Quản lý đời sống văn hóa các khu đô thị mới ở thành phố Thanh Hóa

NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI 56 QUẢN LÝ ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CÁC KHU ĐÔ THỊ MỚI Ở THÀNH PHỐ THANH HÓA Lê Thị Phúc1 Tóm tắt: Đô thị hóa là một quá trình tất yếu khách quan trong xu hướng phát triển kinh tế thị trường và hội nhập, và kết quả đó là sự xuất hiện ngày càng nhiều các khu đô thị mới (KĐTM). Trong quy hoạch mở rộng thành phố Thanh Hóa những năm gần đây nhiều KĐTM ra đời và đã được đưa vào sử dụng. Bên cạnh việc tạo ra diện mạo mới cho thành phố Thanh Hóa thì vấn đề quản lý đời sống văn hóa ở các KĐTM cũng đang đặt ra những bài toán cần thiết trong tổ chức, quản lý để phù hợp với tình hình thực tế hiện nay. Từ khóa: Quản lý đời sống văn hóa, khu đô thị mới, thành phố Thanh Hóa. 1. Khu đô thị mới và đời sống văn hóa khu đô thị mới Cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp ngay từ cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 đã làm xã hội Việt Nam thời kỳ bấy giờ có nhiều thay đổi. Trong đó có sự xuất hiện của nhiều KĐTM với mục đích nhằm thuận lợi cho việc khai thác thuộc địa. Những KĐTM tiêu biểu là Hà Nội, Sài Gòn, Hải Phòng, Vinh Các KĐTM này quy mô tuy nhỏ nhưng đã cho thấy sự xuất hiện của các không gian văn hóa đô thị và cũng đã đem đến những ảnh hưởng nhất định trong quan niệm về thẩm mỹ và làm thay đổi đời sống văn hóa của cộng đồng dân cư chốn đô thị. Ở Việt Nam từ sau đổi mới (1986), với xu hướng mở cửa, đa dạng hóa các thành phần kinh tế, tham gia vào dòng chảy hội nhập toàn cầu đã đem đến nhiều đổi thay trên tất cả các bình diện kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội. Hầu hết các tỉnh thành trên cả nước, quá trình đô thị hóa diễn ra với tốc độ nhanh chóng, sôi động và sự hình thành của rất nhiều KĐTM như một quy luật tất yếu khách quan đã và đang góp phần quan trọng đối với sự phát triển đất nước và từng địa phương. Trong đó, tỉnh Thanh Hóa nói chung và thành phố Thanh Hóa nói riêng trong 15 năm trở lại đây với việc mở rộng quy mô thành phố liên tục và sự phát triển công nghiệp hóa đã hình thành một loạt các KĐTM, trong đó có 03 khu KĐTM đã đi vào sử dụng: KĐTM Bình Minh, Đông Bắc Ga, Đông Sơn đã góp phần không nhỏ vào sự thay đổi diện mạo của thành phố Thanh Hóa. Theo quy định của Chính phủ, dự án KĐTM là dự án đầu tư xây dựng một khu đô thị đồng bộ, có hệ thống các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, khu dân cư và các công trình dịch vụ khác, được phát triển nối tiếp đô thị hiện có hoặc hình thành khu đô thị tách biệt, có ranh giới và chức năng được xác định phù hợp với quy hoạch xây dựng đô thị đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt [2]. KĐTM đóng một vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế xã hội. Với xu thế công nghiệp hóa, hiện đại hóa, các KĐTM được đặc biệt chú trọng phát triển nhằm giải quyết khó khăn về quỹ đất xây nhà ở cho hàng vạn gia đình cán bộ, nhân dân ở các tỉnh khác đến cư trú hoặc các gia đình tách hộ, các khu phố giãn dân, giải tỏa, đền bù ở các dự án mở rộng, cải thiện giao thông đô thị Trong khi ở các vùng nông thôn ngày càng đối mặt với tình trạng 1 Học viên lớp Cao học Quản lý Văn hóa khóa 2 - Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI 57 thất nghiệp do bị mất đất, thu hồi đất thì KĐTM với sự ra đời của nhiều khu công nghiệp và các ngành dịch vụ phi nông nghiệp đã giải quyết việc làm cho nhiều lao động. Tuy nhiên, đô thị hóa không chỉ là sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển dịch lao động từ nông nghiệp sang các lĩnh vực phi nông nghiệp mà còn là quá trình biến đổi sâu sắc trong đời sống văn hóa cộng đồng, chuyển từ lối sống nông thôn sang lối sống đô thị, từ văn hóa làng xã sang văn hóa phố phường. Đời sống văn hóa là tổng thể hoạt động sống của con người nhằm thỏa mãn các nhu cầu văn hóa, hướng tới các giá trị chân, thiện, mỹ; hướng con người và xã hội phát triển theo tinh thần nhân văn, nhân bản của văn hóa. Cấu trúc của đời sống văn hóa bao gồm các yếu tố: con người văn hóa, hệ thống các giá trị văn hóa, hệ thống các quan hệ văn hóa, hệ thống các hoạt động văn hóa, hệ thống các thiết chế và cảnh quan văn hóa [4]. Như vậy, quản lý đời sống văn hóa cần phải tập trung vào nâng cao chất lượng các yếu tố hình thành nên đời sống văn hóa. Đời sống văn hóa trong các KĐTM không phải là vấn đề trừu tượng, mà nó được biểu hiện cụ thể trong thực tiễn đời sống, ảnh hưởng sâu sắc, trực tiếp tới sự sống còn của từng công dân và cộng đồng của khu đô thị. 2. Thực trạng đời sống văn hóa KĐTM ở Thanh Hóa Thành phố Thanh Hóa đã được xác định là một trong 12 đô thị trung tâm vùng của cả nước. Cùng với việc điều chỉnh, mở rộng không gian đô thị, tăng quy mô dân số để đạt tiêu chuẩn đô thị loại 1, thành phố Thanh Hóa tập trung nâng cao chất lượng đô thị bằng nhiều giải pháp, trong đó có việc quy hoạch và đầu tư xây dựng các khu đô thị mới theo hướng đồng bộ, hiện đại. Thành phố Thanh Hóa phát triển với tầm nhìn hướng tới là một đô thị văn minh, hiện đại, thông minh và có bản sắc, phù hợp với yêu cầu tăng trưởng xanh và thích ứng với biến đổi khí hậu, xây dựng thương hiệu đô thị với cảm hứng từ lịch sử văn hóa đồng bằng sông Mã - văn hóa Đông Sơn rực rỡ. Về các chỉ tiêu phát triển đô thị: Dân số dự báo đến năm 2030, tổng dân số thành phố Thanh Hóa khoảng 635 nghìn người, đến năm 2040 sẽ là 720 nghìn người; về đất đai đến năm 2030 quy mô đất xây dựng đô thị khoảng 7.900 ha, năm 2040 là 8.300 ha. Từ tính chất đô thị của thành phố Thanh Hóa, hệ thống đô thị phải được quy hoạch đảm bảo phù hợp, đặc biệt là hệ thống giao thông phải kết nối đồng bộ theo hướng hiện đại trong thành phố, kết nối thành phố với các huyện lân cận, tỉnh lân cận, các nước trong khu vực. Thành phố Thanh Hóa đang đầu tư để phát triển cơ sở hạ tầng với nhiều khu dân cư đô thị, đại lộ, cao ốc đặc biệt là mở rộng quy mô về phía đông và phía nam thành phố như: khu đô thị Nam thành phố Thanh Hóa, khu đô thị Đông Nam thành phố Thanh Hóa, khu đô thị ven sông Hạc, khu đô thị Xanh... Trong đó có 03 KĐTM đã hoàn thành đưa vào sử dụng gồm: khu đô thị Đông Bắc Ga Thanh Hóa (đưa vào sử dụng năm 2006), khu đô thị Bình Minh (đưa vào sử dụng năm 2008) và khu đô thị mới Đông Sơn (hoàn thành và đưa vào sử dụng năm 2009)... Những KĐTM này là các quần thể kiến trúc hiện đại, được quy hoạch tương đối đồng bộ, khép kín, quản lý điều hành khoa học, cùng một hệ thống các kiến trúc công cộng và các thiết chế văn hóa khá hoàn chỉnh như: hệ thống giao thông, khu vui chơi giải trí, siêu thị, công viên... phần lớn đã đáp ứng nhu cầu thiết yếu của nhân dân. Việc xây dựng đời sống văn hóa KĐTM có vai trò nhất định đối với ổn định chính trị xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI 58 xây dựng con người, môi trường văn hóa. Việc xây dựng đời sống văn hóa tại KĐTM ở thành phố Thanh Hóa đã tạo ra một văn hóa đô thị mới - một xã hội đô thị năng động hơn theo hướng hiện đại. Những thay đổi trong văn hóa đô thị đã cho thấy một xã hội đa dạng, năng động và tiện nghi hơn so với giai đoạn trước đổi mới đang hình thành. Dễ dàng nhận thấy những KĐTM tại Thanh Hóa đang tạo ra một môi trường văn hóa đô thị mới nhưng không làm mất đi những giá trị tốt đẹp vốn có, trên cơ sở kế thừa những giá trị văn hóa truyền thống, đậm đà bản sắc dân tộc. Văn hóa ở KĐTM mới là sự chọn lọc, hội nhập những giá trị, tinh hoa văn hóa theo hướng hiện đại và phát triển nó lên tầm cao mới. Xây dựng đô thị xanh, thông minh, phát triển bền vững là xu hướng chung trên thế giới cũng như ở nước ta và thành phố Thanh Hóa đang hướng tới. Như vậy, trong tương lai sẽ có rất nhiều các KĐTM ở Thanh Hóa, không những tạo động lực phát triển kinh tế xã hội cho tỉnh, thành phố như giải quyết nhu cầu nhà ở, giảm tải cho trung tâm thành phố mà còn tạo việc làm cho nhiều lao động. Nhờ những chính sách phát triển tập trung vào công nghiệp hóa và đô thị hóa, đời sống của các cư dân ở KĐTM được nâng lên rõ rệt. So với nông thôn, dân số đô thị có điều kiện nhà ở tốt hơn, có nhiều điều kiện tiếp cận với các dịch vụ hạ tầng kỹ thuật cơ bản như điện, nước sạch, dịch vụ kỹ thuật, các điều kiện về sáng tạo và hưởng thụ văn hóa, đặc biệt ở các khu đô thị cao cấp. KĐTM cũng thể hiện sự ưu việt so với nông thôn về chất lượng, cơ cấu nguồn nhân lực trẻ và năng động, có nhiều cơ hội việc làm, trình độ học vấn, trình độ chuyên môn Có một thực trạng không thể phủ nhận, đó là sự ra đời của KĐTM ở Thanh Hóa đã để lại không ít hệ lụy. Dù xuất phát từ những lý do khác nhau, nhưng việc quy hoạch, xây dựng nhiều KĐTM thiếu đồng bộ, thiếu các tiện ích phục vụ đời sống cư dân (như trường học, bệnh viện, khu vui chơi giải trí, sân chơi cho trẻ em...), không chú trọng xây dựng các thiết chế văn hóa (rạp chiếu phim, nhà hát, thư viện), thiếu các công trình kiến trúc phục vụ nhu cầu sinh hoạt vui chơi giải trí của cư dân (quảng trường, vườn hoa, công viên), thậm chí các khu nhà biệt thự của mỗi tòa chung cư có nơi chưa đồng bộ (KĐTM Bình Minh, Đông Bắc Gia)... đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của cư dân. Ở những KĐTM này, hầu như chủ đầu tư mới chỉ giải quyết được vấn đề nhà ở, mọi nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của người dân đều hướng ra ngoài khu vực KĐTM, có nghĩa là người dân có nhu cầu gì, sẽ tự lựa chọn. Ngoài ra, KĐTM còn phải đối mặt với nhiều vấn đề phức tạp nảy sinh từ quá trình đô thị hóa, tạo nên những biến đổi trong đời sống văn hóa cộng đồng KĐTM được thể hiện ngay chính trong cuộc sống hàng ngày của cư dân qua văn hóa ứng xử, qua các hoạt động văn hóa thiếu sự kiểm soát chặt chẽ, thiếu định hướng quản lý văn hóa của nhà nước. Hiện nay, chủ sở hữu các căn hộ trong chung cư ở các KĐTM thuộc tầng lớp trung lưu mới nổi với đầy đủ các thành phần như công chức, viên chức nhà nước, các tiểu thương, nhà thầu khoán, người làm nghề môi giới và nhiều nghề tự do khác có mức thu nhập từ khá trở lên, số đông thuộc nhóm tuổi trung niên và trẻ. Họ đang muốn khẳng định vị thế xã hội và bản sắc văn hóa riêng của mình, vì vậy mà lối sống, cách ứng xử văn hóa cũng muôn hình muôn vẻ. Nhiều người cho rằng chỉ cần tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân ở các KĐTM là có thể tập hợp, động viên được họ tham gia xây dựng thành công đời sống văn hóa ở các NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI 59 khu đô thị. Cách nhìn đó còn hình thức, phiến diện, khó đạt kết quả như mong đợi. Công tác quản lý sinh hoạt văn hóa tại các KĐTM có phần thả nổi, vì vậy đã xuất hiện không ít hiện tượng phản văn hóa nhưng vẫn được một vài bộ phận dân cư hưởng ứng nhiệt tình như việc hầu bóng, thờ cúng, mở tiệc ở hành lang chung cư, nuôi chó mèo, thú cưng ở chung cư Rõ ràng, KĐTM đối mặt với nhiều vấn đề phức tạp nảy sinh từ quá trình đô thị hóa, tạo nên những biến đổi về lối sống, môi trường và hoạt động giao lưu trong đời sống văn hóa cộng đồng. Cụ thể: - Lối sống văn hóa truyền thống: Cuộc sống hiện đại với sự phát triển mạnh mẽ của các thành phần kinh tế, đặc biệt hiện nay nước ta thực hiện xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, ở một góc độ nào đó, mặt trái của kinh tế thị trường đã phá vỡ các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp trong cộng đồng. Cư dân của các KĐTM đến từ rất nhiều địa phương, mang theo đặc trưng của từng vùng miền, giữ vững quan hệ huyết thống với người thân nơi quê nhà, do vậy đã tạo sự đa dạng trong văn hóa cộng đồng. Tuy nhiên, tình trạng đô thị hóa nhanh ở không ít nơi đang làm mai một những tập quán, phong tục, lối sống tốt đẹp, làm mất đi những giá trị văn hóa truyền thống. Lối sống cộng đồng truyền thống bị tác động tiêu cực bởi lối sống thị dân thực dụng, tôn trọng cá nhân quá mức. Cộng đồng dân cư ở các KĐTM thiếu quan hệ thường xuyên, không có tổ chức chặt chẽ, sống biệt lập theo xu hướng khép kín, tình nghĩa láng giềng ít được quan tâm. Nhu cầu giao tiếp, chia sẻ giúp đỡ nhau là những nhu cầu chính đáng, đẹp đẽ, nhân văn của người Việt trước kia thì hiện nay dường như đã bị phai mờ trước nhịp sống đô thị. Bên cạnh đó, lối sống của người dân ở nhiều KĐTM vẫn chưa bắt kịp với lối sống văn minh đô thị, nếp sống tiểu nông phần nào gây khó khăn cho việc quản lý văn hóa cộng đồng dân cư. - Môi trường văn hóa: Thường ở các khu dân cư của các phố, thôn, nơi cách xa các KĐTM thường có bình ổn tương đối về môi trường văn hóa, mọi sinh hoạt chủ yếu tập trung xoay quanh mối quan hệ làng, xã, thôn, xóm thì môi trường văn hóa tại KĐTM hoàn toàn trái ngược, không còn những quan hệ khép kín của làng xã mà thay vào đó là phố phường với nền kinh tế mở, năng động, kéo theo những biến đổi nhanh chóng về đời sống văn hóa cộng đồng. Ở khía cạnh khác, trong các KĐTM, những đặc trưng của văn hóa nông nghiệp chưa phai mờ và văn hóa đô thị cũng chưa được định hình rõ nét. Vì vậy, cần chú trọng kế thừa và phát triển những nét đẹp của văn hóa truyền thống, đồng thời đẩy mạnh xây dựng văn minh đô thị. - Mở rộng giao lưu văn hóa: Sự giao lưu, mở cửa, hội nhập kinh tế, văn hóa ngày càng sâu với quốc tế đem đến cho cộng đồng dân cư nhiều cơ hội phát triển kinh tế, văn hóa... KĐTM mang đầy đủ những nét nổi bật của môi trường năng động. Người dân các KĐTM có điều kiện giao lưu văn hóa tạo sự năng động sáng tạo; giảm tư tưởng bảo thủ, địa phương chủ nghĩa, văn hóa làng xã. Song, bên cạnh những mặt tích cực đã nảy sinh nhiều tác động tiêu cực đến đời sống văn hóa cộng đồng dân cư. Những tư tưởng lai căng, phi văn hóa, phản văn hóa cũng dễ dàng thâm nhập trong một môi trường mở. NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI 60 Trong những năm qua, diện mạo cộng đồng dân cư tại các KĐTM ngày càng “thay da đổi thịt”, hiện đại và năng động hơn. Song nhìn chung, mức hưởng thụ văn hóa ở các KĐTM còn nhiều hạn chế do một số nguyên nhân sau: Hoạt động văn hóa còn gặp nhiều khó khăn do thiếu vắng đội ngũ làm công tác văn hóa thông tin ở các cộng đồng dân cư, chủ yếu là cán bộ kiêm nhiệm. Kết cấu hạ tầng xã hội như mạng lưới giao thông, hệ thống cấp thoát nước, cấp điện, thông tin... xuống cấp, dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường, gây trở ngại cho phát triển văn hóa, xã hội các cộng đồng dân cư. Đây là một trong những vấn đề đáng quan tâm và lo ngại nhất đối với KĐTM. Công tác quy hoạch và quản lý đô thị thể hiện lối tư duy manh mún, xây dựng cơ sở vật chất mang tính chắp vá, lẻ tẻ, không đồng bộ, hiệu quả thấp, quản lý hành chính không chuyên nghiệp (khu đô thị Đông Sơn); Công tác quản lý đời sống văn hóa cộng đồng có thời điểm còn bị xem nhẹ, thả lỏng, tác phong tùy tiện, tính kỷ luật kém (khu đô thị Bình Minh vào những năm 2013 - 2014). Ngoài một số KĐTM được đánh giá là có chất lượng cao (khu đô thị Đông Bắc Ga), một số KĐTM có chất lượng cuộc sống chưa đáp ứng yêu cầu người dân vì cơ sở hạ tầng chưa hoàn chỉnh (khu đô thị Bình Minh), gây nên sự bất bình đẳng trong việc hưởng thụ các giá trị vật chất và tinh thần giữa các KĐTM, thậm chí trong cùng một KĐTM. Tại các KĐTM này, cơ sở hạ tầng kỹ thuật mới nhưng hầu hết chưa đủ năng lực phục vụ số lượng dân cư ngày càng tăng. Ngay từ khi xây dựng quy hoạch còn chưa chú trọng đến quản lý và chăm lo đời sống văn hóa tại KĐTM do chạy theo lợi nhuận. Nhiều KĐTM thiếu hẳn các công trình mang tính xã hội như trường học, y tế yếu kém, thiếu và các thiết chế văn hóa như thư viện, bảo tàng, các khu công viên và khu vui chơi. Nhu cầu sinh hoạt văn hóa cộng đồng của các cư dân KĐTM thường xuyên bị thả nổi và hình như không được tính đến trong quy hoạch, tạo thêm gánh nặng cho thành phố. Từ thực trạng đời sống văn hóa ở các KĐTM ở Thanh Hóa cho thấy: Trên phương diện vĩ mô, hoạt động quản lý văn hóa sẽ góp phần định hướng, điều chỉnh sự phát triển của văn hóa quốc gia, giúp hiện thực hóa các chủ trương, đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng, từ đó tác động đến mục tiêu, bản chất của văn hóa dân tộc. Trên phương diện vi mô, hoạt động quản lý đời sống văn hóa trong các lĩnh vực, địa bàn, nhóm dân cư cụ thể sẽ giúp kiểm soát sự tùy tiện, sai lệch trong khi thực thi các cơ chế, chính sách của Nhà nước, các cấp, ban, ngành trên lĩnh vực văn hóa. Không thể phủ nhận, sự phát triển mạnh mẽ về số lượng và chất lượng các KĐTM trên địa bàn thành phố Thanh Hóa một mặt đã đáp ứng nhu cầu sống của cư dân, phù hợp với xu hướng phát triển của một thành phố đang tích cực chuyển mình hội nhập. Những khu đô thị mới này góp phần giải quyết nhu cầu lớn về nhà ở cho hàng vạn gia đình cán bộ, nhân dân ở các tỉnh khác đến cư trú hoặc các gia đình thuộc diện giải tỏa, đền bù từ các dự án do nhu cầu của thành phố cần mở rộng, phát triển hệ thống giao thông đô thị, bên cạnh đó, tạo công ăn việc làm cho nhiều người lao động, làm nên diện mạo đời sống văn hóa văn minh, hiện đại NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI 61 hơn cho thành phố; có môi trường sống, cảnh quan, sinh hoạt tốt nhất cho người dân. Song mặt khác, tốc độ phát triển nhanh theo hướng hiện đại đã bộc lộ những mặt yếu kém, bất cập ảnh hưởng không tốt đến đời sống người dân. Bên cạnh đó, sự chuyển đổi lối sống, sinh hoạt của cư dân cũng đặt ra nhiều thách thức đòi hỏi công tác quản lý văn hóa phải vào cuộc, xem xét lại việc thực hiện các văn bản quản lý, đồng thời đề xuất những yêu cầu mới phù hợp, khả thi, nhằm nâng cao đời sống văn hóa trong các KĐTM, phát huy hiệu quả những xu hướng phát triển tích cực, đẩy lùi những xu hướng tiêu cực, phản tác dụng giáo dục, phản văn hóa, đồng thời nắm bắt thực tiễn phát triển của đất nước và xu thế hội nhập toàn cầu mạnh mẽ hiện nay trên thế giới. 3. Giải pháp quản lý đời sống văn hóa cộng đồng dân cư KĐTM Đề cao giá trị văn hóa cộng đồng và xây dựng văn hóa cộng đồng vừa là mục tiêu cấp bách và lâu dài, vừa là nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở. Vì thế, cần xây dựng lối sống, nếp sống văn hóa đô thị văn minh trên cơ sở kế thừa lối sống tốt đẹp của nhân dân tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của thành phố. Để nâng cao chất lượng xây dựng văn hóa cộng đồng dân cư KĐTM, các cơ quan quản lý Thanh Hóa cần kết hợp từ cái nhìn văn hóa đến chủ trương chính sách và đặc biệt là đổi mới phong cách lãnh đạo, quản lý, nội dung, phương pháp tổ chức hoạt động các phong trào xây dựng đời sống văn hóa đô thị. Thường xuyên tập huấn, bồi dưỡng kiến thức văn hóa cho cán bộ quản lý, điều hành ở các KĐTM, phổ biến kiến thức xây dựng văn hóa cộng đồng dân cư trong đời sống xã hội hiện đại, xây dựng cách làm việc khoa học, có trách nhiệm trong xây dựng môi trường sống lành mạnh, tạo điều kiện phát triển năng lực sáng tạo văn hóa trong nhân dân. Tăng cường sự phối hợp giữa các ngành, đoàn thể chính trị và xã hội, vận động sự tham gia tích cực của nhân dân trong phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở. Tích cực xây dựng phong trào văn hóa cộng đồng dân cư, đặc biệt hưởng ứng cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” với hình thức đa dạng, nội dung phong phú, hấp dẫn nhằm cổ vũ, động viên quần chúng sáng tạo, khai thác, truyền bá các giá trị nghệ thuật cổ truyền và thưởng thức văn học, nghệ thuật, nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân ở cơ sở. Xây dựng văn hóa cộng đồng phát triển bền vững và giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc, phát triển đô thị phải coi trọng bảo tồn và tôn tạo các di tích lịch sử, các công trình kiến trúc phục vụ đời sống tín ngưỡng tâm linh của nhân dân. Khi xây dựng KĐTM, nhất là các chung cư cao tầng, phải đặc biệt chú ý đến chất lượng công trình, cơ sở hạ tầng đảm bảo độ an toàn, thân thiện, xây dựng môi trường, cảnh quan phục vụ đời sống cộng đồng. Đặc trưng của văn hóa đô thị là tôn trọng tính cá nhân, dân chủ và nhân quyền. Vì vậy, sinh hoạt văn hóa cộng đồng rất dễ rơi vào tình trạng “đèn nhà ai, nhà ấy rạng”, các hoạt động văn hóa rời rạc, không gắn kết. Trong việc xây dựng đời sống văn hóa cộng đồng cần chú trọng thành lập các tổ dân phố, các cụm dân cư trong những tòa nhà chung cư ở KĐTM và đưa các tổ chức đó vào hoạt động thường xuyên, có nề nếp để tạo ra NGHIÊN