Bài giảng Luật hiến pháp - Bài 3: Chính sách kinh tế, xã hội, giáo dục, văn hóa khoa học, công nghệ, môi trường và an ninh quốc phòng - Trần Ngọc Định

1LUẬT HIẾN PHÁP Giảng viên: ThS. Trần Ngọc Định 2BÀI 3 CHÍNH SÁCH KINH TẾ, XÃ HỘI, GIÁO DỤC, VĂN HÓA KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ, MÔI TRƯỜNG VÀ AN NINH QUỐC PHÒNG Giảng viên: ThS. Trần Ngọc Định 3• Trình bày được chính sách kinh tế của Nhà nước theo Hiến pháp hiện hành. • Vận dụng được các quy định của Hiến pháp về chính sách kinh tế để giải thích và giải quyết các vấn đề thực tế có liên quan. • Trình bày được chính sách xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường của Nhà nước. MỤC TIÊU BÀI HỌC • Vận dụng được các quy định của Hiến pháp về chính sách xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường để giải thích và giải quyết các vấn đề thực tế có liên quan. • Trình bày được chính sách của Nhà nước về an ninh, quốc phòng. 4Sinh viên cần có các kiến thức cơ bản liên quan đến môn học: • Lý luận Nhà nước và Pháp luật; • Lịch sử Nhà nước và Pháp luật. CÁC KIẾN THỨC CẦN CÓ 5• Đọc tài liệu tham khảo. • Thảo luận với giáo viên và các sinh viên khác về những vấn đề chưa nắm rõ. • Trả lời các câu hỏi ôn tập ở cuối bài, các câu hỏi trắc nghiệm. • Đọc và tìm hiểu thêm về các vấn đề thực tiễn về kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, an ninh, quốc phòng. • Đọc thêm các tài liệu về góp ý sửa đổi Hiến pháp ở các nội dung có liên quan. HƯỚNG DẪN HỌC 63.1. Chính sách kinh tế của Nhà nước 3.2. Chính sách xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường 3.3. Chính sách an ninh, quốc phòng của Nhà nước CẤU TRÚC NỘI DUNG 7Theo Hiến pháp hiện hành (Hiến pháp năm 1992 sửa đổi năm 2013) 3.1. CHÍNH SÁCH KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC 8Chế độ sở hữu về tư liệu sản xuất Sở hữu toàn dân Sở hữu tập thể Sở hữu tư nhân 3.1. CHÍNH SÁCH KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC (tiếp theo) 9Các thành phần kinh tế 6 thành phần kinh tế Kinh tế Nhà nước Kinh tế tập thể Kinh tế cá thể, tiểu chủ Kinh tế tư bản tư nhân Kinh tế tư bản nhà nước Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài 3.1. CHÍNH SÁCH KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC (tiếp theo) 10 Sự chuyển đổi của nền kinh tế Nền kinh tế tập trung bao cấp với hai thành phần kinh tế Nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo cơ chế thị trường định hướng XHCN Nền kinh tế thị trường định hướng XHCN 3.1. CHÍNH SÁCH KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC (tiếp theo) 11 Một số vấn đề khác Sở hữu toàn dân Điều 53 Sở hữu đất đai Điều 54 Ngân sách nhà nước Điều 55 Tiết kiệm chống lãng phí, chống tham nhũng Điều 56 3.1. CHÍNH SÁCH KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC (tiếp theo) 12 3.2.1. Chính sách xã hội 3.2.2. Chính sách phát triển nền văn hóa Việt Nam 3.2.3. Chính sách phát triển giáo dục 3.2.4. Chính sách phát triển khoa học công nghệ 3.2.5. Chính sách môi trường 3.2. CHÍNH SÁCH XÃ HỘI, VĂN HÓA, GIÁO DỤC, KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ VÀ MÔI TRƯỜNG 13 Điều 57 đến Điều 59 Lao động và việc làm Bảo vệ chăm sóc sức khỏe nhân dân Ưu đãi đối với người có công Phúc lợi xã hội, an sinh xã hội Phát triển nhà ở, chỗ ở 3.2.1. CHÍNH SÁCH XÃ HỘI 14 Mục đích phát triển nền văn hóa Việt Nam • Tiến tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; • Tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Chính sách • Phát triển văn học, nghệ thuật; • Phát triển các phương tiện thông tin đại chúng. Phát triển con người Việt Nam và tạo dựng môi trường gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc. 3.2.2. CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN NỀN VĂN HÓA VIỆT NAM 15 • Mục đích phát triển giáo dục:  Nâng cao dân trí;  Bồi dưỡng nhân tài;  Đào tạo nhân lực. • Chính sách phát triển giáo dục:  Giáo dục là quốc sách hàng đầu;  Nhà nước ưu tiên và thu hút đầu tư cho giáo dục, chăm lo giáo dục các cấp;  Tiểu học là bắt buộc, từng bước phổ cập THCS;  Ưu tiên phát triển giáo dục ở miền núi, hải đảo, vùng dân tộc, vùng đặc biệt khó khăn;  Tạo điều kiện cho người khuyết tật và người nghèo;  Ưu tiên sử dụng, phát triển nhân tài. 3.2.3. MỤC ĐÍCH VÀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC 16 • Phát triển khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu  Ưu tiên đầu tư;  Khuyến khích phát triển khoa học công nghệ;  Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ;  Đảm bảo quyền nghiên cứu khoa học công nghệ;  Tạo điều kiện tham gia và thụ hưởng khoa học công nghệ. 3.2.4. CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ 17 Nhà nước có chính sách bảo vệ môi trường Quản lý và sử dụng tài nguyên Bảo tồn thiên nhiên Biến đổi khí hậu Nhà nước Khuyến khích bảo vệ môi trường Phát triển sử dụng năng lương mới/tái tạo Gây ô nhiễm môi trường Xử lý Khắc phục Bồi thường thiệt hại Điều 63 3.2.5. CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG 18 Chương IV – Bảo vệ Tổ quốc • Chính sách quốc phòng, an ninh; • Xây dựng lực lượng vũ trang; • Xây dựng quân đội; • Xây dựng Công an nhân dân; • Phát huy tinh thần yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng của Nhân dân. • Bảo vệ Tổ quốc gắn liền với giữ vững an ninh quốc gia là trách nhiệm của toàn dân. Tất các các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang và công dân đề có trách nhiệm bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, trong đó quân đội và công an là những lực lượng nòng cốt. 3.3. CHÍNH SÁCH AN NINH QUỐC PHÒNG CỦA NHÀ NƯỚC 19 Trong bài này, chúng ta đã tìm hiểu các nội dung sau: • Chính sách phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay; • Các chính sách của Nhà nước về xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học công nghệ và môi trường; • Những điểm mới trong Hiến pháp 1992 sửa đổi năm 2013 về các vấn đề nêu trên và những đòi hỏi từ thực tiễn; • Chính sách về an ninh, quốc phòng của Nhà nước. TÓM LƯỢC CUỐI BÀI