tö, giaûi quyeát vieäc laøm vaø taêng thu nhaäp cho ngöôøi daân ñòa phöông. Ngheà nuoâi oác höông phaùt trieån ñaõ haïn cheá söï khai thaùc ñaùnh baét quaù möùc nguoàn lôïi oác höông töï nhieân, goùp phaàn duy trì vaø baûo veä nguoàn lôïi ñoái töôïng quí hieám naøy. Tuy nhieân, do oác höông laø ñoái töôïng nuoâi môùi ñem laïi lôïi nhuaän cao, kyõ thuaät nuoâi ñôn giaûn, ruûi ro thaáp hôn nuoâi toâm suù, toâm huøm neân ngöôøi daân chuyeån sang nuoâi oâác höông oà aït, thieáu qui hoïach vaø haäu quaû laø dòch beänh phaùt sinh, lan traøn vaø moâi tröôøng bò oâ nhieãm. Cuõng vì oác höông laø ñoái töôïng nuoâi môùi neân nhöõng hieåu bieát veà chuùng chöa ñaày ñuû nhaát laø vaán ñeà phoøng vaø trò beänh. Trong khi khoa hoïc coøn tìm lôøi giaûi veà beänh cuûa oác höông thì vaán ñeà caáp baùch ñaët ra ñeå duy trì vaø phaùt trieån ngheà nuoâi laø taïo ra coâng ngheä nuoâi môùi theo höôùng nuoâi thaâm canh coù söï kieåm soùat chaët cheõ nhaèm taêng saûn löôïng nuoâi nhöng haïn cheá ñöôïc oâ nhieãm vaø dòch beänh. Ñeà taøi « Nghieân cöùu coâng ngheä vaø xaây döïng moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông xuaát khaåu » thuoäc chöông trình KC.06 do Vieän Nghieân cöùu nuoâi troàng thuûy saûn III thöïc hieän trong 2 naêm (2004-2005) nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu: i) Taïo ra ñöôïc qui trình coâng ngheä vaø moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông. ii) Ñeà xuaát ñöôïc boä chæ tieâu moâi tröôøng vaø kinh teá kyõ thuaät cho moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh. Noäi dung nghieân cöùu cuûa ñeà taøi goàm : i) Nghieân cöùu caùc chæ tieâu kyõ thuaät ñeå xaây döïng qui trình coâng ngheä nuoâi thaââm canh oác höông trong ñaêng, trong ao vaø beå xi maêng; ii) Thieát keá moâ hình nuoâi trong ñaêng, trong ao vaø beå xi maêng; iii) Xaây döïng moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh; iv) Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh; v) Xaây döïng qui trình coâng ngheä nuoâi thaâm canh oác höông. vi) Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa caùc moâ hình nuoâi thaâm canh vii) Tìm hieåu caùc thoâng tin veà thò tröôøng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp giaûi quyeát ñaàu ra cho saûn phaåm oác höông nuoâi thaâm canh. 2 Chöông I. TOÅNG QUAN 1.1. Moät soá ñaëc ñieåm sinh hoïc cuûa oác höông 1.1.1. Heä thoáng phaân loaïi Ngaønh: Mollusca. Lôùp: Gastropoda. Lôùp phuï: Orthogastropoda Boä: Caenogastropoda. Hoï: Bucinidae. Gioáng: Babylonia Schluter, 1838. Loaøi: Babylonia areolata (Link, 1807). Synonym: Babylonia aereolata [sic] Eburna spirata auct Babylonia spirata auct. Buccinum maculosum Roding, 1798 Buccinum areolatum Link, 1807 Eburna areolata (Link, 1807) Babylonia areolata (Link, 1807) Ancilla maculata Perry, 1811 Eburna tessellata Swainson, 1823. Babylonia elata (Yokoyama, 1923) Eburna elata Yokoyama, 1923 (nguoàn: search.php/65046) 1.1.2. Ñaëc ñieåm hình thaùi OÁc höông coù voû khaù moûng nhöng chaéc chaén, daïng baäc thang, thaùp voû baèng 1/2 chieàu daøi voû. Da voû maøu traéng coù ñieåm nhöõng haøng phieán vaân maøu tím, naâu, naâu ñaäm hình chöõ nhaät, hình thoi. Treân thaân coù 3 haøng phieán vaân maøu, moãi voøng xoaén ôû thaùp voû chæ coù moät haøng; Mieäng voû hình baùn nguyeät, maët trong voû coù maøu traéng söù, loã truïc saâu, roõ raøng (Nguyeãn Chính, 1996). 1.1.3. Ñaëc ñieåm sinh saûn vaø voøng ñôøi cuûa oác höông Theo nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Thò Xuaân Thu vaø CTV, 2000, oáác höông coù khaû naêng thaønh thuïc qua