Tổ chức tự học môn giáo dục học có sự hỗ trợ của công nghệ thông tin cho sinh viên trường cao đẳng sư phạm Nghệ An

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM Ngô Thanh Băng TỔ CHỨC TỰ HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC CÓ SỰ HỖ TRỢ CỦA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM NGHỆ AN LUẬN VĂN THẠC SĨ: GIÁO DỤC HỌC Thái Nguyên - Năm 2010 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM Ngô Thanh Băng TỔ CHỨC TỰ HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC CÓ SỰ HỖ TRỢ CỦA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM NGHỆ AN Chuyên ngành: GIÁO DỤC HỌC Mã số: 60.14.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN THỊ TUYẾT OANH Thái Nguyên – Năm 2010 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Lời cảm ơn Để hoàn thành được luận văn này, em đã nhận được sự dạy dỗ tận tình của các thầy cô giáo trong khoa Tâm lý – Giáo dục, sự động viên khích lệ của bạn bè, gia đình và đồng nghiệp. Đặc biệt là sự hướng dẫn tận tình, chu đáo, khoa học của cô giáo PGS.TS. Trần Thị Tuyết Oanh. Nhân dịp này, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc của mình tới cô giáo PGS.TS. Trần Thị Tuyết Oanh, các thầy cô giáo trong khoa Tâm lý – Giáo dục, bạn bè, gia đình và các đồng nghiệp. Xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, khoa Sau đại học trường Đại học sư phạm Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho em trong thời gian học tập và nghiên cứu khoa học. Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em sinh viên trường Cao đẳng sư phạm Nghệ An đã giúp đỡ chúng tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 20 tháng 8 năm 2010 Tác giả Ngô Thanh Băng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục đích nghiên cứu 4 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 4 4. Giả thuyết khoa học 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 4 6. Phương pháp nghiên cứu 5 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 6 1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề 6 1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài 6 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước 8 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài 9 1.2.1. Khái niệm học 1.2.2. Tự học 9 13 1.2.3. Tổ chức tự học 15 1.2.4. Công nghệ thông tin 16 1.3. Hoạt động tự học môn GDH của SV CĐSP 18 1.3.1. Đặc điểm hoạt động tự học của SV 18 1.3.2. Các hình thức tự học của SV 1.3.3. Tự học môn GDH của SV CĐSP 19 20 1.4. Sự phát triển của CNTT và các yêu cầu khi vận dụng CNTT vào tự học môn GDH ở trường CĐSP 23 1.4.1. Sự phát triển của CNTT 23 1.4.2. Một số hình thức ứng dụng CNTT vào tự học môn GDH 25 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 1.4.3. Khả năng ứng dụng CNTT vào tự học môn GDH 30 1.4.4. Các yêu cầu khi tổ chức tự học môn GDH có sự hỗ trợ của CNTT cho SV ở trường CĐSP Nghệ An 32 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 34 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC TỰ HỌC MÔN GDH CÓ SỰ HỖ TRỢ CỦA CNTT CHO SV Ở TRƯỜNG CĐSP NGHỆ AN 35 2.1. Một vài nét về trường CĐSP Nghệ An 35 2.2. Khái quát về dạy học môn GDH ở trường CĐSP 37 2.3. Thực trạng tự học môn GDH của SV 37 2.3.1. Khái quát tiến trình khảo sát thực trạng 38 2.3.2. Thực trạng tự học môn GDH của SV ở trường CĐSP Nghệ An 38 2.3.3. Thực trạng tổ chức tự học môn GDH có sự hỗ trợ của CNTT 47 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 57 CHƯƠNG 3: CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TỰ HỌC MÔN GDH CÓ SỰ HỖ TRỢ CỦA CNTT CHO SV Ở TRƯỜNG CĐSP NGHỆ AN VÀ THỰC NGHIỆM 58 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp 58 3.1.1. Đảm bảo tính khoa học và tính sư phạm 58 3.1.2. Đảm bảo sự thống nhất giữa vai trò chủ đạo của thầy với vai trò tích cực, chủ động của SV 58 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn 58 3.1.4. Đảm bảo tính hiệu quả 59 3.2. Các biện pháp tổ chức tự học môn GDH cho sinh viên có sự hỗ trợ của CNTT 59 3.2.1. Tạo môi trường học tập thông qua mạng internet 59 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 3.2.2. Hướng dẫn tiếp cận các nguồn thông tin phục vụ tự học môn GDH 61 3.2.3. Tổ chức cho SV làm việc theo nhóm kết hợp với thảo luận 66 3.2.4. Xây dựng trang web học tập môn GDH 68 3.3. Thực nghiệm sử dụng trang web GDH để tổ chức tự học môn GDH cho SV trường CĐSP Nghệ An 78 3.3.1. Khái quát về thực nghiệm 78 3.3.2. Phân tích kết quả thực nghiệm 82 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 98 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 99 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN CĐSP : Cao đẳng sư phạm CNTT : Công nghệ thông tin ĐC : Đối chứng GDH : Giáo dục học GV : Giáo viên SV : Sinh viên TN : Thực nghiệm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 2.1: Mức độ nhận thức của SV về tầm quan trọng của môn GDH 39 Bảng 2.2: Thái độ của SV đối với môn GDH 40 Bảng 2.3: Nhận thức của SV về các hình thức tự học môn GDH 42 Bảng 2.4: Phương pháp tự học môn GDH của SV 43 Bảng 2.5: Ý kiến của SV về nguyên nhân ảnh hưởng tới chất lượng tự học môn GDH 45 Bảng 2.6: Ý kiến của GV về nguyên nhân ảnh hưởng tới chất lượng tự học môn GDH 46 Bảng 2.7: Đánh giá của GV và SV về tác dụng của CNTT trong hỗ trợ tự học môn GDH 50 Bảng 2.8: Các công việc mà GV sử dụng để giúp SV tự học môn GDH 52 Bảng 2.9: Mức độ ứng dụng CNTT vào tự học môn GDH của SV 53 Bảng 2.10: Các khó khăn của GV khi ứng dụng CNTT vào quá trình tổ chức tự học môn GDH cho SV 55 Bảng 3.1: Phân phối tần số điểm thi học phần và phân loại học lực môn Tâm Lý Học đại cương theo tiêu chuẩn giỏi, khá, trung bình, yếu – kém của nhóm TN 82 Bảng 3.2: Phân phối tần số điểm thi học phần và phân loại học lực môn Tâm Lý Học đại cương theo tiêu chuẩn giỏi, khá, trung bình, yếu – kém của nhóm ĐC 83 Bảng 3.3: Phân phối tần số điểm kiểm tra môn GDH và phân loại học lực sau TN của khoa Tự nhiên 84 Bảng 3.4: Các tham số đặc trưng kết quả kiểm tra sau thực nghiệm của khoa Tự nhiên 86 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên Trang Bảng 3.5: Phân phối tần số điểm kiểm tra môn GDH và phân loại học lực sau TN của khoa Xã hội 87 Bảng 3.6: Các tham số đặc trưng kết quả kiểm tra sau thực nghiệm của khoa Xã hội 89 Bảng 3.7: Hứng thú của SV khi học tập qua trang web GDH 91 Bảng 3.8: Mức độ truy cập vào trang web GDH của SV 92 Bảng 3.9: Đánh giá của SV về ưu thế khi tự học bằng trang web GDH 93 Bảng 3.10: Đánh giá của SV về hiệu quả của việc tự học bằng trang web GDH 94 Bảng 3.11: Những khó khăn của SV khi học qua trang web GDH 96 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 3.1: Học lực của nhóm TN và nhóm ĐC trước thực nghiệm 83 Biểu đồ 3.2: Phân phối tần suất kết quả sau thực nghiệm khoa Tự nhiên 85 Biểu đồ 3.3: Phân phối tần suất kết quả sau thực nghiệm khoa Xã hội 88 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Từ những năm thuộc thập kỷ 60, giáo dục cũng như các lĩnh vực khác chịu ảnh hưởng lớn lao của sự phát triển máy vi tính. Những thành tựu về công nghệ đòi hỏi trường học phải điều chỉnh lại mục tiêu giáo dục để người học có khả năng dấn thân vào môi trường công nghệ thông tin (CNTT) trong tương lai. Một điều dễ nhận thấy rằng, CNTT góp phần thay đổi phương pháp từ truyền thống xem người học là “một cái bình rỗng” được lấp đầy bằng những kiến thức của người dạy, sang hướng đổi mới: người học tự mình khám phá kiến thức dưới sự hướng dẫn của người dạy. Trong quá trình học theo hướng đổi mới này, máy vi tính và các thiết bị hiện đại khác góp phần to lớn trong việc hỗ trợ người học trao đổi ý tưởng, suy nghĩ có phê phán, đào sâu kiến thức để người học trở thành chủ thể của hoạt động học. Khi đổi mới phương pháp dạy học, thầy giáo vẫn giữ vai trò hết sức quan trọng trong việc định hướng dạy học và chuyển giao tri thức, kỹ năng cho người học. Song, để có thể nâng cao trình độ học vấn cho mình, mỗi người học phải chủ động, tích cực, độc lập, tự chủ với sự hỗ trợ đắc lực và đa phương của các yếu tố tạo thành hoạt động dạy học. Vì lẽ đó, nhiệm vụ cơ bản của dạy học trong nhà trường không thể chỉ giới hạn ở việc cung cấp một hệ thống tri thức, kỹ năng tương ứng mà quan trọng hơn là hướng dẫn, tổ chức tự học, hình thành, phát triển khả năng tự học ở người học để họ học tập suốt đời. Trong xã hội hiện đại, các phương tiện dạy học đã có nhiều thay đổi so với trước. Với sự phát triển của khoa học- kỹ thuật, các phương tiện kỹ thuật dạy học đã ra đời như: phim ảnh, vô tuyến truyền hình, máy vi tính, các máy dạy học và kiểm tra, thiết bị đa phương tiệnCác thiết bị hiện đại này đã cho phép đưa vào quá trình dạy học những nội dung diễn cảm, hứng thú, làm thay Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 2 đổi phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, tạo ra trong quá trình dạy học một nhịp độ, phong cách và trạng thái tâm lý mới, góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng suất lao động của người thầy và hiệu quả dạy- học. Tuy nhiên, cho đến nay, việc sử dụng phương tiện, đặc biệt là CNTT vào quá trình dạy học là chưa nhiều. CNTT cũng chưa được ứng dụng phổ biến trong quá trình tự học của sinh viên (SV). Vì vậy chưa phát triển được khả năng tự học của người học cũng như tiềm năng vốn có của CNTT. Môn giáo dục học (GDH) là môn học vừa có tính khoa học, vừa mang tính giáo dục và tính nghề nghiệp cao, nội dung môn GDH phản ánh đường lối, quan điểm giáo dục của Đảng và Nhà nước đối với sự nghiệp phát triển giáo dục, đào tạo ở nước ta. Đồng thời, cùng với xu thế phát triển của xã hội, môn GDH cũng có sự thay đổi và các yêu cầu đặc thù. Vì vậy, việc học tập môn GDH đòi hỏi SV không chỉ nắm vững hệ thống tri thức mà còn phải rèn luyện hệ thống kỹ năng nghề nghiệp và tiếp cận thông tin. Để đạt được điều đó, hỏi sinh viên phải có khả năng tự học, tự rèn luyện và cập nhật thông tin mọi lúc, mọi nơi. Thực tế, việc dạy và học môn GDH ở các trường cao đẳng sư phạm (CĐSP) vẫn còn nhiều bất cập; phương pháp dạy học chủ yếu vẫn là thuyết trình; phương tiện chủ yếu vẫn là phấn, bảng, sách giáo khoa và tài liệu tham khảo. Các phương pháp, phương tiện dạy học đó chưa gây được hứng thú và chưa phát huy được tính tích cực học tập cho SV. Cho nên, việc tạo ra môi trường dạy- học có sự hỗ trợ của CNTT đối với môn GDH sẽ góp phần khắc phục được lối truyền thụ một chiều, phát triển được khả năng tự học, tự nghiên cứu cho SV. Đảng và Nhà nước ta cũng rất quan tâm đến vấn đề đổi mới phương pháp dạy học và sử dụng phương tiện kỹ thuật hiện đại trong quá trình dạy học. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 của Ban chấp hành Trung Ương Đảng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 3 khoá VIII đã chỉ rõ: “đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục - đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp dạy học tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy họcPhát triển mạnh mẽ phong trào tự học, tự đào tạo thường xuyên và rộng khắp trong toàn dân, nhất là thanh niên” Nghị quyết số 14/2005/NQ-CP của Chính phủ “Về đổi mới cơ bản và toàn diện nền giáo dục Đại học Việt Nam giai đoạn 2006- 2020” đã chỉ rõ: “Triển khai đổi mới phương pháp đào tạo theo 3 tiêu chí: trang bị cách học; phát huy tính chủ động của người học; sử dụng CNTT và truyền thông trong hoạt động dạy và học. Khai thác các nguồn tư liệu giáo dục mở và nguồn tư liệu trên mạng internet. Lựa chọn, sử dụng các chương trình, giáo trình tiên tiến của các nước”. Trong những năm qua, nhiều hội nghị khoa học, nhiều công trình nghiên cứu đã tìm hiểu vấn đề tự học. Song, tổ chức tự học trong môi trường học tập hiện đại, có sự hỗ trợ của CNTT cho SV trường CĐSP Nghệ An thì chưa được nghiên cứu. Mặc dù trong những năm gần đây, đã có nhiều thay đổi về nội dung, về phương pháp và phương tiện kỹ thuật dạy học; Song, những thay đổi đó chưa kích thích được động cơ, hứng thú học tập môn GDH ở SV CĐSP; chưa phát huy được tính tích cực, độc lập, chủ động, trong việc khai thác các phương tiện hỗ trợ học tập, kết quả học tập không cao, kỹ năng tự học chưa thực sự hoàn thiện. Cần tạo ra một môi trường học tập có sự hỗ trợ của CNTT để phát triển khả năng tự học môn GDH, sao cho SV CĐSP được tham gia một cách tích cực, độc lập, sáng tạo vào quá trình lĩnh hội tri thức và kỹ năng, nâng cao chất lượng học tập môn GDH và phát triển được khả năng tự học môn GDH cho SV CĐSP. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 4 Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi lựa chọn và tiến hành nghiên cứu đề tài: “TỔ CHỨC TỰ HỌC MÔN GIÁO DỤC HỌC CÓ SỰ HỖ TRỢ CỦA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN CHO SINH VIÊN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM NGHỆ AN.” 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng tự học môn GDH của SV hiện nay. Từ đó xác định biện pháp tổ chức tự học môn GDH cho SV có sự hỗ trợ của CNTT nhằm phát huy tính tích cực học tập, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả học tập môn GDH ở trường CĐSP nói chung, trường CĐSP Nghệ An nói riêng. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu - Khách thể nghiên cứu: quá trình tự học của SV trường CĐSP. - Đối tượng nghiên cứu: Tự học môn GDH và tổ chức tự học môn GDH có sự hỗ trợ của CNTT cho SV ở trường CĐSP Nghệ An. 4. Giả thuyết khoa học Hiện nay, xu hướng đổi mới phương pháp dạy- học đang diễn ra mạnh mẽ. Các phương tiện kỹ thuật hiện đại và CNTT đã và đang đóng góp giá trị tích cực của nó trong quá trình dạy học và giáo dục. Tuy nhiên, việc ứng dụng CNTT vào quá trình tự học môn GDH của SV còn nhiều hạn chế. Nếu xác định được biện pháp tổ chức tự học môn GDH có sự hỗ trợ của CNTT thì sẽ phát huy được tính tích cực, nâng cao hứng thú học tập môn GDH cho SV, nâng cao chất lượng dạy và học môn GDH trong các trường CĐSP nói chung, trường CĐSP Nghệ An nói riêng. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về tổ chức tự học môn GDH có sự hỗ trợ của CNTT. - Khảo sát thực trạng tự học môn GDH, thực trạng tổ chức tự học môn GDH có sự hỗ trợ của CNTT cho SV ở trường CĐSP Nghệ An. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 5 - Đề xuất biện pháp tổ chức tự học môn GDH có sự hỗ trợ của CNTT cho SV trường CĐSP Nghệ An và thực nghiệm. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu - Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: phân tích, tổng hợp, khái quát hoá, hệ thống hoá các tài liệu liên quan đến đề tài. - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: điều tra, quan sát, trò chuyện, nghiên cứu sản phẩm hoạt động, đàm thoại, thực nghiệm khoa học. - Phương pháp thống kê toán học. 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu - Đề tài khảo sát trên SV khoa Xã hội, khoa Tự nhiên và GV tổ Tâm lý – Giáo dục trường CĐSP Nghệ An. - Đề tài tập trung đi sâu nghiên cứu biện pháp xây dựng trang web tự học để tổ chức tự học môn GDH cho SV trường CĐSP Nghệ An. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 6 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Sơ lƣợc lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu nƣớc ngoài Trong lịch sử giáo dục, vấn đề tự học được quan tâm rất sớm. Ý tưởng dạy học coi trọng người học, chú ý đến người học đã có từ thời cổ đại. Tuỳ theo từng giai đoạn lịch sử và mức độ phát triển của xã hội mà ý tưởng này đã phát triển và trở thành quan điểm dạy học tiến bộ ngày nay. Thời cổ đại, ở phương Tây, Xocrate (Hy Lạp, 469 - 399 TCN) đã đưa ra quan niệm rất nổi tiếng: giáo dục phải giúp con người tự khẳng định chính mình. Vận dụng quan điểm đó vào dạy học, ông cho rằng cần phải để cho người học tự suy nghĩ, tự tìm tòi, cần giúp người học tự phát hiện thấy sai lầm của mình và tự khắc phục những sai lầm đó. Còn Arixtot (384 - 322 TCN) cho rằng phương pháp dạy học phải nhằm mục đích giúp người học phát hiện ra “chân lý” bằng cách đặt câu hỏi để người học tự tìm ra kết luận. Khổng Tử (479 - 355 TCN) ở phương Đông dạy theo đối tượng và kích thích suy nghĩ của học sinh “Không tức giận vì muốn biết thì không gợi mở cho, không bực vì không rõ được thì không bày vẽ cho. Vật có 4 góc, bảo cho biết 1 góc mà không suy ra 3 góc thì không dạy nữa” (Luận ngữ). Đến thời kỳ Phục Hưng ở Châu Âu, dạy học lấy người học làm trung tâm đã trở thành một tư tưởng, được nhiều nhà giáo dục vĩ đại coi trọng. Môngtenhơ (1533 - 1592) được coi là một trong những ông tổ sư phạm ở Châu Âu cho rằng muốn dạy học có hiệu quả, không nên bắt buộc trẻ em phải làm theo những ý muốn chủ quan của thầy. J.A.Komenxki (1592 - 1670) kêu gọi người thầy phải làm cho học sinh có hứng thú trong học tập, từ đó nỗ lực bản thân nắm vững tri thức. J.J. Rousseau (1712 - 1778) yêu cầu người dạy cần phải hiểu người học và quan tâm đến lợi ích người học. Ông nói: “Đừng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 7 cho trẻ em khoa học, mà để trẻ tự phát minh”. A.Disterwerg (1780 - 1866): “ Người thầy giáo tồi truyền đạt chân lý, người thầy giáo giỏi dạy cách tìm ra chân lý”. K.Đ.Usinxki (1824 - 1873) cho rằng muốn dạy học tốt cần hiểu biết tâm sinh lý lứa tuổi của học sinh. Fourrier(1772) rất coi trọng việc dạy học với thực tế. J.Dewey (1858 - 1952) chủ trương giáo dục phải dựa vào kinh nghiệm thực tế của trẻ. Việc giảng dạy phải kích thích được hứng thú, phải để trẻ độc lập tìm tòi, thầy giáo là người tổ chức, người thiết kế, ngưòi cố vấn. Ở Liên Xô (cũ) nhiều tài liệu về vấn đề tự học và tự đọc sách được xuất bản. Chẳng hạn: N.A.Rubakin có nhiều tài liệu chuyên bàn về vấn đề tự học như: “Tự học như thế nào” (Nước Nga Xô Viết, M.1962, NXB Thanh niên, Hà Nội, 1982), “Tâm lý người đọc sách” (Nhà nước, M.1992) A.A. Goroxepxky và M.I.Liubixnuna (Đại học tổng hợp Lêningrat) trong “Tổ chức công tác tự học của SV Đại học” đã tổng kết kinh nghiệm cá nhân trong công tác dạy học ở trường Đại học và đưa ra một số đề nghị về cách học có hiệu quả của sinh viên. Cuối thế kỷ XX, ảnh hưởng của sự phát triển khoa học kỹ thuật, đặc biệt là ảnh hưởng của cuộc cách mạng công nghệ, phần lớn các tác giả nghiên cứu tự học theo hai hướng chính: hướng thứ nhất, nghiên cứu áp dụng công nghệ dạy học nhằm thay đổi vị trí của thầy và trò trong quá trình dạy học, từ chuyên gia về việc dạy, GV phải trở thành chuyên gia về việc học cho học sinh. Hướng thứ hai, theo hướng dạy học phân hoá. Dạy học tiến hành theo nhịp độ cá nhân người học để đạt tới năng suất và hiệu quả cao nhất trong việc học. Từ năm 1994, khi công nghệ web được phát minh, các nhà cung cấp dịch vụ đào tạo bắt đầu nghiên cứu cách thức cải tiến cách dạy học bằng công nghệ này. Người thầy thông thái đã dần dần lộ rõ ra qua các phương tiện: e- mail (thư điện tử), qua Internet với văn bản và hình ảnh đơn giản. Đào tạo Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 8 bằng công nghệ web với các hình ảnh chuyển động tốc độ thấp đã được triển khai trên diện rộng. Tại Mỹ, năm 2000 có gần 47% các trường Đại học, Cao đẳng đã đưa ra các dạng khác nhau của mô hình đào tạo từ xa, tạo nên các khoá học trực tuyến. Cuối năm 2004 có khoảng 90% các trường Đại hoc, Cao đẳng đưa ra mô hình e-learning. Số người tham gia học tăng 33% hằng năm trong khoảng thời gian 1999 - 2004. Ở Châu Á, những nước nền kinh tế phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore đều ứng dụng CNTT trong dạy - học ở mức độ cao. Nhiều cuốn sách viết về ứng dụng của CNTT được nhiều người quan tâm và áp dụng. Tóm lại, qua nghiên cứu các tư tưởng bàn về tự học và ứng dụng CNTT trong tự học của các tác giả trên thế giới, chúng tôi có nhận xét: tự học là cần thiết đối với tất cả mọi người, vấn đề tự học và ứng dụng CNTT trong dạy - học được các tác giả trên thế giới quan tâm dưới nhiều góc độ khác nhau, nhưng đều nhằm mục đích là tìm hướng đi để nâng cao hiệu quả dạy và học. 1.1.2. Các nghiên cứu trong nƣớc Ở Việt Nam, vấn đề tự học đã có từ xa xưa.Thời phong kiến, thầy đồ dạy học thường kèm cặp một nhóm học gồm nhiều đối tượng