Nghiên cứu Tách trực tiếp vonfram khỏi molypđen bằng kỹ thuật trao đổi cation trong môi trường nước-Axeton

Từ trước tới nay việc tách tinh khiết vxác định hai nguyên tố molypđen vvonfram bên cạnh nhau vẫn luôn lmột vấn đề hết sức khó khăn do tính chất rất giống nhau của chúng. Hầu hết các tác nhân sử dụng để xác định Mo bằng ph ơng pháp trắc quang đều bị W gây ảnh h ởngnghiêm trọng vng ợclại [1 - 4]. ĐJcó nhiều ph ơng pháp tách, lmgiubằng cách chiết, tạo phức rồi trao đổi ion đJđ ợcnghiên cứu nhằm xác định riêng rẽ một trong hai nguyên tố nói trên khi chúng có mặt trong cùng một mẫu [5 - 10]. Tuy nhiên sử dụng kỹ thuật trao đổi ion để tách trực tiếp Mo(VI) ra khỏi W(VI) trong môi tr ờng axeton - n ớc thì ch acó công trình no công bố. Từ những kết quả nghiên cứu xác định Mo khi có mặt W v ng ợclại trong môi tr ờng axeton - n ớc bằng ph ơng pháp chiết-trắc quang [11 - 14], chúng tôi thấy rằng trong những điều kiện nhất định của môi tr ờng axeton-n ớc, molypden tồn tại chủ yếu d ới dạng cation molypđenyl, trong khi đó vonfram lại ở dạng anion axit hexavonframat. Vì thế, chúng tôi đJtiến hnhnghiên cứu chế tạo thiết bị đặc biệt để tách Mo vWbằng kỹ thuật trao đổi ion trong môi tr ờngaxeton-n ớc. ápdụng kỹ thuật nycó thể tách, lmgiuvxác định Mo vWbằng các ph ơngpháp phân tích thông th ờng.

pdf7 trang | Chia sẻ: ngatran | Lượt xem: 1965 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nghiên cứu Tách trực tiếp vonfram khỏi molypđen bằng kỹ thuật trao đổi cation trong môi trường nước-Axeton, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
620 T¹p chÝ Hãa häc, T. 44 (5), Tr. 620 - 625, 2006 Nghiªn cøu T¸ch trùc tiÕp vonfram khái molyp®en b»ng kü thuËt trao ®æi cation trong m«i tr#êng n#íc-axeton §Õn Tßa so¹n 16-01-2006 L©m Ngäc Thô, §ång Kim Loan, TrÇn Hång C«n Trêng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn, §¹i häc Quèc gia H) Néi Summary Based on the conclusion of our previous publication on formation of Mo(VI) and W(VI) species in water solution containing 30% acetone, we continued investigation of separation and determination of trace amount of W(VI) in solution with large amount of Mo(VI) using strong acidic cationite exchanger. In the solution of 30% acetone and pH 3, Mo(VI) exist dominantly in cation species (MoO22+) and W(VI) in the form of trihydro-hexawolframate anion (H3W6O213-). This solution effectuated ion-exchanger in cationite, Mo(VI) was successfully held in the resin and W(VI) got out with effluence. The investigated results showed out, that in the optimal ion- exchanging conditions, the trace amount of W(VI) could be separated from large amount of Mo(VI). The analyzed results were acceptable with the error less than 5%. I - Më ®Çu Tõ tr íc tíi nay viÖc t¸ch tinh khiÕt v x¸c ®Þnh hai nguyªn tè molyp®en v vonfram bªn c¹nh nhau vÉn lu«n l mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n do tÝnh chÊt rÊt gièng nhau cña chóng. HÇu hÕt c¸c t¸c nh©n sö dông ®Ó x¸c ®Þnh Mo b»ng ph ¬ng ph¸p tr¾c quang ®Òu bÞ W g©y ¶nh h ëng nghiªm träng v ng îc l¹i [1 - 4]. §J cã nhiÒu ph ¬ng ph¸p t¸ch, lm giu b»ng c¸ch chiÕt, t¹o phøc råi trao ®æi ion ®J ® îc nghiªn cøu nh»m x¸c ®Þnh riªng rÏ mét trong hai nguyªn tè nãi trªn khi chóng cã mÆt trong cïng mét mÉu [5 - 10]. Tuy nhiªn sö dông kü thuËt trao ®æi ion ®Ó t¸ch trùc tiÕp Mo(VI) ra khái W(VI) trong m«i tr êng axeton - n íc th× ch a cã c«ng tr×nh no c«ng bè. Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu x¸c ®Þnh Mo khi cã mÆt W v ng îc l¹i trong m«i tr êng axeton - n íc b»ng ph ¬ng ph¸p chiÕt-tr¾c quang [11 - 14], chóng t«i thÊy r»ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cña m«i tr êng axeton-n íc, molypden tån t¹i chñ yÕu d íi d¹ng cation molyp®enyl, trong khi ®ã vonfram l¹i ë d¹ng anion axit hexavonframat. V× thÕ, chóng t«i ®J tiÕn hnh nghiªn cøu chÕ t¹o thiÕt bÞ ®Æc biÖt ®Ó t¸ch Mo v W b»ng kü thuËt trao ®æi ion trong m«i tr êng axeton-n íc. ¸p dông kü thuËt ny cã thÓ t¸ch, lm giu v x¸c ®Þnh Mo v W b»ng c¸c ph ¬ng ph¸p ph©n tÝch th«ng th êng. Trong c«ng tr×nh ny, chóng t«i c«ng bè nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ kh¶ n¨ng t¸ch Mo(VI) ra khái W(VI) trong m«i tr êng axeton - n íc b»ng nhùa trao ®æi cationit axit m¹nh. II - Thùc nghiÖm C¸c dung dÞch gèc Mo(VI) v W(VI) cã nång ®é 1.10-2 M ® îc pha chÕ tõ Na2MoO4.2H2O v Na2WO4.2H2O trong n íc cÊt kh«ng ion (deion). C¸c dung dÞch loJng h¬n ® îc pha chÕ hng ngy tõ dung dÞch gèc theo 621 1 2 3 4 5 4 4 y = 0.0005x + 1.3329 R2 = 0.996 1.33 1.335 1.34 1.345 1.35 1.355 1.36 0 10 20 30 40 50 60 % Aceton C hi Õt su Êt yªu cÇu cô thÓ. Trioxyazobenzen(TOAB) ® îc tæng hîp v tinh chÕ theo ti liÖu [14]. Dung dÞch gèc TOAB 1.10-3 M ® îc pha trong r îu etylic. C¸c dung dÞch loJng h¬n khi sö dông ® îc pha hng ngy trong r îu etylic tõ dung dÞch gèc. C¸c dung dÞch axit HCl, HNO3, CH3COOH, ClCH2COOH, Cl3CCOOH, NaOH, NaCl cã nång ®é kh¸c nhau dïng ®Ó ®iÒu chØnh pH v pha dung dÞch ®Öm sö dông cho qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm v xö lý cét trao ®æi ion ® îc chuÈn bÞ tõ c¸c hãa chÊt tinh khiÕt ph©n tÝch cña hJng Merck. Nång ®é chÝnh x¸c cña c¸c dung dÞch ny ® îc x¸c ®Þnh b»ng phÐp chuÈn ®é axit- baz¬ th«ng th êng, riªng dung dÞch NaCl ® îc x¸c ®Þnh b»ng ph ¬ng ph¸p chuÈn ®é kÕt tña víi b¹c. C¸c dung m«i h÷u c¬ nh axeton, toluen... dïng ®Ó t¹o m«i tr êng n íc-h÷u c¬ còng nh ®Ó thùc hiÖn phÐp chiÕt-tr¾c quang trong nghiªn cøu ny ®Òu l dung m«i tinh khiÕt cña Merck. Qu¸ tr×nh t¸ch v lm giu molypden ® îc tiÕn hnh trªn hÖ thèng cét trao ®æi ion ®Æc biÖt ®Ó tr¸nh sù thay ®æi tû lÖ axeton-n íc do axeton bay h¬i trong qu¸ tr×nh s¾c ký ® îc m« t¶ nh trªn h×nh 1. ThiÕt bÞ trao ®æi ion ®Æc biÖt ny cho phÐp ®iÒu hßa ¸p suÊt gi÷a cét trao ®æi ion víi b×nh chøa dung dÞch mÉu trong hçn hîp axeton-n íc. Tèc ®é pha ®éng trong cét nhê thÕ m lu«n gi÷ ® îc æn ®Þnh v nhùa kh«ng bÞ nÐn. Khi mét thÓ tÝch dung dÞch ch¶y ra ngoi lm ¸p suÊt trong hÖ thèng gi¶m xuèng, lËp tøc nã ® îc hiÖu chØnh nhê ® êng dÉn h¬i bJo hßa axeton tõ b×nh t¹o khÝ quyÓn cã ¸p suÊt h¬i bJo hßa cña hçn hîp axeton-n íc gièng nh trong mÉu nghiªn cøu. H×nh 1: S¬ ®å hÖ thèng trao ®æi ion “kÝn” ®Ó nghiªn cøu trong m«i tr êng axeton-n íc 1. Cét trao ®æi ion chøa cationit axit m¹nh. 2. B×nh chøa hçn hîp axeton-n íc hoÆc dung dÞch mÉu trong m«i tr êng axeton-n íc. 3. B×nh ®ùng t¹o khÝ quyÓn cã ¸p suÊt h¬i bJo hßa cña hçn hîp axeton-n íc cïng tû lÖ nh trong mÉu nghiªn cøu. 4. èng dÉn ®iÒu hßa ¸p suÊt gi÷a b×nh chøa mÉu víi cét trao ®æi ion. 5. B×nh høng dung dÞch sau trao ®æi. H×nh 2: § êng chuÈn x¸c ®Þnh hm l îng axeton theo chiÕt suÊt 622 Hm l îng axeton trong c¸c dung dÞch ® îc kiÓm tra b»ng ph ¬ng ph¸p ®o chiÕt suÊt v dùa vo ® êng chuÈn nh trªn h×nh 2. Molypden trong dung dÞch tr íc v sau khi qua cét trao ®æi ion còng nh vonfram trong dung dÞch sau trao ®æi ® îc x¸c ®Þnh b»ng ph ¬ng ph¸p chiÕt-tr¾c quang [11, 13] v ph ¬ng ph¸p ICP-MS. III - KÕt qu¶ v* th¶o luËn Tõ c¸c c«ng tr×nh ®J nghiªn cøu [11 - 14], chóng t«i nhËn thÊy, trong m«i tr êng n íc chøa axeton xung quanh 30 % thÓ tÝch v pH 2,5 - 3,5 th× Mo(VI) tån t¹i chñ yÕu ë d¹ng cation MoO2 2+ v t¹o phøc rÊt tèt víi c¸c thuèc thö h÷u c¬ cã kh¶ n¨ng t¹o néi phøc nh trioxiazo- benzen (TOAB) v c¸c dÉn xuÊt (Cl-TOAB...), nh ng kh«ng t¸c dông víi c¸c cation baz¬ mu h÷u c¬ nh tÝm tinh thÓ (CV), brilliant xanh (BG)... Trong khi ®ã, ë cïng ®iÒu kiÖn nh vËy th× W(VI) tån t¹i chñ yÕu d íi d¹ng anion [H3W6O21] 3- v hÇu nh hon ton kh«ng t¸c dông víi c¸c t¸c nh©n t¹o néi phøc nh TOAB, nh ng l¹i t¹o liªn hîp ion rÊt tèt víi CV v BG. Nh vËy, ®iÒu kiÖn ®Ó hai nguyªn tè ny tån t¹i chñ yÕu ë c¸c d¹ng ion mang ®iÖn tÝch tr¸i ng îc nhau (mét ë d¹ng cation-MoO2 2+ v mét ë d¹ng anion-H3W6O21 3-) phô thuéc rÊt nghiªm ngÆt vo nång ®é axeton trong n íc v ®iÒu kiÖn pH cña dung dÞch. C¸c nghiªn cøu cña chóng t«i, liªn quan ®Õn viÖc c«ng bè d¹ng tån t¹i cña molypden v vonfram trong m«i tr êng n íc-axeton cã pH 3 ®Òu ® îc th«ng qua qu¸ tr×nh chiÕt c¸c hîp chÊt cña c¸c nguyªn tè ny víi c¸c t¸c nh©n t¹o néi phøc hoÆc c¸c cation baz¬ mu h÷u c¬. Qu¸ tr×nh chiÕt cßn chÞu t¸c ®éng cña mét lo¹t c¸c c©n b»ng trong mçi pha v gi÷a hai pha chiÕt, ®Æc biÖt l c©n b»ng t¹o thnh c¸c d¹ng chiÕt v qu¸ tr×nh solvat. Qu¸ tr×nh chiÕt, do ®ã, còng lm thay ®æi c©n b»ng gi÷a c¸c d¹ng tån t¹i cña Mo v W. 6WO2(OH)2  H3W6O213- + 3H2O + 3H+ (1) Mo7O24 6- + 20H+  7MoO22+ + 10H2O (2) CV + H+  HCV+ (3) H3W6O21 3- + 3HCV+  [H3W6O213-.3(HCV)+] (4) MoO2 2+ + TOAB  [MoO2.TOAB] + 2H+ (5) Trong qu¸ tr×nh trao ®æi ion trªn cationit trong m«i tr êng n íc-axeton, khi c¸c cation molypdenyl bÞ gi÷ l¹i trªn nhùa, lm nång ®é cña nã trong dung dÞch gi¶m ®i th× c©n b»ng theo ph ¬ng tr×nh (2) sÏ chuyÓn dÞch dÇn sang bªn ph¶i. Nh vËy, b»ng kü thuËt trao ®æi ion trªn cationit cã thÓ gi÷ ® îc hon ton molypden trªn cét nhùa. Trong khi ®ã vonfram ë d¹ng anion sÏ hÇu nh kh«ng bÞ gi÷ trªn nhùa cationit v ®i ra khái cét trao ®æi ion. §Ó cã thÓ t¸ch molypden v vonfram ra khái nhau b»ng kü thuËt trao ®æi ion trong m«i tr êng n íc-axeton v x¸c ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn tèi u cho qu¸ tr×nh t¸ch, chóng t«i ®J nghiªn cøu kh¶o s¸t c¸c yÕu tè ¶nh h ëng ®Õn qu¸ tr×nh trao ®æi ion trªn cét nhùa cationit axit m¹nh Lewatit(R) MonoPlus S100 cña hJng Bayer (CHLB §øc). 1. ¶nh hëng cña tèc ®é pha ®éng ®Õn hiÖu suÊt lu gi÷ Mo MÉu nghiªn cøu cã nång ®é 2,5.10-3 M, hm l îng axeton 30% (V/V) v pH 3 ® îc kh¶o s¸t trªn cét víi c¸c tèc ®é pha ®éng kh¸c nhau tõ 0,3 ml.cm2/phót ®Õn 2,5 ml.cm2/phót. HiÖu suÊt gi÷ còng nh röa gi¶i Mo ® îc tr×nh by trªn b¶ng 1. Nh vËy, tèc ®é tèi u cña pha ®éng qua cét l tõ 0,3 - 0,9 ml.cm2/phót. Nh÷ng b íc tiÕp theo ® îc thùc hiÖn ë tèc ®é 0,5 ml.cm2/phót. 2. ¶nh hëng cña pH ®Õn kh¶ n¨ng gi÷ Mo trªn nhùa cationit Sö dông c¸c dung dÞch axit clohydric, cloaxetic, axetic v dung dÞch NaOH ®Òu cã 623 nång ®é l 0,2 M ®Ó ®iÒu chØnh v pha c¸c dung dÞch mÉu cã ®Öm pH 2,0; 2,5; 3,0; 3,5 v 4,0. Dung dÞch Mo 2,5.10-3 M cã hm l îng axeton 30 % (V/V) ®J chØnh vÒ c¸c gi¸ trÞ pH x¸c ®Þnh ® îc ® a lªn cét cationit v ch¹y víi tèc ®é 0,5 ml.cm2/phót. Dung dÞch t¸ch còng nh dung dÞch röa v gi¶i hÊp sau ny ® îc thu l¹i hon ton v ®em ph©n tÝch. KÕt qu¶ trung b×nh cña 5 lÇn tiÕn hnh thÝ nghiÖm ® îc ghi trªn b¶ng 2. B¶ng 1: ¶nh h ëng cña tèc ®é pha ®éng ®Õn hiÖu suÊt trao ®æi ion Tèc ®é, ml.cm2/phót 2,5 2,0 1,2 0,9 0,6 0,3 HS gi÷ 69,8 77,5 94,3 96,9 98,7 99,0 HS röa gi¶i 66,9 73,7 92,4 95,8 98,6 98,9 B¶ng 2: ¶nh h ëng cña pH ®Õn kh¶ n¨ng trao ®æi Mo trªn nhùa cationit pH 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 L îng Mo ® îc gi÷ trªn cét, % 98,7 98,5 98,4 92,1 73,3 Nh vËy, ë c¸c gi¸ trÞ pH  3 Mo ®Òu ® îc gi÷ trªn nhùa > 98%. Tuy nhiªn chóng t«i lùa chän pH 3 cho nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo, v× ë pH < 3 khi [Mo] trong dÞch t¸ch lín cã thÓ sÏ g©y kÕt tña MoO3, nh ng khi pH > 3 hm l îng phÇn tr¨m d¹ng cation molipdenyl cã xu h íng gi¶m. 3. ¶nh hëng cña c¸c hÖ ®Öm kh¸c nhau ®Õn hiÖu suÊt lu gi÷ Mo Dung dÞch HCl v c¸c hÖ ®Öm (ghi trong b¶ng 3) ®J ® îc kh¶o s¸t. Quy tr×nh t¸ch trªn cét ® îc tiÕn hnh ë pH 3, tèc ®é pha ®éng 0,5 ml.cm2/phót v nång ®é Mo l 2,5.10-3 M. KÕt qu¶ nghiªn cøu ® îc dÉn ra trong b¶ng 3. B¶ng 3: ¶nh h ëng cña c¸c hÖ ®Öm kh¸c nhau ®Õn hiÖu suÊt l u gi÷ cña Mo HÖ ®Öm HCl CH3COOH/ CH3COONa ClCH2COOH/ ClCH2COONa CCl3COOH/ CCl3COONa HiÖu suÊt gi÷ Mo, % 98,3 97,3 98,5 98,7 HiÖu suÊt röa gi¶i Mo, % 97,9 98,0 97,9 98,1 Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy c¸c hÖ ®Öm ®Òu cho hiÖu suÊt l u gi÷ Mo rÊt cao. Sö dông HCl lm m«i tr êng còng ®¹t hiÖu suÊt cao nh c¸c hÖ ®Öm kh¸c. MÆt kh¸c khi sö dông nhùa trao ®æi d¹ng Na+, sù thay ®æi pH trong qu¸ tr×nh trao ®æi l kh«ng ®¸ng kÓ. V× vËy ë nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo ta cã thÓ sö dông dung dÞch HCl 4.10-3 M ®Ó ®iÒu chØnh pH 3 cña c¸c mÉu thÝ nghiÖm. 4. Nghiªn cøu ¶nh hëng cña t¸c nh©n röa gi¶i Khi dung dÞch chøa Mo v W võa chÈy hÕt ®Õn ch¹m mÆt nhùa, th× tr¸ng cét b»ng hçn hîp n íc-axeton 30% cã pH 3 ®Ó lo¹i hÕt W trong thÓ tÝch l u. Mo ® îc gi¶i hÊp b»ng HCl, HClO4, H2SO4 v NaCl víi nång ®é 2,0 N v tèc ®é ®J chän. ThÓ tÝch dung dÞch gi¶i hÊp ®èi víi tÊt c¶ c¸c t¸c nh©n ®Òu ® îc lÊy nh nhau v b»ng ba lÇn thÓ tÝch cét nhùa. KÕt qu¶ gi¶i hÊp nh trªn b¶ng 4. Nh÷ng kÕt qu¶ trªn b¶ng 4 cho thÊy, hÇu hÕt c¸c axit ®Òu cã kh¶ n¨ng gi¶i hÊp Mo rÊt tèt (trªn 96%). Riªng NaCl 2,0 N gi¶i hÊp rÊt kÐm, song cã thÓ n©ng hiÖu suÊt gi¶i hÊp cña NaCl lªn b»ng c¸ch sö dông nång ®é cao h¬n hoÆc sö dông mét thÓ tÝch röa gi¶i lín h¬n, nh ng nh vËy sÏ lm cho viÖc xö lý mÉu ph©n tÝch sau ®ã 624 0 10 20 30 40 50 60 1 2 3 4 Nång ®é HCl % M o ® îc gi ¶i hÊ p rÊt khã kh¨n. 5. Nghiªn cøu ¶nh hëng cña nång ®é HCl ®Õn hiÖu suÊt röa gi¶i Mo D¶i nång ®é HCl ® îc kh¶o s¸t l tõ 0,5 ®Õn 3,0 M. ChÕ ®é trao ®æi ® îc thùc hiÖn ë c¸c ®iÒu kiÖn tèi u nh ®J chän. KÕt qu¶ ® îc tr×nh by trªn h×nh 3. B¶ng 4: ¶nh h ëng cña c¸c t¸c nh©n röa gi¶i T¸c nh©n röa gi¶i HCl HClO4 H2SO4 NaCl ABSMo-TOAB 0,310 0,312 0,303 0,054 HiÖu suÊt röa gi¶i 98,6 99,0 96,5 17,1 H×nh 3: ¶nh h ëng cña nång ®é HCl Tõ kÕt qu¶ thu ® îc trªn h×nh 3 cho thÊy nång ®é HCl 0,5 M chØ gi¶i hÊp ® îc kho¶ng 70% Mo sau 6 ph©n ®o¹n; cßn HCl 2 M chØ sau 3 ph©n ®o¹n ®J cã thÓ gi¶i hÊp ® îc gÇn 99% Mo ra khái cét. Do vËy ®Ó gi¶i hÊp Mo sau ny, chóng t«i sÏ sö dông HCl 2,0 M. 6. Nghiªn cøu ¶nh hëng cña Mo ®Õn kh¶ n¨ng t¸ch v/ ph©n tÝch W sö dông kü thuËt trao ®æi ion trªn cationit Trong nghiªn cøu ny, chóng t«i sö dông 10 ml dung dÞch cã nång ®é W(VI) 3,75.10-6 M (chøa l îng W(VI) l 6,89 µg) v l îng Mo(VI) t¨ng dÇn ®Õn gÊp 5000 lÇn. ChÕ ®é trao ®æi ion ® îc thùc hiÖn ë c¸c ®iÒu kiÖn tèi u nh ®J chän. KÕt qu¶ ph©n tÝch l îng W(VI) sau khi t¸ch trªn cét ® îc thÓ hiÖn trªn h×nh 4 v Mo(VI) trong dung dÞch sau trao ®æi kh«ng ph¸t hiÖn ® îc. H×nh 4: ¶nh h ëng cña Mo ®Õn hiÖu qu¶ t¸ch v ph©n tÝch W 90 92 94 96 98 100 102 104 106 108 110 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Tû lÖ khèi l îng W/Mo % W x¸ c ®Þ nh ® îc 1:0 1:1 5.10-1 10-2 2.10-2 5.10-2 10-3 5.10-4 3.10-4 2.10-4 3,0M2,0M1,0M0,5M 625 Tõ kÕt qu¶ trªn h×nh 4 cho thÊy, b»ng kü thuËt gi÷ Mo(VI) trªn nhùa trao ®æi cationit, cã thÓ t¸ch v x¸c ®Þnh ® îc W(VI) víi tû lÖ khèi l îng tíi 1 : 5000. Sai sè phÇn tr¨m cña l îng W(VI) x¸c ®Þnh ® îc so víi khèi l îng vonfram ban ®Çu kh«ng v ît qu¸ 5%. KÕt qu¶ ny cã thÓ chÊp nhËn ® îc. IV - KÕt luËn Trong c¸c c«ng tr×nh ®J c«ng bè cña chóng t«i cho thÊy, trong m«i tr êng n íc-axeton 30% (V/V) cã tÝnh axit, Mo(VI) tån t¹i chñ yÕu d íi d¹ng cation molypdenyl (MoO2 2+) v vonfram tån t¹i chñ yÕu d íi d¹ng anion trihydro- hexavonframat (H3W6O21 3-). Lîi dông sù kh¸c biÖt ny, chóng t«i ®J nghiªn cøu thnh c«ng t¸ch trùc tiÕp Mo(VI) v W(VI) trªn nhùa trao ®æi ion cationit axit m¹nh, kh«ng sö dông c¸c qu¸ tr×nh t¹o phøc trung gian. C¸c yÕu tè ¶nh h ëng ®Õn qu¸ tr×nh trao ®æi ion ®J ® îc nghiªn cøu. Víi gi¸ trÞ pH tèi u ® îc x¸c ®Þnh l xung quanh 3, tèc ®é pha ®éng l 0,5 ml.cm2/phót cã thÓ t¸ch v ph©n tÝch ® îc l îng vonfram bªn c¹nh l îng molyp®en lín gÊp tíi 5000 lÇn víi sai sè kh«ng v ît qu¸ 5%. Nh÷ng kÕt qu¶ thu ® îc cho thÊy, c¸c axit HCl, H2SO4, HClO4 nång ®é tèi thiÓu l 2,0 N ®Òu cã kh¶ n¨ng röa gi¶i hon ton Mo ra khái cét cationit víi thÓ tÝch tèi thiÓu b»ng ba lÇn thÓ tÝch cét nhùa; cßn NaCl 2,0 M th× gi¶i hÊp Mo kh«ng cã hiÖu qu¶. T*i liÖu tham kh¶o 1. D. S. Foster, S. E. Leslie. Encyclopedia of industrial chemical analysis-Tungsten, Vol. 19, P. 190 - 222, Interscience Pub., New York (1974). 2. D. S. Foster, S. E. Leslie. Encyclopedia of industrial chemical analysis-Molybdenum, Vol. 16, P. 153 - 191, Interscience Pub., New York (1974). 3. Md. Farid Hussain, Mohan Katyal, Bal Krishan Puri, Masatada Satake. Analyst, Vol. 111, 1171 - 1173 (1986). 4. XIA shuqian MA Peisheng. Extraction equilibrium of the mixed solution of tungsten and molybdenum (1999). 1999- 4/0404.htm . 5. W. M. Mok, C. M. Wai. Anal. Chem., Vol. 56, No 1, P. 27 - 29 (1984) 6. Sobhana K. Menon, Yadvendra K. Agrawal. Analyst, Vol. 111, 911 -913 (1986). 7. Olga N. Kononova, Sergey V. Kachin, Anastasiya E. Chaikovskaya, Alexander G. Kholmogorov, Olga P. Kalyakina. J. Chem. 28 (2004), P. 193 - 202, © TšBITAK 8. G. A. Kochelaeva, V. M. Ivanov, G. V. Prokhorova. Journal of Analytical Chemsitry, Vol. 56, No. 8, P. 767 - 773(7), (2001). 9. T. I. Tikhomirova, O. V. Krokhin, D. B. Dubovik, A. V. Ivanov, O. A. Shpigun. Journal of Analytical Chemsitry, Vol. 57, No. 1, P. 18 - 23(2002). 10. V. M. Ivanov, G. A. Kochelaeva. Journal of Analytical Chemsitry, Vol. 58, No 1, P. 31 - 37(7), (2003). 11. L©m Ngäc Thô. TuyÓn tËp c¸c c«ng tr×nh khoa häc Héi nghÞ khoa häc ph©n tÝch Hãa, Lý v Sinh häc ViÖt Nam lÇn thø nhÊt, H néi 9/2000. 12. L©m Ngäc Thô, Vi Anh TuÊn, §ång Kim Loan. TuyÓn tËp c¸c b¸o c¸o khoa häc-Héi nghÞ khoa häc Tr êng §HKHTN, TiÓu ban liªn ngnh Khoa häc v C«ng nghÖ m«i tr êng, Tr. 19 - 23 (2002). 13. L©m Ngäc Thô, Vi Anh TuÊn, §ång Kim Loan. T¹p chÝ Hãa häc, T. 43, Tr. 46 -50 (2005). 14.  Txy H o (1989), peee o caocoee  ooop aec x cpe  opeee  x o coc!a pe x "ee!o, #ccep!a$ a coc ae yeo c!ee o !opa xec x ay , Ke, CCCP. 626