Các làng nghề ở tỉnh Hải Dương đã có từ lâu đời, sản phẩm tinh xảo và mang đậm nét văn hóa truyền
thống của Việt Nam và của xứ Đông, nhưng đa số đều tồn tại dưới dạng không thương hiệu, mà nguyên
nhân chính là do sự nhận thức chưa đầy đủ về thương hiệu, về vai trò và tầm quan trọng của thương
hiệu trong việc nâng cao vị thế cạnh tranh của các sản phẩm làng nghề cũng như sự thiếu đầu tư về thời
gian, tài chính, nhân lực cho việc xây dựng và phát triển thương hiệu. Bài báo này tập trung nghiên cứu
thực trạng xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm làng nghề, từ đó, nghiên cứu đưa ra 4 nhóm giải
pháp: (1) Nâng cao nhận thức của các làng nghề về thương hiệu; (2) Chú trọng thiết kế các thành phần
của thương hiệu; (3) Tăng cường đầu tư cho thương hiệu; (4) Hoàn thiện hệ thống chính sách hỗ trợ xây
dựng và phát triển thương hiệu làng nghề nhằm nâng cao năng lực xây dựng và phát triển thương hiệu
cho các sản phẩm làng nghề.
9 trang |
Chia sẻ: hadohap | Lượt xem: 446 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm các làng nghề ở Hải Dương, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
NGÀNH KINH TẾ
69Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
Xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm
các làng nghề ở Hải Dương
Build and develop product brands of craft villages in Hai Duong
Nguyễn Thị Thủy, Nguyễn Thị Huế
Email: nguyenthuy1216@gmail.com
Trường Đại học Sao Đỏ
Ngày nhận bài: 23/11/2019
Ngày nhận bài sửa sau phản biện: 14/3/2020
Ngày chấp nhận đĕng: 30/3/2020
Tóm tắt
Các làng nghề ở tỉnh Hải Dương đã có từ lâu đời, sản phẩm tinh xảo và mang đậm nét vĕn hóa truyền
thống của Việt Nam và của xứ Đông, nhưng đa số đều tồn tại dưới dạng không thương hiệu, mà nguyên
nhân chính là do sự nhận thức chưa đầy đủ về thương hiệu, về vai trò và tầm quan trọng của thương
hiệu trong việc nâng cao vị thế cạnh tranh của các sản phẩm làng nghề cũng như sự thiếu đầu tư về thời
gian, tài chính, nhân lực cho việc xây dựng và phát triển thương hiệu. Bài báo này tập trung nghiên cứu
thực trạng xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm làng nghề, từ đó, nghiên cứu đưa ra 4 nhóm giải
pháp: (1) Nâng cao nhận thức của các làng nghề về thương hiệu; (2) Chú trọng thiết kế các thành phần
của thương hiệu; (3) Tĕng cường đầu tư cho thương hiệu; (4) Hoàn thiện hệ thống chính sách hỗ trợ xây
dựng và phát triển thương hiệu làng nghề nhằm nâng cao nĕng lực xây dựng và phát triển thương hiệu
cho các sản phẩm làng nghề.
Từ khóa: Xây dựng và phát triển thương hiệu; làng nghề; sản phẩm làng nghề.
Abstract
Craft villages in Hai Duong province have a long history, sophisticated products and imbued with traditional
culture of Vietnam and Hai Duong province, but most of them exist in the form of no brand name, which is
the main reason. This is due to inadequate awareness of the brand, the role and importance of the brand
in enhancing the competitive position of the village products as well as the lack of investment in time,
finance and personnel. force for branding and development. This paper focuses on the current situation
of branding for trade village products, since then, the study offers four groups of solutions: (1) Raising the
awareness of craft villages about the brand; (2) Focusing on designing brand components; (3) Increase
investment in brands; (4) Completing the system of policies to support the building and development of
trade village brand names in order to improve the capacity of brand building and development of trade
village products.
Key words: Building and developing brands; trade village; products of craft villages.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Lịch sử phát triển vĕn hóa, kinh tế mỗi quốc gia luôn
gắn liền với lịch sử phát triển của các làng nghề và
các ngành nghề sản xuất truyền thống. Làng nghề
và các sản phẩm của làng nghề là biểu trưng cho
nền vĕn hóa xã hội, mức độ phát triển kinh tế, trình
độ dân trí, đặc điểm nhân vĕn của dân tộc.
Nhiều nước trên thế giới đã nhận thức được tầm
quan trọng của sự phát triển các làng nghề cũng
như việc xây dựng thương hiệu làng nghề trong
phát triển sản xuất, nâng cao mức sống của người
dân và bảo tồn giá trị vĕn hóa truyền thống. Mô
hình “Mỗi làng, một sản phẩm” của Nhật Bản được
xây dựng và phát triển từ nĕm 1979 đã mang lại
sự thành công rực rỡ, làm cho những sản phẩm
làng nghề được vươn ra toàn cầu như nấm hương
khô, chanh Kabosu [1] Và sau này mô hình này
được áp dụng thành công ở nhiều nước châu Á,
châu Phi. Tất cả như một minh chứng cho sự đúng
đắn trong việc phát triển, xây dựng thương hiệu
cho làng nghề.
Người phản biện: 1. PGS.TS. Nguyễn Thị Bất
2. TS. Nguyễn Minh Tuấn
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
70 Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
Cùng với quá trình phát triển kinh tế của đất nước,
đến nay số lượng làng nghề và làng nghề truyền
thống ở Việt Nam rất lớn, theo thống kê của Hiệp
hội làng nghề Việt Nam, cả nước hiện có 5.411
làng nghề và làng có nghề, trong đó có gần 2.000
làng nghề đã được công nhận, trên 400 làng nghề
truyền thống với hơn 53 nhóm nghề. Sự phát triển
làng nghề và làng nghề truyền thống đã góp phần
chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, giải quyết
việc làm cho nhiều người lao động, tạo ra nhiều mặt
hàng có giá trị. Đời sống của người dân ở nơi có
làng nghề thường cao hơn từ 3 - 5 lần so với làng
thuần nông, các làng nghề thu hút khoảng 10 triệu
lao động và tạo việc làm cho hàng triệu lao động
phụ lúc nông nhàn. Những nĕm gần đây kim ngạch
xuất khẩu đã lên tới hơn 1 tỷ USD/nĕm [2]. Tuy
vậy, các làng nghề nói chung và làng nghề truyền
thống nói riêng đang đứng trước nhiều khó khĕn,
trong đó khó khĕn lớn nhất là thiếu thương hiệu.
Theo nghiên cứu gần đây của tác giả Nguyễn Vĩnh
Thanh có đến 69,5% các cơ sở được hỏi trả lời họ
không gắn gì trên sản phẩm, chỉ có 18,2% các sản
phẩm làng nghề được gắn biểu tượng, ký hiệu hay
hình vẽ và 25,2% số cơ sở có gắn tên gọi sản phẩm
[3]. Vì vậy, sản phẩm các làng nghề truyền thống
không có sức cạnh tranh trên thị trường trong và
ngoài nước.
Cùng với tình trạng chung của cả nước, Hải Dương
hiện có 66 làng nghề, làng nghề truyền thống và
nhiều cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp (TTCN)
với khoảng 120 nghìn lao động, chiếm hơn 11%
tổng số lao động toàn tỉnh [4]. Tuy nhiên, không ít
sản phẩm của làng nghề dù độc đáo và tốt nhưng
vẫn trong tình trạng không thương hiệu, được bán
với giá thấp và nếu được xuất khẩu thì lại được
gắn dưới tên của thương hiệu khác. Điều này dẫn
đến sự thua thiệt trong cạnh tranh, đặc biệt là trong
nền kinh tế thị trường mở cửa và hội nhập như hiện
nay. Do vậy, cần tìm ra giải pháp xây dựng và phát
triển thương hiệu sản phẩm các làng nghề trong
tỉnh nhằm nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm
các làng nghề.
Để đánh giá thực trạng xây dựng và phát triển
thương hiệu làng nghề ở Hải Dương, tác giả đã
sử dụng nguồn số liệu được các cơ quan có thẩm
quyền công bố, kết quả khảo sát lấy ý kiến của các
cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp, các làng nghề
trong tỉnh có đối sánh với các kết quả nghiên cứu
trước để đề xuất một số giải pháp giúp Hải Dương
xây dựng, phát triển thương hiệu các làng nghề.
2. THƯƠNG HIỆU VÀ THƯƠNG HIỆU SẢN PHẨM
LÀNG NGHỀ
2.1. Khái niệm về thương hiệu
Thương hiệu đã xuất hiện từ rất lâu với ý nghĩa
để phân biệt hàng hóa của nhà sản xuất này với
hàng hóa của nhà sản xuất khác. Theo Hiệp hội
Marketing Hoa Kỳ, thương hiệu là “một cái tên, từ
ngữ, ký hiệu, biểu tượng hoặc hình vẽ kiểu thiết kế,
hoặc tập hợp của các yếu tố trên nhằm phân biệt
hàng hóa hoặc dịch vụ của một người bán hoặc
nhóm người bán với hàng hóa và dịch vụ của các
đối thủ cạnh tranh”.
Theo định nghĩa của Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế
giới (WIPO): “Thương hiệu là một dấu hiệu (hữu
hình và vô hình) đặc biệt để nhận biết một sản
phẩm hàng hóa hay một dịch vụ nào đó được sản
xuất hay được cung cấp bởi một cá nhân hay một
tổ chức” [5].
2.2. Xây dựng và phát triển thương hiệu sản
phẩm làng nghề
2.2.1. Làng nghề và thương hiệu sản phẩm
làng nghề
Làng nghề là một thiết chế kinh tế - xã hội, được
cấu thành bởi hai yếu tố ngành và nghề, tồn tại
trong một không gian địa lý nhất định, trong đó bao
gồm nhiều hộ gia đình sinh sống bằng nghề thủ
công là chính, giữa họ có mối liên kết về kinh tế,
vĕn hóa và xã hội.
Thương hiệu làng nghề là một cái tên cho sản
phẩm của làng, là từ ngữ, ký hiệu, biểu tượng hoặc
hình vẽ, kiểu thiết kế hoặc tập hợp các yếu tố
trên để xác định, phân biệt sản phẩm của làng nghề
với những sản phẩm khác.
* Một số đặc trưng của sản phẩm làng nghề
- Trong các sản phẩm của làng nghề truyền
thống, vĕn hóa tinh thần luôn kết tinh trong vĕn
hóa vật thể.
- Sản phẩm làng nghề có tính cá biệt, tính riêng,
mang phong cách của mỗi nghệ nhân và nét đặc
trưng địa phương, tồn tại trong sự giao lưu với
cộng đồng.
- Sản phẩm của làng nghề là loại sản phẩm nghệ
thuật, kết tinh từ những thành tựu kỹ thuật - công
nghệ truyền thống, phương pháp thủ công tinh xảo,
với đầu óc sáng tạo nghệ thuật.
2.2.2. Xây dựng và phát triển thương hiệu sản
phẩm làng nghề
Xây dựng và phát triển thương hiệu là quá trình lựa
NGÀNH KINH TẾ
71Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
chọn và kết hợp các thuộc tính hữu hình cũng như
vô hình với mục đích khác biệt hóa sản phẩm, dịch
vụ hoặc tập đoàn một cách thú vị, có ý nghĩa hấp
dẫn, đồng thời nỗ lực mở rộng thương hiệu hoặc
gia tĕng các tài sản của thương hiệu dựa trên tầm
nhìn và sứ mạng đã được xây dựng trước đó. Quá
trình xây dựng và phát triển thương hiệu cho sản
phẩm làng nghề trải qua các bước sau:
- Xây dựng chiến lược thương hiệu tổng thể: Là lập
kế hoạch về đường lối và trọng tâm quản lý thương
hiệu, đồng thời tạo nền tảng vững chắc giúp nhà
quản lý thực hiện đồng bộ mọi hoạt động liên quan
đến thương hiệu đó. Việc hình thành chiến lược
thương hiệu thường bao gồm 4 bước: Xác lập tầm
nhìn và sứ mạng thương hiệu, phân tích SWOT,
hình thành mục tiêu và kế hoạch chiến lược thương
hiệu, xác định cơ chế kiểm soát thương hiệu.
- Xây dựng hệ thống nhận diện thương hiệu: Là
làm cho thương hiệu có khả nĕng phân biệt tốt nhất
với các thương hiệu của các hàng hóa cùng loại và
làm cho người tiêu dùng có khả nĕng nhận biết tốt
nhất về thương hiệu. Xây dựng hệ thống nhận diện
thương hiệu bao gồm xây dựng các yếu tố: Tên gọi
(tên nhãn hiệu), logo (thành tố đồ họa của nhãn
hiệu), khẩu hiệu (slogan - đoạn vĕn ngắn truyền
đạt thông tin của thương hiệu), đoạn nhạc, bao bì.
- Đĕng ký bảo bộ các yếu tố thương hiệu: Là việc
xác lập quyền được pháp luật bảo hộ khi bị xâm
phạm đối với các yếu tố thương hiệu, trong đó quan
trọng nhất là nhãn hiệu hàng hóa.
- Quảng bá thương hiệu: Công tác truyền thông
chính xác và tập trung là yêu cầu quan trọng nhất
trong một chiến lược truyền thông bao gồm các kế
hoạch: Quảng cáo, khuyến thị, tiếp thị trực tiếp và
quan hệ cộng đồng. Những giá trị thương hiệu phải
được truyền đạt một cách nhất quán và rõ ràng
theo thời gian trên mọi kênh truyền thông.
- Bảo vệ và phát triển thương hiệu: Doanh nghiệp
muốn bảo vệ được thương hiệu của mình thì điều
đầu tiên là phải tìm mọi cách ngĕn chặn tất cả các
xâm phạm từ bên ngoài (sự xâm phạm của hàng
giả, hàng nhái, sự tạo nhầm lẫn cố tình hay vô ý
của các thương hiệu) và sự sa sút từ bên trong
thương hiệu (giảm uy tín do chất lượng hàng hóa
giảm, không duy trì được mối quan hệ tốt với khách
hàng, giảm lòng tin của khách hàng với hàng hóa,
doanh nghiệp).
3. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN
THƯƠNG HIỆU SẢN PHẨM CÁC LÀNG NGHỀ Ở
HẢI DƯƠNG
3.1. Khái quát về làng nghề ở Hải Dương
Các ngành TTCN ở Hải Dương được hình thành
khá sớm và có nhiều nơi đã phát triển trở thành làng
nghề, được truyền từ đời này sang đời khác. Tính
đến nay, trên địa bàn tỉnh đã có 66 làng nghề với 19
nhóm ngành nghề sản xuất chính, trong đó [6]:
- Nhóm làng nghề mộc (mộc dân dụng, mộc đình
chùa, đồ gỗ mỹ nghệ, điêu khắc) có 14 làng (chiếm
tỷ lệ 21%), đây là nhóm nghề phát triển mạnh ở
Hải Dương.
- Nhóm làng nghề chế biến nông sản thực phẩm có
10 làng (chiếm tỷ lệ 15%).
- Nhóm làng nghề thêu ren có 08 làng nghề (chiếm
tỷ lệ 12%) tập trung chủ yếu ở huyện Tứ Kỳ.
- Nhóm làng nghề sản xuất hương tập trung trên
địa bàn huyện Nam Sách; Nhóm làng nghề sản
xuất giầy da tập trung trên địa bàn huyện Gia Lộc
có 04 làng nghề (chiếm tỷ lệ 6%).
- Các nhóm làng nghề sản xuất vật liệu xây dựng
không nung, dệt chiếu cói, mây tre đan (mỗi loại
hình có 03 làng nghề).
- Các nhóm làng nghề sản xuất gốm; sản xuất chổi
chít; cơ khí; nấu rượu; sản xuất thừng, rợ; kim hoàn
đều (mỗi loại hình có 02 làng nghề).
- Các nhóm làng nghề ươm tơ; trạm khắc đá; sản
xuất lược bí; rèn; thêu tranh, móc sợi (mỗi loại hình
có 01 làng nghề).
Trong những nĕm qua hoạt động TTCN làng nghề
trên địa bàn tỉnh có nhiều khởi sắc, đã tạo ra khối
lượng sản phẩm lớn với nhiều mặt hàng phong phú,
đa dạng; góp phần thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng,
xuất khẩu, đồng thời cũng thúc đẩy tĕng trưởng và
chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng
công nghiệp hóa nông nghiệp nông thôn, nâng cao
đời sống người dân.
Tuy nhiên, việc xây dựng và phát triển của các làng
nghề trên địa bàn tỉnh còn nhiều bất cập như: Phát
triển mang tính tự phát; chưa nắm bắt được thị
trường, hạn chế về dự báo cung - cầu, công nghệ,
thiết bị sản xuất, trình độ quản lý còn non yếu; mẫu
mã sản phẩm chậm được cải tiến, đổi mới; quy mô
sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ; sản phẩm kém hấp
dẫn, giá thành cao, sức cạnh tranh kém Đặc biệt,
hầu hết các làng nghề còn chưa chú ý đến việc
đĕng ký và xây dựng thương hiệu sản phẩm, sản
phẩm của họ sản xuất ra còn mang tính “hữu xạ tự
nhiên hương”. Vì vậy, càng làm hạn chế sự phát
triển thị trường làng nghề.
3.2. Quá trình xây dựng và phát triển thương
hiệu sản phẩm làng nghề ở Hải Dương giai
đoạn 2010 - 2019
3.2.1. Nhận thức của làng nghề về thương hiệu
Muốn các làng nghề chú ý xây dựng và phát triển
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
72 Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
thương hiệu thì những người làm nghề cần nhận
thức được vai trò, tầm quan trọng của thương hiệu.
Tuy nhiên, đa số các làng nghề chưa nhận thức
đúng về vai trò, giá trị của thương hiệu. Nhiều làng
nghề còn quan niệm, trong sản xuất kinh doanh chỉ
cần chú trọng đến chất lượng sản phẩm, thương
hiệu không quan trọng. Việc xây dựng thương hiệu
cho các sản phẩm làng nghề không đơn giản, vì
các làng nghề vốn dĩ có truyền thống sản xuất các
sản phẩm đồng loạt, ít chịu khó tìm tòi, thay đổi
mẫu mã và đĕng ký thương hiệu hoặc bản quyền
sản phẩm. Để các làng nghề phát triển và gìn giữ
thương hiệu, trước hết cần nâng cao nhận thức
về vai trò của thương hiệu đối với sản xuất kinh
doanh cho các chủ cơ sở sản xuất. Để thu hút
khách hàng, các làng nghề cần có thể thay đổi mẫu
mã sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm, tay
nghề, công nghệ... sao cho sản phẩm làng nghề
tĕng sức cạnh tranh và đến gần hơn với người tiêu
dùng. Nhưng nếu những sản phẩm mới, ý tưởng
mới không được bảo hộ thì trong thời đại công
nghệ phát triển, những cái mới đó sẽ nhanh chóng
bị đánh cắp, bị sao chép và mất lợi thế cạnh tranh
trên thị trường.
Mặt khác, hầu hết các làng nghề chỉ hoạt động
trên phạm vi thị trường hẹp, chất lượng, mẫu mã
của các sản phẩm còn hạn chế, nên các thương
hiệu sản phẩm làng nghề còn ở phạm vi rất hẹp.
Nhiều làng nghề trong tỉnh mặc dù xuất hiện khá
lâu như: Làng nghề ươm tơ Hà Tràng (Kinh Môn),
làng nghề chạm khắc gỗ Đông Giao (Cẩm Giàng),
làng nghề làm hương Quốc Tuấn (Nam Sách), mây
giang xiên Tào Khê và Đào Lâm (Thanh Miện)
nhưng đến nay số người biết đến các sản phẩm
của những làng nghề này còn rất ít. Nguyên nhân
là các làng nghề không chú ý xây dựng và quảng
bá thương hiệu.
Theo điều tra của tác giả ở 20 làng nghề của tỉnh
Hải Dương thì hầu hết các làng nghề còn chưa
nhận thức đầy đủ về thương hiệu, cụ thể: 86% số
làng nghề cho rằng thương hiệu là uy tín sản phẩm,
76,8% cho rằng thương hiệu là chất lượng của sản
phẩm, 63,4% cho rằng thương hiệu là tên gọi của
sản phẩm, 35% cho rằng thương hiệu là tên gọi
xuất xứ hàng hóa, 23,1% cho rằng thương hiệu là
chỉ dẫn địa lý, 14% cho rằng thương hiệu là tên đơn
vị, 7,5% cho rằng thương hiệu là dấu hiệu nhận biết
của sản phẩm, 4,3% cho rằng thương hiệu là biểu
tượng hình ảnh của đơn vị.
Hình 1. Biểu đồ thể hiện nhận thức của làng nghề về thương hiệu
Như vậy, ta có thể thấy các làng nghề chỉ tập trung
vào sản xuất để có sản phẩm chất lượng chứ chưa
tập trung cho việc xây dựng các yếu tố khác của
thương hiệu.
Rất nhiều làng nghề chưa biết đến quy trình đĕng
ký bảo hộ thương hiệu, theo số liệu điều tra thì có
đến 149 cơ sở sản xuất không biết đến quy trình
đĕng ký bảo hộ thương hiệu (chiếm 80%), chỉ 37 cơ
sở sản xuất biết quy trình đĕng ký bảo hộ thương
hiệu (chiếm 20%), nhưng mức độ hiểu biết còn
sơ sài. Các cơ sở biết đến quy trình đĕng ký bảo
hộ thương hiệu chủ yếu qua sách, báo, internet.
Hải Dương có mở một số lớp bồi dưỡng kiến thức
kinh doanh, hội thảo về xây dựng thương hiệu sản
NGÀNH KINH TẾ
73Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190, Số 1 (68) 2020
phẩm TTCN và NNNT cho các cơ sở kinh doanh ở
các làng nghề về quy trình xây dựng thương hiệu,
tuy nhiên những lớp học này còn rất ít, chưa đáp
ứng đủ nhu cầu thực tế.
Theo số liệu thống kê của Sở Khoa học và Công
nghệ tỉnh Hải Dương, hiện số lượng doanh nghiệp
trong các làng nghề đĕng ký nhãn hiệu riêng hoặc
cả làng nghề đĕng ký nhãn hiệu tập thể còn ít. Toàn
tỉnh mới chỉ có một số làng nghề đĕng ký nhãn hiệu,
đó là: làng nghề da giày Hoàng Diệu (Gia Lộc), bánh
gai (Ninh Giang), bánh đậu xanh (TP Hải Dương),
bánh đa Hội Yên (Thanh Miện) [7]. Theo đánh giá
của Sở Công thương Hải Dương, nguyên nhân các
làng nghề chưa đĕng ký nhãn hiệu chủ yếu do hiện
nay hầu hết các làng nghề trong tỉnh vẫn sản xuất
nhỏ lẻ, manh mún, mạnh ai nấy làm, không biết liên
kết với nhau để xây dựng nhãn hiệu tập thể hoặc
hỗ trợ nhau làm nhãn hiệu riêng.
3.2.2. Thực trạng xây dựng hệ thống nhận diện
thương hiệu tại các làng nghề
Để tìm hiểu thực trạng xây dựng hệ thống nhận
diện thương hiệu làng nghề, tác giả đã phát câu hỏi
điều tra các cơ sở sản xuất tại 20 làng nghề của
tỉnh với 186 phiếu thu về, kết quả như sau:
Bảng 1. Thực trạng xây dựng hệ thống nhận diện thương hiệu tại các cơ sở làng nghề ở Hải Dương
TT Tiêu chí Số lượng cơ sở đã thực hiện Tỷ lệ (%)
Số lượng cơ sở
chưa thực hiện Tỷ lệ (%)
1 Gắn nhãn hiệu sản phẩm 73 39.25% 113 60.75%
2 Tên thương mại sản phẩm 38 20.43% 148 79.57%
3 Gắn xuất xứ hàng hóa 65 34.95% 121 65.05%
4 Chỉ dẫn địa lý 43 23.12% 143 76.88%
5 Tên đơn vị 26 13.98% 160 86.02%
6
Thiết kế kiểu dáng hàng hóa, bao bì
khác biệt 14 7.53% 172 92.47%
7 Logo, Slogan 8 4.30% 178 95.70%
(Nguồn: Tác giả tổng hợp từ các phiếu điều tra)
Qua bảng số liệu điều tra ta thấy các cơ sở làng
nghề chưa quan tâm nhiều đến xây dựng các thành
phần của thương hiệu như: nhãn hiệu, tên thương
mại, các chỉ dẫn địa lý, sự khác biệt trong kiểu
dáng hàng hóa, bao bì, các tên miền nên hầu
hết các sản phẩm làng nghề của Hải Dương vẫn ở
trong tình trạng vô danh. Các sản phẩm làng nghề
hầu hết vẫn là những cái tên rất chung chung như:
hương, tơ tằm, mộc, giày da hay những cái tên
nổi tiếng như gốm Chu Đậu, vàng bạc Châu Khê,
gỗ Đông Giao, thêu ren Xuân Nẻo cũng vẫn là
những hàng hóa chưa có nhãn hiệu độc quyền,
chưa được đĕng ký bảo hộ và có mã vạch riêng. Kể
cả bao bì, nhãn mác của các sản phẩm cũng chưa
được đầu thư thiết kế, các sản phẩm chỉ được bao
gói đơn giản, dễ dàng bị làm giả, làm nhái theo và
bị giảm uy tín.
Đối với những cơ sở đã có ý thức xây dựng thương
hiệu cũng mới chỉ tập trung vào những yếu tố là bề
nổi của thương hiệu là gắn nhãn hiệu sản phẩm và
cố gắng quảng bá chúng trên trang web, tạp chí,
hội chợ...
3.2.3. Đầu tư cho thương hiệu
Từ chỗ chưa nhận thức được vai trò của thương
hiệu dẫn đến tình trạng các làng nghề chưa đầu
tư tương xứng cho việc xây dựng và phát triển
thương hiệu. Ngoài nhận thức, xây dựng thương
hiệu còn đòi hỏi phải có thời gian, khả nĕng về tài
chính, nhân sự và có chiến lược marketing quảng
bá thương hiệu.
- Đầu tư về tài chính
Khả nĕng về tài chính của các làng nghề là có
hạn. Với một doanh nghiệp “làng nghề”, “HTX làng
nghề” có thể đầu tư một số tiền nhất định cho phát
triển thương hiệu, nhưng với các hộ sản xuất nhỏ
lẻ thì điều này là không dễ vì khả nĕng tài chính có
hạn. Do đó, đa số các cơ sở chỉ tập trung vào khâu
sản xuất sản phẩm nhằm tận dụng nguồn lao động
rẻ, nông nhàn, chưa chú trọng đến các khâu có
thể đem lại giá trị gia tĕng cao như nghiên cứu thị
trường, phát triển sản phẩm, thiết kế mẫu mã,