Bài giảng Chăn nuôi trâu bò - Chuồng trại nuôi bò

11 thức ăn (2) kỹ thuật chăn nuôi (6, 7, 8, 9) năng suất giống (1) sức khoẻsinh sản chuồng trại (3) Lợi nhuận quản lí sinh sản (4, 5) + ++ NỘI DUNG MÔN HỌC CHĂN NUÔI TRÂU BÒ 2 Chuång tr¹i nu«i bß • Yêu cầu chung về chuồng trại • Các kiểu bố trí chuồng thông dụng • Yêu cầu về các chi tiết chuồng trại • Vệ sinh chuồng trại • Các phương thức quản lý trâu bò 3 • Những yêu cầu và nguyễn tắc cơ bản về chuồng trại • Các bộ phân cần có của chuồng trại • Bố trí mặt bằng • Vị trí xây dựng • Yêu cầu kỹ thuật về chuồng nuôi NHỮNG YÊU CẦU VÀ NGUYÊN TẮC CƠ BẢN home 4 - T¹o cho tr©u bß ®−îc an toµn, tho¶i m¸i, dÔ chÞu khi ¨n uèng, ®i l¹i vµ nghØ ng¬i. - T¹o sù an toµn vµ thuËn tiÖn cho ng−êi ch¨n nu«i trong viÖc qu¶n lý, ch¨m sãc, nu«i d−ìng ®µn tr©u bß. - T¹o ra ®−îc tiÓu khÝ hËu tèt cho tr©u bß, h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng t¸c ®éng xÊu cña thêi tiÕt khÝ hËu lªn c¬ thÓ chóng. - §¶m b¶o vÖ sinh thó y vµ m«i tr−êng ®−îc tèt. - §¶m b¶o liªn th«ng hîp lý gi÷a c¸c bé phËn trong toµn tr¹i (S¬ ®å). - TiÕt kiÖm chi phÝ x©y dùng vµ gi¶m thiÓu chi phÝ vËn hµnh s¶n xuÊt. - Sö dông ®−îc l©u dµi vµ æn ®Þnh. Những yêu cầu chung về chuồng trai 5 Liªn th«ng gi÷a c¸c khu vùc trong tr¹i bß s÷a Chuồng bò sữa Chuồng vắt sữa Chuồng bò tơ Nơi sản xuất TA Bò CS & đẻ Hệ thống chất thải Chuồng Thú y < 6 C¸c bé phËn cÇn cã cña chuång tr¹i tr©u bß - HÖ thèng cung cÊp thøc ¨n: Kho chøa vµ dông cô chÕ biÕn thøc ¨n tinh vµ thøc ¨n th«, m¸y phèi trén vµ ph©n phèi thøc ¨n, lèi ®i cÊp ph¸t thøc ¨n vµ m¸ng ¨n. - HÖ thèng cÊp n−íc: Nguån n−íc, b¬m, bÓ chøa, ®−êng èng cÊp n−íc vµ m¸ng uèng. - HÖ thèng ch¨m sãc qu¶n lý bß: C¸c « chuång nhèt bß, s©n vËn ®éng, ®−êng ®i, thiÕt bÞ thó y, c¸c thiÕt bÞ nhËp vµ xuÊt b¸n bß. - HÖ thèng xö lý n−íc th¶i: R·nh tho¸t, hÖ thèng ao l¾ng, ao l−u vµ khu vùc sö dông n−íc th¶i. - HÖ thèng xö lý ph©n: ThiÕt bÞ thu dän vµ vËn chuyÓn ph©n, thiÕt bÞ ñ vµ khu vùc sö dông ph©n. - Khu vùc qu¶n lý/kinh doanh: V¨n phßng lµm viÖc, cÇu c©n, n¬i ®ç xe vµ n¬i vui ch¬i gi¶i lao. < Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 48 27 8 Bè trÝ mÆt b»ng chuång tr¹i - Kh«ng nªn ®Ó ®−êng ®i, r·nh tho¸t, lèi ra vµo cña bß c¾t ngang nhau. - Kh«ng nªn lµm cæng ng¨n hay gãc hÑp trªn ®−êng vËn chuyÓn vµ ph©n ph¸t thøc ¨n. - Dµnh diÖn tÝch ®Ó ph¸t triÓn vµ më réng quy m« chuång tr¹i theo tõng giai ®o¹n vÒ sau. - V¨n phßng vµ cÇu c©n cÇn bè trÝ vµo n¬i thuËn tiÖn ®Ó sao cho tÊt c¶ xe cé ra vµo ®Òu ph¶i qua chç nµy. - C¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ cÇn ®−îc thiÐt kÕ cÈn thËn, phï hîp víi t×nh h×nh an ninh cña tõng ®Þa ph−¬ng. < 9 Vị trí xây dựng chuồng trại (1) 1. Có đủ nước chất lượng tốt không? Cần có 300 - 600 lít nước/bò/ngày 2. Nền đất có làm chuồng trại được không? 3. Hướng và tốc độ gió tự nhiên? (cần biết để định hướng chuồng và tính tốc độ thông gió tự nhiên). 4. Thế đất và hướng mặt trời? (cần biết để làm mái che và trồng cây bóng mát) 5. Khả năng tiếp cận giao thông 10 Vị trí xây dựng chuồng trại (2) 6. Lợi dụng địa hình? Không làm ngược lại. Việc đào dắp san lấp rất tốn kém. Phải lợi dụng độ dốc làm đường rãnh thoát nước. 7. Điều kiện thời tiết phổ biến: nhiệt độ tối đa-tối thiểu, lượng mưa, độ ẩm? 8. Có đủ diện tích đất trồng cỏ không? 9. Có đủ diện tích đất để mở rộng quy mô không? 10. Những vấn đề môi trường liên quan đến quản lý chất thải 11. Những quy định của địa phương và an ninh? < 11 - MËt ®é nu«i • MËt ®é nu«i th−êng ®−îc tÝnh b»ng diÖn tÝch chuång b×nh qu©n cho mçi con. • Cã ¶nh h−ëng ®Õn søc s¶n xuÊt vµ søc khoÎ cña gia sóc còng nh− hiÖu qu¶ ch¨n nu«i nãi chung. • MËt ®é nu«i cã ¶nh h−ëng lín ®Õn tiÓu khÝ hËu chuång nu«i v× ¶nh h−ëng ®Õn ®é Èm, mïi vµ bôi trong chuång. • ThiÕt kÕ mËt ®é nu«i ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn khÝ hËu, ®é lín cña gia sóc. • Theo tiªu chuÈn cña n−íc ngoµi diÖn tÝch chuång nu«i cho 1 ®¬n vÞ bß (500kg) dao ®éng trong ph¹m vi 9-25m2. Mét sè yªu cÇu kü thuËt chuång nu«i - Th«ng giã: + Mét hÖ th«ng th«ng giã tèt sÏ: – Lo¹i trõ bôi, khÝ ®éc vµ mïi h«i thèi khái chuång. – Cung cÊp ®ñ kh«ng khÝ s¹ch trong chuång. – §iÒu hoµ ®−îc nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ chuång nu«i. + NÕu thiÕt kÕ tèt th× chuång mét tÇng th−êng chØ cÇn th«ng giã tù nhiªn lµ ®ñ. + Nh÷ng c uång x©y kÝn vµ cã trÇn thÊp th× th−êng ph¶i cã hÖ thèng qu¹t th«ng giã. - ¸nh s¸ng: • KÕt cÊu t−êng vµ m¸i kÕt hîp víi −íng chuång ph¶i ®¶m b¶o ã ®ñ ¸n s¸ng tù nhiªn trong chuång. • ChÕ ®é ¸nh s¸ng trong chuång phï hîp sÏ ¶nh h−ëng tèt tíi m«i tr−êng vÖ sinh thó y vµ trao ®æi chÊt cña gia sóc. • §Ó ®¶m b¶o ®ñ ¸nh s¸ng trong chuång cÇn chó ý ®Õn kho¶ng ®Êt trèng tr−íc chuång vµ c¸c c©y bãng m¸t quanh chuång. • Kho¶ng c¸ch gi÷a chuång víi d·y chuång (nhµ) bªn ph¶i b»ng 1,5-2 lÇn chiÒu cao cña chuång. • Nh÷ng chuång quay ra h−íng ®«ng-nam, tr−íc mÆt chuång kh«ng cã nhµ cöa hay c©y cèi cao rËm che khuÊt sÏ nhËn ®−îc nhiÒu ¸nh s¸ng cã lîi nhÊt. < 12 Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 49 313 Kiểu chuồng hai dãy đối đầu 14 Kiểu chuồng hai dãy 15 KiÓu chuång hai d·y (Israel) 16 KiÓu chuång hai d·y (Israel) 17 KiÓu chuång hai d·y (Tuyªn Quang) 18 KiÓu chuång hai d·y (Tuyªn Quang) Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 50 419 KiÓu chuång hai d·y (Thanh Ho¸) 20 Kiểu chuồng một dãy 21 KiÓu chuång một d·y (L©m §ång) 22 KiÓu chuång nhiÖt ®íi home 23 24 H−íng chuång • CÇn bè trÝ h−íng chuång phï hîp ®Ó tr¸nh m−a t¹t, giã lïa, ®¶m b¶o che n¾ng, tho¸ng m¸t vµ tho¸t n−íc tèt. • Ph¶i tuú theo ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, ®Þa thÕ mµ chän h−íng chuång sao cho høng ®−îc giã m¸t vµ che ®−îc giã l¹nh mïa ®«ng (®Æc biÖt ®èi víi chuång bª con). • Th«ng th−êng nªn ®Ó chuång më (kh«ng t−êng) vÒ phÝa nam hoÆc ®«ng nam ®Ó ®¶m b¶o cã ¸nh s¸ng vµ th«ng tho¸ng tèt. < Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 51 525 NÒn chuång • DiÖn tÝch nÒn chuång (chç ®øng) ph¶i theo ®óng tiªu chuÈn cho tõng lo¹i bß (4-8 m2/con). • NÒn chuång ph¶i cao h¬n mÆt ®Êt bªn ngoµi kho¶ng 40-50cm ®Ó n−íc m−a kh«ng thÓ trµn vµo chuång. • NÒn chuång cã thÓ ®−îc l¸t b»ng g¹ch hoÆc l¸ng bª t«ng. MÆt nÒn chuång kh«ng gå ghÒ, nh−ng còng kh«ng tr¬n tr−ît, cã ®é dèc hîp lý (1-3%), thoai tho¶i vÒ r·nh tho¸t n−íc ®Ó b¶o ®¶m tho¸t n−íc dÔ dµng khi déi röa. • Chç bß ®øng vµ n»m nghØ tèt nhÊt lµ tr¶i nÒn b»ng th¶m cao su hay c¸t ®Ó cho bß ®−îc tho¶i m¸i. 26< 27 T−êng chuång • T−êng chuång ®Ó tr¸nh m−a h¾t vµ ng¨n tr©u bß. • T−êng cã ¶nh h−ëng lín ®Õn tiÓu khÝ hËu chuång nu«i. • B×nh th−êng t−êng nªn më h−íng ®«ng-nam ®Ó høng giã m¸t vµ che t©y-b¾c ®Ó ch¾n giã l¹nh (®Æc biÖt n¬i bß ®Î vµ nu«i bª). • §èi víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu cña miÒn Nam, cã thÓ kh«ng cÇn x©y t−êng xung quanh chuång. • T−êng cã thÓ x©y b»ng g¹ch, ®¸, b»ng tÊm bª-t«ng (cã cét trô), b»ng gç hay mét sè vËt liÖu kh¸c tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ. • BÒ mÆt t−êng ph¶i ®¶m b¶o dÔ dµng quÐt röa tiªu ®éc khi cÇn thiÕt. • MÆt trong cña t−êng nªn quÐt v«i tr¾ng, võa ®¶m b¶o vÖ sinh võa t¹o ra bÒ mÆt ph¶n chiÕu ¸nh s¸ng trong chuång tèt. < 28 M¸i chuång • M¸i chuång che m−a n¾ng vµ ®iÒu hoµ tiÓu khÝ hËu xung quanh c¬ thÓ gia sóc. • §é cao cña m¸i cÇn ph¶i tÝnh to¸n sao cho kh«ng bÞ m−a h¾t vµ giã l¹nh thæi vµo. • M¸i che cã thÓ lîp ngãi hay tranh ®Ó gi÷ m¸t. M¸i t«n hay fibroxim¨ng rÊt nãng. • §èi víi nh÷ng chuång lín, khÈu ®é m¸i réng th× cã thÓ ph¶i dïng m¸i t«n, nh−ng cÇn lµm m¸i cao vµ tho¸ng. Các kiểu mái chuồng 29 Ảnh hưởng của vật liệu làm mái đến hiệu quả chống nóng Vật liệu dẫn nhiệt cao 80 oC 760 50 oC 535 30 oC 420 Nhiệt độ dưới mái Bức xạ dưới mái (Kcal/m2/h) Gỗ, tranh, treTôn, nhôm Chất dẻo Vật liệu dẫn nhiệt kém Vật liệu dẫn nhiệt kém + phủ nylon 30 M¸ng ¨n - CÇn ph¶i cã m¸ng ¨n trong chuång vµ c¶ ngoµi s©n. -M¸ng ¨n x©y b»ng g¹ch l¸ng bª t«ng. - C¸c gãc cña m¸ng ¨n ph¶i l−în trßn vµ tr¬n nh½n. - §¸y m¸ng cã lç tho¸t n−íc ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc röa m¸ng. - Thµnh m¸ng phÝa trong (phÝa bß ¨n) b¾t buéc ph¶i thÊp h¬n thµnh m¸ng ngoµi. Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 52 631 32 Lối cung cấp thức ăn Lối cấp TA Khu vực nghỉ ngơi Nền bê-tông • Trong ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i quy m« lín cã c¬ giíi ho¸ ph©n ph¸t thøc ¨n th× cã thÓ kh«ng cÇn lµm m¸ng ¨n. • Thøc ¨n ®−îc cung cÊp däc theo lèi ®i phÝa tr−íc mçi d·y chuång trªn d¶i nÒn cao h¬n mÆt nÒn chuång (th−êng r¶i b¨ng th¶m nhùa) vµ cã gê cao phÝa trong ®Ó ng¨n thøc ¨n r¬i vµo trong chç ®øng cña con vËt < 33 34 M¸ng uèng < 35 S©n, ®−êng, r∙nh • CÇn cã s©n ch¬i vµ hµng rµo ®Ó bß cã thÓ vËn ®éng tù do. S©n l¸t b»ng g¹ch hoÆc ®æ bª t«ng. Cã thÓ trång c©y bãng m¸t trong khu vùc s©n ch¬i. Trong s©n ch¬i còng bè trÝ m¸ng ¨n vµ m¸ng uèng. • Cã ®−êng ®i cho ¨n trong chuång, ®−îc bè trÝ tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn chuång tr¹i (vÞ trÝ, kiÓu chuång...), ph−¬ng thøc ch¨n nu«i, ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn thøc ¨n. • Cã r·nh tho¸t n−íc, ph©n, n−íc tiÓu vµ bÓ chøa, ®−îc bè trÝ phÝa sau chuång. NÕu cã ®iÒu kiÖn, tèt nhÊt lµ x©y bÓ biogas ®Ó s¶n xuÊt khÝ mªtan cho ®un nÊu, kÕt hîp tiÖt trïng, n©ng cao chÊt l−îng ph©n vµ vÖ sinh m«i tr−êng. < 36 Róng chuồng • Trong chuång cÇn cã hÖ thèng rãng ®Ó ph©n chia vÞ trÝ vµ giíi h¹n ph¹m vi ®i l¹i cña mçi con bß. • Rãng cã thÓ lµm b»ng s¾t, gç hay tre. • ChiÒu cao cña rãng ng¨n giøa 2 « th−êng kho¶ng 80-100cm, chiÒu dµi b»ng 2/3 chç n»m. • Ngoµi rãng ng¨n « cÇn cã rãng ng¨n phÝa tr−íc ngang tÇm vai ®Ó bß kh«ng b−íc vµo m¸ng ¨n hay m¸ng uèng. • C¸c rãng ph¶i h¬i trßn c¹nh ®Ó tr¸nh cho con vËt bÞ x©y x¸t. Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 53 737 Róng chuồng < 38 Rãng thó y • Hệ thèng rãng can thiÖp thó y cÇn thiÕt cho qu¶n lý gia sóc khi cÇn phèi gièng, thiÕn, c¾t mãng, ®iÒu trÞ bÖnh tËt vµ can thiÖp s¶n khoa. • HÖ thèng nµy th−êng ®−îc lµm kÕt hîp thµnh mét phÇn cña hÖ thèng b·i qu©y ®Ó dån vµ cè ®Þnh bß 39 Rãng cè ®Þnh bß ë n«ng hé home < 40 41 HÖ thèng qu©y dån bß 42 Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 54 843 44 CÇu xuÊt nhËp bß ¤ dån bß Khu bß chê Rãng cè ®Þnh bß Lèi dÉn < 45 HÖ THèNG LμM M¸T CHO BÒ < 46 Sinh nhiệt ở bò sữa ở các mức sản xuất khác nhau * Duy trì (bò cạn sữa) 14 Mcal/ngày * Duy trì + 10 Kg sữa 19 Mcal/ngày * Duy trì + 20 Kg sữa 24 Mcal/ngày * Duy trì + 30 Kg sữa 28 Mcal/ngày * Duy trì + 40 Kg sữa 33 Mcal/ngày * Duy trì + 50 Kg sữa 38 Mcal/ngày 47 Phương thức thải nhiệt của bò • Bức xạ nhiệt - phụ thuộc chủ yếu vào chênh lệch nhiệt độ và diện tích tiếp xúc • Dẫn nhiệt - phụ thuộc chênh lệch nhiệt độ và diện tích tiếp xúc • Đối lưu - phụ thuộc tốc độ gió, chênh lệch nhiệt độ và diện tích tiếp xúc • Bốc hơi nước - phụ thuộc độ ẩm không khí và diện tích tiếp xúc. 48 Các phương pháp làm giảm stress nhiệt cho bò • Ngăn bức xạ mặt trời ( Slide 21 ) - Lán và mái che mát - Cây bóng mát • Làm mát trực tiếp (cơ thể gia súc) - Làm mát bằng quạt - Phun nước làm mát bò - Phun nước kết hợp quạt thông gió • Làm mát gián tiếp (môi trường) - Làm mát chuồng nuôi bằng cách tạo sương mù - Máy điều hoà nhiệt độ không khí chuồng nuôi Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 55 949 Ngăn bức xạ trực tiếp của mặt trời 50 Lán và mái che mát 51 Mái che di động 52 Mái che khu vực cho ăn 53 Mái che khu vực máng uống 54 Mái che khu vực nghỉ nơi và cho ăn Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 56 10 55 Mái che khu vực nghỉ ngơi của bò 56 57 Cây bóng mát 58 59 Làm mát bằng quạt 60@ Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 57 11 61 62 63 64 @@ 65 Phun nước làm mát bò 66 Phun nước kết hợp quạt thông gió Phun nước trực tiếp lên cơ thể bò và dùng quạt thông gió để làm bốc hơi nước từ da bò (thường dùng áp lực thấp) Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 58 12 67 Hệ thống làm mát bằng phun nước kết hợp quạt thông gió • Nước bốc hơi từ bề mặt của cơ thể bò (Để chuyển 1 g nước thành hơi cần 0,56 Kcal). • Hệ thống làm mát này có hiệu quả cao trong cả điều kiện khí hậu khô cũng như ẩm. (Quạt làm lưu thông nhiều không khí xung quanh cơ thể bò). 68 Nguyên tắc làm mát bằng phun nước kết hợp thông gió 1. Một chu kỳ làm mát 95 phút) gồm 30 giây phun nước, sau đó là 4,5 phút quạt thông gió. 2. Một giai đoạn 30-45 phút làm mát (6-9 chu kỳ/giai đoạn) có thể giúp bò duy trì thân nhiêt bình thường ( > 39 0 C) trong 2-3 giờ. 3. 6 đến 10 “giai đoạn làm mát ” với 30 - 45 phút một trong 2-3 giờ/ngày là cần thiết để giúp bò cao sản giữ được thân nhiệt bình thường trong mùa hè. 69 So sánh hiệu quả của việc làm mát bò bằng phun nước hay kết hợp phun nước với quạt thông gió ở vùng cận nhiệt đới Sources: Igono et al. 1975 . Misouri USA Igono et al. 1976. Misouri USA Kết hợp Phun nước + thông gió+ Phun nước ĐC (mái che) Mái che +Phun nước Sữa vắt sáng (Kg) 12.3 12.6 12.8 13.7 Sữa vắt chiều (Kg) 11.0 11.4 10.5 11.6 CỘNG 23.3 24.0 23.3 25.3 CHÊNH LỆCH +0.7 +2.0 ĐC (mái che) Mái che + Phun nước + thông gió 70 VỊ TRÍ CÓ THỂ LÀM MÁT BẰNG VÒI PHUN NƯỚC VÀ QUẠT THÔNG GIÓ A) Khu vực bò chờ vào vắt sữa (làm mát bắt buộc) hay B) Dọc theo lối cung cấp thức ăn (bò làm mát tuỳ thích khi chúng đến ăn thức ăn) 71 Khu vực bò chờ vào vắt sữa • Vị trí thích hợp DT: ít nhất 2 m2/bò mái che cao Có hệ thống thoát nước • Trang thiết bị •Hạn chế: Tăng lao động Di chuyển của bò Khó khăn với bò cạn sữa Phải làm khô bầu vú khi vắt sữa 72 Trang thiết bị • Tạo ra nhựng giọt nước lớn để làm ướt đẫm bò tận da • Nước phải bốc hơi trước lần phu tiếp theo • Quạt thổi không khí chứa nước bốc hơi. Vòi phun • Công suất vòi: 500 lít/h. • Góc quay (360° hay 180 °) • Độ cao của vòi trên:2,2 m từ mặt nền. • Khoảng cách giữa các vòi cùng hàng : 1,5 m. • Khoảng cách hàng: 2 m. • Áp suất nước tối thiểu: 3 atm. • Đường kính: 24-28 inch • Tốc độ gió: > 2,5 m/s. • Tính đến tốc độ gió tự nhiên Quạt @ Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 59 13 73 74 Dọc theo lối cung cấp thức ăn • Vị trí thích hợp Nền bê-tông Hệ thông thoát nước • Trang thiết bị Lối cấp TA Khu vực nghỉ ngơi Nền bê-tông 75 Trang thiết bị Vòi phun • Lắp cao cách lưng bò 1,5m • Công suất vòi : 120 lít/h. • Góc quay: 180°. • Khoảng cách giữa các vòi trong hàng: 1,5 m • Áp suất nước tối thiểu: 3 atm. Quạt • Đường kính: 20-24 inch. • Khoảng cách 2 quạt: 6m. • Tốc độ gió tối thiểu 2.5 m/S. • Tính đến cả tốc độ gió tự nhiên . Thức ăn Nền bê-tông 76 Khởi động hệ thống làm mát bằng vòi phun nước và quạt dọc lối cấp thức ăn Hệ thống này chỉ được khởi động khi bò lại gần chỗ cung cấp thức ăn : - Khi thức ăn mới được cung cấp. - Sau khi vắt sữa . - Sau khi làm mát trong khu vực chờ vắt sữa. 77 78 Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 60 14 79 Làm mát chuồng nuôi bằng cách tạo sương mù -Dùng áp lực cao phun nước thành sương mù - 1 g nước bốc hơi lấy đi 0,56 Kcal 80 • Nhiệt độ môi trường •Độ ẩm không khí: Mức độ làm lạnh không khí tỷ lệ nghịch với độ ẩm bên ngoài. Làm mát bằng cách bốc hơi nước có hiệu quả nhất trong điều kiện khí hậu khô. • Tốc độ thông khí: Để không khí mát không bị di chuyển đi mất, cần có các tấm rèm nylon để che kín chuồng • Địa hình và loại chuồng • Áp suất ống nước •Đường kính và đặc điểm của vòi phun nước Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm mát bằng sương mù/áp suất cao 81 • Khó áp dụng trong điều kiện có gió. • Kém hiệu quả đối với chuồng thông thoáng (mất không khí mát). • Làm ẩm ướt vật liệu trong chuồng • Gây bệnh đường hô hấp • Tăng độ ẩm xung quanh bò có thể làm cản trở bốc hơi toả nhiệt của bò Nhược điểm của việc làm mát bằng sương mù 82 Kết hợp phun nước tạo sương mù và quạt để tăng bốc hơi nước xung quanh bò 83 84 N ăn g su ất sữ a (k g/ ng ) 20 25 30 35 40 45 50 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Tháng vắt sữa Bò được làm mát Bò đối chứng Đường cong cho sữa của bò được làm mát và bò đối chứng Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 61 15 85 Ảnh hưởng của làm mát “trực tiếp” (phun nước lên cơ thể bò) và làm mát “gián tiếp” (tạo sương mù ) lên thân nhiệt của bò- Source: Bray et al. 1990 Florida USA. Tạo mù Phun nước Số bò 211 203 Nhiệt độ tối đa ở trực tràng ( C)O 39.5 39.0 Nhịp thở (lần/phút) 87 72 < 86 87 88 • Phương thức nuôi nhốt • Phương thức chăn thả • Kết hợp nuôi nhốt với chăn thả home CÁC PHƯƠNG THỨC QUẢN LÝ TRÂU BÒ 89 Ph−¬ng thøc nu«i nhèt • Cè ®Þnh trong chuång b»ng d©y xÝch kho¸ vßng cæ. • Cung cÊp thøc ¨n tinh, b· bia, cñ qu¶ t¹i m¸ng ¨n cè ®Þnh (th−êng vµo thêi gian v¾t s÷a) • Thøc ¨n th« xanh (mïa hÌ thu) vµ thøc ¨n ñ xanh (mïa ®«ng xu©n) ®−îc ph©n phèi t¹i chuång. • Cá kh« th−êng cho ¨n t¹i chuång vµo ban ®ªm. • N−íc ®−îc uèng tù do t¹i m¸ng dµnh riªng cho tõng con. • Cho bß t¾m n¾ng vµ vËn ®éng tù do s©n vËn ®éng c¹nh chuång kho¶ng 3 giê/ngµy. 90 Nuôi nhốt ưu điểm : • giảm thiểu cỏ thừa • bò không dẫm chân lên thức ăn • giảm thiểu lây ngoại kí sinh trùngnhược điểm : • đòi hỏi phải vận chuyển cỏ và cơ khí hoá việc cắt cỏ • không có phân lưu lại trên đồng cỏ • phân hàng ngày thải ra trên nền chuồng Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 62 16 91 92 Ph−¬ng thøc ch¨n th¶ - Ph©n nhãm ®µn bß vµ ch¨n th¶ ngoµi ®ång cá lµ chÝnh. - Bß vÒ chuång vµo c¸c thêi gian nhÊt ®Þnh. - Bæ sung thøc ¨n tinh vµ th« (nÕu cÇn) t¹i chuång vµo thêi gian v¾t s÷a - N−íc uèng cung cÊp tù do ë chuång vµ ngoµi ®ång cá. - Cã c©y hay l¸n che m¸t cho bß nghØ ng¬i khi trêi n¾ng 93 94 95 96 KÕt hîp ch¨n th¶ vµ nu«i nhèt - KÕt hîp trong ngµy: + Bß ®−îc gÆm cá ngoµi ®ång cá tõ s¸ng ®Õn tr−a + Khi vÒ chuång mçi con ®−îc nhèt/cè ®Þnh riªng + Buæi chiÒu sau khi ¨n thøc ¨n tinh bß ®−îc bæ sung thªm cá t−¬i, thøc ¨n ñ xanh hoÆc cá kh«, r¬m kh« t¹i chuång - KÕt hîp theo mïa: + Mïa hÌ-thu nu«i theo ph−¬ng thøc ch¨n th¶ tù do lu©n phiªn + Mïa ®«ng-xu©n bß ®−îc chuyÓn vµo nu«i nhèt vµ bæ sung thøc ¨n t¹i chuång. home Lớp Học Phần VNUA - Khoa Chăn nuôi- Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam https://sites.google.com/site/lophocphanvnuak60/ 63