Tóm tắt Luận văn Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh tại Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á Kon Tum

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ĐỖ THỊ DIỆU HÀ KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY CÁ NHÂN KINH DOANH TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG Á KON TUM TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Mã số: 60.34.02.01 Đà Nẵng - 2019 Công trình được hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Ngƣời hƣớng dẫn KH: PGS. TS. NGUYỄN HÒA NHÂN Phản biện 1: TS. HỒ HỮU TIẾN Phản biện 2: TS. NGUYỄN ĐẠI PHONG Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Tài chính - Ngân hàng họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 7 tháng 9 năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đất nước ta đang trong thời kì đổi mới, phát triển kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa có sự điều tiết của Nhà nước. Để có một nền kinh tế phát triển vững mạnh ta phải có một hệ thống các yếu tố cơ bản cần thiết cho quá trình phát triển. Hệ thống trung gian tài chính nói chung và NHTM nói riêng góp một phần quan trọng trong guồng máy của toàn bộ hệ thống. Nó là cầu nối giữa các chủ thể trong nền kinh tế, làm cho các chủ thể gắn bó, phụ thuộc lẫn nhau, tăng sự liên kết và năng động của toàn bộ hệ thống. Tín dụng là một trong những hoạt động thường xuyên và chủ yếu của các ngân hàng thương mại ở Việt Nam, mang lại khoảng 80- 90% thu nhập cho mỗi ngân hàng. Nhiều NHTM Việt Nam lựa chọn định hướng chiến lược bán lẻ, nên cho vay cá nhân kinh doanh luôn là hoạt động quan trọng. Tuy mang lại thu nhập cao, nhưng rủi ro tín dụng trong cho vay hộ kinh doanh cũng không nhỏ, rủi ro tín dụng cao sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của ngân hàng. Vì vậy vấn đề quản trị rủi ro tín dụng nói chung, kiểm soát rủi ro tín dụng nói riêng trong cho cá nhân kinh doanh luôn được quan tâm. Thời gian qua, tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Đông Á Kon Tum đã triển khai hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng nhưng hiệu quả của công tác này vẫn chưa được như mong đợi. Cụ thể là tỉ lệ nợ xấu, nợ quá hạn, khó đòi và không thể giải quyết được có giảm nhưng không đáng kể, làm cho tình hình kinh doanh của chi nhánh không tăng trưởng nhiều. Chính vì vậy, tôi chọn vấn đề “Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh tại Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á Kon Tum” là đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình. 2 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu chung: Nghiên cứu, làm rõ thực trạng công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh tại Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á Kon Tum, đánh giá những kết quả và những tồn tại, từ đó nghiên cứu các khuyến nghị hoàn thiện công tác này. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh của ngân hàng thương mại. - Phân tích và đánh giá thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh tại Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á Kon Tum. - Đề xuất các khuyến nghị hoàn thiện hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh tại Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á Kon Tum trong thời gian tới. 2.3. Câu hỏi nghiên cứu - Đặc điểm của cho vay cá nhân cá nhân kinh doanh của ngân hàng thương mại là gì? - Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh của ngân hàng thương mại bao hàm các nội dung gì? Các tiêu chí có thể phản ánh kết quả kiểm soát rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay này? - Thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh tại Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á Kon Tum đã như thế nào, có những kết quả, những hạn chế gì? - Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á Kon Tum cần làm gì trong thời gian tới để hoàn thiện hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh? 3 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu. 3.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh của chi nhánh NHTM CP Đông Á Kon Tum. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung của đề tài: Nghiên cứu về hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh - một nội dung của công tác quản trị rủi ro tín dụng. - Về không gian và thời gian nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng của Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á Kon Tum 2016 – 2018. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Để phân tích thực trạng kiểm soát rủi ro tại Ngân hàng TMCP Đông Á chi nhánh Kon Tum, luận văn đã vận dụng kết hợp các phương pháp sau: - Phương pháp điều tra, thu thập dữ liệu - Phương pháp phân tích - Phương pháp tổng hợp, xử lý dữ liệu cho phù hợp mục tiêu phân tích 5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn - Góp phần hệ thống hóa lý luận cơ bản về kiểm soát RRTD trong cho vay CNKD của NHTM. - Góp phần làm rõ thực trạng kiểm soát RRTD trong cho vay cá nhân kinh doanh Chi nhánh Kon Tum trong ba năm 2016 – 2018. Từ đó đề xuất khuyến nghị hoàn thiện hoạt động kiểm soát RRTD trong cho vay CNKD của Chi nhánh này. 6. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương: 4 Chương 1: Cơ sở lý luận về kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh của ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh tại Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á Kon Tum Chương 3: Khuyến nghị hoàn thiện kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh tại Chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á Kon Tum. 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY CÁ NHÂN KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. KHÁI QUÁT VỀ CHO VAY CÁ NHÂN KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1.1. Khái quát hoạt động cho vay của ngân hàng thƣơng mại a. Khái niệm cho vay của ngân hàng thương mại Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó tổ chức tín dụng giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi . b. Vai trò của cho vay của ngân hàng thương mại - Đối với sự phát triển kinh tế của đất nước, tín dụng nói chung và cho vay đối với khách hàng cá nhân ngày càng có vai trò quan trọng, góp phần kích thích, thúc đẩy, chuyển dịch, định hướng nền kinh tế. - Để nâng cao hiệu quả trong sản xuất kinh doanh, trong điều 5 kiện thiếu hụt vốn, các cá nhân kinh doanh cần có các nguồn tài trợ bên ngoài. c. Phân loại cho vay của ngân hàng thương mại Phân loại theo thời gian (thời hạn cho vay): Cho vay ngắn hạn; Cho vay trung hạn; Cho vay dài hạn Phân loại theo mục đích sử dụng tiền vay: Cho vay kinh doanh; Cho vay tiêu dùng; Phân loại theo tài sản đảm bảo: Cho vay bảo đảm bằng tài sản; Cho vay bảo đảm không bằng tài sản; Phân loại theo tính chất hoàn trả: Cho vay hoàn trả trực tiếp; Cho vay hoàn trả gián tiếp Phân loại theo phương pháp hoàn trả: Cho vay hoàn trả góp; Cho vay hoàn trả một lần; Cho vay hoàn trả theo yêu cầu Phân loại theo phương thức cho vay: Cho vay theo món; Cho vay theo hạn mức tín dụng; Cho vay ứng trước, cho vay thấu chi, cho vay đồng tài trợ và các loại cho vay khác. d. Rủi ro tín dụng trong cho vay của ngân hàng thương mại * Khái niệm rủi ro tín dụng: Rủi ro tín dụng hiểu một cách chung nhất là loại rủi ro phát sinh trong quá trình cho vay của ngân hàng, thể hiện qua việc khách hàng không trả được nợ hoặc trả nợ không đúng hạn cho ngân hàng. Nói một cách khác là người vay đã không thực hiện đúng cam kết vay vốn theo hợp đồng tín dụng, không tuân thủ theo nguyên tắc hoàn trả khi đáo hạn. * Phân loại rủi ro tín dụng: Rủi ro giao dịch; Rủi ro danh mục; Rủi ro nội tại; Rủi ro tập trung. 1.1.2. Đặc điểm cho vay cá nhân kinh doanh của ngân hàng thƣơng mại - Về đối tƣợng: Với đặc điểm đối tượng vay vốn là các cá 6 nhân, pháp nhân, trong đó cá nhân được vay vốn cho nhu cầu sử dụng vốn của hộ kinh doanh, DN tư nhân do chính cá nhân là chủ hộ kinh doanh hoặc chủ DN tư nhân.có nhu cầu sử dụng. - Quy mô vốn và số lƣợng các khoản vay: Thông thường thì các khoản cho vay cá nhân kinh doanh có quy mô vốn thường nhỏ hơn cho vay đối tượng khách hàng là doanh nghiệp, tổ chức kinh tế. Tuy nhiên, đối với các NHTM hoạt động theo định hướng là Ngân hàng bán lẻ thường có số lượng các khoản vay khách hàng cá nhân chiếm tỉ trọng lớn. Cũng chính vì quy mô vốn vay nhỏ lẻ nên gặp khó khăn trong vấn đề quản lý nhưng rủi ro lại có lợi trong việc phân tán rủi ro. - Căn cứ cho vay 1.1.3. Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh a. Đặc điểm rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh - Rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân mang tính tất yếu - Rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh thường mang tính gián tiếp - Rủi ro tín dụng trong cho vay hộ kinh doanh rất đa dạng, phức tạp - Rủi ro tín dụng trong cho vay hộ kinh doanh rất khó giám sát b. Nội dung quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh là quá trình ngân hàng tiếp cận rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh một cách khoa học, toàn diện qua việc nhận dạng, đo lường, kiểm soát và tài trợ rủi ro tín dụng bằng nhiều công cụ, 7 phương pháp nhằm kiểm soát tần suất và thiệt hại tổn thất do rủi ro tín dụng gây ra. Quá trình quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh bao gồm 4 nội dung: Nhận dạng, đo lường, kiểm soát và tài trợ rủi ro tín dụng. 1.2. KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY CÁ NHÂN KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.2.1. Khái niệm của kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh Kiểm soát RRTD là quá trình ngân hàng vận dụng các biện pháp, kỹ thuật, công cụ, chiến lược và các chương trình hoạt động để ngăn ngừa, né tránh, phân tán, giảm thiểu, trung hoà, chuyển giao nhằm giới hạn khả năng xảy ra và mức độ thiệt hại tổn thất do rủi ro tín dụng gây ra. 1.2.2. Nội dung kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh của ngân hàng thƣơng mại - Né tránh rủi ro tín dụng - Ngăn ngừa rủi ro tín dụng - Phân tán rủi ro tín dụng - Giảm thiểu rủi ro tín dụng - Trung hoà rủi ro tín dụng - Chuyển giao rủi ro tín dụng 1.2.3. Các tiêu chí phản ánh kết quả kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh của ngân hàng thương mại a. Tỷ lệ nợ xấu cho vay CNKD b. Tình hình biến đổi cơ cấu các nhóm nợ c. Tỷ lệ trích lập dự phòng xử lý rủi ro cụ thể trong cho vay CNKD d. Tỷ lệ nợ xóa ròng trong cho vay CNKD 8 1.2.4. Những nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh của ngân hàng thƣơng mại a. Nhóm nhân tố bên trong ngân hàng - Chính sách tín dụng nói chung và chính sách cho vay CNKD nói riêng - Quy mô cho vay CNKD - Nguồn thông tin tín dụng đối với khách hàng vay là CNKD - Các nhân tố về con người - Nhân tố hạ tầng, công nghệ b. Nhóm nhân tố từ bên ngoài ngân hàng - Nhân tố liên quan đến khách hàng là cá nhân kinh doanh: - Môi trường kinh tế - Môi trường pháp lý: - Môi trường thông tin - Chính sách của Nhà nước - Sự cạnh tranh của các ngân hàng CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY CÁ NHÂN KINH DOANH TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG Á KON TUM 2.1. GIỚI THIỆU VỀ CHI NHÁNH NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐÔNG Á KON TUM 2.1.1. Sơ lƣợc quá trình hình thành và phát triển Chi nhánh DAB Kon Tum 2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Chi nhánh DAB Kon Tum 2.1.3. Tổ chức bộ máy quản lý 2.1.4. Kết quả hoạt động kinh doanh