Bài giảng Kỹ năng quản lý - Chương 3: Nguyên tắc và phương pháp quản lý

2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý Chương 3: NGUYÊN TẮC VÀ PHƯƠNG PHÁP QUẢN LÝ  Nội dung chính:  Nguyên tắc quản lý  Phương pháp quản lý 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý I. Nguyên tắc quản lý  1. Khái niệm:  Nguyên tắc quản lý là những quy tắc, tư tưởng chỉ đạo, là tiêu chuẩn hành vi bắt buộc chủ thể và đối tượng phải tuân thủ trong quá trình quản lý. 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý 2. Vai trò của nguyên tắc  Hướng dẫn và định hướng cho hoạt động quản lý  Bảo đảm tính thống nhất, hiệu lực trong quản lý 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý 3. Đặc điểm của nguyên tắc quản lý  Tính khách quan  Tính bắt buộc tuân thủ  Tính ổn định tương đối 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý 4. Yêu cầu đối với nguyên tắc quản lý  Phản ánh được các yêu cầu của quy luật khách quan;  Phù hợp với mục tiêu chung của tổ chức, kết hợp hài hòa lợi ích của các thành phần trong tổ chức;  Phản ánh được tính chất của mối quan hệ quản lý trong tổ chức;  Tạo thành một hệ thống nguyên tắc thống nhất. 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý 5. Nội dung các nguyên tắc quản lý  Nguyên tắc mục tiêu  Nguyên tắc thu hút sự tham gia của tập thể  Nguyên tắc kết hợp các lợi ích  Nguyên tắc hiệu quả  Nguyên tắc thích ứng linh hoạt  Nguyên tắc phối hợp hoạt động của các bên có liên quan đến quản lý. 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý Nguyên tắc mục tiêu  Cơ sở của nguyên tắc:  - Mục tiêu là một trong những yếu tố quan trọng cấu thành tổ chức  - Các tổ chức muốn tồn tại, phát triển phải xác định được và đạt được mục tiêu 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Nội dung:  - Mục tiêu là điểm đích tổ chức hướng tới trong suốt quá trình hoạt động  - Xác định mục tiêu phải dựa trên nhu cầu của xã hội đối với tổ chức; nguồn lực của tổ chức  - Mục tiêu phải đảm bảo tính khả thi và hiệu quả 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Nguyên tắc mục tiêu là nguyên tắc cơ bản đầu tiên vừa định hướng vừa chi phối các nguyên tắc khác.  Nhà quản lý phải hướng nỗ lực các cá nhân, các bộ phận để hoàn thành mục tiêu. 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý Nguyên tắc thu hút sự tham gia của tập thể  Mục đích:  - Thống nhất chỉ huy  - Phát huy sức mạnh tập thể 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Phát huy sức mạnh tập thể bằng cách nào?  - Quan tâm và thỏa mãn nhu cầu của nhân viên  - Tạo môi trường làm việc dân chủ, cởi mở, năng động 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý Nguyên tắc kết hợp các lợi ích  Nhà quản lý phải kết hợp các lợi ích:  - Lợi ích cá nhân, tập thể và tổ chức  - Lợi ích trước mắt và lâu dài  Mục đích:  - Đảm bảo tổ chức hoạt động đồng bộ, thống nhất;  - Hạn chế mâu thuẫn cục bộ 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý II. Các phương pháp quản lý  1. Khái niệm:  Phương pháp quản lý là cách thức điều hành của chủ thể quản lý đối với đối tượng quản lý nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình để đạt được mục tiêu của tổ chức một cách tốt nhất. 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý 2. Các yêu cầu đối với phương pháp quản lý  PPQL phải đa dạng và thích hợp  PPQL phải có tính khả thi, đem lại hiệu quả cao  PPQL được sử dụng phải mềm dẻo, linh hoạt, sáng tạo  PPQL phù hợp với pháp luật hiện hành. 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Có nhiều phương pháp quản lý:  - Phương pháp giáo dục, thuyết phục  - Phương pháp kinh tế  - Phương pháp hành chính  - Phương pháp hiện thực hóa  - Phương pháp quản lý theo mục tiêu  - Phương pháp quản lý chất lượng toàn bộ 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý Phương pháp giáo dục, thuyết phục  Khái niệm:  PP giáo dục, thuyết phục là cách thức tác động vào nhận thức của con người trong tổ chức nhằm nâng cao tính tự giác, tinh thần trách nhiệm và khả năng làm việc của họ trong việc thực hiện nhiệm vụ. 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Cách thức sử dụng:  - Giáo dục, vận động, giải thích về mục tiêu tổ chức  - Giáo dục tính tổ chức, kỷ luật, sự hòa đồng và bảo vệ lẫn nhau  - Xóa bỏ luồng tư tưởng và thói quen tâm lý xấu gây hại cho tổ chức  - Vạch rõ các khó khăn trở ngại mà tổ chức gặp phải 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý Các hình thức giáo dục, thuyết phục:  - Truyền thông (báo chí, phát thanh truyền hình) mít ting, hội họp  - Sinh hoạt trong tổ chức (công đoàn, thanh niên)  - Vận động, giáo dục đặc biệt  - Nêu gương tốt 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Ưu điểm:  - Tăng tính tự giác của đối tượng quản lý  - Tăng tính nhân văn  - Tác dụng lâu dài  - Tăng tính trách nhiệm  - Không khí làm việc nhẹ nhàng, không căng thẳng  - Tạo mối quan hệ hài hòa giữa chủ thể và đối tượng quản lý 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Hạn chế:  - Tác động chậm  - Yêu cầu cao đối với nhà quản lý 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Xây dựng và mô tả một tình huống quản lý trong tổ chức. Rút ra bài học quản lý từ tình huống đã xây dựng. 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý Phương pháp kinh tế  Khái niệm:  PP kinh tế là cách thức tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý thông qua lợi ích kinh tế để cho đối tượng quản lý lựa chọn phương án hành động có hiệu quả nhất trong phạm vi hoạt động. 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Nội dung:  - Sử dụng các định mức kinh tế, đòn bẩy kinh tế, khuyến khích các cá nhân, bộ phận tham gia vào qua trình hoạt động của tổ chức  - Xác lập cơ chế trách nhiệm thông qua việc thực hiện chế độ thưởng – phạt. 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Ưu điểm:  - Khuyến khích cá nhân phát huy tính chủ động, sáng tạo;  - Tác động tức thì, nhanh và có hiệu quả cao  Hạn chế:  - Mọi người trong tổ chức mâu thuẫn về lợi ích  - Áp dụng nhiều làm con người dần lệ thuộc vào các giá trị vật chât 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý Phương pháp hành chính  Khái niệm:  PP HC là cách thức tác động trực tiếp của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý thông qua việc ra mệnh lệnh hành chính dứt khoát và bắt buộc thực hiện. 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Cơ sở phương pháp là nguyên tắc tập trung dân chủ, cụ thể là sự phục tùng của cấp dưới đối với cấp trên  Nội dung:  - Sử dụng mệnh lệnh, chỉ thị  - Thông qua quy chế, nội quy 2010 Nguyên tắc và phương pháp quản lý  Ưu điểm:  - Có tác dụng nhanh, hiệu lực tức thì  - Đảm bảo tính kỷ luật, trật tự cho tổ chức  Nhược điểm:  - Giảm tính tự giác và sự sáng tạo của đối tượng quản lý