Ngµy nay víi sù ph¸t triÓn vît bËc cña khoa häc kü thuËt ®• kh«ng Ýt t¹o ra nhòng sù nh¶y vät vÒ mäi mÆt , ®• ®a nh©n lo¹i tiÕn xa h¬n n÷a . Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chóng ta ®• ®¹t ®îc mét sè thµnh tùu ph¸t triÓn rùc rì vÒ khoa häc kü thuËt,c¸c ngµnh nh du lÞch,dÞch vô,xuÊt khÈu,l¬ng thùc thùc phÈm sang c¸c níc .vv . §»ng sau nh÷ng thµnh tùu chóng ta ®• ®¹t ®îc,th× còng cã kh«ng Ýt vÊn ®Ò mµ §¶ng vµ nhµ níc ta cÇn quan t©m nh :TÖ n¹n x• héi,l¹m ph¸t,thÊt nghiÖp .Song víi h¹n chÕ cña bµi viÕt mµ chóng ta kh«ng thÓ ph©n tÝch kü tõng vÊn ®Ò ®ang x¶y ra trong x• héi nh hiÖn nay ®îc.Nhng cã lÏ vÊn ®Ò ®îc quan t©m hµng ®Çu ë ®©y cã lÏ lµ thÊt nghiÖp .
ThÊt nghiÖp,®ã lµ vÊn ®Ò c¶ thÕ giíi cÇn quan t©m. BÊt kú mét quèc gia nµo dï nÒn kinh tÕ cã ph¸t triÓn ®Õn ®©u ®i ch¨ng n÷a th× vÉn tån t¹i thÊt nghiÖp ®ã lµ vÊn ®Ò kh«ng tr¸nh khái chØ cã ®iÒu lµ thÊt nghiÖp ®ã ë møc ®é thÊp hay cao mµ th«i.Víi thêi gian kh«ng cho phÐp chÝnh v× thÕ mµ bµi viÕt nµy chóng ta chØ ®Ò cËp ®Õn tû lÖ thÊt nghiÖp ë ViÖt Nam.ThÊt nghiÖp , nã cßn kÐo theo nhiÒu vÊn ®Ò ®»ng sau:SÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµm gi¶m nÒn kinh tÕ,sù gia t¨ng cña c¸c tÖ n¹n x• héi nh cê b¹c,trém c¾p,lµm sãi mßn nÕp sèng lµnh m¹nh,ph¸ vì nhiÒu mèi quan hÖ.T¹o ra sù lo l¾ng cho toµn x• héi .
Nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn thÊt nghiÖp lµ do ®©u ?
§ã lµ do :
Do tr×nh ®é häc vÊn
Tû lÖ sinh ®Î cao
Do c¬ cÊu ngµnh nghÒ kh«ng phï hîp
Do chÝnh s¸ch nhµ níc
16 trang |
Chia sẻ: lamvu291 | Lượt xem: 1462 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tỷ lệ thất nghiệp ở Việt Nam, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
Ngµy nay víi sù ph¸t triÓn vît bËc cña khoa häc kü thuËt ®· kh«ng Ýt t¹o ra nhòng sù nh¶y vät vÒ mäi mÆt , ®· ®a nh©n lo¹i tiÕn xa h¬n n÷a . Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chóng ta ®· ®¹t ®îc mét sè thµnh tùu ph¸t triÓn rùc rì vÒ khoa häc kü thuËt,c¸c ngµnh nh du lÞch,dÞch vô,xuÊt khÈu,l¬ng thùc thùc phÈm sang c¸c níc .....vv . §»ng sau nh÷ng thµnh tùu chóng ta ®· ®¹t ®îc,th× còng cã kh«ng Ýt vÊn ®Ò mµ §¶ng vµ nhµ níc ta cÇn quan t©m nh :TÖ n¹n x· héi,l¹m ph¸t,thÊt nghiÖp .....Song víi h¹n chÕ cña bµi viÕt mµ chóng ta kh«ng thÓ ph©n tÝch kü tõng vÊn ®Ò ®ang x¶y ra trong x· héi nh hiÖn nay ®îc.Nhng cã lÏ vÊn ®Ò ®îc quan t©m hµng ®Çu ë ®©y cã lÏ lµ thÊt nghiÖp .
ThÊt nghiÖp,®ã lµ vÊn ®Ò c¶ thÕ giíi cÇn quan t©m. BÊt kú mét quèc gia nµo dï nÒn kinh tÕ cã ph¸t triÓn ®Õn ®©u ®i ch¨ng n÷a th× vÉn tån t¹i thÊt nghiÖp ®ã lµ vÊn ®Ò kh«ng tr¸nh khái chØ cã ®iÒu lµ thÊt nghiÖp ®ã ë møc ®é thÊp hay cao mµ th«i.Víi thêi gian kh«ng cho phÐp chÝnh v× thÕ mµ bµi viÕt nµy chóng ta chØ ®Ò cËp ®Õn tû lÖ thÊt nghiÖp ë ViÖt Nam.ThÊt nghiÖp , nã cßn kÐo theo nhiÒu vÊn ®Ò ®»ng sau:SÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµm gi¶m nÒn kinh tÕ,sù gia t¨ng cña c¸c tÖ n¹n x· héi nh cê b¹c,trém c¾p,lµm sãi mßn nÕp sèng lµnh m¹nh,ph¸ vì nhiÒu mèi quan hÖ.T¹o ra sù lo l¾ng cho toµn x· héi .
Nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn thÊt nghiÖp lµ do ®©u ?
§ã lµ do :
Do tr×nh ®é häc vÊn
Tû lÖ sinh ®Î cao
Do c¬ cÊu ngµnh nghÒ kh«ng phï hîp
Do chÝnh s¸ch nhµ níc
II : PhÇn néi dung
1. ThÊt nghiÖp lµ g× ?
Trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu lo¹i h×nh thÊt nghiÖp,chóng ta kh«ng thÓ ®a ra mét ®Þnh nghÜa cô thÓ nµo vÒ thÊt nghiÖp,song ®©y lµ mét vÊn ®Ò lan gi¶i cÇn ®îc th¶o luËn vµ trªn thùc tÕ ®· ®a ra rÊt nhiÒu lo¹i thÊt nghiÖp kh¸c nhau :
2. C¸c lo¹i thÊt nghiÖp :
ThÊt nghiÖp lµ mét hiÖn tîng cÇn ph¶i ®îc ph©n lo¹i ®Ó hiÓu râ vÒ thÊt nghiÖp ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc chñ yÕu sau ®©y :2.1. Ph©n theo lo¹i h×nh thÊt nghiÖp .
ThÊt nghiÖp lµ mét g¸nh nÆng,nhng g¸nh nÆng ®ã r¬i vµo bé phËn d©n c nµo,ngµnh nghÒ nµo,giíi tuæi nµo.CÇn biÕt nh÷ng ®iÒu ®ã ®Ó hiÓu râ ®Æc ®iÓm, ®Æc tÝnh, møc ®é t¸c h¹i cña nã ®Õn nÒn kinh tÕ,c¸c vÊn ®Ò liªn quan :
- ThÊt nghiÖp chia theo giíi tÝnh ( nam , n÷ )
- ThÊt nghiÖp chia theo løa tuæi ( tuæi , nghÒ )
- ThÊt nghiÖp chia theo vïng l·nh thæ ( thµnh thÞ , n«ng th«n )
- ThÊt nghiÖp chia theo ngµnh nghÒ (ngµnh kinh tÕ , n«ng nghiÖp ..)
- ThÊt nghiÖp chia theo d©n téc , chñng téc .
2.2. Ph©n lo¹i theo lý do thÊt nghiÖp
- Do bá viÖc : Tù ý xin th«i viÖc v× nh÷ng lý do kh¸c nhau nh cho r»ng l¬ng thÊp,kh«ng hîp nghÒ,hîp vïng
- Do mÊt viÖc : C¸c h·ng cho th«i viÖc do nh÷ng khã kh¨n trong kinh doanh
- Do míi vµo : LÇn ®Çu bæ sung vµo lùc lîng lao ®éng nhng cha t×m ®îc viÖc lµm ( thanh niªn ®Õn tuæi lao ®éng ®ang t×m kiÕm viÖc,sinh viªn tèt nghiÖp ®ang chê c«ng t¸c .....)
- Quay l¹i : Nh÷ng ngêi ®· rêi khái lùc lîng lao ®éng nay muèn quay l¹i lµm viÖc nhng cha t×m ®îc viÖc lµm
Nh vËy thÊt nghiÖp lµ con sè mang tÝnh thêi ®iÓm nã lu«n biÕn ®æi kh«ng ngõng theo thêi gian.ThÊt nghiÖp kÐo dµi thêng x¶y ra trong nÒn kinh tÕ tr× trÖ kÐm ph¸t triÓn vµ khñng ho¶ng .
2.3 . Ph©n lo¹i theo nguån gèc thÊt nghiÖp
2.3.1. ThÊt nghiÖp t¹m thêi .
ThÊt nghiÖp t¹m thêi x¶y ra khi cã mét sè ngêi lao ®éng trong thêi gian t×m kiÕm c«ng viÖc hoÆc n¬i lµm viÖc tèt h¬n,phï hîp víi ý muèn riªng ( l¬ng cao h¬n,gÇn nhµ h¬n ...)
2.3.2. ThÊt nghiÖp c¬ cÊu
ThÊt nghiÖp c¬ cÊu x¶y ra khi cã sù mÊt c©n ®èi cung cÇu gi÷a c¸c thÞ trêng lao ®éng ( gi÷a c¸c ngµnh nghÒ,khu vùc ...) lo¹i nµy g¾n liÒn víi sù biÕn ®éng c¬ cÊu kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh cung cña c¸c thÞ trêng lao ®éng.Khi sù lao ®éng nµy lµ m¹nh kÐo dµi,n¹n thÊt nghiÖp trë nªn trÇm träng vµ kÐo dµi .
2.3.3. ThÊt nghiÖp do thiÕu cÇu .
Do sù suy gi¶m tæng cÇu.Lo¹i nµy cßn ®îc gäi lµ thÊt nghiÖp chu kú bëi ë c¸c nÒn kinh tÕ thÞ trêng nã g¾n liÒn víi th¬× kú suy tho¸i cña chu kú kinh doanh,x¶y ra ë kh¾p mäi n¬i mäi ngµnh mäi nghÒ .
2.4. ThÊt nghiÖp do yÕu tè ngoµi thÞ trêng .
Nã x¶y ra khi tiÒn l¬ng ®îc Ên ®Þnh kh«ng bëi c¸c lùc lîng thÞ trêng vµ cao h¬n møc c©n b»ng thùc tÕ cña thÞ trêng lao ®éng .
III . Ph©n tÝch t×NH h×nh thùc tÕ hiÖn nay ë ViÖt Nam
III.1.Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc trong 5 n¨m qua .
- Kinh tÕ t¨ng trëng kh¸.Tæng s¶n phÈm trong níc(GDP) t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 7 %.N«ng nghiÖp ph¸t triÓn liªn tôc,®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt l¬ng thùc.Gi¸ trÞ c«ng nghiÖp b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng 13,5%. HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng:bu chÝnh viÔn th«ng,®êng s¸, cÇu, c¶ng, s©n bay,®iÖn , thuû lîi ..... ®îc t¨ng cêng.C¸c ngµnh xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®Òu ph¸t triÓn .
- Mçi n¨m t¹o h¬n 1,2 triÖu viÖc lµm míi. Tû lÖ hé nghÌo tõ trªn 30 % gi¶m xuèng cßn 10%.Ngíi cã c«ng víi níc ®îc quan t©m ch¨m sãc.Tû lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn hµng n¨m tõ 2,3% xuèng cßn 1,4%.Trong hoµn c¶nh kinh tÕ cßn nhiÒu khã kh¨n, nh÷ng thµnh tùu vµ tiÕn bé vÒ v¨n ho¸,x· héi lµ sù cè ¾ng rÊt lín cña toµn ®¶ng,toµn d©n .
- V¨n ho¸ x· héi cã nh÷ng tiÕn bé,®êi sèng nh©n d©n tiÕp tôc ®îc c¶i thiÖn.Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ph¸t triÓn vÒ quy m« vµ c¬ së vËt chÊt.Tr×nh ®é d©n trÝ vµ chÊt lîng nguån nh©n lùc ®îc n©ng lªn.Níc ta ®· ®¹t chuÈn quèc gia vÒ xo¸ mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc . Khoa häc vµ nh©n v¨n , khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ chuyÓn biÕn tÝch cùc , g¾n bã h¬n víi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.Nh÷ng nhu cÇu vÒ ¨n ë ,søc khoÎ,níc s¹ch ®iÖn sinh ho¹t, häc tËp,®i l¹i ..... ®îc ®¸p øng tèt h¬n .
Mçi n¨m cã h¬n 1,2 triÖu lao ®éng cã viÖc lµm míi .C«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo trªn ph¹m vi c¶ níc ®¹t kÕt qu¶ næi bËt,®îc d luËn thÕ giíi ®¸nh gi¸ cao. C«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh cã nhiÒu thµnh tÝch ®îc Liªn hîp quèc tÆng gi¶i thëng .
- T×nh h×nh chÝnh trÞ - x· héi c¬ b¶n æn ®Þnh , quèc phßng an ninh ®îc t¨ng cêng.C¸c lùc lîng vò trang nh©n d©n lµm tèt nhiÖm vô b¶o vÖ ®éc lËp,toµn vÑn l·nh thæ,b¶o ®¶m an ninh quèc gia
- C«ng t¸c x©y dùng chØnh ®èn ®¶ng ®îc chó träng:hÖ thèng chÝnh trÞ ®îc cñng cè.Theo nghÞ quyÕt trung ¬ng 6 (lÇn2) kho¸ 8 nhµ níc tiÕp tôc ®îc x©y dùng vµ hoµn thiÖn,nÒn hµnh chÝnh ®îc c¶i c¸ch tõngbíc.
QuyÒn lµm chñ cña nh©n d©n trªn c¸c lÜnh vùc ®îc ph¸t huy
- Quan hÖ ®èi ngo¹i kh«ng ngõng ®îc më réng, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®îc tiÕn hµnh chñ ®éng vµ ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ tèt.Níc ta t¨ng cêng quan hÖ h÷u nghÞ hîp t¸c nhiÒu mÆt víi c¸c níc x· héi chñ nghÜa , c¸c níc l¸ng giÒng, c¸c níc b¹n bÌ truyÒn thèng, tham gia tÝch cùc c¸c ho¹t ®éng thóc ®Èy sù hîp t¸c cïng cã lîi trong HiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸.Cã quan hÖ th¬ng m¹i víi h¬n 170 níc, quan hÖ ®Çu t víi gÇn 70 níc vµ vïng l·nh thæ, thu hót ®îc nhiÒu nguån vèn ®Çu t tõ níc ngoµi
Nh÷ng thµnh tùu 5 n¨m qua ®· t¨ng cêng søc m¹nh tæng hîp , lµm thay ®æi bé mÆt cña ®Êt níc vµ cña nh©n d©n, cñng cè v÷ng ch¾c ®éc lËp d©n téc vµ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, n©ng cao vÞ thÕ vµ uy tÝn cña níc ta trªn trêng quèc tÕ .
§¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nãi trªn lµ do §¶ng ta cã b¶n lÜnh chÝnh trÞ v÷ng vµng vµ ®êng lèi l·nh ®¹o ®óng ®¾n:Nhµ níc cã cè g¾ng lín trong viÖc ®iÒu hµnh, qu¶n lý: toµn d©n vµ toµn qu©n ph¸t huy lßng yªu níc vµ tinh thÇn dòng c¶m, ®oµn kÕt nhÊt trÝ, cÇn cï, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, tiÕp tôc thùc hiÖn ®æi míi ra søc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa .
Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc trong nh÷ng n¨m qua chóng ta cßn cã nh÷ng yÕu kÐm vµ khuyÕt ®iÓm sau ®©y :
- NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cha v÷ng ch¾c,hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh thÊp . NhÞp ®é t¨ng trëng kinh tÕ 5 n¨m qua chËm dÇn , n¨m 2000 ®· t¨ng trëng trë l¹i nhng vÉn cha ®¹t møc t¨ng trëng cao nh nh÷ng n¨m gi÷a thËp niªn 90. NhÞp ®é t¨ng trëng tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) vµ GDP b×nh n¨m ®Çu ngêi , nhÞp ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô, kim ng¹ch xuÊt khÈu, nhËp khÈu ..... kh«ng ®¹t chØ tiªu do §¹i héi VIII ®Ò ra. Nh×n chung , n¨ng suÊt lao ®éng thÊp,chÊt lîng s¶n phÈm cha tèt , gi¸ thµnh cao.NhiÒu s¶n phÈm n«ng nghiÖp , c«ng nghiÖp thñ c«ng thiÕu thÞ trêng tiªu thô c¶ ë trong níc vµ níc ngoµi , mét phÇn do thiÕu søc c¹nh tranh.Rõng vµ tµi nguyªn kh¸c bÞ x©m h¹i nghiªm träng. N¹n bu«n lËu , lµm hµng gi¶,gian lËn th¬ng m¹i t¸c ®éng xÊu ®Õn t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi . HÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng cßn yÕu kÐm vµ thiÕu lµnh m¹nh.C¬ cÊu kinh tÕ dÞch chuyÓn chËm .C¬ cÊu ®Çu t cha hîp lý;®Çu t cßn ph©n t¸n, l·ng phÝ vµ thÊt tho¸t nhiÒu . NhÞp ®é thu hót ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi gi¶m, c«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh lÜnh vùc nµy cßn nhiÒu víng m¾c vµ thiÕu sãt . Kinh tÕ nhµ níc cha ®îc cñng cè t¬ng xøng víi vai trß chñ ®¹o, cha cã chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ trong viÖc s¾p xÕp , ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhµ níc. Kinh tÕ tËp thÓ cha m¹nh .
- Mét sè vÊn ®Ò v¨n ho¸ x· héi bøc xóc vµ gay g¾t chËm ®îc gi¶i quyÕt . Tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n cßn ë møc cao, ®ang lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò næi cém nhÊt cña x· héi. ChÊt lîng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o thÊp so víi yªu cÇu. §µo t¹o cha g¾n víi sö dông, g©y l·ng phÝ.Gi¸o dôc ë miÒn nói, vïng s©u, vïng xa cßn nhiÒu khã kh¨n . M«i trêng ®« thÞ, n¬i c«ng nghiÖp tËp trung vµ mét sè vïng n«ng th«n bÞ « nhiÔm ngµy cµng nÆng.C«ng t¸c qu¶n lý b¸o chÝ v¨n ho¸,xuÊt b¶n nhiÒu
mÆt cßn bu«ng láng , ®Ó n¶y sinh nh÷ng khuynh híng kh«ng lµnh m¹nh . Mét sè gi¸ trÞ vµ v¨n ho¸ vµ ®¹o ®øc x· héi suy gi¶m.Mª tÝn , hñ tôc ph¸t triÓn .
Møc sèng nh©n d©n, nhÊt lµ n«ng d©n ë mét sè vïng qu¸ thÊp.ChÝnh s¸ch tiÒn l¬ng vµ ph©n phèi trong x· héi cßn thiÕu hîp lý.Sù ph©n ho¸ giµu nghÌo gi÷a c¸c vïng, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a c¸c tÇng líp d©n c t¨ng nhanh chãng .
- C¬ chÕ cÝnh s¸ch kh«ng ®ång bé vµ cha t¹o ®éng lùc m¹nh ®Ó ph¸t triÓn.Mét sè c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cßn thiÕu, cha nhÊt qu¸n, cha s¸t víi
cuéc sèng, thiÕu tÝnh kh¶ thi. NhiÒu cÊp nhiÒu ngµnh cha thay thÕ , söa ®æi nh÷ng quy ®Þnh vÒ qu¶n lý nhµ níc kh«ng cßn phï hîp , cha bæ sung nh÷ng c¬ chÕ , chÝnh s¸ch míi cã t¸c dông gi¶i phãng m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt .
- T×nh tr¹ng tham nhòng , suy tho¸i vÒ t tëng ,chÝnh trÞ,®¹o ®øc,lèi sèng ë mét bé phËn kh«ng nhá c¸n bé, ®¶ng viªn rÊt lµ quan träng.N¹n tham nhòng kÐo dµi trong bé m¸y cña hÖ thãng chÝnh trÞ vµ trong nhiÒu tæ chøc kinh tÕ lµ mét nguy c¬ ®e do¹ sù sèng cßn cña chÕ ®é ta
- ViÖc tæ chøc thùc hiÖn nghÞ quyÕt,chñ tr¬ng,chÝnh s¸ch cña ®¶ng cha tèt,kû luËt,kû c¬ng cha nghiªm .
- Mét sè quan ®iÓm chñ tr¬ng ch râ , cha cã sù nhËn thøc thèng nhÊt vµ cha ®îc th«ng suèt ë c¸c cÊp,c¸c ngµnh .
- C¶i c¸ch hµnh chÝnh tiÕn hµnh chËm, thiÕu kiªn quyÕt , hiÖu qu¶ thÊp . C«ng t¸c t tëng,c«ng t¸c lý luËn,c«ng t¸c tæ chøc,c¸n bé cã nhiÒu yÕu kÐm,bÊt cËp .
ViÖt Nam chóng ta do nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc thï,vµ nhê nh÷ng cè g¾ng vµ c¸c gi¶i ph¸p chØ ®¹o ®iÒu hµnh cña chÝnh phñ, nªn tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ n¨m 1998 cã gi¶m so víi n¨m 1997 nhng vÉn ®¹t møc gÇn 6%. Ngµy 1/7/1998 theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cña bé Lao §éng - Th¬ng Binh x· héi th× tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ lµ 6,6%(t¨ng 0,78%) so víi cïng kú n¨m 1997 . Riªng bèn thµnh phè lín lµ Hµ néi ,Thµnh Phè HCM,§µ N½ng vµ H¶i Phßng th× tû lÖ thÊt nghiÖp cao h¬n víi c¸c sè liÖu cô thÓ:9,09% ; 6,76% ; 6,35% vµ 8,43% .Tû lÖ thÊt nghiÖp tõ 10% n¨m 1991 xuèng 6,5% n¨m 2000 vµ 6,28% n¨m 2001. Dù ®o¸n thÊt nghiÖp n¨m 2005 cã thÓ lªn tíi 10%.
Khi nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn,c¸c ph¸t minh trong khoa häc kü thuËt ... kh«ng cã nghÜa lµ kh«ng cã thÊt nghiÖp nã kh«ng tû lÖ víi thÊt nghiÖp.ViÖt Nam chóng ta cã thÓ nãi lµ níc cã tû lÖ thÊt nghiÖp kh¸ cao ®Æc biÖt lµ trong ®é tuæi lao ®éng.Nguyªn nh©n chñ yÕu do ®©u mµ ra ?
Nguyªn nh©n khñng ho¶ng kinh tÕ dÉn ®Õn thÊt nghiÖp ai còng râ . Níc ta do cha cã thÞ trêng chøng kho¸n ®Çu t níc ngoµi chñ yÕu b»ng vèn FDI nªn kh«ng bÞ c¸c nhµ t b¶n ngo¹i quèc ®ét ngét rót vèn ng¾n h¹n ra,nhng s¶n xuÊt kinh doanh vÉn bÞ ¶nh hëng gi¸n tiÕp do c¸c c«ng ty mÑ . Do ®ång tiÒn trong khu vùc mÊt gi¸, hµng ho¸ cña hä cã søc c¹nh tranh h¬n, s¶n phÈm cña viÖt nam kh«ng xuÊt khÈu ®îc.C¸c níc sö dông lao ®éng ViÖt Nam nh Hµn quèc,NhËt b¶n, §µi loan...... gÆp khã kh¨n ngõng nhËn ngêi lµm cho thÞ trêng thÊt nghiÖp trong níc ngµy cµng trÇm träng H¬n n÷a do níc ta võa míi tho¸t khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi kÐo dµi khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng , ®¹t ®îc møc t¨ng trëng kinh tÕ cao trong mét sè n¨m, nªn t×nh h×nh thiÕu viÖc lµm ë c¶ n«ng th«n vµ thµnh thÞ cßn kh¸ cao.§Çu n¨m 1998 c¶ níc ta cã gÇn 3 triÖu ngêi trong tuæi lao ®éng cha cã c«ng ¨n viÖc lµm gÇn 1,2 triÖu ngêi võa bíc vµo ®é tuæi lao ®éng 1,8 triÖu ngêi cha cã viÖc lµm tõ n¨m tríc chuyÓn sang .
Do tr×nh ®é häc vÊn:Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2001 th× ViÖt Nam cã tíi h¬n 70% d©n sè trong ®é tuæi mï ch÷ , chÝnh tû lÖ nµy ®· t¸c ®éng mét phÇn nµo ®Êy ®Õn tû lÖ thÊt nghiÖp .Bëi lÏ con ngêi kh«ng nhËn thøc ®îc nh÷ng c«ng viÖc phï hîp víi m×nh,còng do tr×nh ®é häc vÊn mµ kh¶ n¨ng nhËn thøc vÒ viÖc lµm cßn rÊt h¹n chÕ,®Æc biÖt lµ t×m c¸c c«ng viÖc phï hîp víi chÝnh m×nh cßn rÊt h¹n chÕ.H¬n n÷a trong thêi buæi kinh tÕ thÞ trêng nh ngµy nay, mÆc dï chÝnh phñ, nhµ níc ta ®· cã rÊt nhiÒu biÖn ph¸p c¸c ngµnh nghÒ,t¹o ra c¸c c«ng ¨n viÖc lµm nh : më cöa ®Ó ®a ®Çu t vèn còng nh khoa häc kü thuËt vµo ViÖt nam.Song do kh¶ n¨ng nhËn thøc vÒ m¸y mãc, c¸c thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn m¸y mãc cßn h¹n chÕ, mÆt kh¸c khi chän nh©n viªn vµo lµm viÖc th× kh©u tuyÓn chän nh©n viªn thêng do ngêi níc ngoa× tuyÓn chän hä l¹i cÇn ë chóng ta mét tr×nh ®é häc vÊn nhÊt ®Þnh nh lµ vÒ tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é tiÕng anh .... . §Ó kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng nµy th× nhµ níc ta ph¶i cã mét chñ tr¬ng ®µo t¹o, mäi ngêi ph¶i cã mét tr×nh ®é v¨n ho¸ nhÊt ®Þnh,phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay . KhuyÕn khÝch tÊt c¶ mäi tÇng líp, cã chÝnh s¸ch u tiªn ®èi víi nh÷ng gia ®×nh khã kh¨n, c¸c d©n téc thiÓu sè vïng s©u,vïng sa hoÆc lµ trî cÊp mét phÇn nµo ®ã vÒ ng©n s¸ch.Bªn c¹nh ®ã còng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt viÖc lµm cho mét sè sinh viªn tèt nghiÖp ra trêng cha t×m ®îc c«ng ¨n viÖc lµm,®iÒu ®ã sÏ kÝch thÝch sù häc hái cña toµn x· héi .
Do c¬ cÊu ngµnh nghÒ kh«ng phï hîp .
Ngµy nay khi mµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng kh«ng cßn chÕ ®é quan liªu bao cÊp,th× c¸c doanh nghiÖp nhµ níc còng nh t nh©n ngµy cµng ph¸t triÓn ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc.Song bªn c¹nh ®ã th× tû lÖ thÊt nghiÖp còng cßn kh¸ cao ®ã lµ do ®©u? Ph¶i ch¨ng ®ã lµ do c¬ cÊu ngµnh nghÒ cha phï hîp,còng nh lµ møc l¬ng cha phï hîp víi c¸c c«ng viÖc.ChÝnh v× thÕ mµ nhµ níc ta ph¶i cã sù ph©n bè ngµnh nghÒ phï hîp h¬n, ®a ra møc thu nhËp phï hîp víi tõng nghµnh, tõng nghÒ.Cã nh÷ng chÝnh s¸ch u tiªn, khuyÕn khÝch, më ra c¸c cuéc thi ®ua, cã nh÷ng phÇn thëng ®Ó khuyÕn khÝch c¸c c«ng nh©n, c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¬n n÷a.KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá,cã thÓ ®Çu t thªm vèn cho c¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu vÒ vay vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt, mua trang thiÕt bÞ m¸y mãc ..vv
Nh chóng ta ®· biÕt ViÖt nam lµ níc cã tû lÖ d©n sè t¨ng kh¸ nhanh trong khu vùc còng nh trªn thÕ giíi,®øng thø nhÊt trong khu vùc vµ ®øng thø 5 trªn thÕ giíi vÒ tû lÖ sinh ®Î.Theo sè liÖu míi nhÊt th× d©n sè ViÖt Nam n¨m 2001 lªn tíi con sè gÇn 80 triÖu ngêi dù b¸o trong vµi n¨m tíi d©n sè ViÖt Nam cã thÓ lªn tíi con sè 100 triÖu ngêi.D©n sè ngµy cµng t¨ng trong khi ®ã diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp ngµy cµng gi¶m ®i , nh vËy th× tû lÖ thÊt nghiÖp sÏ ngµy cµng cao h¬n.N¨m 2001 chóng ta cã tíi 6,28% d©n sè kh«ng cã c«ng ¨n viÖc lµm(h¬n 20 ngh×n ngêi)®©y lµ mét con sè kh¸ cao.Tuy nhµ níc ta còng ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p ®èi víi viÖc kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh nh gi¶m tû lÖ sinh ®Î,thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh mçi cÆp vî chång chØ cã tõ 1 - 2 con,gi¶m tû lÖ kÕt h«n ë tuæi cßn qu¸ trÎ,nhng do cha nhËn thøc ®îc vÊn ®Ò cÊp b¸ch ë ®©y nªn tû lÖ sinh cßn kh¸ cao.H¬n n÷a do phong tôc tËp qu¸n,chÕ ®é phong kiÕn vÉn cßn,nhÊt thiÕt ph¶i cã con trai nèi dâi, cã nÕp,cã tÎ ®· dÉn tíi viÖc gia t¨ng d©n sè tíi chãng mÆt.D©n sè t¨ng nhanh dÉn tíi t×nh tr¹ng nh sù quan t©m,còng nh gi¸o dôc con c¸i cu¨ c¸c gia ®×nh gi¶m h¼n.C¸c ®iÒu kiÖn vÒ ¨n uèng,sinh ho¹t kh«ng ®îc tèt ®Æc biÖt lµ c¸c vïng ë n«ng th«n , miÒn nói vÊn ®Ò nµy cÇn cã sù quan t©m cña chÝnh phñ h¬n n÷a.Nã dÉn tíi t×nh tr¹ng trÎ em kh«ng ®îc tíi trêng -> lµm t¨ng tû lÖ mï ch÷ lªn cao,dÉn tíi thÊt nghiÖp cao .
Nhng nhê cã sù can thiÖp cña chÝnh phñ,c¸c chÝnh s¸ch còng nh c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt thÊt nghiÖp,chÝnh ®iÒu ®ã còng ®· phÇn nµo gi¶i quyÕt ®îc t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp.Tõ ®Çu n¨m 2000 ®Õn nay cã h¬n 120 doanh nghiÖp ký ®îc hîp ®ång vµ ®a ®îc trªn 68000 lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi(n¨m 2000 ®a h¬n 31000,n¨m 2002gÇn37000)®· mang l¹i kho¶ng 1,2 tû USD lµm t¨ng thªm tæng thu nhËp quèc d©n vµ ®Õn n¨m 2002 phÊn ®Êu ®a ®îc 40000 - 45000 lao ®éng vµ chuyªn gia viÖt nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi vµ n¨m 2005 phÊn ®Êu con sè nµy lªn tíi kho¶ng 100.000 lao ®éng .
IV. t¸c h¹i cña thÊt nghiÖp
ThÊt nghiÖp,vÊn ®Ò c¶ thÕ gíi ®ang quan t©m kh«ng chØ cã ë ViÖt Nam chóng ta.Trªn thùc tÕ ta kh«ng thÓ xo¸ bá tËn gèc cña thÊt nghiÖp ®îc mµ ta chØ cã thÓ gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp trong mét ph¹m vi nµo ®Êy mµ th«i . ChÝnh v× thÕ mµ khi thÊt nghiÖp ë møc cao s¶n xuÊt sót kÐm,tµi nguyªn kh«ng ®îc sö dông hÕt, thu nhËp cña d©n c gi¶m h¼n,kÐo theo tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm quèc d©n xuèng.Khã kh¨n kinh tÕ trµn sang lÜnh vùc x· héi,nhiÒu hiÖn tîng tiªu cùc trong x· héi x¶y ra.Sù thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ do thÊt nghiÖp g©y ra ë nhiÒu níc lín ®Õn møc ta kh«ng thÓ so s¸nh víi thiÖt h¹i do tÝnh hiÖu qu¶ cña bÊt cø ho¹t ®éng kinh tÕ vÜ m« nµo kh¸c.Khi thÊt nghiÖp cao kÐo theo nã lµ hµng lo¹t c¸c vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®ã lµ c¸c tÖ n¹n x· héi ngaú cµng gia t¨ng nh cê b¹c, trém c¾p,nghiÖn ngËp,®Æc biÖt lµ c¸c tÇng líp thanh niªn kh«ng cã c«ng ¨n viÖc lµm hä ch¸n n¶n,hä nghÜ ra mäi c¸ch miÔn lµ lµm sao cã tiÒn lµ ®îc.NhÊt lµ khi sa ®µ vµo con ®êng nghiÖn ngËp, nh÷ng lóc c¬n nghiÖn lªn hä kh«ng lµm chñ ®îc m×nh thµnh thö ra hä ph¶i kiÕm ra tiÒn b»ng mäi c¸ch ®Ó tho¶ m·n c¬n nghiÖn,thËm chÝ cßn ®©m chÐm nhau,giÕt ngêi cíp cña kh«ng tiÕc tay.Vµ nh÷ng lóc ®ã th× hä lµm sao cã thÓ lµm chñ ®îc chÝnh b¶n th©n m×nh -> ChÝnh ®iÒu ®ã ®· lµm cho ngêi d©n hoang mang vÒ c¸c vÊn ®Ò x· héi x¶y ra,ph¸ vì ®i nhiÒu mèi quan hÖ truyÒn thèng.Quan träng h¬n lµ kinh tÕ cña x· héi ngµy cµng gi¶m h¼n,t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ngµy cµng cao t¹o ra nçi lo cho toµn x· héi lµm sao gi¶m ®îc tû lÖ thÊt nghiÖp ®Õn møc tèi ®a nhÊt
V. c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt thÊt nghiÖp
§øng tríc thùc tr¹ng vÒ vÊn ®Ò thÊt nghiÖp cña níc ta hiÖn nay . Nhµ nø¬c ta cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp xuèng ®Õn møc tèi ®a ®Ó ®a ®Êt níc ta ph¸t triÓn h¬n n÷a.§ã míi lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m hiÖn nay .
T¨ng nguånvèn ®Çu t(chñ yÕu lÊy tõ dù tr÷ quèc gia,vay níc ngoµi) ®Èy nhanh tiÕn bé x©y dùng c¬ së h¹ tÇng,lµm thuû lîi,thuû ®iÖn,giao th«ng ...nh»m t¹o viÖc lµm míi cho lao ®éng mÊt viÖc lµm ë khu vùc s¶n xuÊt kinh doanh,níi láng c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh,c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh nh»m thu hót vèn ®Çu t cña níc ngoµi t¹o viÖc lµm míi cho ngêi lao ®éng.Bªn c¹nh ®ã chóng ta ph¶i khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, cho c¸c doanh nghiÖp vay vèn ®Ó mua s¾m trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt, më réng quy m« s¶n xuÊt .
T¹i héi nghÞ trung ¬ng 4 cña §¶ng (kho¸ 8) ®· nhÊn m¹nh chñ tr¬ng ph¸t huy néi lùc - khai th¸c nguån vèn trong níc,®Çu t duy tr× ph¸t triÓn s¶n suÊt kinh doanh,®ång thêi t¨ng cêng hîp t¸c quèc tÕ,tranh thñ vèn ®Çu t cña níc ngoµi.Víi sù më cöa cña ta n¨m 1998 tæng sè vèn FDI lªn tíi 36 tû USD -> ®· gi¶i quyÕt 25 v¹n lao ®éng ngoµi ra hµng chôc v¹n lao ®éng kh¸c cã viÖc lµm nhê tham gia x©y dùng c¬ b¶n c¸c c«ng tr×nh ®a vµo s¶n xuÊt.Víi hai môc tiªu ®ã lµ:Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi t¹o më viÖc lµm vµ c¸c ho¹t ®éng hç trî trùc tiÕp ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm cho c¸c ®èi tîng yÕu thÕ trong thÞ trêng lao ®éng.ChÝnh nhê cã sù cho vay vèn cu¶ nhµ níc mµ quü quèc gia viÖc lµm cho vay ®îc 13600 dù ¸n thu vÒ ®îc 480tû t¹o viÖc lµm 268000 lao ®éng .
S¾p xÕp l