Nghiên cứu khảo sát nhu cầu sử dụng xe máy điện trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh

351 NGHIÊN CỨU KHẢO SÁT NHU CẦU SỬ DỤNG XE MÁY ĐIỆN TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH Nguyễn Thị Thanh Trúc, Lê Thị Kim Ngân, Nguyễn Mai Nhật Vy, Võ Thị Quỳnh Hƣơng, Võ Thị Quỳnh Nga Khoa Kế toán – Tài chính – Ngân hàng, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh (HUTECH) TÓM TẮT Trong những năm gần đây, nhu cầu về xe máy điện ngày càng gia tăng tại các đô thị Việt Nam. Bài viết này cung cấp cái nhìn tổng quan về nhu cầu sử dụng phương tiện cá nhân nói chung và nhu cầu sử dụng xe máy điện nói riêng. Số liệu được sử dụng thu thập bằng phương pháp định tính. Người sử dụng đã có nhận thức và thái độ tích cực hơn đối với xe điện hai bánh, chú trọng nhất đến yếu tố an toàn, tiếp theo là kích thước xe. Yếu tố kiểu dáng và tốc độ ít được coi trọng hơn. Sự thuận tiện trong tiếp nhiên liệu và chạy êm được đánh giá cao hơn về tính thời trang và tốc độ. Từ khóa: Xe máy điện, thị trường, thời trang, tiết kiệm, thân thiện với môi trường. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ TP. Hồ Chí Minh là trung tâm kinh tế trọng điểm và phát triển nhất và là một trong hai thành phố lớn của cả nước, với địa bàn rộng, số lượng dân cư đông đúc, nhu cầu sử dụng phương tiện ngày càng tăng cao, chủ yếu là phương tiện xe máy xăng. Là phương tiện di chuyển chủ yếu, nhỏ gọn, tiện lợi, nguyên lý vận hành của xe máy xăng là động cơ đốt trong, sử dụng nhiên liệu xăng nên khí thải ra là CO. Điều này đồng nghĩa với việc, nếu số lượng xe máy xăng càng nhiều thì lượng khí thải CO ra bên ngoài môi trường sẽ tăng cao, sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, làm trái đất dần nóng lên và điều tồi tệ nhất là việc ô nhiễm môi trường không khí trầm trọng. Nhận thấy được tầm quan trọng và ý nghĩa của nhu cầu sử dụng xe máy điện, nhóm chúng tôi đã chọn đề tài “Nhu cầu sử dụng xe máy điện trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh”. Nội dung của bài nghiên cứu sẽ phần nào trả lời cho những vấn đề sau: Lợi ích mà xe máy điện đem lại? Trong điều kiện mưa gió có sử dụng được không? Mỗi lần sạc đầy pin thì xe chạy được bao nhiêu km? Khi sạc xe máy điện quá lâu, pin hay ắc quy có bị phồng, chai, nổ không? 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Nghiên cứu định tính: Thu thập số dữ liệu thứ cấp từ mạng internet, Tổng cục thống kê giao thông vận tải Tp.HCM, báo cáo phát triển kinh tế - xã hội Tp.HCM. Nghiên cứu định lượng: Thông qua kết quả khảo sát bảng câu hỏi để đánh giá vấn đề và đưa ra các kết luận cần thiết cho vấn đề đang nghiên cứu bằng phương pháp thống kê mô tả với số liệu thứ cấp. 3. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC SỬ DỤNG XE MÁY ĐIỆN 3.1 Nhu cầu sử dụng phƣơng tiện cá nhân Mặc dù tăng trưởng kinh tế giảm so với thời kỳ trước, Việt Nam vẫn đạt tốc độ tăng trưởng GDP 5,6% và thu nhập bình quân đầu người đạt 2.300 USD/người/năm vào năm 2015 (GSO, 2016) và tiếp tục quá trình cải cách kinh tế - xã hội trong xu thế hội nhập kinh tế toàn cầu. Với qui mô dân số hơn 90 triệu người, Việt Nam là một thị trường nhiều tiềm năng. Sự phát triển kinh tế làm gia tăng nhanh chóng nhu cầu di chuyển và sở hữu phương tiện cá nhân của người dân. Cả nước có khoảng 2,4 triệu xe ô tô cá nhân và 43 triệu xe máy đăng ký sử dụng. Số lượng 352 phương tiện sở hữu bình quân là 20 ô tô/1.000 dân và 487 xe máy/1.000 dân (UBATQG, 2015). Tốc độ gia tăng các loại phương tiện động cơ cá nhân tương đối cao, tăng trưởng bình quân 7,3% đối với xe máy và 6,3% đối với ô tô. Trung bình mỗi năm, khoảng 300.000 ô tô và hơn 3 triệu xe máy mới được đăng ký, hay 850 xe ô tô và 9.000 xe máy được đăng ký mới mỗi ngày (Cục Đăng kiểm, 2015). Giao thông công cộng mới đáp ứng được 10% nhu cầu di chuyển của người dân Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh - hai thành phố lớn nhất Việt Nam. Các phương tiện cá nhân, đặc biệt là xe máy vẫn đóng vai trò quan trọng, thông dụng và thuận tiện nhất đối với người dân thành thị. Xe máy chiếm 80 - 90% tổng số chuyến đi bằng phương tiện cơ giới (Vũ Anh Tuấn, 2016). Tính đến cuối năm 2015, số lượng xe máy đăng ký tại TP. Hồ Chí Minh là 7,43 triệu xe máy đang lưu thông (Ngọc Ẩn, 2016). Nếu tính cả các xe ngoại tỉnh thì con số này tại TP. Hồ Chí Minh là 8 triệu xe máy đang lưu thông (VOA, 2016). Tới năm 2020, phương tiện cá nhân ước tính vẫn chiếm 75% - 80% nhu cầu di chuyển của người dân, phương tiện giao thông công cộng chiếm 20% - 25% nhu cầu vận chuyển (Tramoc, 2016). Tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm của phương tiện cá nhân tại TP. Hồ Chí Minh là 10% - 15% (VOH, 2016). Số lượng phương tiện cá nhân đã vượt quá qui hoạch dự kiến tới năm 2020 (QĐ số 365 của Thủ tướng Chính phủ, 2013). Như vậy, phương tiện cá nhân hai bánh vẫn là loại hình phương tiện di chuyển chính yếu nhất được người dân đô thị sử dụng. Hình 3.1: Số lượng sở hữu xe cá nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh Nguồn: Sở Giao thông Thành phố Hồ Chí Minh, 2016 Cùng với xe máy - phương tiện nổi trội nhất tại Việt Nam, sự xuất hiện của xe máy điện ngày càng thu hút và được sử dụng rộng rãi trong giới trẻ tại các đô thị Việt Nam. 3.2 Số lƣợng tiêu thụ xe máy điện Bảng 3.1: Số lượng xe điện tiêu thụ Nguồn: Nhóm nghiên cứu, tổng hợp 2019 353 Năm 2015, trên thị trường có khoảng hai triệu xe điện hai bánh đang sử dụng (Đoàn Loan, 2015), trong đó, 70% là xe máy điện và 30% là xe đạp điện (UBATQG, 2015). Con số này bằng với số lượng xe máy bùng nổ trong thời kỳ đầu thị trường xe máy phát triển năm 1990. Nhu cầu sử dụng xe điện hai bánh tăng, số lượng nhà sản xuất tăng theo. Hiện nay, có hơn 70 nhà sản xuất xe điện hai bánh trên khắp cả nước. Số lượng xe sản xuất ước tính 400.000 chiếc/năm, xe đạp điện chiếm khoảng 30%. Phần lớn các nhà máy sản xuất tập trung ở các tỉnh phía Bắc (Hưng Yên, Thanh Oai, Thường Tín, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Lạng Sơn). Thị trường xe máy điện ngày càng cạnh tranh, đa dạng về kiểu dáng, màu sắc và nhãn hiệu. Người tiêu dùng có nhiều lựa chọn phù hợp với thị hiếu và nhu cầu. Bảng 3.2: Bảng giá xe máy điện Loại Mô tả Giá cả Xe máy điện Vinfast Pin Lithium-ion có công suất - Lithium-ion: 50-60 triệu đồng Klara 1.200W, trong khi bản dùng ắc - Ắc quy axit-chì: 30-40 triệu quy axit-chì đạt 800W, tốc độ tối đồng đa từ 50-70 km/h. Mỗi lần sạc đầy pin, chủ nhân có thể di chuyển quãng đường 80 Km, mất 6 tiếng để sạc đầy pin Xe máy điện phân Sử dụng động cơ điện công suất - Dưới 3.000 USD (dưới 70 khối lớn White 10.000W, tương đương 13,4 mã triệu đồng) Ghost lực. Chiếc xe có thể đạt tới vận tốc tối đa 100 km/h và mất 3 tiếng để sạc đầy pin Nguồn: Nhóm nghiên cứu, tổng hợp 2019 Sự đa dạng về kiểu dáng và màu sắc, lợi ích, đảm bảo an toàn sức khỏe, giảm thiệt hại ô nhiễm môi trường với các mức giá phù hợp đã mang lại cho người tiêu dùng nhiều lựa chọn. 4. THỰC TRẠNG XE MÁY ĐIỆN TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH Bảng 4.1: Bảng nhu cầu sử dụng xe máy tại địa bàn Tp.HCM STT Câu hỏi Kết quả thống kê Đáp án Số ngƣời chọn Tỷ lệ 01 Bạn có đang sử dụng xe máy Có 267 89% không? Không 33 11% Honda 175 58.3% 02 Nhãn hiệu xe mà bạn đang sử Yamaha 48 16% dụng Suzuki 60 20% Hãng khác 17 5.7% Tiết kiệm 72 24% 354 STT Câu hỏi Kết quả thống kê Đáp án Số ngƣời chọn Tỷ lệ Độ bền 54 18% 03 Điều gì bạn mong muốn ở một Thiết kế đẹp, bắt mắt 51 17% chiếc xe máy An toàn 42 14% Giá cả hợp lý 39 13% Thân thiện với môi trường 42 14% Giá thành rẻ 66 22% 04 Xe máy xăng chiếm lĩnh thị Dễ dàng sử dụng 99 33% trường do đâu? Thói quen từ lâu của người tiêu dùng 60 20% Mẫu mã đa dạng 75 25% 05 Bạn có quan tâm đến xe máy điện Có 240 80% không? Không 60 20% Mức giá mà bạn mong muốn để 15-20 triệu 216 72% 06 chấp nhận mua một chiếc xe máy điệm 20-30 triệu 84 28% 30-50 triệu 0 0% 3 tiếng 69 23% Thời gian sạc đầy năng lượng cho 6 tiếng 39 13% 07 một chiếc xe máy điện mà bạn 8 tiếng 63 21% cảm thấy tốt nhất? Thay bằng 1 viên pin đã nạp 129 43% đầy năng lượng trước Bạn có đồng ý đổi xe máy xăng Có 177 59% 08 hiện tại để đổi một chiếc xe máy Không 123 41% điện? 09 Tốc độ tối đa của một chiếc xe 40-50km/h 99 33% máy điện mà bạn mong muốn? 100-125km/h 201 67% Theo bạn trong tương lai xe máy Có 156 52% 10 điện có thể chiếm lĩnh thị trường Không 111 37% xe máy không? Ý kiến khác 33 11% Nguồn: Nhóm nghiên cứu, tổng hợp 2019 355 Theo kết quả thống kê khảo sát 310 người đang sinh sống học tập và làm việc tại TP. Hồ Chí Minh, thu về được 300 phiếu khảo sát đạt yêu cầu, trong đó: 222 phiếu là sinh viên đang theo học tại các trường Đại học ở TP. Hồ Chí Minh chiếm 74%, 54 phiếu là nhân viên văn phòng chiếm 18%, còn là 24 phiếu là công nhân chiếm 8%. Qua khảo sát số người sử dụng xe máy chiếm 89%, hãng xe máy xăng được mọi người ưa chuộng nhiều nhất là dòng xe Honda chiếm 58.3%, tiếp đến là Suzuki chiếm 20%, Yamaha chiếm 16% và hãng khác chiếm 5.7%. Đa số người đi xe máy luôn quan tâm đến việc xe của mình tiết kiệm hay không? Thường chú ý đến mẫu mã kiểu dáng, hợp thời trang. Theo thống kê của 267 người sử dụng xe máy thì tiêu chuẩn của một chiếc xe máy: Tiết kiệm chiếm 24%, độ bền chiếm 18%, thiết kế 17%, an toàn chiếm 14%, thân thiện với môi trường chiếm 14% và giá cả chiếm 13%. Như vậy cho ta thấy đa số người sử dụng xe máy luôn muốn tiết kiệm sử dụng chi phí nhất, thiết kế đẹp luôn là điểm bắt mắt cho người sử dụng lựa chọn, bên cạnh đó một chiếc xe thân thiện với môi trường luôn là đều mà mọi người hướng tới. Xe máy xăng chiếm lĩnh thị trường do đâu: Qua khảo sát 300 người có 267 người cho ý kiến là giá thành rẻ chiếm 22%, 99 người cho ý kiếm là dễ dàng sử dụng chiếm 33%, 60 người cho ý kiến là do thói quen sử dụng chiếm 20%, 75 cho ý kiến là do mẫu mã đa dạng chiếm 25%. Khi đề cập đến việc sử dụng xe máy điện có 240 người có thái độ quan tâm và muốn sử dụng chiếm 80%, còn 20% còn lại thì bâng khuâng đặt ra nhiều vấn đề (Giá mua có đắt đỏ không? Để nạp đầy năng lượng thì phải mất bao nhiêu tiếng? Tốc độ tối đa chiếc xe đạt được là bao nhiêu? Khi nạp đầy năng lượng thì xe đi được quãng đường bao xa? Nếu trong điều kiện ẩm, mưa gió thì xe có an toàn không?,..) Có 177 người đồng ý sẽ đổi chiếc xe máy xăng hiện tại chiếm 73%, còn 27% còn lại là do thói quen sử dụng đã lâu còn một số ít thì do điều kiện kinh tế chưa đủ để đổi mới. Trong khảo sát 300 người có 156 người đề cập đến sự phát triển của xe máy điện trong tương lai chiếm 52%, có 33 người có ý kiến chiếm 11% rằng Nhà nước cần phải khuyến khích sử dụng xe máy điện để giảm khí thải, tiết kiệm nhiên liệu, và giảm bớt tiếng ồn do xe máy xăng tạo ra, bên cạnh đó nhà nước còn cần đầu tư các trạm sạc điện và thay pin công cộng cho xe máy để việc sử dụng phương tiện tiện ích và dễ dàng, và nhà sản xuất luôn phải cải tiến, đổi mới sản phẩm để phù hợp với thị trường hiện nay. Còn lại 111 người cho rằng xe máy điện sẽ không phát triển trong tương lai chiếm 37%. Từ kết quả thống kê và phân tích trên chúng ta nhìn thấy được nhu cầu sử dụng xe máy điện ở TP. Hồ Chí Minh và đưa ra những biện pháp, chính sách phát triển hiệu quả để thúc đẩy nhu cầu sử dụng phương tiện xe máy điện tăng cao trong tương lai. 5. KẾT LUẬN Nhu cầu sử dụng xe máy điện ngày càng gia tăng do đa dạng về kiểu dáng và màu sắc, mức giá phù hợp cũng như sự thuận tiện và tính cơ động. Người sử dụng đã nhận thức và có thái độ ngày càng tích cực hơn đối xe máy điện. Người sử dụng chú trọng cao nhất đến tính bảo vệ môi trường an toàn, tiếp theo là kích thước xe. Kiểu dáng và tốc độ ít được coi trọng nhất. Sự thuận tiện trong tiếp nhiên liệu và chạy êm được đánh giá cao hơn về tính thời trang và tốc độ. Dù xe máy điện còn một số hạn chế nhưng nhìn chung ngày càng được sử dụng rộng rãi trong giới trẻ, những người luôn sẵn sàng thích ứng và chấp nhận công nghệ mới. Hiểu được thực trạng sử dụng và nhu cầu thị trường xe máy điện sẽ giúp nhà sản xuất cải tiến, đổi mới sản phẩm, đáp ứng thị hiếu và nhu cầu người tiêu dùng, vận dụng các chính sách marketing phù hợp để tiếp cận và mở rộng thị phần. Đối với cơ quan quản lý chức năng, hiểu được nhu cầu sử dụng xe máy điện sẽ giúp nhà quản lý trong việc hoạch định và ban hành các qui chuẩn chính sách liên quan tới sản xuất, sử dụng và quản lý xe máy điện một cách hữu hiệu, phù hợp với lợi ích của người tiêu dùng và thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Để khuyến khích sử dụng xe máy điện nhằm giảm thiểu khí thải, tiết kiệm năng lượng, chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp cho các nhà sản xuất và thị trường xe máy điện phát triển. 356 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] 1. va-thuc-trang-49181.htm [2] 2.https://dkbike.vn/tin/thi-truong-xe-dap-dien/thuc-trang-su-dung-xe-dien-tai-viet-nam-hien-nay [3] 3.https://websosanh.vn/review/muc-tieu-hao-nhien-lieu-cua-xe-may-honda-c33- 20171216104455827.htm [4] 4.https://nld.com.vn/phuong-tien-ca-nhan.html [5] https://news.zing.vn/tang-truong-gdp-2018-dat-7-08-cao-nhat-tu-2008-post903928.html