Sự vận dụng quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất vào công cuộc đổi mới ở Việt nam của đảng ta hiện nay

Sù vËn dông quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµo c«ng cuéc ®æi míi ë ViÖt nam cña ®¶ng ta hiÖn nay Lêi më ®Çu. Sau §¹i héi toµn quèc lÇn thø VIII, tiÕp tôc thùc hiÖn ®­êng lèi ®­îc ®Ò ra tõ §¹i héi VI cña §¶ng, giê ®©y chóng ta b­íc vµo thêi kú ph¸t triÓn míi- thêi kú ®Èy nhanh c«ng nghhiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®Þnh h­íng ph¸t triÓn nh»m môc tiªu x©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ c©u kinh tÕ hîp lý quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn ®­îc n©ng cao quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn viÖc nghiªn cøu qui luËt Quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c«ng cuéc ®æi míi CNXH mµ chóng ta ®ang tiÕn hµnh h«m nay. ViÖc thùc hiÖn m« h×nh nµy trong thùc tÕ kh«ng nh÷ng lµ néi dung cña c«ng cuéc ®æi míi, mµ h¬n thÕ n÷a nã lµ c«ng cô, lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó n­íc ta ®i tíi môc tiªu x©y dùng CNXH. Th¾ng lîi cña CNXH ë n­íc ta mét phÇn phô thuéc vµo viÖc vËn dông nµy tèt hay kh«ng. Mét x· héi ph¸t triÓn ®­îc ®¸nh gi¸ tõ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt thêi ®¹i ngµy nay tr×nh ®é khoa häc kü thuËt ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ song quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt vÉn lµ c¬ së chÝnh cho sù ph¸t triÓn cña nã. Do vËy vÊn ®Ò vÒ qui luËt Quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt vÉn lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶i mµ chóng ta cÇn ph¶i quan t©m vµ gi¶i quyÕt. Ch­¬ng 1. Quan ®IÓm toµn diÖn cña triÕt häc m¸c-xÝt vÒ qui luËt quan hÖ S¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cã mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt riªng. ®ã lµ c¸ch thøc con ng­êi thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt ë mét giai ®o¹nh lÞch sñ nhÊt ®Þnh. Ph­¬ng thøc sÈn xuÊt vËt chÊt lµ sù thèng nhÊt biÖn chøng cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n suÊt. 1.1. Lùc l­îng s¶n xuÊt : Lùc l­îng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi tù nhiªn. Tr×nh ®é Lùc l­îng s¶n xuÊt thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc thiªn nhiªn cña con ng­êi trong mét giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh. Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ sù kÕt hîp gi÷a ng­êi lao ®éng víi t­ liÖu s¶n xuÊt. T­ liÖu s¶n xuÊt do x· héi t¹o ra, tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng. Ng­êi lao ®éng víi nh÷ng kinh nghiÖm s¶n xuÊt, thãi quen lao ®éng, sö dông t­ liÖu s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt. T­ liÖu s¶n xuÊt gåm ®èi t­îng lao ®éng vµ t­ liÖu lao ®éng. Trong t­ liÖu lao ®éng cã c«ng cô lao ®éng vµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng kh¸c cÇn thiÕt cho viÖc chuyÓn, b¶o qu¶n s¶n phÈm .. .. Ngoµi c«ng cô lao ®éng, trong t­ liÖu s¶n xuÊt cßn cã ®èi t­îng lao ®éng, ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt nh­ ®­êng s¸, cÇu cèng, xe cé, bÕn c¶ng .. lµ yÕu tè quan träng cña Lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong thêi ®¹i ngµy nay, khoa häc ®· trë thµnh Lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Nã võa lµ ngµnh s¶n xuÊt riªng, võa x©m nhËp vµo c¸c yÕu tè cÊu thµnh Lùc l­îng s¶n xuÊt, ®em l¹i sù thay ®æi vÒ chÊt cña Lùc l­îng s¶n xuÊt. C¸c yÕu tè cÊu thµnh Lùc l­îng s¶n xuÊt t¸c ®éng lÉn nhau mét c¸ch kh¸ch quan, lµm cho Lùc l­îng s¶n xuÊt trë thµnh yÕu tè ®éng nhÊt. 1.2. Quan hÖ s¶n xuÊt Mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt. Còng nh­ Lùc l­îng s¶n xuÊt, Quan hÖ s¶n xuÊt thuéc lÜnh vùc ®êi sèng vËt chÊt x· héi. TÝnh chÊt cña Quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc thÓ hiÖn ë chç chóng tån t¹i kh¸ch quan, ®éc lËp víi ý thøc cña con ng­êi. Quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ kinh tÕ c¬ b¶n cña mét h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi. Mçi kiÓu Quan hÖ s¶n xuÊt tiªu biÓu cho b¶n chÊt cña mét h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi nhÊt ®Þnh. Quan hÖ s¶n xuÊt gåm nh÷ng mÆt c¬ b¶n sau: Quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt Quan hÖ tæ chøc qu¶n lý Quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng. Ba mÆt nãi trªn cã quan hÖ h÷u c¬ víi nhau, trong ®ã quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ c¸c quan hÖ kh¸c. B¶n chÊt cña bÊt kú Quan hÖ s¶n xuÊt nµo còng ®Òu phô thuéc vµo vÊn ®Ò nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu trong x· héi ®­îc gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo. Quan hÖ s¶n xuÊt do con ng­êi t¹o ra. Song nã ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý muèn chñ quan cña con ng­êi. Quan hÖ s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt æn ®Þnh t­¬ng ®èi trong b¶n chÊt x· héi vµ tÝnh phong phó ®a d¹ng cña c¸c h×nh thøc thÓ hiÖn. 1.3. Quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a Quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña Lùc l­îng s¶n xuÊt . Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ Quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt cña Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt, chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau mµ t¸c ®éng biÖn chøng lÉn nhau, h×nh thµnh quy luËt x· héi phæ biÕn cña toµn bé lÞch sö loµi ng­êi; Quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a Quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña Lùc l­îng s¶n xuÊt v¹ch râ tÝnh chÊt phô thuéc kh¸ch quan cña Quan hÖ s¶n xuÊt vµo sù ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt. §Õn l­ît m×nh Quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi Lùc l­îng s¶n xuÊt. 1.3.1. TÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña Lùc l­îng s¶n xuÊt. TÝnh chÊt cña Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña t­ liÖu s¶n xuÊt vµ cña lao ®éng. Nã thÓ hiÖn tÝnh chÊt cña t­ liÖu s¶n xuÊt lµ sö dông c«ng cô thñ c«ng vµ tÝnh chÊt cña lao ®éng lµ lao ®éng riªng lÎ. Nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt nh­ bóa, r×u, cµy, bõa .. do mét ng­êi sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra vËt dïng kh«ng cÇ tíi lao ®éng tËp thÓ, Lùc l­îng s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt c¸ nh©n. Khi m¸y mãc ra ®êi ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu ng­êi míi sö dông ®­îc, ®ª lµm mét s¶n phÈm cÇn cã sù hîp t¸c cña nhiÒu ng­êi, mçi ng­êi lµm mét bé phËn c«ng viÖc míi hoµn thµnh ®­îc s¶n phÈm Êy th× Lùc l­îng s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt x· héi ho¸. Tr×nh ®é cña Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng cña kÜ thuËt, tr×nh ®é kinh nghiÖm, kÜ n¨ng lao ®éng cña ng­êi lao ®éng, qui m« s¶n xuÊt, tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng x· héi…. Tr×nh ®é Lùc l­îng s¶n xuÊt cµng cao th× sù ph©n c«ng lao ®éng cµng tØ mØ. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng thÓ hiÖn râ rµng tr×nh ®é cña c¸c Lùc l­îng s¶n xuÊt . 1.3.2. Lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh Quan hÖ s¶n xuÊt. Xu h­íng cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, sù biÕn ®æi bao giê còng b¾t dÇu b»ng sù biÕn ®æi cña Lùc l­îng s¶n xuÊt . Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Ó lao ®éng bít nÆng nhäc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n con ng­êi lu«n lu«n t×m c¸hc c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng vµ chÕ t¹o ra nh÷ng c«ng cô lao ®éng tinh x¶o h¬n. Cïng ví sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña c«ng cô lao ®éng th× kinh nghiÖm s¶n xuÊt , thãi quen lao ®éng kÜ n¨ng s¶n xuÊt kiÕn thøc khoa häc cña con ng­êi còng tiÕn bé. Lùc l­îng s¶n xuÊt trë thµnh yÕu tè ®éng nhÊt, c¸ch m¹ng nhÊt. Cßn Quan hÖ s¶n xuÊt lµ yÕu tè æn ®Þnh, cã khynh h­íng l¹c hËu h¬n sù ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt . Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ néi dung lµ ph­¬ng thøc cßn Quan hÖ s¶n xuÊtlµ h×nh thøc x· héi cña nã. Trong mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc th× néi dung quyÕt ®Þnh h×nh thøc; h×nh thøc phô thuéc vµo néi dung; néi dung thay ®æi tr­íc sau ®ã h×nh thøc thay ®æi theo, tÊt nhiªn trong quan hÖ víi néi dung vµ h×nh thøc kh«ng ph¶i lµ mÆt thô ®éng, nã còng t¸c ®éng trë l¹i ®èi sù ph¸t triÓn cña néi dung. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt Quan hÖ s¶n xuÊt còng h×nh thµnh vµ biÕn ®æi cho phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt , sù phï hîp ®ã lµ ®éng lùc lµm cho Lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Nh­ng Lùc l­îng s¶n xuÊt th­êng ph¸t triÓn nhanh cßn Quan hÖ s¶n xuÊt cã xu h­íng æn ®Þnh khi Lùc l­îng s¶n xuÊt ®· ph¸t triÓn lªn mét tr×nh ®é míi, Quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng cßn phï hîp víi nã n÷a, sÏ n¶y sinh m©u thuÉn gay g¾t gi÷a hai mÆt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. Sù ph¸t triÓn kh¸ch quan dã tÊt yÕu dÉn ®Õn xo¸ bá Quan hÖ s¶n xuÊt cò thay b»ng Quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña Lùc l­îng s¶n xuÊt , më ®­êng cho Lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. 1.3.3. Quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi Lùc l­îng s¶n xuÊt . Sù h×nh thµnh, biÕn ®æi ph¸t triÓn cña Quan hÖ s¶n xuÊt phô thuéc vµo tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña Lùc l­îng s¶n xuÊt . nh­ng Quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi mµ Lùc l­îng s¶n xuÊt dùa vµo ®ã ®Ó ph¸t triÓn, nã t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi Lùc l­îng s¶n xuÊt : cã thÓ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt . NÕu Quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt nã thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh. NÕu nã kh«ng phï hîp nã k×m h·m sù ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt , song t¸c dông k×m h·m ®ã chØ t¹m thêi theo tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan , cuèi cïng nã sÏ bÞ thay thÕ b»ng kiÓu Quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña Lùc l­îng s¶n xuÊt. Së dÜ Quan hÖ s¶n xuÊt cã thÓ t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i ®èi víi Lùc l­îng s¶n xuÊt (thóc ®Èy hoÆc k×m h·m); v× nã qui ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt, qui ®Þnh hÖ thèng tæ chøc qöan lÝ s¶n xuÊt vµ qu¶n lý x· héi, qui ®Þnh ph­¬ng thøc ph©n phèi vµ phÇn cña c¶i Ýt hay nhiÒu mµ ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng. Do ®ã nã ¶nh h­ëng ®Õn th¸i ®é qu¶ng ®¹i quÇn chóng lao ®éng- Lùc l­îng s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· h«i; nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ viÖc c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµ kÜ thuËt vµo s¶n xuÊt, hîp t¸c vµ ph©n phèi lao ®éng. Tuy nhiªn, kh«ng ®­îc hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n tÝnh tÝch cùc cña Quan hÖ s¶n xuÊt chØ lµ vai trß cña nh÷ng h×nh thøc së h÷u, mçi kiÓu Quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét hÖ thèng mét chØnh thÓ h÷u c¬ gåm ba mÆt: quan hÖ së h÷u, quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi. ChØ trong chØnh thÓ ®ã, Quan hÖ s¶n xuÊt míi trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy con ng­êi hµnh ®éng nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Qui luËt vÒ sù phï hîp cña Quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ qui luËt chung nhÊt cña sù ph¸t triÓn x· héi sù t¸c ®éng cña qui luËt nµy ®· ®­a x· héi loµi ng­êi tr¶i qua c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt: c«ng x· nguyªn thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t­ b¶n chñ nghÜa, x· héi chñ nghÜa. Thêi k× ®Çu trong lÞnh sö lµ x· héi céng s¶n nguyªn thuû víi Lùc l­îng s¶n xuÊt thÊp kÐm, Quan hÖ s¶n xuÊt céng ®ång nguyªn thuû ®êi sèng cña hä chñ yÕu phô thuéc vµo s¨n b¾t h¸i l­îm. Trong qu¸ tr×nh sinh sèng hä ®· kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ thay ®æi c«ng cô (Lùc l­îng s¶n xuÊt ) ®Õn sau mét thêi k× Lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn quan hÖ céng ®ång bÞ ph¸ vì dµn dÇn xuÊt hiÖn quan hÖ t­ nhËn. Nh­êng chç cho nã lµ mét x· héi chiÕm h÷u n« lÖ, víi Quan hÖ s¶n xuÊt ch¹y theo s¶n phÈm th¨ng d­, chñ n« muèn cã nhiÒu s¶n phÈm dÉn ®Õn bãc lét, ®­a ra c«ng cô lao ®éng tèt, tinh x¶o vµo s¶n xuÊt, nh÷ng ng­êi lao ®éng trong thêi k× nµy bÞ ®èi xö hÕt søc man rî. Hä lµ nh÷ng mãn hµnh trao ®i ®æi l¹i, hä lÇm t­ëng do nh÷ng c«ng cô lao ®éng dÉn ®Õn cuéc sèng khæ cùc cña m×nhnªn hä ®· ph¸ ho¹i Lùc l­îng s¶n xuÊt , nh÷ng cuéc khëi nghÜa n« lÖ diÔn ra kh¾p n¬i. ChÊm døt chÕ ®é x· héi chiÕm h÷u n« lÖ, x· héi phong kiÕn ra ®êi, x· héi míi ra ®êi giai cÊp thêi k× nµy lµ ®Þa chñ, thêi k× ®Çu giai cÊp ®Þa chñ níi láng h¬n chÕ ®é tr­íc, ng­êi n«ng d©n cã ruéng ®Êt, tù do th©n thÓ . Cuèi thêi k× phong kiÕn xuÊt hiÖn nh÷ng c«ng tr­êng thñ c«ng ra ®êi vµ ®Én tíi Lùc l­îng s¶n xuÊt mau thuÉn víi Quan hÖ s¶n xuÊt, cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n ra ®êi chÕ ®é t­ b¶n thêi k× nµy ch¹y theo gi¸ trÞ thÆng d­ vµ lîi nhuËn hä ®­a ra nh÷ng kÜ thuËt míi nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ¸p dông vµo s¶n xuÊt thêi k× nµy Lùc l­îng s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt côc k× ho¸ cao vµ Quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ s¶n xuÊt t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt nªn dÉn tíi cuéc ®Êu tranh gay g¾t gi÷a t­ s¶n vµ v« s¶n næ ra xuÊt hiÖn mét sè n­íc chñ nghÜa x· héi . Chñ nghÜa x· héi ra ®êi quan t©m ®Õn x· héi ho¸ c«ng h÷u nh­ng trªn thùc tÕ chñ nghÜa x· héi ra ddêi ë c¸c n­íc ch­a qua thêi k× t­ b¶n chñ nghÜa chØ cã Liªn X« lµ qua thêi k× t­ b¶n chue nghÜa nh­ng chØ lµ chñ nghÜa t­ b¶n trung b×nh. Qui luËt vÒ sù phï hîp cña Quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt vËn ®éng ph¸t triÓn cña x· héi qua sù thay thÕ kÕ tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn cao cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. 1.3.4. Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt . Khi tr×nh ®é Lùc l­îng s¶n xuÊt cßn thñ c«ng th× tÝnh chÊt cña nã lµ tÝnh chÊt c¸ nh©n. Nã ThÓ hiÖn ë chç chØ mét ng­êi cã thÓ sö dông ®­îc nhiÒu c«ng cô kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm .Nh­ vËy, tÊt yÕu dÉn ®Õn quan hÖ s¶n xuÊt së h÷u t­ nh©n (nhiÒu h×nh thøc )vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt . Khi s¶n xuÊt b»ng m¸y ra ®êi, tr×nh ®é Lùc l­îng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp th× mét ng­êi kh«ng thÓ sö dông ®­îc nhiÒu mµ chØ mét c«ng cô,hoÆc mét bé phËn ,chøc n¨ng. Nh­ vËy, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i nhiÒu Ng­êi tham gia, s¶n phÈm lao ®éng lµ thµnh qu¶ cña nhiÒu ng­êi. ë ®©y, Lùc l­îng s¶n xuÊt ®· mang tÝnh x· héi ho¸. Vµ tÊt yÕu mét Quan hÖ s¶n xuÊt thÝch hîp ph¶i lµ Quan hÖ s¶n xuÊt së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. ¡nghen viÕt: “Giai cÊp t­ s¶n kh«ng thÓ biÕn t­ liÖu s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt h¹n chÕ Êy thµnh Lùc l­îng s¶n xuÊt m¹nh mÏ ®­îc nÕu kh«ng biÕn nhu÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt cña c¸ nh©n thµnh nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi mµ chØ mét sè ng­êi cïng lµm míi cã thÓ sö dông ®­îc”. Quan hÖ biÖn chøng gi÷a Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ Quan hÖ s¶n xuÊt biÓu hiÖn ë chç: Xu h­íng cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng biÕn ®æi ph¸t triÓn. Sù biÕn ®æi ®ã bao giê còng b¾t ®Çu b»ng sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt mµ tr­íc hÕt lµ c«ng cô. C«ng cô ph¸t triÓn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi Quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn cã vµ xuÊt hiÖn ®ßi hái kh¸ch quan ph¶i xo¸ bá Quan hÖ s¶n xuÊt cò thay b»ng Quan hÖ s¶n xuÊt míi. Nh­ vËy, Quan hÖ s¶n xuÊt vèn lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt (æn ®Þnh t­¬ng ®èi), Quan hÖ s¶n xuÊt trë thµnh xiÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓ cña Lùc l­îng s¶n xuÊt (kh«ng phï hîp). Phï hîp vµ kh«ng phï hîp lµ biÓu hiÖn cña m©u thuÉn biÖn chøng cña Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ Quan hÖ s¶n xuÊt, tøc lµ sù phï hîp trong m©u thuÉn vµ bao hµm m©u thuÉn. Khi phï hîp còng nh­ lóc kh«ng phï hîp víi Lùc l­îng s¶n xuÊt, Quan hÖ s¶n xuÊt lu«n cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi víi Lùc l­îng s¶n xuÊt, thÓ hiÖn trong néi dung sù t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi Lùc l­îng s¶n xuÊt, quy ®Þnh môc ®Ých x· héi cña s¶n xuÊt, xu h­íng ph¸t triÓn cña quan hÖ lîi Ých, tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng yÕu tè hoÆc thóc ®Èy, hoÆec k×m h·m sù ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt. Sù t¸c ®éng trë l¹i nãi trªn cña Quan hÖ s¶n xuÊt bao giê còng th«ng qua c¸c quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n. Phï hîp vµ kh«ng phï hîp gi÷a Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ Quan hÖ s¶n xuÊt lµ kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña mäi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. SÏ kh«ng ®óng nÕu quan niÖm trong Chñ nghÜa t­ b¶n (CNTB) lu«n lu«n diÔn ra “kh«ng phï hîp”, cßn d­íi Chñ nghÜa x· héi (CNXH) “phï hîp” gi÷a Quan hÖ s¶n xuÊt vµ Lùc l­îng s¶n xuÊt. 1.4. CNTB d­íi ¸nh s¸ng cña quy luËt vÒ sù thÝch øng gi÷a Quan hÖ s¶n xuÊt vµ Lùc l­îng s¶n xuÊt. Nh÷ng n¨m tr­íc ®©y, khi nãi ®Õn mèi quan hÖ s¶n xuÊt TBCN vµ Lùc l­îng s¶n xuÊt cña nã, ng­êi ta th­êng nhÊn m¹nh r»ng Lùc l­îng s¶n xuÊt ®· ph¸t triÓn cao ®é tíi møc mµ khu«n khæ chËt hÑp cña Quan hÖ s¶n xuÊt TBCN kh«ng thÓ chøa ®ùng næi n÷a; r»ng m©u thuÉn gi÷a tÝnh chÊt x· héi cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt víi h×nh thøc chiÕm h÷u t­ nh©n TBCN tÊt yÕu trë nªn gay g¾t tíi cùc ®é, ®ßi hái ph¶i thay thÕ chÕ ®é t­ h÷u TBCN b»ng chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. CNTB lóc ®Çu cßn lµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt tiÕn bé trong lÞch sö so víi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt phong kiÕn, ®Õn nay ®· trë thµnh ph¶n ®éng, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi kh«ng cßn lý do g× ®Ó tån t¹i n÷a. Nh­ng b­íc vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 80 ®Õn nay, CNTB l¹i ®ang chøng tá mét søc sèng míi. Ph¶i ch¨ng sau nh÷ng c¬n khñng ho¶ng, CNTB ®· t×m ®­îc mét liÒu thuèc håi sinh? N¨ng suÊt lao ®éng, nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n­íc t­ b¶n t¨ng râ rÖt, trong thêi gian tíi cßn høa hÑn mét sù t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ h¬n n÷a. Quy luËt vÒ sù thÝch øng gi÷a Quan hÖ s¶n xuÊt vµ Lùc l­îng s¶n xuÊt, t×m ra nh÷ng ®iÒu chØnh cña CNTB vÒ Quan hÖ s¶n xuÊt cã thÓ thÝch øng ®­îc víi sù ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi. Nhê nh÷ng ®iÒu chØnh nµy, CNTB kh«ng nh÷ng kh«ng k×m h·m sù ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt, mµ cßn thóc ®Èy, t¹o ®iÒu kiÖn cho nã ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n n÷a. §ång thêi, nh÷ng ®iÒu chØnh ®ã còng lµm biÕn ®æi b¶n th©n Lùc l­îng s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ nh÷ng biÕn ®æi cña ®éi ngò giai cÊp c«ng nh©n “ Lùc l­îng s¶n xuÊt hµng ®Çu cña toµn thÓ nh©n lo¹i..” ë c¸c n­íc TBCN, lµm cho cuéc ®Êu tranh giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i trë nªn phßng phó h¬n, ®a d¹ng h¬n, xuÊt hiÖn nh÷ng trë ng¹i míi trªn con ®­êng ®i tíi môc tiªu xo¸ bá sù bãc lét cña giai cÊp t­ s¶n. VÒ sù ®iÒu chØnh cña CNTB ®èi víi Quan hÖ s¶n xuÊt, cÇn thÊy r»ng qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh diÔn ra ë tÊt c¶ c¸c yÕu tè, trong hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt TBCN. Nh÷ng ®iÒu chØnh ë lÜnh vùc, c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau cña Quan hÖ s¶n xuÊt ®· t¸c ®éng, ¶nh h­ëng chi phèi lÉn nhau, tæng hîp l¹i t¹o ra sù thÝch øng phï hîp cuae Quan hÖ s¶n xuÊt TBCN ®èi víi Lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt, t¹o ra nh÷ng biÕn ®æi míi trong Lùc l­îng s¶n xuÊt. CNTB ®· tá ra lµ cßn cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn h¬n n÷a cña Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ do ®ã cã nh÷ng c¬ së míi cho sù tån t¹i cña m×nh. T×nh h×nh ®ã ®· x¸c minh cho tÝnh ®óng ®¾n cña quan hÖ M¸c-xÝt “kh«ng mét chÕ ®é x· héi nµo l¹i diÖt vong khi tÊt c¶ nh÷ng Lùc l­îng s¶n xuÊt mµ chÕ ®é x· héi ®ã t¹o ra ®Þa bµn ®Çy ®ñ cho ph¸t triÓn vÉn cßn ch­a ph¸t triÓn”. Tr­óc hÕt, chóng ta xem xÐt nh÷ng ®iÒu chØnh trong quan hÖ sö dông cña CNTB. Trong c¸c n­íc chñ nghÜa t­ b¶n hiÖn nay ®· ¸p dông chÕ ®é “Së h÷u x· héi” d­íi d¹ng cæ phiÐu ®Ó dÇn dÇn thay thÕ cho chiÕm h÷u c¸ thÓ vµ chiÕm h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Cã thÓ nãi ®©y lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc quan träng nhÊt trong Quan hÖ së h÷u ®Ó phÇn nµo phï hîp, thÝch øng víi tÝnh chÊt x· héi ho¸ cao cña Lùc l­îng s¶n xuÊt. Ng­êi lao ®éng c«ng nh©n lµm thuª cã thÓ ®­îc mua cæ phÇn cña c«ng ty , xÝ nghiÖp nh­ vËy hä ®· trë thµnh nh÷ng ng­êi ®ång së h÷u c«ng ty, xÝ nghiÖp ®ã, cã thÓ cïng tham dù chia sÎ lîi nhuËn. Së h÷u cæ phÇn trë thµnh biÖn ph¸p x· héi ho¸ së h÷u hoÆc mét sù ph©n t¸n së h÷u, kh«ng thÓ cho t­ liÖu s¶n xuÊt tËp trung trong tay mét sè Ýt ng­êi, hoÆc thuéc mét c«ng ty ®éc quyÒn nµo ®ã. MÆt kh¸c viÖc trë thµnh ®ång së h÷u s¶n xuÊt ®­îc h­ëng mét phÇn lîi nhËun còng lµm cho ng­êi c«ng nh©n quan t©m ®Õn qóa tr×nh s¶n xuÊt, chó ý ®Õn viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt h¬n n÷a. §ång thêi, ®©y còng lµ mét sîi d©y cét chÆt lîi Ých cña hµng triÖu ng­êi lao ®éng vµo lîi Ých cña t­ b¶n. nh­òng ng­êi c«ng nh©n cã cæ phiÕu th­êng t¸ch khái c¸c tæ chøc chÝnh trÞ ®oµn thÓ cña giai cÊp c«ng nh©n. Tõ ®ã dung hoµ ®­îc sù xung ®ét gi÷ ng­êi lao ®éng vµ nhµ t­ b¶n. Mét xu h­íng kh¸ch cho viÖ ®iÒu chØnh Quan hÖ tá chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi cña CNTB ®Ó thÝch øng víi tr×nh ®oä x· héi ho¸ ngµy cµng cao cña Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ t¨ng dÇn tÝnh linh ho¹t cña tæ chøc s¶n xuÊt. Nhê ¸p dông kÜ thuËt míi ®Æc biÖt lµ ph­¬ng tiÖn ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö nÒn s¶n xuÊt trong chÕ ®oä t­ b¶n ngµy nay ®· cã kh¶ n¨ng nhanh chãng ®¸p øng ®ßi hái cña thÞ tr­êng dÔ dµng thÝch nghi víi nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. Vµ nh­ thÕ vßng quay cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt më réng TBCN sÏ nhanh h¬n, nÒn s¶n xuÊt x· héi sÏ cµng ®­îc thóc ®Èy ph¸t triÓn nhanh chong. Mét ®iÓm cÇn chó ý tíi viÖc ®iÒu chØnh quan hÖ tæ chøc qu¶n lý ®iÒu hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi cña CNTB ngµy nay lµ sù giao kÕt chÆt chÏ gi÷a lÜnh vùc s¶n xuÊt víi lÜnh vùc nghiªn cøu, ph¸t minh khoa häc, thiÕt kÕ Nh÷ng ho¹t ®éng tr­íc ®©y ®­îc coi lµ “bªn ng­êi s¶n xuÊt” “phôc vô “ s¶n xuÊt nh­ cung øng, tiªu thô, ho¹t ®éng tµi chÝnh giao th«ng b­u ®iÖn, còng trë thµnh nh÷ng yÊu tè, nh÷ng m¾t kh©u quan träng cña b¶n th©n nÒn s¶n xuÊt. D­êng nh­ khi qu¶n lý ®iÒu hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ng­êi ta còng ®ång thêi ®iÒu hµnh qu¶n lý toµn bé mäi ho¹t ®éng cña x· héi. Mét sù ®iÒu chØnh vÒ Quan hÖ s¶n xuÊt n÷a mµ CNTB ®· thùc hiÖn ®Ó cã thÓ thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ