Tiểu luận Tại sao nhiều doanh nghiệp nhà nước hoạt động kinh doanh không hiệu quả

Đến cuối năm 2003, cảnước còn khoảng 4.800 doanh nghiệp nhà nước, tổng sốvốn được đánh giá lại khoảng 189.000 tỷ đồng, bình quân mỗi doanh nghiệp sởhữu 40 tỷ đồng, song sốdoanh nghiệp có vốn dưới 5 tỷ đồng chiếm tới 47%, đa sốdo địa phương quản lý 1 . Thực tếtrong 3 năm qua, tốc độtăng trưởng của các doanh nghiệp có vốn đầu tưnhà nước chỉ ởmức 10%. Sốdoanh nghiệp có lãi chiếm 77%, nhưng chỉkhoảng 40% trong số đó có mức lãi cao hơn lãi suất huy động vốn của các ngân hàng thương mại 2 . Nếu loại trừcác doanh nghiệp có những lợi thếriêng biệt nhưbưu chính viễn thông, điện, khai khoáng, tài chính ngân hàng và sửdụng suất chiết khấu hợp lý 3 thì số doanh nghiệp có NPV <0 sẽchiếm tỷtrọng đa số. Tại sao nhiều doanh nghiệp nhà nước hoạt động kinh doanh không hiệu quả? Theo tôi, một trong những nguyên nhân cơbản nằm ởcơchếtổchức và hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước mà cốt lõi là quyền lợi và nghĩa vụcủa những người được giao điều hành, quản lý doanh nghiệp, vấn đề khuyến khích đối với người lao động. Với cơchếnày, những người điều hành doanh nghiệp và những người lao động trong doanh nghiệp hầu nhưkhông có động cơ đểlàm cho doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả. Có thểphân tích vấn đềnày nhưsau: