Nghiên cứu tổng hợp và hoạt tính sinh học các dẫn xuất 4-arylpyridinaza-14-crown-4-ether

Nghiên cứu tổng hợp và hoạt tính sinh học các dẫn xuất 4-arylpyridinaza-14-crown-4-ether Nguyễn Thị Thanh Phượng Trường Đại học Khoa học Tư nhiên Luận văn ThS. Chuyên ngành: Hóa hữu cơ; Mã số: 60 44 01 14 Người hướng dẫn: TS. Lê Tuấn Anh Năm bảo vệ: 2013 Keywords: Hoạt tính sinh học; Nghiên cứu tổng hợp; Dẫn xuất; 4-arylpyridinaza-14-crown-4- ether Content MỞ ĐẦU Hóa học azacrao ete được bắt đầu từ những năm 1960, khi nhà hóa học Pedersen, tập đoàn Dupont phát minh và lần đầu tiên tổng hợp được hơn 60 dẫn xuất crao ete với số lượng oxy từ 4 tới 20 nguyên tử, kích thước của vòng crao từ 12 đến 60 cạnh. Với các kết quả này, Pedersen đã được trao giải thưởng Nobel vào năm 1987. Kể từ đó đến nay, hóa học azacrao ete không ngừng phát triển, ứng dụng vào mọi mặt của đời sống. Hiện nay, các dẫn xuất crao ete có chứa đồng thời tiểu dị vòng nitơ hiện đang là hướng nghiên cứu mới, thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học. Trong số đó, dẫn xuất azacrao ete có chứa đồng thời vòng crao ete và dị vòng pyridin là một mục tiêu quan trọng của các nhà tổng hợp hữu cơ, trên con đường tìm kiếm các hợp chất mang hoạt tính sinh học quý giá bởi họ hy vọng rằng, dược tính quý báu của nhân pyridin [1] sẽ góp phần tạo cho các sản phẩm crao ete có tiềm năng ứng dụng cao trong dược phẩm và y học. Từ những năm 1990, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của hóa học tổ hợp, các phản ứng ngưng tụ đa tác nhân (MCR) đã góp phần xây dựng và phát triển những thư viện chất mới, có cấu tạo phân tử đa dạng, hoạt tính sinh học phong phú cũng như hiệu quả sử dụng cao. Với các đặc điểm ưu việt của phản ứng ngưng tụ đa tác nhân như đa dạng về cấu tạo của các chất ban đầu, tiết kiệm thời gian, hóa chất so với việc tổng hợp truyền thống, chúng tôi đề xuất việc tổng hợp các dẫn xuất azacrao ete mới, chứa đồng thời hệ dị vòng crao ete và vòng pyridin bằng phản ứng ngưng tụ đa tác nhân. Hướng nghiên cứu là phương pháp khả thi và hỗ trợ đắc lực trên con đường tìm kiếm các hợp chất mới có hoạt tính sinh học hữu ích. Với các mục tiêu trên, chúng tôi tiến hành triển khai đề tài: “Nghiên cứu tổng hợp và hoạt tính sinh học các dẫn xuất 4-arylpyridinaza-14-crown-4-ether” dựa trên phản ứng ngưng tụ đa tác nhân. References Tiếng Việt 1. Lê Tuấn Anh (dịch năm 2010), Cơ sở hóa học hữu cơ của thuốc hóa dược (A. T. Soldatenkov, N. M. Kolyadiana, I. V. Shendrik), NXB Đại học Quốc Gia, Hà Nội, tr.118-125 2. Nguyễn Minh Thảo (2001), Tổng hợp hữu cơ, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội, Hà Nội 3. Phan Tống Sơn, Trần Quốc Sơn, Đặng Như Tại (1980), Cơ sở hóa học hữu cơ, NXB Đại học và trung học chuyên nghiệp, Hà Nội. Tiếng Anh 4. A. N. Levo, V. M. Strokina, A. I. Komarova, Le Tuan Anh, and A. T. Soldatenkov (2006), „„Synthesis of dibenzoazacrown ethers including a γ-piperidone moiety‟‟, Chemistry of Heterocyclic Compounds, Vol. 42, No. 1. 5. A. H. Shamroukh, A. E. Rashad, H. H. Sayed (2005), Phosphorus, Sulfur, Silicon Related, Elements 180, pp.2347-2360. 6. A. F. Rosa, A. R. Rebelo, G. M. Nascimento (2003), „„Synthesis of new indolecarboxylic acids related to the plant hormone indoleacetic acid‟‟, Journal of the Brazilian Chemical Society 14. 7. A. Strecker , Liebigs Ann (1850)Chem., 75, 27 8. Abdeimadjid Debache, Wassima Ghalen, Raounf Boulcina, Ali Belfitah (2009), „„An efficient one- step synthesis of 1,4-dihydropyridins via a triphenylphosphine- catalyzed tree- component Hanztsch reaction under mild conditions‟‟, Tetrahedron Letters, No.50, pp.5248–5250. 9. Bikash Karmakar, Julie Banerji (2011), „„A component pot and atom- efficient synthesis of Betti bases over MgO involving a modified Mannich type reaction‟‟, Tetrahedron Letters, 52, pp.4957–4960. 10. Blicke, F. F. Org. React. 1942. 11. Chuong Hong Hieu, Le Tuan Anh, A. N. Levov, E. V. Nikitina, and A. T. Soldatenkov (2009), „„ Synthesis off the first dibenzo(perhydrotriazino)-aza-14-crown-4-ethers‟‟, Chemistry of Heterocyclic Compounds, Vol. 45, No.11. 12. D. Guerin, R. Carlier, M. Guerro, D. Lorcy (2003), “Crown-ete annelated dithiazafulvalenes”, Tetrahedron, 59, pp.5273-5278. 13. D. W. Kim, C. S. Kim, J. S. Jeon, J. S. Kim and N. S. Lee (1999) “Separation of lithium izotopes by N4S2 azacrown ion exchanger”. Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, No 241, pp.379-382. 14. Fatemeh Tamaddon, Somayeh Moradi (2013), „„Controllable selectivity in Biginelli and Hanztsch reaction using nano ZnO as a structure base catalyst‟‟, Journal of Molecular Catalysis A: Chemical 370, pp.117- 122. 15. Fernado Alonso, Sofia L. Acebedo, Andrea C. Bruttomesso, Javie A. Ramirez (2008), „„Synthesis off 4-azasteroids by an intramolecular Ugi reaction‟‟, Steroids, No.73, pp.1270–1276. 16. Goutam Kulsi, Abhijit Ghoral, Partha Chattopadhyay (2012), „„ Tandem one pot synthesis of 1,5-benzodiazocine-2-one by izocyanide based Ugi multicomponent reaction ‟‟, Tetrahedron Letters, 53, pp.3619–3622. 17. J. S. Bradshaw, B. A. Jones, R. B. Nielsen, N. O. Spencer, P. K. Thompson (1983), “The preparation of macrocyclic polyether-diester compounds by transesterification”, J. Heterocycl. Chem., Vol 20, pp.957-962. 18. J. S. Bradshow, Izatt R.M (1997) „„Accounts of Chemical Researchers‟‟, 30, pp.338. 19. James D. Sunderhaus, Chris Dockendorff and Stephen F. (2007), „„Applications of Multicomponent Reactions for the Synthesis of Diverse Hetherrocyclic Scaffolds. Martin‟‟, Organic Letters, Vol.9, No. 21, pp.4223-4226. 20. Jamil Rima, Karine Assaker, Fawaz Elomar, Chawkilboukarim (2013), „„A sensitive spetrofluorimetric method for the quantification of melamin residue in milk powder using the Mannich reaction in aqueous solutions‟‟, Talanta, 116, pp 277–282. 21. Jing Sun, Er-Yan Xia, Qun Wu and Chao-Guo Yan (2010), „„Synthesis of Polysubstituted Dihydropyridins by Four-Component Reactions of Aromatic Andehites, Malononitrine, Arylamins and Acetylenedicarboxylate‟‟, Organic Letters, Vol.12, No.16, pp.3678-3681. 22. Kai Guo, Mark J. Thompson, Beining Chen (2009), „„Exploring Catalyst and Solvent Effects in the Multicomponent Synthesis of Pyridin-3,5-dicarbonitrines‟‟, J. Org. Chem., Vol. 74, No. 18, pp.6999-7006. 23. Krishnamoorthy Aswin, Kuppan Logaiya, Prasana N. Sudhan (2012), „„An efficient one- pot synthesis of 1,4-dihydropyridin derivatives through Hanztsch reaction catalysed by melamin trisulfonic acid‟‟, Journal of Taibah University for Science, 6, pp.1-9. 24. Ludger A.Wessjohann, Daniel G. Rivera, Fredy Leon (2007), „„Freezing Imine Exchange in Dynamic Combinatorial Libraries with Ugi Reactions: Versatile Access to Templated Macrocycles‟‟, Organic Letters, Vol.9, No. 23, pp.4733 - 4736. 25. Luke T. Higham, Ulf P. Kreher, Colin L. Raston, Janet L. Scott, and Christopher R. Strauss (2004) “A New Family of Macrocycles Produced by Sequential Claisen-Schmidt Condensations”, Organic letters, Vol. 6, No. 19, pp.3257-3259. 26. Luke T. Higham, Ulf P. Kreher, Colin L. Raston, Janet L. Scott, and Christopher R. Strauss (2004) “Horning-Crown Macrocycles: Novel Hybrids of Calixarenes and Crown Ethers”, Organic letters, Vol. 6, No. 19, pp.3261-3264. 27. Lutz F. Tietze, Gordon Brasche, and Kersten M. Gericke, Domino reaction in Organic Synthesis. 28. M.A. El-borai, H.F. Rizk, M.F. Abd- Aal, I.Y. El-Deeb (2013), „„ Synthesis of pyrazolo[3,4-b]pyridin under microwave inrradition in multicomponent reaction and their antitumor and antimicrobial activities- Part 1‟‟, European Jouranl of Medicianl Chemistry, 48, pp.92-96. 29. Ming Li, Zhengquan Zuo, Lirong Wen and Shuwen Wang (2008), „„Microwave-Assisted Combinatorial Synthesis of Hexa-Substituted 1,4-Dihydropyridins Scaffolds Using One- pot Two-Step Multicomponent Reaction followed by a S-Alkylation‟‟, J. Comb. Chem., Vol.10, pp.436-441. 30. Mohammad Bagher Teimouri, Farideh Mansouri (2008), „„ Simple Synthesis of 7H- phenaleno[1,2-b]furan-7-one Derivatives by One-pot, Three-Component Reactions ‟‟ J. Comb. Chem., Vol.10, pp.507-510. 31. P. Pramitha, D. Bahulayan (2012), „„ Strereoselective synthesis of bio-hybird amphiphiles of coumarin derivatives by Ugi- Mannich triazole randomization using copper catalyzed alkyne azide click chemistry ‟‟, Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters, 22, pp.2598– 2603. 32. R.Quevedo, B. Moreno-Murillo (2009), „„One-step synthesis of a new heterocyclophane family‟‟, Tetrahedron Letters, 50 (8),pp.936–938. 33. Shigeki Habaue, Yuichi Akagi, Masaru Sato and Akinori Niimi (2005)“Synthesis and properties of novel vinyl polymers bearing azacrown ether side chain”. Polymer Bulletin, No54, pp.237-242. 34. Soumave Santra, Petherr R. Andeana (2007), „„A One-pot, Microwave-Influenced Synthesis of Diverse Small Molecules by Multicomponent Reaction Cascades‟‟, Organic Letters, Vol. 9, No. 24, pp.5035-5038. 35. Synthesis of macrocyclic polyether diester ligands containing a triazole subcyclic unit”, J. Org. Chem., 50, pp.3065-3069. 36. V.A. Popova, I.V. Podgornaya, O.V. Fedorova (1987) “New macrocyclic compounds containing a thiucarbohydrazone grouping”. Russian Chemical Bulletin, Vol 3, pp. 618- 670. 37. V.A.Popova, I.V. Podgornaya, I. Ya. Postovskii, N.N. Frlova (1976) “Synthesis and tuberculostatic activity of certain new derivatives of macrocyclic polyethers”.Pharmaceutical Chemistry Journal, Vol 10, Vol 6, pp.66-68. 38. V.A.Popova, I.V. Podgornaya, V.G. Lundina, L.I. Kurnikova, A.I. Tarasov (1987) “Acyl derivatives of N,N‟-Diaminodibenzo-18-crown-6 ether, their complexing and catalytic properties”. Russian Chemical Bulletin, Vol 11, pp.2544-2547. 39. V. A. Popova, A. Tsivadze, I. V., Pyatova, E. N., Kopytin, A. V., Eganova, L. V (1990) “Synthesis and properties of podands with 4-antipyryliminomethine groups”, Russian Chemical Bulletin, Vol 9, pp.2099-2102. 40. Valentin A. Chebano (2008), „„Tuning of Chemo- and Regioselectivities in Multicomponent Condensations of 5-Aminopyrazoles, Dimedone and Andehite‟‟, J. Org. Chem, 73, pp.5110-5118. 41. W. H. Kruizinga, R. M. Kellogg (1981), “Preparation of macrocyclic lactones by ring closure of cesium carboxylates”, J. Am. Chem. Soc., 103, pp.5183-5189. 42. Wei Zhang, Paul Tempest (2004), „„Highly efficient microwave- assisted fluorous Ugi and post- condensation reaction for benzimidazoles and quioxalinones‟‟, Tetrahedron Letters, No.45, pp.6757–6760. 43. Wen- Bin Yi, Chun Cai (2006), „„Mannich- type reaction of aromatic andehites, anilines, and methyl xetones in fluorous bisphase created by rare earth (III) perfluorooctane sulfonates catalysts in fluorous media‟‟, Journal of Fluorine Chemistry,127, pp.1515– 1521. 44. Y. Aoki, N. Umezawa, Y. Asano, K. Hatano, Y. Yano, N. Kato, T. Higuchi (2007), “A versatile strategy for the synthesis of crown ether-bearing heterocycles”, Bioorg. Med. Chem, 15, pp.7018-7115. 45. Y. Ishida, D. Sasaki, H. Miyauchi, K. Saigo (2004),“Design and synthesis of novel imidazolium-based ionic liquids with psevdo crown-ether moiety”, Tetrahedron Lett, 45, pp.9455-9459. Tiếng Đức 46. C. Mannich, W. Krösche, (1912), "Ueber ein Kondensationsprodukt aus Formaldehyd, Ammoniak und Antipyrin". Archiv der Pharmazie 250, pp.647–667. Internet 47.