Thực trạng dịch vụ ngân hàng quốc tế của các ngân hàng thương mại quốc doanh Việt Nam
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã có những thay đổi vô cùng to lớn, nền kinh tế đã chuyển sang kinh tế thị trường theo định hướng XHCN có sự điều khiển vĩ mô của nhà nước. Chính công cuộc đổi mới này đã thực sự đem lại những thay đổi cơ bản và sâu sắc trong mọi lĩnh vực hoạt động kinh tế Tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững: Nhịp độ tăng trưởng GDP tính từ năm 1992 đều vào loại cao (thấp nhất năm 1999 là 4,8%) được dư luận trong nước và quốc tế đánh giá cao, góp phần vào giảm tỉ lệ thất nghiệp, đói nghèo. Nguồn : Niên giám thống kê 2002 Tuy sản xuất nông lâm nghiệp và thuỷ sản đã đạt được sự chuyển dịch cơ cấu tích cực theo hướng giảm diện tích trồng trọt có năng suất và hiệu quả thấp, chuyển sang nuôi trồng thuỷ sản, trồng cây công nghiệp, cây ăn quả có hiệu suất cao hơn. Ngược lại với xu thế tăng trưởng chậm lại ở khu vực nông nghiệp, sản xuất công nghiệp có xu thế tăng nhanh, phần lớn tăng với hai con số, qui mô công nghiệp năm 2002 tăng gấp 4 lần năm 1990. Nhiều mặt hàng gia dụng đã có chỗ đứng trên thị trường nhiều nước, vùng lãnh thổ. Xếp sau công nghiệp là lĩnh vực dịch vụ (trong đó có hoạt động ngân hàng). Tăng trưởng năm sau so với năm trước thường ở mức gần 10%, chỉ có năm 1999 là thấp nhất 2,25%. Trong bối cảnh đầy thách thức của kinh tế và thương mại thế giới, Việt nam vẫn giành được những thành tựu quan trọng trong công tác xuất nhập khẩu. Kim ngạch xuất khẩu năm 2002 tăng 4,5%, đạt giá trị 15,1 tỷ USD. Trong 5 năm qua, tỷ lệ nhập siêu được thu hẹp đáng kể. Năm 2002 nhập siêu khoảng 900 triệu USD, gần bằng 65 kim ngạch xuất khẩu chủ yếu rơi vào khu vực công nghiệp.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Thực trạng dịch vụ ngân hàng quốc tế của các ngân hàng thương mại quốc doanh Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng dÞch vô ng©n hµng quèc tÕ cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh viÖt nam
I. Thùc tr¹ng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt Nam
1.Kinh tÕ ViÖt Nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ViÖt Nam ®· cã nh÷ng thay ®æi v« cïng to lín, nÒn kinh tÕ ®· chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN cã sù ®iÒu khiÓn vÜ m« cña nhµ níc. ChÝnh c«ng cuéc ®æi míi nµy ®· thùc sù ®em l¹i nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n vµ s©u s¾c trong mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ
T¨ng trëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng: NhÞp ®é t¨ng trëng GDP tÝnh tõ n¨m 1992 ®Òu vµo lo¹i cao (thÊp nhÊt n¨m 1999 lµ 4,8%) ®îc d luËn trong níc vµ quèc tÕ ®¸nh gi¸ cao, gãp phÇn vµo gi¶m tØ lÖ thÊt nghiÖp, ®ãi nghÌo.
Nguån : Niªn gi¸m thèng kª 2002
Tuy s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp vµ thuû s¶n ®· ®¹t ®îc sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu tÝch cùc theo híng gi¶m diÖn tÝch trång trät cã n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ thÊp, chuyÓn sang nu«i trång thuû s¶n, trång c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶ cã hiÖu suÊt cao h¬n. Ngîc l¹i víi xu thÕ t¨ng trëng chËm l¹i ë khu vùc n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã xu thÕ t¨ng nhanh, phÇn lín t¨ng víi hai con sè, qui m« c«ng nghiÖp n¨m 2002 t¨ng gÊp 4 lÇn n¨m 1990. NhiÒu mÆt hµng gia dông ®· cã chç ®øng trªn thÞ trêng nhiÒu níc, vïng l·nh thæ. XÕp sau c«ng nghiÖp lµ lÜnh vùc dÞch vô (trong ®ã cã ho¹t ®éng ng©n hµng). T¨ng trëng n¨m sau so víi n¨m tríc thêng ë møc gÇn 10%, chØ cã n¨m 1999 lµ thÊp nhÊt 2,25%.
Trong bèi c¶nh ®Çy th¸ch thøc cña kinh tÕ vµ th¬ng m¹i thÕ giíi, ViÖt nam vÉn giµnh ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng trong c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu. Kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2002 t¨ng 4,5%, ®¹t gi¸ trÞ 15,1 tû USD. Trong 5 n¨m qua, tû lÖ nhËp siªu ®îc thu hÑp ®¸ng kÓ. N¨m 2002 nhËp siªu kho¶ng 900 triÖu USD, gÇn b»ng 65 kim ng¹ch xuÊt khÈu chñ yÕu r¬i vµo khu vùc c«ng nghiÖp.
Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu
N¨m
1997
1998
1999
2000
2001
XK ( tû USD)
9,18
9,36
11,54
14,3
15,1
T¨ng ( % )
26,6
1,9
23,3
23,9
4,5
NK ( tû USD )
11,59
11,52
11,62
15,2
16
T¨ng ( % )
4,0
- 0,6
0,8
30,8
5,3
NhËp siªu ( % )
26,2
23,1
0,7
6,3
6
Nguån : Niªn gi¸m thèng kª 2002; Kinh tÕ ViÖt nam 2001-2002
2. Thùc tr¹ng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt Nam
2.1 Vai trß cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt Nam trong nÒn kinh tÕ
HiÖn nay, ViÖt Nam cã 4 ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh lín, bao gåm: Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam (Vietcombank), Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam (Incombank), Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam (Vietindebank), Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam (VBARD). Trªn thÞ trêng tÝn dông ViÖt Nam, thÞ phÇn cña c¸c NHTM quèc doanh lµ rÊt lín. Víi chøc n¨ng cña m×nh, víi ph¹m vi, qui m« réng lín trong níc, trong nh÷ng n¨m qua, c¸c NHTM nhµ níc ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn.
C¬ cÊu tÝn dông ng©n hµng
1997
1998
1999
2000
2001
Tæng d nî cho vay (%)
100
100
100
100
100
Cho vay tõ NHTMQD
75,5
77,2
81,4
67,9
73,3
Cho vay tõ NH kh¸c
24,5
22,8
18,6
32,1
26,7
Nguån: T¹p chÝ ng©n hµng sè 8 n¨m 2002
2.2. C¬ cÊu cña c¸c NHTM quèc doanh
Tríc ®©y trong nÒn kinh tÕ tËp trung, chóng ta chØ cã mét ng©n hµng lµ Ng©n hµng Nhµ níc, sau nµy chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c NHTM quèc doanh t¸ch ra tõ Ng©n hµng Nhµ níc. Trªn thùc tÕ hiÖn nay cã sù xung ®ét gi÷a c¸c chøc n¨ng cña Ng©n hµng Nhµ níc, mét mÆt Ng©n hµng Nhµ níc ®ãng vai trß Ng©n hµng Trung ¬ng: ban hµnh vµ thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, gi¸m s¸t hÖ thèng ng©n hµng ho¹t ®éng lµnh m¹nh vµ an toµn, mÆt kh¸c Ng©n hµng Nhµ níc l¹i ®ãng vai trß c¬ quan chñ qu¶n cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt nam. Sù xung ®ét lîi Ých gi÷a c¸c chøc n¨ng lµm cho Ng©n hµng Nhµ níc sÏ khã lµm tèt ®ång thêi c¶ hai chøc n¨ng nµy. Nh÷ng vô ¸n lín vÒ ng©n hµng võa qua cho thÊy hÖ thèng thanh tra Ng©n hµng Nhµ níc kÐm hiÖu qu¶, kh«ng ®ñ m¹nh ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng lµnh m¹nh cña hÖ thèng ng©n hµng.
C¬ cÊu tæ chøc cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt Nam ®îc tæ chøc theo ngµnh däc, ng©n hµng cã Trô së chÝnh t¹i Thñ ®« vµ c¸c chi nh¸nh t¹i c¸c tØnh, thµnh phè trong c¶ níc. VÒ mÆt luËt ph¸p, Héi ®ång qu¶n trÞ, Tæng gi¸m ®èc ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh cã toµn quyÒn bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, khen thëng , kû luËt c¸c gi¸m ®èc, phã gi¸m ®èc chi nh¸nh ng©n hµng. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ l¹i kh«ng ph¶i hoµn toµn nh vËy, viÖc bæ nhiÖm c¸n bé chñ chèt c¸c chi nh¸nh cña ng©n hµng cÇn ph¶i cã sù chÊp thuËn cña cÊp uû §¶ng vµ ChÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc thiÕu râ rµng trong viÖc quy tr¸ch nhiÖm c«ng t¸c c¸n bé cña ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh còng nh lµm suy yÕu tÝnh hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n trÞ cña ng©n hµng.
2.3. Qui m« cña c¸c NHTM quèc doanh
XÐt trªn gãc ®é doanh nghiÖp nhµ níc th× qui m« cña “tø ®¹i ng©n hµng” lµ lín.
§¬n vÞ: triÖu VND
Tµi s¶n vµ vèn cña NHTMQD ngµy 01/01/2001
Tæng
tµi s¶n
Tµi s¶n lu ®éng
Tµi s¶n
cè ®Þnh
Nguån vèn
Chñ së h÷u
Nguån
vèn quü
Nguån vèn
kinh doanh
NHNTVN
45.619.002
43.954.225
1.664.778
2.249.666
2.249.666
1.263.258
NHCTVN
43.034.159
39.391.708
3.642.452
1.700.297
1.700.285
1.169.707
NHDTPT
39.070.919
37.746.796
1.324.123
1.903.151
1.903.107
1.121.042
NHNN&PTNT
39.655.876
38.601.237
1.054.639
2.958.274
2.953.428
2.271.708
Nguån: Sè liÖu vÒ tµi s¶n vµ vèn cña DNNN (Bé tµi chÝnh)
Cho ®Õn nay, víi quy m« t¨ng trëng tµi s¶n cã cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt nam b×nh qu©n mçi n¨m kho¶ng 20 %. So víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc tÕ, vèn chñ së h÷u cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt nam hiÖn nay qu¸ nhá bÐ. HiÖn nay Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt nam, Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt nam, Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn cã vèn chñ së h÷u trung b×nh cña mçi ng©n hµng t¬ng ®¬ng 78,5 triÖu ®« la, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng th«n ViÖt nam cã vèn chñ së h÷u lín h¬n lµ 157 triÖu ®« la. NÕu so víi Ng©n hµng ®øng thø 10 trªn thÕ giíi lµ Credit Suisse, Thuþ Sü cã vèn chñ së h÷u lµ 16.860 triÖu ®« la hoÆc so s¸nh víi sè vèn chñ së h÷u b×nh qu©n cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i trong khu vùc Ch©u ¸ lµ mét tû ®« la, th× kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt nam cßn qu¸ nhá bÐ ®Ó cã thÓ c¹nh tranh
2.4 Nh÷ng khã kh¨n, tån t¹i
Tû lÖ nî qu¸ h¹n vµ c¸c kho¶n nî ®äng chê xö lý kh«ng sinh lêi cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh nÕu theo c¸c con sè mµ IMF, WB cung cÊp th× cã xu híng t¨ng tuy kh«ng qu¸ cao so víi khu vùc. Tuy nhiªn theo c¸c chuyªn gia th× ®©y lµ do chÕ ®é h¹ch to¸n kÕ to¸n cña ta kh«ng theo tiªu chuÈn quèc tÕ vµ mét sè kho¶n nî khã ®ßi liªn quan ®Õn c¸c vô ¸n kh«ng ®îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc nî khã ®ßi mµ thêng ®Ó vµo “ kho¶n môc chê xö lý”. NÕu theo tiªu chuÈn quèc tÕ th× con sè nµy cã thÓ t¨ng lªn gÊp ba lÇn. §iÒu nµy cã nghÜa lµ vÊn ®Ò nî xÊu qu¶ ®¸ng lo ng¹i.
§¬n vÞ: TriÖu VN§
Nî qu¸ h¹n cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam
1998
1999
2000
2001 (th¸ng 3)
HÖ thèng ng©n hµng
12,4
12,0
13,2
13,1
NHTMQD
12,0
11,0
11,1
11,0
Ng©n hµng ngoµi QD
13,5
16,4
23,0
24,4
Nguån: T¹p chÝ ng©n hµng sè 8 n¨m 2002
C¬ cÊu tæ chøc cña c¸c ng©n hµng kh«ng thÝch hîp víi m«i trêng kinh doanh hiÖn ®¹i cã nhiÒu thay ®æi C¸c ng©n hµng vÉn duy tr× c¬ cÊu tæ chøc ®· cã tõ l©u trong khi ®ã m«i trêng kinh doanh thay ®æi ®Æt ra yªu cÇu ®æi míi. ChØ cã sè Ýt ng©n hµng tá ra b¹o d¹n thay ®æi c¬ cÊu tæ chøc nhng còng cha hoµn thiÖn
C«ng nghÖ cña ng©n hµng l¹c hËu so víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc tÕ. V× vËy søc c¹nh tranh cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt nam rÊt kÐm kh«ng chØ trªn thÞ trêng quèc tÕ mµ ngay c¶ trªn thÞ trêng ViÖt nam
Tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé ng©n hµng cßn non yÕu, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cho mét ng©n hµng th¬ng m¹i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ an toµn trong mét thÞ trêng ph¸t triÓn kh¸ nhanh vµ rñi ro lín nh ë ViÖt nam. C¬ chÕ qu¶n lý chËm ®îc ®æi míi ®· lµm cho c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ch¶y m¸u chÊt x¸m, kh«ng thu hót vµ kh«ng gi÷ ®îc c¸n bé cã chuyªn m«n cao.
PhÇn lín c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ®Òu thiÕu mét chiÕn lîc kinh doanh hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng. V× vËy, nhiÒu quyÕt ®Þnh kinh doanh chØ dùa vµo lîi Ých ng¾n h¹n vµ khi m«i trêng kinh doanh thay ®æi kÐo theo nh÷ng kho¶n nî lín ®èi víi ng©n hµng. VÊn ®Ò Marketing vµ c¸c chiÕn lîc Marketing vÉn cha ®îc quan t©m ®óng møc. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh cha h×nh thanh cho m×nh ®îc v¨n ho¸ doanh nghiÖp
C¸c dÞch vô ng©n hµng ®a ra cha ®a d¹ng c¶ vÒ h×nh thøc vµ qui m«. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh míi chØ chó träng tíi c¸c nghiÖp vô ng©n hµng b¸n bu«n mµ cha ph¸t triÓn c¸c nghiÖp vô ng©n hµng b¸n lÎ nh: tÝn dông tiªu dïng, thÎ tÝn dông, dÞch vô thanh to¸n, t vÊn ®Çu t v.v .
Tõ nh÷ng tån t¹i trªn dÉn ®Õn hÖ qu¶ tÊt yÕu lµ hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp vµ ®ang cã xu híng gi¶m dÇn. Trong nh÷ng n¨m qua, ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh nh×n chung ®Òu cã l·i, ®ãng ghãp ®Êy ®ñ cho ng©n s¸ch nhµ níc vµ ®¶m b¶o ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. Nhng tõ n¨m 1998 trë l¹i ®©y, sè l·i gi¶m nhiÒu, tµi s¶n cã vµ sè lao ®éng t¨ng nhanh.
ChØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c NHTMQD
ChØ tiªu
1998
1999
2000
2001
Chi phÝ ho¹t ®éng/ Tæng tµi s¶n cã %
NH Ngo¹i th¬ng
5,5
5,5
4,4
4
NH C«ng th¬ng
9,6
9,3
7,6
4,5
NH N«ng nghiÖp
12,6
9,5
9,3
6,4
NH§T&PT
8,3
8,0
7,5
4,6
Lîi nhuËn rßng/ Tæng tµi s¶n cã cña c¸c NHTM quèc doanh
0,75
0,42
0,31
0,36
Nguån: T¹p chÝ ng©n hµng sè 6 n¨m 2002
II. thùc tr¹ng DÞch vô ng©n hµng quèc tÕ ë c¸c ng©n hµng TMQD ViÖt nam
1. Cung øng c¸c dÞch vô ng©n hµng quèc tÕ
1.1. DÞch vô ng©n hµng ®¹i lý
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¸c dÞch vô ng©n hµng ®¹i lý cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt nam ph¸t triÓn nhanh chãng: tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2001, Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam cã quan hÖ ng©n hµng ®¹i lý h¬n 435 ng©n hµng ë 43 níc; Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt nam cã quan hÖ víi 1300 ng©n hµng ®¹i lý t¹i 85 níc trªn thÕ giíi ; Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn ViÖt nam ®· thiÕt lËp quan hÖ ®¹i lý h¬n 500 ng©n hµng trªn thÕ giíi, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ViÖt Nam thiÕt lËp quan hÖ ®¹i lý h¬n 400 ng©n hµng trªn thÕ giíi.
C¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh Ýt nhiÒu ®· cã chÝnh s¸ch Ng©n hµng ®¹i lý; ®· biÕt lùa chän mét sè ng©n hµng chñ chèt ®Ó ph©n phèi c¸c giao dÞch qua c¸c ng©n hµng nµy, ®¶m b¶o c¸c ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ cña Ng©n hµng ®îc an toµn, hiÖu qu¶; ®ång thêi tËn dông ®îc c¸c u ®·i mµ c¸c ng©n hµng ®¹i lý dµnh cho Ng©n hµng nh: chia phÝ, l·i suÊt cho vay thÊp, l·i tiÒn göi cao, ®µo t¹o c¸n bé. Cho ®Õn nay, nhiÒu ng©n hµng quèc tÕ ®· cung cÊp cho Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh h¹n ng¹ch giao dÞch ngo¹i tÖ, h¹n ng¹ch x¸c nhËn L/C, trong ®ã nhiÒu ng©n hµng cam kÕt tµi trî víi h¹n ng¹ch kh«ng h¹n chÕ. NhiÒu ng©n hµng ®¹i lý cho phÐp c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ®îc thÊu chi ®Õn mét h¹n møc tiÒn nhÊt ®Þnh. Ngoµi ra, c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh cßn khai th¸c ®îc nguån tµi trî kh«ng cam kÕt cña nhiÒu ng©n hµng, gióp cho c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh lu«n ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®ång thêi cã nguån ngo¹i tÖ bæ xung cho nguån vèn ngo¹i tÖ huy ®éng nh»m ®¸p øng nhu cÇu vay ngo¹i tÖ cña c¸c doanh nghiÖp.
C¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh thêng xuyªn gÆp mÆt, trao ®æi th«ng tin víi c¸c ng©n hµng ®¹i lý trong níc vµ ngoµi níc; nhê ®ã ®· ph¸t triÓn ®îc c¸c nghiÖp vô nh:
Tµi kho¶n tiÒn göi; Ký c¸c hiÖp ®Þnh tµi trî tÝn dông khung; Uû th¸c ®Çu t; Quan hÖ tÝn dông; Ký kÕt, thùc hiÖn mua b¸n giÊy b¹c ngo¹i tÖ; TriÓn khai nghiÖp vô sÐc du lÞch, thanh to¸n thÎ; Ký kÕt tho¶ thuËn chi tr¶ kiÒu hèi;
Ngoµi ra cßn ®îc c¸c ng©n hµng ®¹i lý ®µo t¹o vµ mêi tham gia c¸c nghiÖp vô nh: NghiÖp vô ng©n hµng ®iÖn tö, thanh to¸n bï trõ b»ng USD, nghiÖp vô cho thuª tµi chÝnh.. .
Tuy nhiªn dÞch vô ng©n hµng ®¹i lý cña c¸c Ng©n hµng quèc doanh ViÖt nam cßn nhiÒu h¹n chÕ so víi yªu cÇu cña thùc tiÔn nh:
¨ Quan hÖ víi c¸c ng©n hµng ®¹i lý cßn mét chiÒu, míi trªn b×nh diÖn réng, cha ph¸t triÓn theo chiÒu s©u. §iÒu nµy lµ do møc ®é ph¸t triÓn dÞch vô ng©n hµng quèc tÕ ë ViÖt nam cßn ë møc trung b×nh, thÊp
¨ VÒ m« h×nh tæ chøc cña bé phËn quan hÖ ®¹i lý cßn cha hîp lý, cha phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c bé phËn kinh doanh kh¸c trong ng©n hµng;
¨ ViÖc lËp hå s¬ theo dâi ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng ®¹i lý cha ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi; cha tæ chøc ®¸nh gi¸ tÝn nhiÖm c¸c ng©n hµng ®¹i lý mét c¸ch thêng xuyªn, ®Æc biÖt lµ ®¸nh gi¸ tÝn nhiÖm c¸c ng©n hµng ®¹i lý bËc trung vµ nhá cña c¸c níc trong khèi Asean ®Ó thùc hiÖn giao dÞch víi c¸c ng©n hµng nµy nh»m tiÕt gi¶m phÝ giao dÞch; mÆc dï ®· cã lùa chän c¸c ng©n hµng chñ chèt ®Ó u tiªn hîp t¸c nhng cha x©y dùng thµnh mét chiÕn lîc cô thÓ vµ qu¸n triÖt trong mäi bé phËn cña Ng©n hµng;
¨ C«ng t¸c th«ng tin, tuyªn truyÒn vÒ Ng©n hµng ®èi víi céng ®ång ng©n hµng quèc tÕ cßn yÕu vµ cha kÞp thêi, b¸o c¸o thêng niªn göi cho c¸c ng©n hµng ®¹i lý tuy ®· ®îc c¶i tiÕn nhng cßn chËm vµ cßn nhiÒu lçi;
¨ C¸c buæi lµm viÖc gi÷a Ng©n hµng víi ®¹i diÖn cña c¸c ng©n hµng ®¹i lý ®Ó th¶o luËn vÒ c¸c dÞch vô cung øng cña c¸c ng©n hµng nµy cha ®îc chuÈn bÞ thÝch øng ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao;
¨ Tr×nh ®é c¸n bé lµm c«ng t¸c trùc tiÕp giao dÞch víi c¸c ng©n hµng ®¹i lý cßn nhiÒu bÊt cËp;
¨ Quan hÖ c¸ nh©n trong mèi quan hÖ ng©n hµng ®¹i lý cha ®îc ®¸nh gi¸ ®óng møc.
1.2 . DÞch vô thÎ tÝn dông cña c¸c NHTMQD ViÖt nam
Trong bèn ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam lµ ng©n hµng ®Çu tiªn ë ViÖt nam thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ vµo ®Çu n¨m 1990. Trong giai ®o¹n ®Çu, Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam chØ ®ãng vai trß lµ ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n cho c¸c ng©n hµng vµ tæ chøc tµi chÝnh níc ngoµi. N¨m 1993, Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam ®· ph¸t hµnh thÎ VietcombankCard, thÎ nµy ®îc dïng ®Ó thanh to¸n trong níc. §Õn th¸ng 4 n¨m 1995, Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc thÎ MasterCard. §Õn th¸ng 8 n¨m 1996, Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc thÎ quèc tÕ VISA. Ngµy 26/4/1996, Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam lµm lÔ ra m¾t ThÎ tÝn dông quèc tÕ (Vietcombank Master Card) t¹i Thñ ®« Hµ Néi vµ Tp Hå ChÝ Minh. Ngµy 2/4/2002 Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt nam ®· ký kÕt hîp ®ång ®¹i lý chÊp nhËn thanh to¸n thÎ Diners Club International vµ trë thµnh ng©n hµng duy nhÊt ë ViÖt nam thanh to¸n c¶ 5 lo¹i thÎ tÝn dông quèc tÕ th«ng dông nhÊt trªn thÕ giíi lµ Visa, Mastercard, Amex, JBC, Diner Club. Ngµy 15/7/2002 Vietcombank ký hîp ®ång víi Amex trë thµnh ng©n hµng ®éc quyÒn kinh doanh ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ Amex ë ViÖt nam, kh«ng cã mét ng©n hµng néi ®Þa, níc ngoµi nµo ®îc quyÒn kinh doanh lo¹i thÎ nµy ë ViÖt nam. Tríc ®ã Vietcombank ®· ph¸t hµnh thÎ VISA/Mastercard theo hai h¹ng
ThÎ vµng : h¹n møc tõ 50 triÖu VND tíi 90 triÖu VND
ThÎ b¹c : h¹n møc tõ 10 triÖu VND tíi 50 triÖu VND
TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2000, Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ®· ph¸t hµnh ®îc h¬n 8500 thÎ VISA vµ Mastercard. ThÎ ®îc ph¸t hµnh chñ yÕu lµ thÎ vµng, chiÕm trªn 70 %. Trong n¨m 2000, doanh sè sö dông thÎ tÝn dông cña Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ®¹t kho¶ng 75 triÖu USD chiÕm kho¶ng 40% thÞ phÇn thÞ trêng thÎ tÝn dông ViÖt nam, n¨m 2001 doanh sè thanh to¸n thÎ t¨ng 21%, ®¹t 86,5 triÖu USD. Trong ®ã, doanh sè sö dông thÎ ë níc ngoµi chiÕm 70%, chñ yÕu lµ ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô.
Tuy thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ míi ph¸t triÓn mÊy n¨m gÇn ®©y vµ tá ra ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh nhng ®· xuÊt hiÖn nhiÒu rñi ro, ®Æc biÖt lµ n¹n sö dông thÎ gian lËn, gi¶ m¹o g©y thiÖt h¹i cho c¸c NHTM.
T×nh h×nh thanh to¸n thÎ tÝn dông Visa vµ Mastercard gi¶ m¹o, gian lËn t¹i ViÖt nam
§¬n vÞ: USD
N¨m
1997
1998
1999
2000
ThÎ Mastercard
36.204
45.249
98.490
199.530
ThÎ Visa
50.150
81.611
214.463
254.387
Tæng céng:
86.354
126.860
312.953
453.917
( Nguån: T¹p chÝ ng©n hµng sè 10 n¨m 2001 )
TÝnh ®Õn n¨m 2002 Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng lµ ng©n hµng ®Çu t m¹nh nhÊt vµ thµnh c«ng nhÊt víi dÞch vô thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ, trong khi ®ã c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh kh¸c míi nghiªn cøu, ph¸t triÓn vµ phÇn lín lµ ®Çu t vµo ATM phôc vô trong níc lµ chñ yÕu.
Nguyªn nh©n kh¸ch quan h¹n chÕ sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng thanh to¸n vµ ph¸t hµnh thÎ tÝn dông:
TËp qu¸n quen sö dông tiÒn mÆt, cha quen sö dông tµi kho¶n, cha quen sö dông c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n qua ng©n hµng ®· cã t l©u ®êi. §©y lµ mét trë ng¹i lín mµ c¸c ng©n hµng cÇn ®Çu t nhiÒu vµo Marketing ®Ó thuyÕt phôc ngêi d©n.
Nguån thu nhËp c¸ nh©n kh«ng æn ®Þnh, cã qu¸ Ýt tµi kho¶n c¸ nh©n ë ng©n hµng nªn ng©n hµng thiÕu c¨n cø ph¸t hµnh thÎ.
M¹ng líi m¸y ®äc thÎ, m¸y rót tiÒn cßn qu¸ Ýt, tÝnh phøc t¹p trong c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi cña níc ta lµ trë ng¹i ®èi víi ngêi sö dông thÎ.
Theo mét sè chuyªn gia ng©n hµng nhËn xÐt, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh cha quan t©m ®Õn viÖc ph¸t triÓn dÞch vô thÎ tÝn dông lµ v× mét sè nguyªn nh©n sau:
HiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ph¸t hµnh thÎ tÝn dông cña c¸c ng©n hµng ®· triÓn khai tríc ®¹t hiÖu qu¶ kh«ng cao.
Rñi ro ®èi víi ho¹t ®éng ph¸t hµnh thÎ lµ rÊt cao, trong khi c¬ së ph¸p lý ®èi víi ho¹t ®éng nµy vÉn cha ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn.
DÞch vô thÎ tÝn dông chñ yÕu vÉn dùa vµo lîng doanh nh©n vµ du kh¸ch quèc tÕ vµo ViÖt nam.
1.3 . DÞch vô thanh to¸n quèc tÕ t¹i c¸c NHTMQD ViÖt nam
1.3.1. M¹ng SWIFT (Society for Worldwide Interbank Telecommunication)
ViÖt Nam tham gia thanh to¸n qua m¹ng SWIFT n¨m 1995, ban ®Çu chØ cã 15 ng©n hµng lµ thµnh viªn. §Õn th¸ng 10/2001 sè thµnh viªn ®· t¨ng lªn tíi 50, trong ®ã, cã Ng©n hµng Nhµ níc, 4 NHTMQD, 24 chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi, 17 ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn vµ 4 ng©n hµng liªn doanh. Trong 2 n¨m 2000 2001 lîng ®iÖn giao dÞch qua m¹ng SWIFT t¨ng ®¸ng kÓ, trong ®ã lo¹i Rem.MT’s chiÕm 40%, MT100 chiÕm 20%, MT202 chiÕm 125% cßn l¹i lµ c¸c lo¹i ®iÖn d¹ng kh¸c. Võa qua t¹i héi nghÞ hµng n¨m cña SWIFT t¹i Hµ néi vµo ngµy 23/11/2001, SWIFT ®· yÒu cÇu c¸c thµnh viªn chuÈn bÞ ®Ó chuyÓn sang sö dông lo¹i MT103, tiÕn tíi n¨m 2003 buéc c¸c thµnh viªn ph¶i sö dông lo¹i MT103 vµ huû lo¹i MT100.
1.3.2 C¸c h×nh thøc vµ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña c¸c NHTMQD ViÖt nam
Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt nam tiÕn hµnh díi c¸c h×nh thøc sau:
¨ Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn: bao gåm dÞch vô chuyÓn tiÒn ®i vµ chuyÓn tiÒn ®Õn. HiÖn nay c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh thùc hiÖn dÞch vô chuyÓn tiÒn b»ng SWIFT theo mÉu MT 100 hoÆc 202.
¨ Ph¬ng thøc nhê thu: nghiÖp vô nhê thu cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh tu©n thñ theo “ Quy t¾c thèng nhÊt vÒ nhê thu cña Phßng th¬ng m¹i quèc tÕ sè xuÊt b¶n 522” (URC 522). Trong nghiÖp vô nhê thu c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh cã thÓ ®ãng vai trß ng©n hµng chuyÓn tiÒn hoÆc ng©n hµng thu hé tiÒn.
¨ Ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ: thanh to¸n b»ng h×nh thøc th tÝn dông lµ nghiÖp vô phøc t¹p nhÊt nhng còng ®îc sö dông nhiÒu nhÊt ë c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ViÖt nam. NghiÖp vô nµy ®îc chia thµnh hai lo¹i: thanh to¸n hµng xuÊt khÈu b»ng th tÝn dông vµ thanh to¸n hµng nhËp khÈu b»ng th tÝn dông. PhÇn nµy sÏ tËp trung nhiÒu vµo ph¬ng thøc quan träng nµy.
Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ®· ph¸t triÓn nhanh chãng. C¶ 4 Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ®Òu thùc hiÖn thanh to¸n quèc tÕ víi níc ngoµi, ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng trong viÖc thu vµ chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi.
Doanh sè Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu cña c¸c NHTMQD §¬nvÞ:TriÖu USD
Ng©n hµng
1997
1998
1999
2000
2001
NHCTVN
982
644
667
1.066
1.215
NHNTVN
6.006
9.492
9.149
9.863
9.975
NHNN&PTNT
983
1.252
1.798
1.998
2.198
NH§T&PT
567
621
650
690
861
Nguån: B¸o c¸o thêng niªn c¸c NHTMQD
T¹p chÝ ng©n hµng c¸c n¨m 2001 - 2002.
1.3.3. C¸c m« h×nh tæ chøc quy tr×nh thanh to¸n th tÝn dông
Mét trong nh÷ng ph¬ng thøc thanh to¸n quan träng, phæ biÕn vµ chiÕm tû träng lín trong ho¹t ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh lµ h×nh t
Các file đính kèm theo tài liệu này:
CHUONG2.DOC- CHUONG1.DOC
- Chuong3.doc
- Ket luan.doc
- Loi mo dau.doc
- Muc luc.doc
- Phu luc.doc
