Nguyên lí máy - Chương 10: Một số cơ cấu khác

Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường - 1 - Nguyên Lý Máy Chưѫng 10 MỘT SỐ CѪ CẤU KHÁC Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường I. CɆ CɡU CÁC-ĐĔNG (Carơan, Universal Joint) 1. Nguyên lý cấu tạo - Dùng truyền chuyển động giữa hai trục giao nhau một góc  không lớn lắm. - Góc  có thể thay đổi trong quá trình chuyển động 0 B' B 3 1 x y y x  I II A A' 2 Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường - 3 - I. CɆ CɡU CÁC-ĐĔNG (Carơan, Universal Joint) 1) Thực hiện tỷ số truyền lớn 2. Tỷ số truyền 2 2 1 12 2 1 i sin .cos cos      + Khi  = const, 1 = const thì 2 thay đổi tuần hoàn theo góc quay  từ 2min = 1.cos đến 2max = 1/cos. + Độ không đều của trục bị dẫn được đánh giá qua hệ số : 2 2 1 max min tg .sin        + Góc  càng lớn, dao động xoắn càng lớn  dùng khớp các-đĕng kép Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường - 4 - I. CɆ CɡU CÁC-ĐĔNG (Carơan, Universal Joint) 3. Cơ cấu các-đĕng kép Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường - 5 - I. CɆ CɡU CÁC-ĐĔNG (Carơan, Universal Joint) 3. Cơ cấu các-đĕng kép Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường - 6 - I. CɆ CɡU CÁC-ĐĔNG (Carơan, Universal Joint) 3. Cơ cấu các-đĕng kép Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường II. CɆ CɡU MAN (Malt, Geneva MeƠhanism)  Cơ cấu Man là cơ cấu biến chuyển động quay liên tục thành chuyển động quay gián đoạn nhờ trên khâu dẫn có chốt và trên khâu bị dẫn có những rãnh tiếp xúc không liên tục với nhau.  Ví dụ ứng dụng: cơ cấu ĕn dao của máy bào, cơ cấu thay ụ dao của máy tiện tự động, cơ cấu đưa phim của máy chiếu phim, - 7 - 1. Nguyên lý cấu tạo 2 1 1 O2 O1 Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường - 8 - 2. Động học cơ cấu Malt II. CɆ CɡU MAN (Malt, Geneva MeƠhanism) - Gọi: t1 là thời gian quay 1 vòng của chốt 1 t2 thời gian mỗi lần chuyển động của đĩa 2 Z – số rãnh trên đĩa 2  Hệ số chuyển động của cơ cấu Malt 1 2 2 2 2 2 t ( / Z ) Zk t Z      - Hệ số chuyển động không thể âm k > 0  Z  3 Vậy số rãnh trên đĩa 2 phải lớn hơn bằng 3 - Đối với cơ cấu Malt 4 rãnh – 1 chốt:  Thời gian chuyển động của đĩa 2 bằng ¼ thời gian ngừng 4 2 1 2 4 4 k .   Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường - 9 - 2. Động học cơ cấu Malt II. CɆ CɡU MAN (Malt, Geneva MeƠhanism) - Có thể tĕng số chốt trên đĩa 1 để tĕng số lần chuyển động của đĩa 2. - Gọi m là số chốt trên đĩa 1: 2 2 Zk m. Z  - Hệ số chuyển động không thể lớn hơn 1 k  0  Số chốt tối đa Vậy số Ơhốt tối đa trên Ơɇ Ơɢu Man phụ thuộƠ vào số rãnh ở trên đĩa 2 - Đối với cơ cấu Malt 4 rãnh :  Số chốt tối đa là 4! 2 4 4 4 2 . m   2 2 Z m Z   Khi truyền động, cơ cấu Malt tương đương với cơ cấu cu-lic  việc tính toán các thông số động học: chuyển vị, vận tốc, gia tốc, như cơ cấu cu-lic Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường - 10 - 12 1 O1 A 2O2 2 1 1 O2 O1 II. CɆ CɡU MAN (Malt, Geneva MeƠhanism) Khi truyền động, cơ cấu Malt tương đương với cơ cấu cu-lic  việc tính toán các thông số động học: chuyển vị, vận tốc, gia tốc, như cơ cấu cu-lic 1cos1 1sin 2    arctg - Góc quay đĩa 2: - Vận tốc đĩa 2: 2 1 1 12 1 2 1 1 1 22 2 cos21 )(cos       d d dt d d d dt d dt d d d d d dt d dt d 1 2 1 2 2 1 1 212 2      - Gia tốc đĩa 2: Nếu đĩa 1 quay đều (1 = const) thì )cos21( 1(sin 2 1 )2 12 12 1 2 2 1 2 2      d d  đĩa 1 quay đều (1 = const) thì đĩa 2 quay không đều Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường III. CɆ CɡU BÁNH CÓC (RatƠhet MeƠhanism)  Cơ cấu bánh cóc là cơ cấu biến chuyển động qua lại thành chuyển động 1 chiều gián đoạn thông qua con cóc và bánh cóc - 11 - 0 6 5 4 3 2 1 1 1. Thanh lắc 2, 5. Con cóc 3. Bánh cóc 4. Giá 6. Lò xo Dùng nhiều để thực hiện các chuyển động gián đoạn như cơ cấu dịch chuyển bàn máy theo phương ngang ở máy bào, cơ cấu thay dao ở máy tiện tự động, Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường - 12 - 4 7 6 5 4 3 2 1 D E C B A 1 4 V1 2 1 A III. CɆ CɡU BÁNH CÓC (RatƠhet MeƠhanism) Chuyển động cơ cấu bánh cóc: chuyển động qua lại có thể là Lắc quanh bánh cóc Tịnh tiến Khoa Cơ Khí – Công Nghệ Trường ĐH Nông Lâm TPHCM Ths. Trương Quang Trường - 13 - III. CɆ CɡU BÁNH CÓC (RatƠhet MeƠhanism) Một số dạng của cơ cấu bánh cóc