Tài liệu Ôn thi môn thiết kế và phân tích tổ chức

¤n thi m«n thiÕt kÕ & ph©n tÝch tæ chøc Cã hµng lo¹t thuËt ng÷ liªn quan ®Õn viÖc thiÕt kÕ & ph©n tÝch. H·y nªu lªn c¸c thuËt ng÷ ®ã? Nªu tãm t¾t 8 néi dung cô thÓ cña c¶i c¸ch tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh trong giai ®o¹n 2001-2010? Theo anh/chÞ nªn b¾t ®Çu víi néi dung nµo? V× sao b¾t ®Çu víi néi dung ®ã? LËp lé tr×nh c¶i c¸ch cho 8 néi dung trªn? Tr×nh bµy kh¸i qu¸t c¸c ®èi t­îng vµ c¨n cø thiÕt kÕ tæ chøc? §Þnh nghÜa c¬ cÊu tæ chøc & c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc? VÏ s¬ ®å c¸c lo¹i h×nh c¬ cÊu tæ chøc? Tr×nh bµy ®Æc tr­ng, ­u ®iÓm, nh­îc ®iÓm & ®iÒu kiÖn ¸p dông mét lo¹i h×nh c¬ cÊu tæ chøc nµo ®ã? Ph©n biÖt sù gièng & kh¸c nhau m« h×nh tæ chøc “ vô ” & m« h×nh tæ chøc “ côc ” trong thiÕt kÕ bé m¸y qu¶n lý Bé, c¬ quan ngang Bé? Kh¸i niÖm thiÕt kÕ tæ chøc & nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n khi thiÕt kÕ m« h×nh tæ chøc. Nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn thùc tr¹ng trïng lÆp chång chÐo chøc n¨ng, nhiÖm vô trong c¬ quan QLNN hiÖn nay? C¸c lo¹i h×nh thiÕt kÕ tæ chøc & ph­¬ng ph¸p thiÕt kÕ tæ chøc. Trong hoµn c¶nh ViÖt Nam lo¹i h×nh thiÕt kÕ nµo phøc t¹p nhÊt? V× sao? Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña quy tr×nh thÈm ®Þnh thiÕt kÕ tæ chøc, vÏ s¬ ®å? Nh÷ng c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau vÒ néi dung ph©n tÝch tæ chøc. C¸ch tiÕp cËn nµo phï h¬p víi hoµn c¶nh n­íc ta hiÖn nay? Câu 1: Có hàng loạt thuật ngữ cã liªn quan đến việc thiết kế và ph©n tÝch tổ chức. Anh chị nªu tªn 10 thuật ngữ trong 52 thuật ngữ. ThiÕt kÕ tæ chøc lµ lùa chän c¸c m« h×nh cô thÓ, nh×n thÊy mét c¸ch râ rµng. Dï thiÕt kÕ tæ chøc theo m« h×nh nµo th× ®Òu nh»m ®¹t môc tiªu vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cao nhÊt. Cã hµng lo¹t thuËt ng÷ cã liªn quan ®Õn viÖc thiÕt kÕ vµ ph©n tÝch tæ chøc, d­íi ®©y t«i sÏ nªu lªn 10 thuËt ng÷ trong nh÷ng thuËt ng÷ ®ã nh­ sau: Mục tiêu: là cái đích cần đạt tới trong hoạt động của mọi tổ chức, đó là phương hướng để tổ tiến hành các hoạt động nhằm thức hiện chức năng, nhiệm vụ của mình. Chøc n¨ng: chøc n¨ng hµnh chÝnh nhµ n­íc lµ lo¹i ho¹t ®éng hµnh chÝnh t¸ch ra trong qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quyÒn lùc vµ chuyªn m«n ho¸ lao ®éng cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc ®­îc thùc thi trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Th«ng qua c¸c chøc n¨ng hµnh chÝnh ph¶n ¸nh vÞ trÝ, vai trß ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan thùc thi quyÒn hµnh ph¸p ®èi víi ®êi sèng x· héi. NhiÖm vô: C«ng viÖc ph¶i lµm v× mét môc ®Ých vµ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. C¬ cÊu tæ chøc: c¬ cÊu tæ chøc lµ c¸ch thøc bè trÝ con ng­êi trong tæ chøc thµnh c¸c bé phËn, c¸c nhãm cïng víi c¸c mèi quan hÖ cña chóng, nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu cña tæ chøc mét c¸ch kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶. Thẩm quyền: là những điều kiện về vật chất và quyền lực mà cá nhân hay tổ chức có được để phục vụ cho việc thực hiện chức năng nhiệm vụ của tổ chức mình §Þnh biªn quy chÕ: §Þnh biªn lµ viÖc quy ®Þnh sè l­îng vµ c¬ cÊu c¸n bé c«ng nh©n viªn cho mét tæ chøc, mét c¬ quan. Trong c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n­íc, ®Þnh biªn lµ quy ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ sè l­îng vµ c¬ cÊu c¸n bé, c«ng chøc theo lo¹i c«ng, ng¹ch c«ng chøc vµ bËc c«ng chøc cho tõng lo¹i c¬ quan trong hÖ thèng hµnh chÝnh. Tr¸ch nhiÖm: tr¸ch nhiÖm lu«n g¾n liÒn víi vÞ trÝ mµ mét ng­êi ®¶m nhËn. Tr¸ch nhiÖm lµ nghÜa vô ph¶i thùc thi nh÷ng c«ng viÖc ®· ®­îc trao. HiÖu lùc: hiÖu lùc qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n­íc lµ sù thùc hiÖn ®óng nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ ho¹t ®éng cã kÕt qu¶ chøc n¨ng qu¶n lý cña bé m¸y hµnh ph¸p theo sù ph©n c«ng, phèi hîp trong hÖ thèng chÝnh trÞ, nh»m ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu, nhiÖm vô ®· ®Ò ra. N¨ng suÊt: ThÓ hiÖn tÝnh hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng viÖc cña c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc. HiÖu qu¶: HiÖu qu¶ qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n­íc lµ sù so s¸nh, ®èi chiÕu c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc víi toµn bé c¸c nguån lùc ®· sö dông, nh»m ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc víi chi phÝ thÊp nhÊt. Câu 2: Nêu tóm tắt 8 nội dung cụ thể cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước ta trong giai đoạn 2001- 2010, theo anh chị thì nên bắt đầu từ nội dung nào? Vì sao?Có thể thiết lập lộ trình cải cách cho 8 nội dung trên Ch­¬ng tr×nh tæng thÓ c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n­íc vÒ tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh lµ mét ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch toµn diÖn ®ång bé nhÊt cña ViÖt nam tõ tr­íc ®Õn nay, lµ sù cô thÓ ho¸ c¸c NghÞ quyÕt cña Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng 3, Trung ­¬ng 6 kho¸ VII, Trung ­¬ng 6 (lÇn 2), Trung ­¬ng 7 kho¸ VIII vµ V¨n kiÖn §¹i Héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX. T¸m néi dung cô thÓ c¶i c¸ch tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh nhµ n­íc ViÖt Nam trong giai ®o¹n 2001-2010 cã thÓ tãm t¾t nh­ sau: (1) Điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ của Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và chính quyền địa phương các cấp(cho phù hợp với yêu quản lý nhà nước trong tình hình mới) (2) Tõng b­íc ®iÒu chØnh nh÷ng c«ng viÖc mµ ChÝnh phñ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ vµ ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®¶m nhiÖm ®Ó kh¾c phôc chång chÐo, trïng lÆp vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô chuyÓn giao dÞch vô cho c¸c tæ chøc kh¸c. (3) Đến năm 2005, về cơ bản ban hành xong và áp dụng các quy định về phân cấp TW, địa phương, phân cấp giữa chính quyền địa phương. Gắn phân cấp với tài chính, tổ chức và cán bộ. (4) Bè trÝ l¹i c¬ cÊu tæ chøc cña ChÝnh phñ hîp lý. Xây dựng cơ cấu tổ chức cùa Chính phủ gồm các Bộ, cơ quan ngang Bộ làm chức năng quản lý nhà nước, trên cơ sở xác định, điều chỉnh lại chức năng của Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang Bộ phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước về chính trị, kinh tê, vân hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại, về mối quan hệ giữa các ngành các lĩnh vực trong tình hình mới mà định lại số lượng và cơ cấu các Bộ, các cơ quan ngang Bộ, làm cho bộ máy Chính phủ gọn nhẹ, chức trách rõ ràng, làm việc khoa học, hoạt động có hiệu lực hiệu quả. Điều chỉnh tổ chức các cơ quan có chức năng quản lý nhà nước cho phù hợp với cơ cấu Chính phủ. Đồi tên một số Bộ, cơ quan ngang Bộ cho phù hợp với nội dung và phạm vi trách nhiệm quản lý nhà nước (5) §iÒu chØnh c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y bªn trong cña c¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ: bé phËn tham m­u; bé phËn thùc thi chÝnh s¸ch; bé phËn cung cÊp dÞch vô c«ng. (6) C¶i c¸ch tæ chøc bé m¸y chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng: tiªu chÝ tõng lo¹i ®¬n vÞ hµnh chÝnh; ph©n biÖt chøc n¨ng, nhiÖm vô cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ë ®« thÞ vµ n«ng th«n. Tæ chøc hîp lý héi ®ång nh©n d©n (HiÕn ph¸p/LuËt). (7) C¶i tiÕn ph­¬ng thøc qu¶n lý, lÔ lèi lµm viÖc cña c¬ quan hµnh chÝnh c¸c cÊp: X¸c ®Þnh râ c¸c nhuyªn t¾c lµm viÖc vµ quy chÕ phèi hîp trong sù vËn hµnh BMHC ®Þnh râ ph©n sù, thÇm quyÒn tr¸ch nhiÖm cña ng­êi døng ®µu c¬ quan, d¬n vÞ vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña bé m¸y do m×nh phô tr¸ch. Lo¹i bá nh÷ng viÖc lµm h×nh thøc, kh«ng cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc, gi¶m héi häp, gi¶m giÊy tê hµnh chÝnh. T¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm vµ n¨ng lùc cña c¬ quan hµnh chÝnh trong gi¶i quyÕt c«ng viÖc cña c¸ nh©n vµ tæ chøc. (8) Thùc hiÖn tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ nÒn hµnh chÝnh. - Triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động chỉ đạo, điều hành của hệ thống hành chính nhà nước, áp dụng các công cụ, phườn tiên quản lý tiên tiến, hiện đại trong cơ quan hành chính nha nước -Tăng cường đầu tư để đến năm 2010 các cơ quan hành chính trang bị tương đối hiện đại, cơ quan hành chính cấp xã có trụ sở làm việc và phương tiện làm việc đảm bảo nhiệm vụ quản lý, mạng tin hoạc riện rộng của Chính phủ được thiết lập tới cấp xã. → B¾t ®Çu tõ néi dung nµo? V× sao? Theo tôi với thực tiễn hiện nay thì nên tiến hành nội dung thứ hai là hợp lý hơn cả vì nội dung này đáp ứng được nhu cầu thực tiễn, đòi hỏi của xã hội và sẽ tạo điều kiện giảm bớt gánh nặng cho các cơ quan nhà nước, để các cơ quan này tập trung vào các vấn đề vĩ mô cùa đất nước và nội dung cụ thể của từng vấn đề sẽ tạo thành một lộ trình hợp lý cho vấn đề cải cách bộ máy hành chính nhà nước hiện nay?. → LËp lé tr×nh? Néi dung cô thÓ 2001-2005 / 2006-2010 1.Điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ của Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và chính quyền địa phương các cấp(cho phù hợp với yêu quản lý nhà nước trong tình hình mới) 2.Tõng b­íc ®iÒu chØnh nh÷ng c«ng viÖc mµ ChÝnh phñ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ vµ ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®¶m nhiÖm ®Ó kh¾c phôc chång chÐo, trïng lÆp vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô chuyÓn giao dÞch vô cho c¸c tæ chøc kh¸c. 3. Đến năm 2005, về cơ bản ban hành xong và áp dụng các quy định về phân cấp TW, địa phương, phân cấp giữa chính quyền địa phương. Gắn phân cấp với tài chính, tổ chức và cán bộ. 4. Bè trÝ l¹i c¬ cÊu tæ chøc cña ChÝnh phñ hîp lý. 5. §iÒu chØnh c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y bªn trong cña c¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ: bé phËn tham m­u; bé phËn thùc thi chÝnh s¸ch; bé phËn cung cÊp dÞch vô c«ng. 6. C¶i c¸ch tæ chøc bé m¸y chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng: tiªu chÝ tõng lo¹i ®¬n vÞ hµnh chÝnh; ph©n biÖt chøc n¨ng, nhiÖm vô cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ë ®« thÞ vµ n«ng th«n. Tæ chøc hîp lý héi ®ång nh©n d©n (HiÕn ph¸p/LuËt). 7. C¶i tiÕn ph­¬ng thøc qu¶n lý, lÔ lèi lµm viÖc cña c¬ quan hµnh chÝnh c¸c cÊp. 8. Thùc hiÖn tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ nÒn hµnh chÝnh. --------------- --------------- ---------------- ---------------------- ---------------------- ---------------------- ----------------------------------------- Câu 3 Trình bày khái quát các đối tượng và căn cứ thiết kế tổ chức a) §èi t­îng thiÕt kÕ tæ chøc. §èi t­îng thiÕt kÕ tæ chøc lµ toµn bé c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc thùc hiÖn quyÒn hµnh ph¸p, bao gåm c¸c c¬ quan sau ®©y: (1) ChÝnh phñ: gåm cã Thñ t­íng; sè l­îng Phã Thñ t­íng; sè l­îng bé tr­ëng, (2) Bé vµ c¬ quan ngang Bé, (3) C¬ quan thuéc ChÝnh phñ, (4) UB ND c¸c thµnh phè trùc thuéc TW, (5) UBND c¸c tØnh trùc thuéc TW, (6) UB ND thµnh phè thuéc tØnh, (7) UBND thÞ x·, (8) UBND QuËn, (9) UBND HuyÖn, UBND Ph­êng, (11) UBND thÞ trÊn, (12) UBND x·. Trong c¸c ®èi t­îng thiÕt kÕ trªn th× thiÕt kÕ tæ chøc ChÝnh Phñ lµ phøc t¹p nhÊt, mang tÇm quèc gia vµ quèc tÕ. b) C¨n cø thiÕt kÕ tæ chøc. §Ó thiÕt kÕ tæ chøc, dùa vµo 3 c¨n cø sau ®©y: 1. C¨n cø vµo v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt. §©y lµ mét ®Æc tr­ng vµ mét yªu cµu b¾t buéc khi thiÕt kÕ c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc. HiÖn nay ë VN, ®Þa lý ph¸p lý, nhiÖm vô, quyÒn h¹n hiÖn hµnh c¸c c¬ quan hµnh chÝnh ®­îc x¸c ®Þnh th«ng qua nhiÒu v¨n b¶n ph¸p lý kh¸c nhau, quan träng nhÊt lµ: HiÕn ph¸p cña n­íc céng hoµ XHCN VN n¨m 1992; LuËt tæ chøc ChÝnh phñ n­íc CH XHCN VN n¨m 1992; LuËt tæ chøc H§ND & UBND söa ®æi n¨m 1994; NghÞ ®Þnh sè 15/CP ngµy 2/3/1993 cña ChÝnh phñ vÒ nhiÑm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm QLNN cña Bé, c¬ quan ngang Bé; c¸c NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ quy ®Þnh vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc cña c¸n bé, c¬ quan ngang bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ; Ph¸p lÖnh vÒ nhiÖm vô, quyÒn h¹n cô thÓ cña H§ND & UBND ë mçi cÊp, ngµy 25/6/1996; v.v…. 2. C¨n cø vµo thµnh tùu khoa häc tæ chøc vµ hµnh chÝnh trªn thÕ giíi: Khoa häc tæ chøc, khoa häc hµnh chÝnh lµ nh÷ng khoa häc øng dông, liªn ngµnh ®­îc h×nh thµnh ë thÕ kû 18 vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë thÕ kû 20 ®Æc biÖt sau ®¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø 2. Cïng víi nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ khoa häc tæ chøc, khoa häc hµnh chÝnh, khoa häc qu¶n lý tæ chøc c«ng, cho phÐp chóng ta cã thÓ t¸ch biÖt ®Õn mét møc ®é nµo ®ã lý thuyÕt tæ chøc, lý thuyÕt hµnh chÝnh ®Ó h×nh thµnh mét lÜnh vùc chuyªn s©u cña khoa häc qu¶n lý tæ chøc c«ng. Nh÷ng luËn ®Ò míi vÒ lý thuyÕt tæ chøc cã vai trß lín trong qu¸ tr×nh thay ®æi t­ duy, th¸i ®é, tiÕp thu kiÕn thøc vµ kü n¨ng tæ chøc, kh«ng chØ cho nh÷ng ng­êi ®øng ®Çu tæ chøc mµ c¶ ®èi víi c¸c thµnh viªn trong tæ chøc. VËn dông kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c tr­êng ph¸i khoa häc vµ c¸c xu h­íng míi ®ã vÒ c¶i c¸ch, tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh nh­ Bé ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc. 3. C¨n cø vµo ®Þnh h­íng ®æi míi tæ chøc trong n­íc. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, c¨n cø vµo t¸m néi dung cô thÓ c¶i c¸ch tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh nhµ n­íc ViÖt Nam trong giai ®o¹n 2001-2010 cã thÓ tãm t¾t nh­ sau: (1) Điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ của Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và chính quyền địa phương các cấp(cho phù hợp với yêu quản lý nhà nước trong tình hình mới) (2) Tõng b­íc ®iÒu chØnh nh÷ng c«ng viÖc mµ ChÝnh phñ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ vµ ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®¶m nhiÖm ®Ó kh¾c phôc chång chÐo, trïng lÆp vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô chuyÓn giao dÞch vô cho c¸c tæ chøc kh¸c. (3) Đến năm 2005, về cơ bản ban hành xong và áp dụng các quy định về phân cấp TW, địa phương, phân cấp giữa chính quyền địa phương. Gắn phân cấp với tài chính, tổ chức và cán bộ. (4) Bè trÝ l¹i c¬ cÊu tæ chøc cña ChÝnh phñ hîp lý. (5) §iÒu chØnh c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y bªn trong cña c¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ: bé phËn tham m­u; bé phËn thùc thi chÝnh s¸ch; bé phËn cung cÊp dÞch vô c«ng. (6) C¶i c¸ch tæ chøc bé m¸y chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng: tiªu chÝ tõng lo¹i ®¬n vÞ hµnh chÝnh; ph©n biÖt chøc n¨ng, nhiÖm vô cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ë ®« thÞ vµ n«ng th«n. Tæ chøc hîp lý héi ®ång nh©n d©n (HiÕn ph¸p/LuËt). (7) C¶i tiÕn ph­¬ng thøc qu¶n lý, lÔ lèi lµm viÖc cña c¬ quan hµnh chÝnh c¸c cÊp. (8) Thùc hiÖn tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ nÒn hµnh chÝnh. Câu 4: Định nghĩa cơ cấu tổ chức & những nhân tố tác động tới cơ cấu tổ chức? a) §Þnh nghÜa c¬ cÊu tæ chøc. Tæ chøc lµ sù liªn kÕt con ng­êi, cïng nhau thùc hiÖn môc tiªu nµo ®ã dùa trªn c¸c nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. Tæ chøc lµ mét cÊu tróc x· héi ®­îc h×nh thµnh nh»m ®iÒu phèi mét c¸ch cã ý thøc, cã ph¹m vi, lÜnh vùc vµ cã chøc n¨ng ho¹t ®éng râ rµng nh»m ®¹t ®­îc mét hay nhiÒu môc tiªu ®Ò ra. Khoa häc tæ chøc lµ khoa häc øng dông, liªn ngµnh, chuyªn nghiªn cøu kiÕn thøc, kü n¨ng, hµnh vi tæ chøc cho c¸c lo¹i h×nh tæ chøc kh¸c nhau trªn ph­¬ng diÖn thiÕt kÕ, h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng. Cã nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ c¬ cÊu tæ chøc (cßn gäi cÊu tróc tæ chøc). C¸c ®Þnh nghÜa sau ®©y cã thÓ chÊp nhËn ®­îc: §Þnh nghÜa 1: C¬ cÊu tæ chøc lµ bé phËn cÊu thµnh cña tæ chøc. Th«ng qua c¬ cÊu ®ã, ph¶n ¸nh chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ thÈm quyÒn cña tæ chøc. §Þnh nghÜa 2: C¬ cÊu tæ chøc lµ sù ph¶n ¸nh c¸c h×nh thøc s¾p xÕp c¸c bé phËn, c¸c c¸ nh©n trong mét tæ chøc nhÊt ®Þnh. Th«ng qua ®ã, mçi bé phËn, mçi c¸ nh©n biÕt lµm viÖc g×, ai lµ ng­êi l·nh ®¹o, qu¶n lý, ®iÒu hµnh, chØ huy trùc tiÕp, cÇn b¸o c¸o xin ý kiÕn, chØ thÞ cña ai. §Þnh nghÜa 3: C¬ cÊu tæ chøc lµ viÖc tËp hîp tÊt c¶ nh÷ng viÖc cÇn lµm trong mét tæ chøc vµ sù ph©n chia chóng thµnh c¸c c«ng viÖc cô thÓ theo tõng nhãm nhÊt ®Þnh. Nh­ vËy, khi ®Ò cËp ®Õn c¬ cÊu tæ chøc, ng­êi ta quan t©m ®Õn: Mét lµ: §Æt tªn vµ chøc danh cho c¸c bé phËn, phßng ban, vÞ trÝ c«ng viÖc. Hai lµ: Quy ®Þnh vÒ ng©n s¸ch chi tiªu, tøc lµ nãi ®Õn vai trß, tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n vÒ tµi chÝnh cña c¸c vÞ trÝ trong tæ chøc. Ba lµ: Cô thÓ ho¸ c¸c c«ng viÖc b»ng c¸c b¶n m« t¶ vµ ph©n tÝch c«ng viÖc. Bèn lµ: §Æt chøc danh cho c¸c vÞ trÝ c«ng viÖc riªng biÖt. N¨m lµ: M« t¶ chi tiÕt c¸c mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a tõng bé phËn vµ tõng chøc danh, ®¶m b¶o tæ chøc vËn hµnh th«ng suèt. b) Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp ®Õn c¬ cÊu tæ chøc nh­ sau: Môc tiªu tæ chøc: bao gåm môc tiªu ng¾n h¹n, dµi h¹n, tr­íc m¾t, l©u dµi, môc tiªu ®Þnh tÝnh, môc tiªu ®Þnh l­îng. TÝnh chÊt phøc tap: cña chøc n¨ng, nhiÖm vô, thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm . Trªn gãc ®é nµy, con ng­êi lµ nh©n tè quan träng nhÊt, còng lµ ®iÓm ­u tiªn hµng ®Çu khi t¸i c¬ cÊu tæ chøc. Quy m« tæ chøc: râ rµng, quy m« tæ chøc cµng lín cµng cÇn nhiÒu c«ng chøc ( d©n sè, diÖn tÝch), ®ång thêi còng ®ßi hái vÒ vèn, tµi chÝnh Tr×nh ®é trang thiÕt bÞ kü thuËt vµ hÖ thèng th«ng tin vµ viÖc ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn, môc tiªu t¸i c¬ cÊu tæ chøc lµ ®¹t ®­îc sù hµi lßng cña con ng­êi trong tæ chøc, nguån lùc ®­îc sö dông hiÖu qu¶ h¬n vµ ¸p dông nhanh c«ng nghÖ míi vµo vËn hµnh tæ chøc. Câu 5: vẽ sơ đồ các loại hình cơ cấu tổ chức, trình bày đặc trưng, ưu điểm, nhược điểm và điều kiện áp dụng một loại hình cơ cấu tổ chức nào đó? a) VÏ s¬ ®å c¸c lo¹i h×nh c¬ cÊu tæ chøc. Cho ®Õn nay, theo tiÕn tr×nh lÞch sö, cã 5 lo¹i h×nh c¬ cÊu tæ chøc s©u ®©y: 1. Tæ chøc trùc tuyÕn Thñ tr­ëng c¬ quan Ng­êi ®iÒu hµnh trùc tuyÕn Ng­êi ®iÒu hµnh trùc tuyÕn Ng­êi ®iÒu hµnh trùc tuyÕn Ng­êi thùc thi c«ng vô 2. Lo¹i h×nh c¬ cÊu tæ chøc trùc tuyÕn - Tham m­u Thñ tr­ëng c¬ quan Ng­êi ®iÒu hµnh tham m­u Ng­êi ®iÒu hµnh trùc tuyÕn Ng­êi ®iÒu hµnh trùc tuyÕn Ng­êi ®iÒu hµnh trùc tuyÕn Ng­êi thùc thi c«ng vô 3. Lo¹i h×nh c¬ cÊu tæ chøc chøc n¨ng Thñ tr­ëng c¬ quan Ng­êi ®iÒu hµnh chøc n¨ng Ng­êi ®iÒu hµnh chøc n¨ng Ng­êi thùc thi c«ng vô 4. Lo¹i h×nh c¬ cÊu tæ chøc uû ban, Häi ®ång. Ban th­ ký Chñ nhiÖm C¸c phßng chøc n¨ng ®¹i diÖn cho c¸c tæ chøc Tæ chøc bé m¸y chuyªn tr¸ch (Vô, Côc, Ban…) Tæ chøc phßng chøc n¨ng chuyªn tr¸ch C¸c uû viªn kiªm nhiÖm ®¹i diÖn l·nh ®¹o Bé, Ngµnh, §oµn thÓ 5. Loại h×nh c¬ cÊu tæ chøc ma trËn ( Matrix). C¬ cÊu tæ chøc hiÖn hµnh Bé A Bé B TØnh TP A TØnh TP B C¸c Vô Côc C¸c Së Ban Ch­¬ng tr×nh quèc gia 1 Ch­¬ng tr×nh quèc gia 2 ……………… ….. ….. ….. ….. ….. …. …… b) Tr×nh bµy đặc trưng, ưu điểm, nhược điểm và điều kiện ¸p dụng cña loại h×nh cơ cấu tổ chức Ma trËn. §Æc tr­ng. Tæ chøc Ma trËn lµ lo¹i tæ chøc thÝch øng víi viÖc x©y dung vµ thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh vµ dù ¸n phøc t¹p, ®ßi hái sù phèi hîp nhÞp nhµng cña ho¹t nhiÒu tæ chøc vµ nhiÒu chuyªn m«n kh¸c nhau thuéc nhiÒu ngµnh vµ l·nh thæ, ®Þa ph­¬ng kh¸c nhau. Trong tæ chøc Ma trËn x¸c ®Þnh râ c¬ cÊu qu¶n lý ch­¬ng tr×nh, dù ¸n, tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh, dù ¸n cho tõng lo¹i ho¹t ®éng vµ sù phèi hîp, chuyÓn giao c¸c lo¹i ho¹t ®éng ®ã. Râ rµng viÖc x©y dung vµ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ®ßi hái tr×nh ®é, n¨ng lùc vµ tµi n¨ng tæ chøc cña mét bé phËn hay toµn bé hÖ thèng tæ chøc kinh tÕ – x· héi-®èi ngo¹i-an ninh-quèc phßng. Khi ®iÒu hµnh thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh, dù ¸n theo tæ chøc Ma trËn cã 2 lo¹i thñ tr­ëng: Thñ tr­ëng c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc vµ thñ tr­ëng ch­¬ng tr×nh, dù ¸n. Tõ ®ã, ®ßi hái sù rµnh m¹ch vÒ chiÒu ngang vµ chiÒu däc cña s¬ ®å tæ chøc. ¦u ®iÓm: Phèi hîp vµ kÕt hîp søc m¹nh c¸c c¬ quan chøc n¨ng xÐt trªn gãc ®é ngµnh vµ l·nh thæ, TW vµ ®Þa ph­¬ng nh»m thùc hiÖn mét môc tiªu chung dùa trªn hÖ thèng tæ chøc hiÖn hµnh, kh«ng cÇn h×nh thµnh tæ chøc riªng biÖt. Bè trÝ nh©n sù linh ho¹t, nh÷ng ng­êi ®­îc ph©n c«ng trùc tiÕp ®¶m tr¸ch ch­¬ng tr×nh vµ dù ¸n cã thÓ lµm viÖc víi nhãm ch­¬ng tr×nh, dù ¸n mét vµi th¸ng, them chÝ hµng n¨m, sau khi hoµn thµnh ch­¬ng tr×nh, dù ¸n, hä trë vÒ vÞ trÝ c«ng t¸c tr­íc ®©y hoÆc ®­îc cö tham gia vµo c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n kh¸c. Cã nh÷ng chuyªn gia giái ®­îc cö tham gia ®ång thêi ë nhiÒu ch­¬ng tr×nh, dù ¸n kh¸c nhau, nÕu n¨ng lùc cña hä phï hîp víi yªu cÇu cña ch­¬ng tr×nh dù ¸n. Sù xuÊt hiÖn nhiÒu ch­¬ng tr×nh, dù ¸n míi kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i t¨ng biªn chÕ c¬ quan. Nh­îc ®iÓm: Sù thèng nhÊt mÖnh lÖnh ®iÒu hµnh, chØ huy bÞ vi ph¹m, v× c¸c c¸ nh©n cã h¬n mét ng­êi ®iÒu hµnh, kh«ng thÓ thùc hiÖn triÖt ®Ó nguyªn t¾c mét thñ tr­ëng, duy tr× c¬ chÕ song trïng l·nh ®¹o. QuyÒn lùc, thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm cña c¸c nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lý cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh cïng cÊp cã thÓ xÈy ra sù trïng lÆp, chång chÐo do sù phèi hîp ngang, chØ ®¹o däc kh«ng chÆt chÏ vµ s¬ hë vÒ tiÕn ®é thùc hiÖn. MÆc dï tæ chøc Ma trËn cã nh­îc ®iÓm, nh­ng qua thùc tiÔn sö dông d¹ng tæ chøc nµy th× c¸c ­u ®iÓm lµ nhiÒu h¬n. Sau mét thêi gian ¸p dông, ng­êi ®øng ®Çu tæ chøc, chøc n¨ng vµ ng­êi chØ huy ch­¬ng tr×nh, dù ¸n sÏ thu ®­îc kinh nghiÖm tèt, do ®ã c¬ cÊu Ma trËn ngµy cµng ®­îc øng dông phæ biÕn tõ c¸c doanh nghiÖp lín ®Õn cÊp hµnh chÝnh cao nhÊt. Câu 6: Phân biệt sự khác nhau và giống nhau giữa mô hình tổ chức “Vụ” và tổ chức “Cục” trong thiết kế bộ máy quản lý Bộ, cơ quan ngang Bộ. Trong NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ sè 86/2002/N§-CP ngµy 05/11/ 2002 ®· quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc Bé, c¬ quan ngang Bé. C¬ cÊu tæ chøc Bé bao gåm 4 khèi c¬ b¶n nh­: c¸c vô QLNN; C¸c Côc thùc thi chøc n¨ng QLNN chuyªn ngµnh; c¸c tæ chøc gióp viÖc c¬ quan Bé; vµ c¸c tæ chøc sù nghiÖp ( Häc viÖn, Nhµ xuÊt b¶n, T¹p chÝ…). §èi víi Vô: Cã nhiÖm vô tham m­u cho Bé tr­ëng, ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng, ®­îc x¸c