Từ trước tới nay việc tách tinh khiết vxác
định hai nguyên tố molypđen vvonfram bên
cạnh nhau vẫn luôn lmột vấn đề hết sức khó
khăn do tính chất rất giống nhau của chúng. Hầu
hết các tác nhân sử dụng để xác định Mo bằng
ph ơng pháp trắc quang đều bị W gây ảnh
h ởngnghiêm trọng vng ợclại [1 - 4]. ĐJcó
nhiều ph ơng pháp tách, lmgiubằng cách
chiết, tạo phức rồi trao đổi ion đJđ ợcnghiên
cứu nhằm xác định riêng rẽ một trong hai
nguyên tố nói trên khi chúng có mặt trong cùng
một mẫu [5 - 10].
Tuy nhiên sử dụng kỹ thuật trao đổi ion để
tách trực tiếp Mo(VI) ra khỏi W(VI) trong môi
tr ờng axeton - n ớc thì ch acó công trình no
công bố.
Từ những kết quả nghiên cứu xác định Mo
khi có mặt W v ng ợclại trong môi tr ờng
axeton - n ớc bằng ph ơng pháp chiết-trắc
quang [11 - 14], chúng tôi thấy rằng trong
những điều kiện nhất định của môi tr ờng
axeton-n ớc, molypden tồn tại chủ yếu d ới
dạng cation molypđenyl, trong khi đó vonfram
lại ở dạng anion axit hexavonframat. Vì thế,
chúng tôi đJtiến hnhnghiên cứu chế tạo thiết
bị đặc biệt để tách Mo vWbằng kỹ thuật trao
đổi ion trong môi tr ờngaxeton-n ớc. ápdụng
kỹ thuật nycó thể tách, lmgiuvxác định
Mo vWbằng các ph ơngpháp phân tích thông
th ờng.
7 trang |
Chia sẻ: ngatran | Lượt xem: 1949 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nghiên cứu Tách trực tiếp vonfram khỏi molypđen bằng kỹ thuật trao đổi cation trong môi trường nước-Axeton, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
620
T¹p chÝ Hãa häc, T. 44 (5), Tr. 620 - 625, 2006
Nghiªn cøu T¸ch trùc tiÕp vonfram khái molyp®en
b»ng kü thuËt trao ®æi cation trong m«i tr#êng
n#íc-axeton
§Õn Tßa so¹n 16-01-2006
L©m Ngäc Thô, §ång Kim Loan, TrÇn Hång C«n
Trêng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn, §¹i häc Quèc gia H) Néi
Summary
Based on the conclusion of our previous publication on formation of Mo(VI) and W(VI)
species in water solution containing 30% acetone, we continued investigation of separation and
determination of trace amount of W(VI) in solution with large amount of Mo(VI) using strong
acidic cationite exchanger. In the solution of 30% acetone and pH 3, Mo(VI) exist dominantly in
cation species (MoO22+) and W(VI) in the form of trihydro-hexawolframate anion (H3W6O213-).
This solution effectuated ion-exchanger in cationite, Mo(VI) was successfully held in the resin
and W(VI) got out with effluence. The investigated results showed out, that in the optimal ion-
exchanging conditions, the trace amount of W(VI) could be separated from large amount of
Mo(VI). The analyzed results were acceptable with the error less than 5%.
I - Më ®Çu
Tõ tr íc tíi nay viÖc t¸ch tinh khiÕt v x¸c
®Þnh hai nguyªn tè molyp®en v vonfram bªn
c¹nh nhau vÉn lu«n l mét vÊn ®Ò hÕt søc khã
kh¨n do tÝnh chÊt rÊt gièng nhau cña chóng. HÇu
hÕt c¸c t¸c nh©n sö dông ®Ó x¸c ®Þnh Mo b»ng
ph ¬ng ph¸p tr¾c quang ®Òu bÞ W g©y ¶nh
h ëng nghiªm träng v ng îc l¹i [1 - 4]. §J cã
nhiÒu ph ¬ng ph¸p t¸ch, lm giu b»ng c¸ch
chiÕt, t¹o phøc råi trao ®æi ion ®J ® îc nghiªn
cøu nh»m x¸c ®Þnh riªng rÏ mét trong hai
nguyªn tè nãi trªn khi chóng cã mÆt trong cïng
mét mÉu [5 - 10].
Tuy nhiªn sö dông kü thuËt trao ®æi ion ®Ó
t¸ch trùc tiÕp Mo(VI) ra khái W(VI) trong m«i
tr êng axeton - n íc th× ch a cã c«ng tr×nh no
c«ng bè.
Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu x¸c ®Þnh Mo
khi cã mÆt W v ng îc l¹i trong m«i tr êng
axeton - n íc b»ng ph ¬ng ph¸p chiÕt-tr¾c
quang [11 - 14], chóng t«i thÊy r»ng trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cña m«i tr êng
axeton-n íc, molypden tån t¹i chñ yÕu d íi
d¹ng cation molyp®enyl, trong khi ®ã vonfram
l¹i ë d¹ng anion axit hexavonframat. V× thÕ,
chóng t«i ®J tiÕn hnh nghiªn cøu chÕ t¹o thiÕt
bÞ ®Æc biÖt ®Ó t¸ch Mo v W b»ng kü thuËt trao
®æi ion trong m«i tr êng axeton-n íc. ¸p dông
kü thuËt ny cã thÓ t¸ch, lm giu v x¸c ®Þnh
Mo v W b»ng c¸c ph ¬ng ph¸p ph©n tÝch th«ng
th êng.
Trong c«ng tr×nh ny, chóng t«i c«ng bè
nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ kh¶ n¨ng t¸ch
Mo(VI) ra khái W(VI) trong m«i tr êng axeton
- n íc b»ng nhùa trao ®æi cationit axit m¹nh.
II - Thùc nghiÖm
C¸c dung dÞch gèc Mo(VI) v W(VI) cã
nång ®é 1.10-2 M ® îc pha chÕ tõ
Na2MoO4.2H2O v Na2WO4.2H2O trong n íc
cÊt kh«ng ion (deion). C¸c dung dÞch loJng h¬n
® îc pha chÕ hng ngy tõ dung dÞch gèc theo
621
1
2
3 4
5
4
4
y = 0.0005x + 1.3329
R2 = 0.996
1.33
1.335
1.34
1.345
1.35
1.355
1.36
0 10 20 30 40 50 60
% Aceton
C
hi
Õt
su
Êt
yªu cÇu cô thÓ.
Trioxyazobenzen(TOAB) ® îc tæng hîp v
tinh chÕ theo ti liÖu [14]. Dung dÞch gèc TOAB
1.10-3 M ® îc pha trong r îu etylic. C¸c dung
dÞch loJng h¬n khi sö dông ® îc pha hng ngy
trong r îu etylic tõ dung dÞch gèc.
C¸c dung dÞch axit HCl, HNO3, CH3COOH,
ClCH2COOH, Cl3CCOOH, NaOH, NaCl cã
nång ®é kh¸c nhau dïng ®Ó ®iÒu chØnh pH v
pha dung dÞch ®Öm sö dông cho qu¸ tr×nh thÝ
nghiÖm v xö lý cét trao ®æi ion ® îc chuÈn bÞ
tõ c¸c hãa chÊt tinh khiÕt ph©n tÝch cña hJng
Merck. Nång ®é chÝnh x¸c cña c¸c dung dÞch
ny ® îc x¸c ®Þnh b»ng phÐp chuÈn ®é axit-
baz¬ th«ng th êng, riªng dung dÞch NaCl ® îc
x¸c ®Þnh b»ng ph ¬ng ph¸p chuÈn ®é kÕt tña víi
b¹c. C¸c dung m«i h÷u c¬ nh axeton, toluen...
dïng ®Ó t¹o m«i tr êng n íc-h÷u c¬ còng nh
®Ó thùc hiÖn phÐp chiÕt-tr¾c quang trong nghiªn
cøu ny ®Òu l dung m«i tinh khiÕt cña Merck.
Qu¸ tr×nh t¸ch v lm giu molypden ® îc
tiÕn hnh trªn hÖ thèng cét trao ®æi ion ®Æc biÖt
®Ó tr¸nh sù thay ®æi tû lÖ axeton-n íc do axeton
bay h¬i trong qu¸ tr×nh s¾c ký ® îc m« t¶ nh
trªn h×nh 1.
ThiÕt bÞ trao ®æi ion ®Æc biÖt ny cho phÐp
®iÒu hßa ¸p suÊt gi÷a cét trao ®æi ion víi b×nh
chøa dung dÞch mÉu trong hçn hîp axeton-n íc.
Tèc ®é pha ®éng trong cét nhê thÕ m lu«n gi÷
® îc æn ®Þnh v nhùa kh«ng bÞ nÐn. Khi mét thÓ
tÝch dung dÞch ch¶y ra ngoi lm ¸p suÊt trong
hÖ thèng gi¶m xuèng, lËp tøc nã ® îc hiÖu
chØnh nhê ® êng dÉn h¬i bJo hßa axeton tõ b×nh
t¹o khÝ quyÓn cã ¸p suÊt h¬i bJo hßa cña hçn
hîp axeton-n íc gièng nh trong mÉu nghiªn
cøu.
H×nh 1: S¬ ®å hÖ thèng trao ®æi ion “kÝn” ®Ó
nghiªn cøu trong m«i tr êng axeton-n íc
1. Cét trao ®æi ion chøa cationit axit m¹nh.
2. B×nh chøa hçn hîp axeton-n íc hoÆc dung
dÞch mÉu trong m«i tr êng axeton-n íc.
3. B×nh ®ùng t¹o khÝ quyÓn cã ¸p suÊt h¬i bJo
hßa cña hçn hîp axeton-n íc cïng tû lÖ nh
trong mÉu nghiªn cøu.
4. èng dÉn ®iÒu hßa ¸p suÊt gi÷a b×nh chøa mÉu
víi cét trao ®æi ion.
5. B×nh høng dung dÞch sau trao ®æi.
H×nh 2: § êng chuÈn x¸c ®Þnh
hm l îng axeton theo chiÕt suÊt
622
Hm l îng axeton trong c¸c dung dÞch ® îc
kiÓm tra b»ng ph ¬ng ph¸p ®o chiÕt suÊt v dùa
vo ® êng chuÈn nh trªn h×nh 2.
Molypden trong dung dÞch tr íc v sau khi
qua cét trao ®æi ion còng nh vonfram trong
dung dÞch sau trao ®æi ® îc x¸c ®Þnh b»ng
ph ¬ng ph¸p chiÕt-tr¾c quang [11, 13] v
ph ¬ng ph¸p ICP-MS.
III - KÕt qu¶ v* th¶o luËn
Tõ c¸c c«ng tr×nh ®J nghiªn cøu [11 - 14],
chóng t«i nhËn thÊy, trong m«i tr êng n íc
chøa axeton xung quanh 30 % thÓ tÝch v pH 2,5
- 3,5 th× Mo(VI) tån t¹i chñ yÕu ë d¹ng cation
MoO2
2+ v t¹o phøc rÊt tèt víi c¸c thuèc thö h÷u
c¬ cã kh¶ n¨ng t¹o néi phøc nh trioxiazo-
benzen (TOAB) v c¸c dÉn xuÊt (Cl-TOAB...),
nh ng kh«ng t¸c dông víi c¸c cation baz¬ mu
h÷u c¬ nh tÝm tinh thÓ (CV), brilliant xanh
(BG)... Trong khi ®ã, ë cïng ®iÒu kiÖn nh vËy
th× W(VI) tån t¹i chñ yÕu d íi d¹ng anion
[H3W6O21]
3- v hÇu nh hon ton kh«ng t¸c
dông víi c¸c t¸c nh©n t¹o néi phøc nh TOAB,
nh ng l¹i t¹o liªn hîp ion rÊt tèt víi CV v BG.
Nh vËy, ®iÒu kiÖn ®Ó hai nguyªn tè ny tån t¹i
chñ yÕu ë c¸c d¹ng ion mang ®iÖn tÝch tr¸i
ng îc nhau (mét ë d¹ng cation-MoO2
2+ v mét
ë d¹ng anion-H3W6O21
3-) phô thuéc rÊt nghiªm
ngÆt vo nång ®é axeton trong n íc v ®iÒu
kiÖn pH cña dung dÞch.
C¸c nghiªn cøu cña chóng t«i, liªn quan ®Õn
viÖc c«ng bè d¹ng tån t¹i cña molypden v
vonfram trong m«i tr êng n íc-axeton cã pH 3
®Òu ® îc th«ng qua qu¸ tr×nh chiÕt c¸c hîp chÊt
cña c¸c nguyªn tè ny víi c¸c t¸c nh©n t¹o néi
phøc hoÆc c¸c cation baz¬ mu h÷u c¬. Qu¸
tr×nh chiÕt cßn chÞu t¸c ®éng cña mét lo¹t c¸c
c©n b»ng trong mçi pha v gi÷a hai pha chiÕt,
®Æc biÖt l c©n b»ng t¹o thnh c¸c d¹ng chiÕt v
qu¸ tr×nh solvat. Qu¸ tr×nh chiÕt, do ®ã, còng
lm thay ®æi c©n b»ng gi÷a c¸c d¹ng tån t¹i cña
Mo v W.
6WO2(OH)2 H3W6O213- + 3H2O + 3H+ (1)
Mo7O24
6- + 20H+ 7MoO22+ + 10H2O (2)
CV + H+ HCV+ (3)
H3W6O21
3- + 3HCV+ [H3W6O213-.3(HCV)+] (4)
MoO2
2+ + TOAB [MoO2.TOAB] + 2H+ (5)
Trong qu¸ tr×nh trao ®æi ion trªn cationit
trong m«i tr êng n íc-axeton, khi c¸c cation
molypdenyl bÞ gi÷ l¹i trªn nhùa, lm nång ®é
cña nã trong dung dÞch gi¶m ®i th× c©n b»ng
theo ph ¬ng tr×nh (2) sÏ chuyÓn dÞch dÇn sang
bªn ph¶i. Nh vËy, b»ng kü thuËt trao ®æi ion
trªn cationit cã thÓ gi÷ ® îc hon ton
molypden trªn cét nhùa. Trong khi ®ã vonfram
ë d¹ng anion sÏ hÇu nh kh«ng bÞ gi÷ trªn nhùa
cationit v ®i ra khái cét trao ®æi ion. §Ó cã thÓ
t¸ch molypden v vonfram ra khái nhau b»ng kü
thuËt trao ®æi ion trong m«i tr êng n íc-axeton
v x¸c ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn tèi u cho qu¸ tr×nh
t¸ch, chóng t«i ®J nghiªn cøu kh¶o s¸t c¸c yÕu
tè ¶nh h ëng ®Õn qu¸ tr×nh trao ®æi ion trªn cét
nhùa cationit axit m¹nh Lewatit(R) MonoPlus
S100 cña hJng Bayer (CHLB §øc).
1. ¶nh hëng cña tèc ®é pha ®éng ®Õn hiÖu
suÊt lu gi÷ Mo
MÉu nghiªn cøu cã nång ®é 2,5.10-3 M, hm
l îng axeton 30% (V/V) v pH 3 ® îc kh¶o s¸t
trªn cét víi c¸c tèc ®é pha ®éng kh¸c nhau tõ
0,3 ml.cm2/phót ®Õn 2,5 ml.cm2/phót. HiÖu suÊt
gi÷ còng nh röa gi¶i Mo ® îc tr×nh by trªn
b¶ng 1.
Nh vËy, tèc ®é tèi u cña pha ®éng qua cét
l tõ 0,3 - 0,9 ml.cm2/phót. Nh÷ng b íc tiÕp
theo ® îc thùc hiÖn ë tèc ®é 0,5 ml.cm2/phót.
2. ¶nh hëng cña pH ®Õn kh¶ n¨ng gi÷ Mo
trªn nhùa cationit
Sö dông c¸c dung dÞch axit clohydric,
cloaxetic, axetic v dung dÞch NaOH ®Òu cã
623
nång ®é l 0,2 M ®Ó ®iÒu chØnh v pha c¸c dung
dÞch mÉu cã ®Öm pH 2,0; 2,5; 3,0; 3,5 v 4,0.
Dung dÞch Mo 2,5.10-3 M cã hm l îng
axeton 30 % (V/V) ®J chØnh vÒ c¸c gi¸ trÞ pH
x¸c ®Þnh ® îc ® a lªn cét cationit v ch¹y víi
tèc ®é 0,5 ml.cm2/phót. Dung dÞch t¸ch còng
nh dung dÞch röa v gi¶i hÊp sau ny ® îc thu
l¹i hon ton v ®em ph©n tÝch. KÕt qu¶ trung
b×nh cña 5 lÇn tiÕn hnh thÝ nghiÖm ® îc ghi
trªn b¶ng 2.
B¶ng 1: ¶nh h ëng cña tèc ®é pha ®éng ®Õn hiÖu suÊt trao ®æi ion
Tèc ®é, ml.cm2/phót 2,5 2,0 1,2 0,9 0,6 0,3
HS gi÷ 69,8 77,5 94,3 96,9 98,7 99,0
HS röa gi¶i 66,9 73,7 92,4 95,8 98,6 98,9
B¶ng 2: ¶nh h ëng cña pH ®Õn kh¶ n¨ng trao ®æi Mo trªn nhùa cationit
pH 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0
L îng Mo ® îc gi÷ trªn cét, % 98,7 98,5 98,4 92,1 73,3
Nh vËy, ë c¸c gi¸ trÞ pH 3 Mo ®Òu ® îc
gi÷ trªn nhùa > 98%. Tuy nhiªn chóng t«i lùa
chän pH 3 cho nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo, v× ë
pH < 3 khi [Mo] trong dÞch t¸ch lín cã thÓ sÏ
g©y kÕt tña MoO3, nh ng khi pH > 3 hm l îng
phÇn tr¨m d¹ng cation molipdenyl cã xu h íng
gi¶m.
3. ¶nh hëng cña c¸c hÖ ®Öm kh¸c nhau ®Õn
hiÖu suÊt lu gi÷ Mo
Dung dÞch HCl v c¸c hÖ ®Öm (ghi trong
b¶ng 3) ®J ® îc kh¶o s¸t. Quy tr×nh t¸ch trªn
cét ® îc tiÕn hnh ë pH 3, tèc ®é pha ®éng 0,5
ml.cm2/phót v nång ®é Mo l 2,5.10-3 M. KÕt
qu¶ nghiªn cøu ® îc dÉn ra trong b¶ng 3.
B¶ng 3: ¶nh h ëng cña c¸c hÖ ®Öm kh¸c nhau ®Õn hiÖu suÊt l u gi÷ cña Mo
HÖ ®Öm HCl
CH3COOH/
CH3COONa
ClCH2COOH/
ClCH2COONa
CCl3COOH/
CCl3COONa
HiÖu suÊt gi÷ Mo, % 98,3 97,3 98,5 98,7
HiÖu suÊt röa gi¶i Mo, % 97,9 98,0 97,9 98,1
Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy c¸c hÖ ®Öm
®Òu cho hiÖu suÊt l u gi÷ Mo rÊt cao. Sö dông
HCl lm m«i tr êng còng ®¹t hiÖu suÊt cao nh
c¸c hÖ ®Öm kh¸c. MÆt kh¸c khi sö dông nhùa
trao ®æi d¹ng Na+, sù thay ®æi pH trong qu¸
tr×nh trao ®æi l kh«ng ®¸ng kÓ. V× vËy ë nh÷ng
nghiªn cøu tiÕp theo ta cã thÓ sö dông dung dÞch
HCl 4.10-3 M ®Ó ®iÒu chØnh pH 3 cña c¸c mÉu
thÝ nghiÖm.
4. Nghiªn cøu ¶nh hëng cña t¸c nh©n röa
gi¶i
Khi dung dÞch chøa Mo v W võa chÈy hÕt
®Õn ch¹m mÆt nhùa, th× tr¸ng cét b»ng hçn hîp
n íc-axeton 30% cã pH 3 ®Ó lo¹i hÕt W trong
thÓ tÝch l u. Mo ® îc gi¶i hÊp b»ng HCl,
HClO4, H2SO4 v NaCl víi nång ®é 2,0 N v tèc
®é ®J chän. ThÓ tÝch dung dÞch gi¶i hÊp ®èi víi
tÊt c¶ c¸c t¸c nh©n ®Òu ® îc lÊy nh nhau v
b»ng ba lÇn thÓ tÝch cét nhùa. KÕt qu¶ gi¶i hÊp
nh trªn b¶ng 4.
Nh÷ng kÕt qu¶ trªn b¶ng 4 cho thÊy, hÇu hÕt
c¸c axit ®Òu cã kh¶ n¨ng gi¶i hÊp Mo rÊt tèt
(trªn 96%). Riªng NaCl 2,0 N gi¶i hÊp rÊt kÐm,
song cã thÓ n©ng hiÖu suÊt gi¶i hÊp cña NaCl lªn
b»ng c¸ch sö dông nång ®é cao h¬n hoÆc sö
dông mét thÓ tÝch röa gi¶i lín h¬n, nh ng nh
vËy sÏ lm cho viÖc xö lý mÉu ph©n tÝch sau ®ã
624
0
10
20
30
40
50
60
1 2 3 4
Nång ®é HCl
%
M
o
®
îc
gi
¶i
hÊ
p
rÊt khã kh¨n.
5. Nghiªn cøu ¶nh hëng cña nång ®é HCl
®Õn hiÖu suÊt röa gi¶i Mo
D¶i nång ®é HCl ® îc kh¶o s¸t l tõ 0,5 ®Õn
3,0 M. ChÕ ®é trao ®æi ® îc thùc hiÖn ë c¸c
®iÒu kiÖn tèi u nh ®J chän. KÕt qu¶ ® îc tr×nh
by trªn h×nh 3.
B¶ng 4: ¶nh h ëng cña c¸c t¸c nh©n röa gi¶i
T¸c nh©n röa gi¶i HCl HClO4 H2SO4 NaCl
ABSMo-TOAB 0,310 0,312 0,303 0,054
HiÖu suÊt röa gi¶i 98,6 99,0 96,5 17,1
H×nh 3: ¶nh h ëng cña nång ®é HCl
Tõ kÕt qu¶ thu ® îc trªn h×nh 3 cho thÊy
nång ®é HCl 0,5 M chØ gi¶i hÊp ® îc kho¶ng
70% Mo sau 6 ph©n ®o¹n; cßn HCl 2 M chØ sau
3 ph©n ®o¹n ®J cã thÓ gi¶i hÊp ® îc gÇn 99%
Mo ra khái cét. Do vËy ®Ó gi¶i hÊp Mo sau ny,
chóng t«i sÏ sö dông HCl 2,0 M.
6. Nghiªn cøu ¶nh hëng cña Mo ®Õn kh¶
n¨ng t¸ch v/ ph©n tÝch W sö dông kü
thuËt trao ®æi ion trªn cationit
Trong nghiªn cøu ny, chóng t«i sö dông 10
ml dung dÞch cã nång ®é W(VI) 3,75.10-6 M
(chøa l îng W(VI) l 6,89 µg) v l îng Mo(VI)
t¨ng dÇn ®Õn gÊp 5000 lÇn. ChÕ ®é trao ®æi ion
® îc thùc hiÖn ë c¸c ®iÒu kiÖn tèi u nh ®J
chän. KÕt qu¶ ph©n tÝch l îng W(VI) sau khi
t¸ch trªn cét ® îc thÓ hiÖn trªn h×nh 4 v
Mo(VI) trong dung dÞch sau trao ®æi kh«ng ph¸t
hiÖn ® îc.
H×nh 4: ¶nh h ëng cña Mo ®Õn hiÖu qu¶ t¸ch v ph©n tÝch W
90
92
94
96
98
100
102
104
106
108
110
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Tû lÖ khèi l îng W/Mo
%
W
x¸
c
®Þ
nh
®
îc
1:0 1:1 5.10-1 10-2 2.10-2 5.10-2 10-3 5.10-4 3.10-4 2.10-4
3,0M2,0M1,0M0,5M
625
Tõ kÕt qu¶ trªn h×nh 4 cho thÊy, b»ng kü
thuËt gi÷ Mo(VI) trªn nhùa trao ®æi cationit, cã
thÓ t¸ch v x¸c ®Þnh ® îc W(VI) víi tû lÖ khèi
l îng tíi 1 : 5000. Sai sè phÇn tr¨m cña l îng
W(VI) x¸c ®Þnh ® îc so víi khèi l îng
vonfram ban ®Çu kh«ng v ît qu¸ 5%. KÕt qu¶
ny cã thÓ chÊp nhËn ® îc.
IV - KÕt luËn
Trong c¸c c«ng tr×nh ®J c«ng bè cña chóng
t«i cho thÊy, trong m«i tr êng n íc-axeton 30%
(V/V) cã tÝnh axit, Mo(VI) tån t¹i chñ yÕu d íi
d¹ng cation molypdenyl (MoO2
2+) v vonfram
tån t¹i chñ yÕu d íi d¹ng anion trihydro-
hexavonframat (H3W6O21
3-). Lîi dông sù kh¸c
biÖt ny, chóng t«i ®J nghiªn cøu thnh c«ng
t¸ch trùc tiÕp Mo(VI) v W(VI) trªn nhùa trao
®æi ion cationit axit m¹nh, kh«ng sö dông c¸c
qu¸ tr×nh t¹o phøc trung gian.
C¸c yÕu tè ¶nh h ëng ®Õn qu¸ tr×nh trao ®æi
ion ®J ® îc nghiªn cøu. Víi gi¸ trÞ pH tèi u
® îc x¸c ®Þnh l xung quanh 3, tèc ®é pha ®éng
l 0,5 ml.cm2/phót cã thÓ t¸ch v ph©n tÝch ® îc
l îng vonfram bªn c¹nh l îng molyp®en lín
gÊp tíi 5000 lÇn víi sai sè kh«ng v ît qu¸ 5%.
Nh÷ng kÕt qu¶ thu ® îc cho thÊy, c¸c axit
HCl, H2SO4, HClO4 nång ®é tèi thiÓu l 2,0 N
®Òu cã kh¶ n¨ng röa gi¶i hon ton Mo ra khái
cét cationit víi thÓ tÝch tèi thiÓu b»ng ba lÇn thÓ
tÝch cét nhùa; cßn NaCl 2,0 M th× gi¶i hÊp Mo
kh«ng cã hiÖu qu¶.
T*i liÖu tham kh¶o
1. D. S. Foster, S. E. Leslie. Encyclopedia of
industrial chemical analysis-Tungsten, Vol.
19, P. 190 - 222, Interscience Pub., New
York (1974).
2. D. S. Foster, S. E. Leslie. Encyclopedia of
industrial chemical analysis-Molybdenum,
Vol. 16, P. 153 - 191, Interscience Pub.,
New York (1974).
3. Md. Farid Hussain, Mohan Katyal, Bal
Krishan Puri, Masatada Satake. Analyst,
Vol. 111, 1171 - 1173 (1986).
4. XIA shuqian MA Peisheng. Extraction
equilibrium of the mixed solution of
tungsten and molybdenum (1999).
1999-
4/0404.htm .
5. W. M. Mok, C. M. Wai. Anal. Chem., Vol.
56, No 1, P. 27 - 29 (1984)
6. Sobhana K. Menon, Yadvendra K. Agrawal.
Analyst, Vol. 111, 911 -913 (1986).
7. Olga N. Kononova, Sergey V. Kachin,
Anastasiya E. Chaikovskaya, Alexander G.
Kholmogorov, Olga P. Kalyakina. J.
Chem. 28 (2004), P. 193 - 202, ©
TšBITAK
8. G. A. Kochelaeva, V. M. Ivanov, G. V.
Prokhorova. Journal of Analytical
Chemsitry, Vol. 56, No. 8, P. 767 - 773(7),
(2001).
9. T. I. Tikhomirova, O. V. Krokhin, D. B.
Dubovik, A. V. Ivanov, O. A. Shpigun.
Journal of Analytical Chemsitry, Vol. 57,
No. 1, P. 18 - 23(2002).
10. V. M. Ivanov, G. A. Kochelaeva. Journal of
Analytical Chemsitry, Vol. 58, No 1, P. 31 -
37(7), (2003).
11. L©m Ngäc Thô. TuyÓn tËp c¸c c«ng tr×nh
khoa häc Héi nghÞ khoa häc ph©n tÝch Hãa,
Lý v Sinh häc ViÖt Nam lÇn thø nhÊt, H
néi 9/2000.
12. L©m Ngäc Thô, Vi Anh TuÊn, §ång Kim
Loan. TuyÓn tËp c¸c b¸o c¸o khoa häc-Héi
nghÞ khoa häc Tr êng §HKHTN, TiÓu ban
liªn ngnh Khoa häc v C«ng nghÖ m«i
tr êng, Tr. 19 - 23 (2002).
13. L©m Ngäc Thô, Vi Anh TuÊn, §ång Kim
Loan. T¹p chÝ Hãa häc, T. 43, Tr. 46 -50
(2005).
14. Txy H o (1989), peee
ocaocoee ooop aecx
cpe opeee x o
coc!a pex "ee!o,
#ccep!a$ a cocae yeo
c!ee o!opa xecx ay, Ke,
CCCP.
626