Tiểu luận Thực trạng và giải pháp để đẩy mạnh xuất khẩu thuỷ sản
Hiện nay trên thế giới đang có nhiều biến động ,các cuộc khủng hoảng xảy ra trong khu vực tình trạng khủng bố ở nhiều quốc gia ,các cuộc chiến tranh.Là một quốc gia đi theo con đường xã hội chủ nghĩa , đứng trước bối cảnh kinh tế và chính trị phức tạp như vậy ,Việt nam cần phải có những đối sách thích hợp và kịp thời song vẫn không quên nhiệm vụ phát triển kinh tế . Giống như nhiều quốc gia đang phát triển khác , Việt nam rất coi trọng xuất khẩu , lấy xuất khẩu làm nền tảng , thu ngoại tệ nhằm phát triển nền kinh tế trong nước , kiến thiết và xây dựng cơ sở hạ tầng . Tuy nhiên do kinh tế còn lạc hậu , trình độ kĩ thuật còn non kém nên các mặt hàng xuất khẩu của Việt nam chủ yếu chỉ là các mặt hàng nông sản , có giá trị kinh tế thấp.Với ưu thế là một quốc gia ven biển , giàu tiềm năng về thủy sản , có thể nói thủy sản là một mặt hàng xuất khẩu đem lại giá trị kinh tế lớn , do đó từ lâu thủy sản đã giữ một vai trò quan trọng trong lĩnh vực xuất khẩu của nước ta , nhận thức được điều này , nhà nước ta đã có những điều chỉnh và đầu tư thích hợp nhằm đẩy mạnh sự phát triển của ngành . Cho đến nay sau khi trải qua nhiều thăng trầm , ngành thủy sản nước ta đã thu được những thành tựu đáng kể ,với kim ngạch xuất khẩu tăng liên thục theo từng năm , và luôn hoàn thành vượt mức kế hoạch được giao . Có thể nói ngành thủy sản đã trở thành một ngành kinh tế then chốt trong nền kinh tế quốc dân . Song không thể phủ nhận rằng ngành thủy sản Việt Nam còn tồn tại nhiều bất cập cần phải khắc phục , đặc biệt trong vấn đề cải tạo nuôi trồng và chế biến thủy sản .Sau đây là một số những phân tích và giải pháp để nâng cao chất lượng cũng như năng lực cạnh tranh của ngành trong thời gian tới .
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tiểu luận Thực trạng và giải pháp để đẩy mạnh xuất khẩu thuỷ sản, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
HiÖn nay trªn thÕ giíi ®ang cã nhiÒu biÕn ®éng ,c¸c cuéc khñng ho¶ng x¶y ra trong khu vùc t×nh tr¹ng khñng bè ë nhiÒu quèc gia ,c¸c cuéc chiÕn tranh...Lµ mét quèc gia ®i theo con ®êng x· héi chñ nghÜa , ®øng tríc bèi c¶nh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ phøc t¹p nh vËy ,ViÖt nam cÇn ph¶i cã nh÷ng ®èi s¸ch thÝch hîp vµ kÞp thêi song vÉn kh«ng quªn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ . Gièng nh nhiÒu quèc gia ®ang ph¸t triÓn kh¸c , ViÖt nam rÊt coi träng xuÊt khÈu , lÊy xuÊt khÈu lµm nÒn t¶ng , thu ngo¹i tÖ nh»m ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trong níc , kiÕn thiÕt vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng . Tuy nhiªn do kinh tÕ cßn l¹c hËu , tr×nh ®é kÜ thuËt cßn non kÐm nªn c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam chñ yÕu chØ lµ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n , cã gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp...Víi u thÕ lµ mét quèc gia ven biÓn , giµu tiÒm n¨ng vÒ thñy s¶n , cã thÓ nãi thñy s¶n lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ lín , do ®ã tõ l©u thñy s¶n ®· gi÷ mét vai trß quan träng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu cña níc ta , nhËn thøc ®îc ®iÒu nµy , nhµ níc ta ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh vµ ®Çu t thÝch hîp nh»m ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña ngµnh . Cho ®Õn nay sau khi tr¶i qua nhiÒu th¨ng trÇm , ngµnh thñy s¶n níc ta ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ ,víi kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng liªn thôc theo tõng n¨m , vµ lu«n hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch ®îc giao . Cã thÓ nãi ngµnh thñy s¶n ®· trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ then chèt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . Song kh«ng thÓ phñ nhËn r»ng ngµnh thñy s¶n ViÖt Nam cßn tån t¹i nhiÒu bÊt cËp cÇn ph¶i kh¾c phôc , ®Æc biÖt trong vÊn ®Ò c¶i t¹o nu«i trång vµ chÕ biÕn thñy s¶n ...Sau ®©y lµ mét sè nh÷ng ph©n tÝch vµ gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt lîng còng nh n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh trong thêi gian tíi ......
I/ xuÊt khÈu thñy s¶n viÖt nam tiÒm n¨ng vµ thùc tr¹ng
A. ®¸nh gi¸ vÒ tiÒm n¨ng cña nghµnh thñy s¶n –nh÷ng lîi thÕ vµ khã kh¨n
1 . TiÒm n¨ng vµ u thÕ
ViÖt nam lµ ®Êt níc n»m trong b¸n ®¶o Trung Ên , ®ù¬c thiªn nhiªn phó cho nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn nghµnh thuû s¶n. Víi bê biÓn dµi h¬n 3200 km tr¶i dµi suèt 13 vÜ ®é B¾c Nam t¹o nªn sù kh¸c nhau râ rÖt vÒ c¸c vïng khÝ hËu ,thêi tiÕt ,chÕ ®é thuû häc ....Ven bê cã nhiÒu ®¶o ,vïng vÞnh vµ hµng v¹n hÐcta ®Çm ph¸ , ao hå s«ng ngßi néi ®Þa ,thªm vµo ®ã l¹i cã u thÕ vÒ vÞ trÝ n»m ë n¬i giao lu cña c¸c ng trêng chÝnh , ®©y lµ khu vùc ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã tr÷ lîng h¶i s¶n lín, phong phó vÒ chñng lo¹i vµ nhiÒu ®Æc s¶n quÝ . ViÖt nam cã thÕ m¹nh vÒ khai th¸c vµ nu«i trång thuû s¶n trªn c¶ 3 vïng níc mÆn, ngät ,lî. Khu vùc ®Æc quyÒn kinh tÕ biÓn kho¶ng 1 triÖu km2 thuéc 4 khu vùc ®îc ph©n chia râ rµng vÒ mÆt thuû v¨n ®ã lµ: VÞnh B¾c Bé ë phÝa B¾c, khu vùc biÓn miÒn Trung, khu vùc biÓn §«ng Nam vµ vïng VÞnh T©y Nam, hµng n¨m cã thÓ khai th¸c 1,2 –1,4 triÖu tÊn h¶i s¶n ,cã ®é s©u cho phÐp khai th¸c ë nhiÒu tÇng níc kh¸c nhau. ë vïng vÞnh B¾c bé vµ T©y nam bé cã ®é s©u ph©n bè gièng nhau víi 50% diÖn tÝch s©u díi 50m níc vµ ®é s©u lín nhÊt kh«ng qu¸ 100m . BiÓn §«ng nam bé ,®é s©u tõ 30-60m chiÕm tíi 3/4diÖn tÝch , ®é s©u tèi ®a ë khu vùc nµy lµ 300m .BiÓn miÒn Trung cã ®é s©u lín nhÊt ,mùc nuíc 30-50m ,100m chØ c¸ch bê biÓn cã 3- 10 h¶i lý, ®é s©u tõ 200-500m chØ c¸ch bê 20-40 h¶i lý ,vóng s©u nhÊt ®¹t tíi 4000-5000m.
Nhê cã nh÷ng nÐt ®Æc trng nh vËy mµ nghÒ thuû s¶n ViÖt Nam gåm c¶ ®¸nh b¾t vµ nu«i trång ®· tån t¹i vµ ph¸t triÓn tõ l©u ®êi,®Õn nay ®· tr¶i qua nhiÒu th¨ng trÇm .Mét trong nh÷ng bíc quan träng ®¸nh dÊu qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ ngµy cµng cao gãp phÇn thóc ®Èy sù tiÕn bé chung trªn ph¬ng diÖn kinh tÕ c¶ níc cña nghµnh thuû s¶n .§ã lµ tõ n¨m 1981 ®Õn nay nghµnh thuû s¶n lu«n hoµn thµnh kÕ ho¹ch nhµ níc giao.S¶n lîng n¨m 1998 gÊp 4 lÇn s¶n lîng n¨m 1988, nép ng©n s¸ch 723457 triÖu ®ång , cho ®Õn nay nghµnh thuû s¶n ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ ,cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi nhiÒu níc ®øng ®Çu vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n,n¨m 2002kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 2 tØ USD ,ViÖt nam ®îc xÕp vµo top ten nh÷ng níc xuÊt khÈu thuû s¶n lín nhÊt thÕ giíi.Nu«i trång thuû s¶n ®· ph¸t triÓn m¹nh vµ ®¹t kÕt qu¶ kh¸ cao , h×nh thµnh nªn phong trµo nu«i trång réng r·i trong nh©n d©n , phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ trêng vµ ®iÒu kiÖn nu«i . §a sè c¸c hé nu«i ®ªï cã l·i ,t¹o ®îc viÖc lµm cho ngêi lao ®éng .DiÖn tÝch nu«i qu¶ng canh c¶i tiÕn vµ th©m canh ®ang ®îc më réng , hµng chôc ngµn hecta ®Êt ven biÓn dïng ®Ó trång hoa mµu kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ cao ®Òu ®îc ngêi d©n tù nguyÖn chuyÓn sang nu«i trång thuû s¶n . ViÖc nu«i trång kh«ng chØ h¹n chÕ trong 1 sè gièng , ngoµi viÖc nu«i t«m ph¸t triÓn ,c¸c nghÒ nu«i thuû ®Æc s¶n nh c¸c lo¹i c¸ cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao vÝ dô nh c¸ Ba sa ,Bèng tîng , t«m hïm ,ba ba .BiÖn ph¸p nu«i trong lång ngµy cµng phæ biÕn. DiÖn tÝch mÆt níc nu«i trång thuû s¶n nay kho¶ng 600.000 hecta trong ®ã 260000ha lµ c¸c ao hå níc lî ®îc sö dông cho viÖc nu«i t«m ,340000 hecta cßn l¹i bao gåm c¸c vïng níc ngät kh¸c nhau ®ang ®îc sö dông cho nhiÒu h×nh thøc nu«i c¸, trong t¬ng lai cßn cã thÓ më réng rÊt nhiÒu ...
Bµn vÒ vÊn ®Ò khai th¸c h¶i s¶n ,cã thÓ thÊy r»ng viÖc khai th¸c cña níc ta cßn cã nhiÒu h¹n chÕ ,cha xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng thuû s¶n dåi dµo mµ thiªn nhiªn ban tÆng . Tuy nhiªn ngµnh thuû s¶n còng ®· cã ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ . Toµn ngµnh ®· cã 93500 tµu thuyÒn gåm tµu thuyÒn l¾p m¸y : 62000 chiÕc víi tæng c«ng suÊt 1.250.000 m· lùc vµ 2700 chiÕc ®ãng míi trong n¨m 1994 ,tµu ®¸nh b¾t xa bê 100 chiÕc víi tæng c«ng suÊt 50000 m· lùc, 31500 tµu ®¸nh b¾t thñ c«ng . Tõ n¨m 1994 ®Õn nay ®éi ngò tµu thuyÒn ®¸nh b¾t ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh vµ c¶i biÕn râ rÖt ,chñ yÕu tËp trung ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ®éi tµu cã kh¶ n¨ng ®¸nh b¾t xa bê ,h¹n chÕ viÖc ®ãng tµu cã c«ng suÊt nhá nh»m b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn nguån lîi thuû s¶n ven biÓn ,tæ chøc l¹i hÖ thèng khai th¸c h¶i s¶n trong c¶ níc. §¸nh b¾t xa bê lµ xu thÕ ph¸t triÓn cña thuû s¶n ®Ó t¨ng nhanh s¶n lîng ,®©y còng lµ chiÕn lîc cña ngµnh nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng tËn dông triÖt ®Ó u thÕ vÒ chñng lo¹i .....
* §Æc ®iÓm nguån lîi h¶i s¶n
BiÓn ViÖt Nam cã trªn 2.000 loµi c¸, trong ®ã kho¶ng 130 loµi c¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ. Theo nh÷ng ®¸nh gi¸ míi nhÊt, tr÷ lîng c¸ biÓn trong toµn vïng biÓn lµ 4,2 triÖu tÊn, trong ®ã s¶n lîng cho phÐp khai th¸c lµ 1,7 triÖu tÊn/n¨m, bao gåm 850 ngh×n c¸ ®¸y, 700 ngh×n tÊn c¸ næi nhá, 120 ngh×n tÊn c¸ næi ®¹i d¬ng.
Bªn c¹nh c¸ biÓn cßn nhiÒu nguån lîi tù nhiªn nh trªn 1.600 loµi gi¸p x¸c, s¶n lîng cho phÐp khai th¸c 50 - 60 ngh×n tÊn/n¨m, cã gi¸ trÞ cao lµ t«m biÓn, t«m hïm vµ t«m mò ni, cua, ghÑ; kho¶ng 2.500 loµi ®éng vËt th©n mÒm, trong ®ã cã ý nghÜa kinh tÕ cao nhÊt lµ mùc vµ b¹ch tuéc (cho phÐp khai th¸c 60 - 70 ngh×n tÊn/n¨m); h»ng n¨m cã thÓ khai th¸c tõ 45 ¸ 50 ngh×n tÊn rong biÓn cã gi¸ trÞ kinh tÕ nh rong c©u, rong m¬ v.v... Bªn c¹nh ®ã, cßn rÊt nhiÒu loµi ®Æc s¶n quÝ nh bµo ng, ®åi måi, chim biÓn vµ cã thÓ khai th¸c v©y c¸, bãng c¸, ngäc trai, v.v... BÞ chi phèi bëi ®Æc thï cña vïng biÓn nhiÖt ®íi, nguån lîi thuû s¶n níc ta cã thµnh phÇn loµi ®a d¹ng, kÝch thíc c¸ thÓ nhá, tèc ®é t¸i t¹o nguån lîi cao. ChÕ ®é giã mïa t¹o nªn sù thay ®æi c¨n b¶n ®iÒu kiÖn h¶i d¬ng häc, lµm cho sù ph©n bè cña c¸ còng thay ®æi râ rµng, sèng ph©n t¸n víi quy m« ®µn nhá. Tû lÖ ®µn c¸ nhá cã kÝch thíc díi 5 x 20m chiÕm tíi 82% sè ®µn c¸, c¸c ®µn võa (10 x 20m) chiÕm 15%, c¸c ®µn lín (20 x 50m trë lªn) chØ chiÕm 0,7% vµ c¸c ®µn rÊt lín (20 x 500m) chØ chiÕm 0,1% tæng sè ®µn c¸. Sè ®µn c¸ mang ®Æc ®iÓm sinh th¸i vïng gÇn bê chiÕm 68%, c¸c ®µn mang tÝnh ®¹i d¬ng chØ chiÕm 32%. Ph©n bè tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸ ®¸y tËp trung chñ yÕu ë vïng biÓn cã ®é s©u díi 50m (56,2%), tiÕp ®ã lµ vïng s©u tõ 51 - 100m (23,4%). Theo sè liÖu thèng kª, kh¶ n¨ng cho phÐp khai th¸c c¸ biÓn ViÖt Nam bao gåm c¶ c¸ næi vµ c¸ ®¸y ë khu vùc gÇn bê cã thÓ duy tr× ë møc 600.000 tÊn. NÕu kÓ c¶ c¸c h¶i s¶n kh¸c, s¶n lîng cho phÐp khai th¸c æn ®Þnh ë møc 700.000 tÊn/n¨m, thÊp h¬n so víi s¶n lîng ®· khai th¸c ë khu vùc nµy h»ng n¨m trong mét sè n¨m qua. Trong khi ®ã, nguån lîi vïng xa bê cßn lín, cha khai th¸c hÕt.Theo vïng vµ theo ®é s©u, nguån lîi c¸ còng kh¸c nhau. Vïng biÓn §«ng Nam Bé cho kh¶ n¨ng khai th¸c h¶i s¶n xa bê lín nhÊt, chiÕm 49,7% kh¶ n¨ng khai th¸c c¶ níc, tiÕp ®ã lµ VÞnh B¾c Bé (16,0%), biÓn miÒn Trung (14,3%), T©y Nam Bé (11,9%), c¸c gß næi (0,15%), c¸ næi ®¹i d¬ng (7,1%), (xem B¶NG 1, 2, 3, 4) , h¬n n÷a bê biÓn níc ta cßn cã hÖ sinh th¸i nhiÖt ®íi ®a d¹ng , giµu tµi nguyªn thiªn nhiªn nh hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn ,r¹n san h«, cá biÓn ,c¸c vïng cöa s«ng ch©u thæ . Cã thÓ nãi ®©y lµ nh÷ng u thÕ to lín ®Ó ph¸t triÓn nghÒ c¸ kh«ng thua kÐm bÊt k× 1 quèc gia naß trªn thÕ giíi ...
VÒ ng cô ®¸nh b¾t : C¸c lo¹i líi kÐo chiÕm tû lÖ lín nhÊt (kho¶ng 31%), sau ®Õn lo¹i líi rª tr«i (21%), líi v©y lµ 8% vµ sè cßn l¹i lµ sö dông c¸c lo¹i ng cô kh¸c.
Sè lîng thuû s¶n khai th¸c: C¸ biÓn chiÕm kho¶ng 65% tæng sè s¶n phÈm c¸ cña ViÖt Nam, 35% cßn l¹i lµ c¸ nu«i vµ c¸ níc ngät. C¸c nguån lîi h¶i s¶n ë c¸c vïng biÓn ven bê víi møc níc s©u díi 50m ®· ®îc xem lµ khai th¸c c¹n kiÖt. N¨m 2000, s¶n lîng ®¸nh b¾t xa bê chiÕm 35% tæng s¶n lîng ®¸nh b¾t. Theo tÝnh to¸n, tiÒm n¨ng vÒ nguån lîi thuû s¶n íc tÝnh kho¶ng trªn 4,2 triÖu tÊn. S¶n lîng khai th¸c bÒn v÷ng íc tÝnh lµ 1,7 triÖu tÊn/n¨m. Nguån lîi h¶i s¶n chñ yÕu lµ c¸c lo¹i c¸ cã kh¶ n¨ng di chuyÓn nhanh, lu tró ë vïng biÓn ViÖt Nam trong kho¶ng thêi gian ng¾n.
Theo sè liÖu thèng kª, tæng s¶n lîng h¶i s¶n ®¸nh b¾t n¨m 2001 lµ 1,2 triÖu tÊn. Trong ®ã, 82% s¶n lîng h¶i s¶n ®¸nh b¾t ®îc lµ c¸c lo¹i c¸, sè cßn l¹i lµ cua, mùc, t«m c¸c lo¹i vµ mét sè lo¹i h¶i s¶n kh¸c. Kho¶ng 60% s¶n lîng khai th¸c ®îc phôc vô cho nhu cÇu tiªu thô trong níc, 18% cho xuÊt khÈu vµ kho¶ng 20% cho c¸c môc ®Ých kh¸c.
Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn,ngµnh thuû s¶n ViÖt nam cßn cã lîi thÕ vÒ tiÒm n¨ng lao ®éng vµ gi¸ c¶ søc lao ®éng .Lao ®éng nghÒ c¸ ViÖt nam cã sè lîng dåi dµo, th«ng minh ,khÐo tay ,ch¨m chØ ,cã thÓ tiÕp thu nhanh chãng vµ ¸p dông s¸ng t¹o c«ng nghÖ tiªn tiÕn .... Ngoµi ra níc ta cßn cã lîi thÕ cña ngêi ®i sau : suÊt ®Çu t vµ møc ®é lÖ thuéc vµo c«ng nghÖ cha cao nªn cã kh¶ n¨ng ®Çu t nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tiªn tiÕn nhê c¸c tiÕn bé nhanh chãng cña c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ,®Æc biÖt trong c«ng nghÖ khai th¸c biÓn xa,c«ng nghÖ sinh häc phôc vô nu«i thuû s¶n nhÊt lµ nu«i c¸ biÓn vµ nu«i gi¸p x¸c ....
ThuËn lîi vÒ thÞ trêng : ViÖt nam n»m c¹nh Trung quèc mét níc ®«ng d©n nhÊt trªn thÕ giíi : h¬n 1,3 tØ ngêi ,®©y lµ 1 thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng vµ tiªu thô h¶i s¶n rÊt m¹nh , hÇu nh tõ tríc ®Õn nay ViÖt nam cha tõng tho¶ m·n ®îc nhu cÇu vÒ h¶i s¶n cña Trung quèc. Ngoµi trung quèc ra cßn cã thÞ trêng NhËt B¶n vµ Hµn Quèc còng lµ 2 thÞ trêng tiªu thô rÊt m¹nh c¸c s¶n phÈm thuû s¶n cña níc ta,v× vËy trong t¬ng lai thuû s¶n ViÖt nam cßn cã tiÒm n¨ng më réng thÞ trêng ,®Èy m¹nh kim ng¹ch xuÊt khÈu ,v¬n lªn 1 tÇm cao míi.
Bªn c¹nh ®ã, do nhËn thøc ®îc vai trß cña ngµnh thuû s¶n , ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu thuû s¶n, ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña ®Êt níc , nhµ níc ta ®· vµ ®ang cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî cho ngµnh .T¹i héi nghÞ triÓn khai thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m 2003 cña bé thuû s¶n ,Thñ tíng Phan V¨n Kh¶i cho r»ng ®Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu ph¸t triÓn, ngµnh thuû s¶n cÇn nhanh chãng rót kinh nghiÖm vµ ®æi míi ,nh÷ng vÊn ®Ò g× bøc b¸ch c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c doanh nghiÖp nªn göi ngay vÒ bé thuû s¶n. VÊn ®Ò nµo vît qu¸ thÈm quyÒn cña bé th× göi lªn chÝnh phñ , chÝnh phñ sÏ gi¶i quyÕt ngay.......Trong c«ng t¸c qui ho¹ch bé còng cã nh÷ng ®Ò ¸n phï hîp ..,§©y còng lµ 1 thuËn lîi lín cho ngµnh thuû s¶n trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ....
B¶ng 1. Tæng hîp kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸ biÓn ViÖt Nam
Vïng biÓn
Lo¹i c¸
®é s©u
Tr÷ lîng
Kh¶ n¨ng khai th¸c (tÊn)
Tû lÖ trong toµn bé biÓn ViÖt Nam (%)
TÊn
Tû lÖ (%)
TÊn
Tû lÖ (%)
VÞnh B¾c Bé
C¸ næi nhá
390.000
57,3
156.000
57,3
16,3
C¸ ®¸y
< 50m
39.200
5,7
15.700
5,7
> 50m
252.000
37
100.800
37
Céng
681.200
272.500
MiÒn Trung
C¸ næi nhá
500.000
82,5
200.000
82,5
14,5
C¸ ®¸y
< 50m
18.500
3,0
7.400
3,0
> 50m
87.900
14,5
35.200
14,5
Céng
606.400
242.600
§«ng Nam Bé
C¸ næi nhá
524.000
25,2
209.600
25,2
49,7
C¸ ®¸y
< 50m
349.200
16,8
139.800
16,8
> 50m
1.202.700
58,0
481.100
58,0
Céng
2.075.900
830.400
T©y Nam Bé
C¸ næi nhá
316.000
62,0
126.000
62,0
12,1
C¸ ®¸y
< 50m
190.700
38,0
76.300
38,0
Céng
506.700
202.300
Gß næi
C¸ næi nhá
10.000
100
2.500
100
0,2
Toµn vïng biÓn
C¸ næi ®¹i d¬ng (*)
(300.000)
(120.000)
7,2
Tæng céng
C¸ næi nhá
1.740.000
694.100
C¸ ®¸y
2.140.000
855.900
C¸ næi ®¹i d¬ng (*)
(300.000)
(120.000)
Toµn bé
4.180.000
1.700.000
100
(*) Sè liÖu suy ®o¸n theo s¶n lîng ®¸nh b¾t cña c¸c níc quanh biÓn Ыng Nguån : ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n
B¶ng 2. Tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c t«m vç ë vïng biÓn ViÖt Nam
Vïng biÓn
< 50m
50 - 100m
100 - 200m
> 200m
Tæng céng
Tr÷ lîng, tÊn
Cho phÐp khai th¸c, tÊn
Tr÷ lîng, tÊn
Cho phÐp khai th¸c, tÊn
Tr÷ lîng, tÊn
Cho phÐp khai th¸c, tÊn
Tr÷ lîng, tÊn
Cho phÐp khai th¸c, tÊn
Tr÷ lîng, tÊn,
Cho phÐp khai th¸c, tÊn
VÞnh B¾c Bé
318
116
114
42
430
158
MiÒn Trung
7
3
2.462
899
13.482
4.488
34
12
15.985
5.402
§«ng Nam Bé
8.160
2.475
2.539
927
6.092
2.224
1.852
676
18.641
6.300
T©y Nam Bé
9.180
3.351
166
61
9.346
3.412
Céng
17.664
5.945
5.281
1.929
19.574
6.712
1.886
688
44.402
15.272
Nguån : ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n
B¶ng 3. Tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c mùc nang ë vïng biÓn ViÖt Nam
Khu vùc
Tr÷ lîng vµ KN Khai th¸c (tÊn)
< 50m
50 - 100m
100 - 200m
> 200m
Tæng céng
VÞnh B¾c Bé
Tr÷ lîng
1.500
400
1.900
Cho phÐp khai th¸c
600
160
760
MiÒn Trung
Tr÷ lîng
3.900
3.840
4.500
1.300
13.540
Cho phÐp khai th¸c
1.560
1.530
1.800
520
5.410
Nam Bé
Tr÷ lîng
24.900
10.800
7.400
5.600
48.700
Cho phÐp khai th¸c
9.970
4.300
2.960
2.250
19.480
Céng
Tr÷ lîng
30.300
14.990
11.900
6.910
64.100
Cho phÐp khai th¸c
12.130
5.990
4.760
2.770
25.650
TûlÖ (%)
47,3
23,3
18,6
10,8
100
Nguån : ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n
B¶ng 4. Tr÷ lîng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c mùc èng ë biÓn ViÖt Nam
Khu vùc
Tr÷ lîng vµ KN Khai th¸c (tÊn)
< 50m
50 - 100m
100 - 200m
> 200m
Tæng céng
VÞnh B¾c Bé
Tr÷ lîng
9.240
2.520
11.760
Cho phÐp khai th¸c
3.700
1.000
4.700
Tû lÖ %
78,6
21,4
10
MiÒn Trung
Tr÷ lîng
320
140
2.000
3.000
5.760
Cho phÐp khai th¸c
130
180
810
1.190
2.310
Tû lÖ %
5,5
7,5
35,3
51,7
10
Nam Bé
Tr÷ lîng
21.300
12.800
2.600
4.900
41.500
Cho phÐp khai th¸c
8.500
5.100
1.000
2.000
16.600
Tû lÖ %
51,3
30,9
6,1
11,7
10
Céng
Tr÷ lîng
30.900
15.700
1.600
7.900
59.100
Cho phÐp khai th¸c
12.400
6.300
1.800
3.100
23.600
TûlÖ (%)
52,2
26,7
7,8
13,3
10
Nguån : ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n Lµm trßn sè : Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n
2. Nh÷ng khã kh¨n cßn tån t¹i
Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi kÓ trªn , nh×n chung ngµnh thñy s¶n cßn cha thùc sù ph¸t triÓn t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng phong phó cña nã ,so víi c¸c níc cßn thua kÐm vÒ nhiÒu mÆt . Chóng ta vÒ c¬ b¶n míi chØ lµ ®¸nh b¾t c¸ ven bê , c¶ trong kh©u ®¸nh b¾t còng nh kh©u chÕ biÕn cßn rÊt thñ c«ng ,cha thùc sù ®Èy ngµnh thñy s¶n lªn tÇm vÜ m« ,mang tÝnh c«ng nghiÖp cao ......
XÐt vÒ s¶n lîng, møc khai th¸c thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi 1 sè níc trong khu vùc nh : Philipin, Th¸i Lan ,Trung Quèc .Khai th¸c cña ta cßn cha ®îc hiÖn ®¹i hãa ,thiÕu kh¶ n¨ng v¬n nhanh mn¹h ra xa bê . HÇu hÕt c¸c tµu ®¸nh b¾t cã c«ng suÊt nhá ,n¨ng suÊt thÊp ,míi chØ khai th¸c ë ®é s©u díi 50 m ,trong khi ®ã vïng biÓn cña ViÖt nam tr¶i dµi , nhiÒu vïng cã ®é s©u lín .§©y thùc sù lµ 1 trong nh÷ng h¹n chÕ c¶n trë sù ph¸t triÓn ,dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l¹m th¸c ë ven bê trong khi nguån lîi ë xa bê l¹i cha ®îc sö dông tíi .
Nu«i trång thñy s¶n vÉn cha ®îc qui ho¹ch , do kh«ng cã kÕ ho¹ch tæng thÓ l©u dµi vµ chØ chó träng më réng diÖn tÝch nªn hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng cao ,cã n¬i cßn g©y hËu qu¶ xÊu vÒ m«i trêng sinh th¸i còng nh b¶o vÖ nguån lîi .ViÖc nu«i trång nhiÒu lóc cßn trµn lan , thiÕu tÝnh khoa häc nªn chÊt lîng kh«ng cao ,hiÖn nay vÉn cha t×m ®îc híng thÝch hîp ®Ó huy ®éng vèn ®Çu t cho ph¸t triÓn ,®Æc biÖt lµ ®Çu t cho x©y dùng c¬ së h¹ tÇng .c¸c ch¬ng tr×nh nu«i trång vµ khai th¸c nhiÒu khi chång chÐo nhau ,kh«ng nhÊt qu¸n trong viÖc sö dông ®Êt ,mÆt níc vµ tµu thuyÒn,®Æc biÖt lµ trong sö dông vèn ®Çu t .§èi víi nghÒ khai th¸c h¶i s¶n ,ng d©n thiÕu c¸c th«ng tin vÒ nguån lîi ,tr÷ lîng h¶i s¶n , cßn trong nu«i trång ,ng d©n còng kh«ng biÕt ch¾c lµ m×nh cã lµm ®óng víi qui ho¹ch sau nµy hay kh«ng ,cho dï cã n¬i hä “ lµm bõa” ph¸ tan c¶ dù kiÕn trong qui ho¹ch ®ang ®îc x©y dùng ( ®iÓn h×nh nhÊt lµ phong trµo chuyÓn ®æi ®Êt tõ trång lóa sang nu«i t«m ).
Ngoµi ra kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn mét nh©n tè quan träng cßn tån t¹i ¶nh hëng trùc tiÕp tíi gi¸ trÞ thñy s¶n ViÖt nam ®ã lµ n¨ng lùc chÕ biÕn . VÊn ®Ò ®a d¹ng hãa ,n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, c¶i tiÕn mÉu m· ..®ang trë thµnh ®ßi hái tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ trêng ,®Æc biÖt lµ chÊt lîng chÕ biÕn . Cã thÓ s¶n lîng ®¸nh b¾t khai th¸c rÊt lín, song nÕu tr×nh ®é chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n kh«ng cao th× ®iÒu ®ã còng ch¼ng cã ý nghÜa g× c¶, bëi thñylµ mÆt hµng t¬i sèng ,ph¶i qua s¬ chÕ nhiÒu kh©u míi cã thÓ xuÊt khÈu, ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao . Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ vÊn ®Ò chÊt lîng l¹i ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu ,ch¼ng riªng g× h¶i s¶n , víi mÆt hµng nµo còng vËy ,c¸c thÞ trêng khã tÝnh nh EU, Hoa k× , NhËt b¶n ®èi víi chÊt lîng s¶n phÈm ®Òu cã yªu cÇu rÊt cao. Ch¼ng h¹n nh ë Anh, tríc khi giao hµng ph¶i ®îc c¬ quan b¶o hiÓm LLOYDS cña London kiÓm tra ,cßn ë Mü ngµy 24/1/1994 bé trëngy tÕ Mü cßn c«ng bè 1 ®Ò xíng míi vÒ an toµn thùc phÈm rÊt quan träng ,trong ®ã FDA sÏ ®ßi hái ngµnh chÕ biÕn thñy s¶n ph¶i ¸p dông chÕ ®é kiÓm tra an toµn theo nguyªn t¾c HACCP (hazard analyis critical control point ). Qua ®ã cã thÓ thÊy chÊt lîng thñy s¶n còng nh lÜnh vùc an toµn vÖ sinh thùc phÈm lµ vÊn ®Ò sèng cßn.....
C¸c c¬ së s¶n xuÊt ë ViÖt nam ®· cè g¾ng c¶i t¹o ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ,coi träng kh©u vÖ sinh c«ng nghiÖp ,hoµn thiÖn dÇn hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm ,®ång thêi t¹o thªm mÆt hµng míi ,duy tr× nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng nhng vÉn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i mµ viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i nµy thùc sù lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Ó ph¸t triÓn ngµnh thñy s¶n trong níc , thóc ®Èy nÒn kinh tÕ nø¬c nhµ ...VËy nh÷ng khã kh¨n ®ã lµ g× ? Nh×n trªn tæng thÓ cã thÓ thÊy, kÜ thuËt nu«i trång cña ta cßn kÐm nªn chÊt lîng kh«ng cao, trong kh©u chÕ biÕn cha thùc sù ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ vÖ sinh c«ng nghiÖp, c«ng nghÖ chÕ biÕn ®¬n ®iÖu dÉn ®Õn mÆt hµng chÕ biÕn thñy s¶n cßn nghÌo nµn vÒ chñng lo¹i ,søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng yÕu .Trong lÜnh vùc chÕ biÕn XK nhiÒu tån t¹i vÉn cha ®îc gi¶i quyÕt, ®Æc biÖt lµ vÊn n¹n sö dông c¸c chÊt kh¸ng sinh vµ hãa chÊt bÞ cÊm ,b¬m chÝch t¹p chÊt ,khiÕn cho hµng thñy s¶n xuÊt khÈu lu«n bÞ c¶nh b¸o. Mét quan chøc cña bé thñy s¶n nhËn ®Þnh r»ng : ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong ®iÒu kiÖn míi yÕu tè quan träng nhÊt lµ chÊt lîng vµ an toµn vÖ sinh thñy s¶n . §©y lµ vÊn ®Ò mµ ViÖt nam cßn “m¾c “ c¶ ë kh©u thùc hiÖn vµ kiÓm tra. NÕu kh«ng lµm nhanh th× c¸c ®èi thñ c¹nh tranh sÏ ®o¹t ®îc thÞ phÇn lín tríc ...
Ngoµi ra n¨ng lùc qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ cña nhµ níc cßn yÕu kÐm ,kh«ng ®¸p øng kÞp v¬Ý yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt trong giai ®o¹n chuyÓn tõ kinh tÕ th¬ng m¹i ®¬n thuÇn sang kinh tÕ c«ng nghiÖp. §éi ngò qu¶n lý chËm ®îc ®æi míi vµ ®µo t¹o l¹i nªn kh«ng theo kÞp ®îc víi yªu cÇu míi cña thêi k× héi nhËp vµ c¹nh tranh.
Mét khã kh¨n n÷a cña ngµnh thñy s¶n lµ vèn ,nhÊt lµ vèn lu ®éng vµ vèn ®Çu t
