Biến đổi albumin/máu trong bệnh nhiễm dengue cấp ở người lớn

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Nội Khoa I 173 BIẾN ĐỔI ALBUMIN/MÁU TRONG BỆNH NHIỄM DENGUE CẤP Ở NGƯỜI LỚN Nguyễn Văn Hảo* TÓM TẮT Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả sự biến đổi albumin/máu qua các giai đoạn tiến triển của bệnh nhiễm Dengue cấp và khảo sát mối tương quan giữa nồng độ albumin/máu với tình trạng tăng tính thấm thành mạch, rối loạn đông máu và mức độ tổn thương cơ quan. Đối tượng-Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang tiền cứu những bệnh nhân ≥ 15 tuổi nhập Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trong khoảng thời gian từ 9/2008 đến 9/2010 được chẩn đoán nhễm Dengue cấp theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới 1997. Kết quả: 530 bệnh nhân được đưa vào nghiên cứu. Nồng độ albumin/máu bắt đầu giảm nhẹ ở giai đoạn sớm của bệnh (N1-3), thấp nhất ở giai đoạn tái hấp thu (N7-10), trở về bình thường sau 4 tuần xuất viện. Ở giai đoạn N1-3, trị số albumin/máu của nhóm sốt xuất huyết Dengue thấp hơn nhóm sốt Dengue (p = 0,129). Ở các giai đoạn N4-6 và N7-10 giá trị albumin máu khác nhau trong các thể bệnh (sốc Dengue<sốt xuất huyết Dengue<sốt Dengue) (p<0,001). Biến đổi albumin/máu có mối tương quan rõ rệt với biến đổi số lượng tiểu cầu, prothombin time, activated partial thromboplastin time, fibrinogen, AST, ALT (hệ số tương quan Spearman). Kết luận: Tình trang thoát huyết tương có thể xảy ra trong bệnh nhiễm Dengue nặng cũng như bệnh nhẹ, khởi phát sớm hơn và kéo dài lâu hơn được hiểu trước đây. Các bác sỹ lâm sàng có thể dựa vào sự thay đổi albumin/máu để nhận biết sớm và theo dõi diễn biến của tình trạng tăng tính thấm thành mạch trong bệnh nhiễm Dengue cấp. Từ khóa: Sốt Dengue, sốt xuất huyết Dengue, sốc Dengue, albumin/máu ABSTRACT THE CHANGES OF BLOOD ALBUMIN LEVEL IN ADULT ACUTE DENGUE INFECTION Nguyen Van Hao* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17-Supplement of No 1-2013: 173 - 180 Objectives: To describe changes of blood albumin level during process of acute Dengue infection and to study relationships of blood albumin level with severity of disease (plasma leakage, coagulopathy, liver injury). Method: A prospective cross sectional research was conducted on patients more than 15 years old admitted to the Hospital for Tropical Diseases from September 2008 to September 2010 with diagnosis of acute Dengue infection according to 1997 WHO criteria. Results: 530 patients were conducted. Blood albumin level slightly decreased in early phase of disease (D1- 3). It was lowest in D7-10, and returned normal level after 4 weeks. In D1-3, albumin level in Dengue hemorrhagic fever was lower than in Dengue fever (p=0.0129). In D4-6 and D7-10 albumin level was different in various clinical pictures (Dengue shock<Dengue hemorrhagic fever<Dengue fever) (p<0.001). Changes of albumin level had relationships to those of platelet count, prothombin time, activated partial thromboplastin time, fibrinogen level, liver transaminases (AST, ALT) (Spearman relative coefficience). Conclusion: Plasma leakage may occur in severe Dengue infection or mild one. It may onset earlier and * Bộ Môn Nhiễm-Đại Học Y Dược TPHCM Tác giả liên lạc: ThS BS Nguyễn Văn Hảo ĐT: 0913857025 Email: haodiep61@gmail.com Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013 Chuyên Đề Nội Khoa 174 more persistently than before thought. The physicians may base on changes of blood albumin level to recognize and follow process of permeability in acute Dengue infection. Key words: Dengue fever, Dengue hemorrhagic fever, Dengue shock, blood albumin level ĐẶT VẤN ĐỀ Hiện nay các nghiên cứu về sự khởi phát và diễn biến của hiện tượng thoát huyết tương trong bệnh nhiễm Dengue cấp còn rất hạn chế, chủ yếu do những khó khăn về kỹ thuật trong việc đo lường trực tiếp hiện tượng siêu lọc mao mạch và xác định tình trạng tăng tính thấm thành mạch. Người ta thường cho rằng hiện tượng thoát huyết tương xảy ra đột ngột ngay sau khi bệnh nhân hết sốt, vào giai đoạn nặng của bệnh (từ ngày thứ 4 của bệnh). Nhưng thực ra đó là thời điểm mà hiện tượng thoát mạch trở nên rõ rệt trên lâm sàng, người bệnh có xu hướng giảm thể tích máu và dẫn tới tình trạng rối loạn huyết động nặng hay nhẹ tùy thuộc vào các cơ chế điều hòa sự cân bằng dịch kẻ với dịch trong lòng mạch. Thực tế lâm sàng, bệnh cảnh sốc Dengue do thoát huyết tương nặng tương đối ít gặp. Nhiều bệnh nhân có bằng chứng rõ ràng của hiện tượng thoát huyết tương nhưng không có biểu hiện trụy mạch, xuất phát từ thực tế này hổ trợ ý tưởng về một tiến trình thoát dịch tương đối chậm, hằng định cho phép đủ thời gian để hoạt hóa cơ chế điều hòa nội môi, hơn là một quá trình thoát dịch ồ ạt, chỉ những bệnh nhân có tình trạng thoát dịch vượt quá khả năng điều hòa thì tình trạng trụy mạch xảy ra. Để góp phần làm sáng tỏ thêm bản chất của hiện tượng thoát huyết tương trong tiến trình bệnh nhiễm Dengue cấp, chúng tôi tập trung nghiên cứu về sự biến đổi albumin/máu qua các giai đoạn tiến triển của bệnh với mục đích đánh giá mối tương quan giữa nồng độ albumin/máu với tình trạng tăng tính thấm thành mạch, rối loạn đông máu và mức độ tổn thương cơ quan. ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu Những bệnh nhân 15 tuổi nhập Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Tp Hồ Chí Minh, có biểu hiện lâm sàng nghi ngờ SXH-D, vào các Khoa Cấp cứu hồi sức tích cực chống độc người lớn (CCHSTCCĐ NL), Nhiễm C và Nhiễm D. Tiêu chuẩn loại trừ Những trường hợp bệnh nhân có tiền sử bệnh gan, thận hoặc bệnh lý đại tràng mạn gây mất hoặc giảm sản xuất albumin Cỡ mẫu nghiên cứu Được tính theo công thức N=Z2(1-/2).p.(1-p)/d2 Với: Z: giá trị lấy từ phân phối chuẩn, : mức ý nghĩa = 0,05  Z(1-/2) = 1,96 p: tỷ lệ bệnh nhân có biến đổi albumin/máu/tổng số bệnh nhân sốt Dengue/SXH-D. Do tỷ lệ này chưa rõ nên lấy giá trị 0,5, d: sai số cho phép, N: cỡ mẫu * Với p=0,05 và d=0,05  N = 385 Phương pháp nghiên cứu Mô tả, tiền cứu. Trong 24 giờ đầu, Bác sỹ nghiên cứu tại các Khoa sẽ thu thập thông tin chi tiết theo một mẫu thu thập dữ liệu định sẵn về các yếu tố dân số học, biểu hiện lâm sàng và các kết quả xét nghiệm cận lâm sàng của bệnh, chẩn đoán và phân độ nặng theo tiêu chuẩn phân độ của TCYTTG 1997. Sau khi ra viện khoảng 1 tháng, tất cả bệnh nhân đều được mời tái khám. Phương pháp thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng Làm công thức máu toàn bộ mỗi ngày. Thường xuyên đo DTHC tại giường theo nhu cầu điều trị. X quang phổi và siêu âm bụng trong tiến trình bệnh để đánh giá tình trạng tích tụ dịch ở các khoang tự nhiên. Định lượng albumin/máu, vào các giai đoạn tiến triển của bệnh: giai đoạn sốt, giai đoạn nặng, và giai đoạn hồi phục. Thực hiện các xét nghiệm đo lường chức năng đông máu huyết tương (prothombin Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Nội Khoa I 175 time (PT), activated partial thromboplastin time (APTT), fibrinogen) theo từng giai đoạn bệnh trong 200 bệnh nhân, hoặc bất kỳ bệnh nhân nào có chỉ định. Thực hiện tất cả các xét nghiệm khi bệnh nhân tái khám. Để chẩn đoán xác định nhiễm Dengue cấp, tất cả bệnh nhân được làm xét nghiệm MAC- ELISA. Nếu nhập viện trong 5 ngày đầu của bệnh, bệnh nhân được làm xét nghiệm tìm kháng nguyên NS1 trong máu. Độ nặng của tình trạng thoát huyết tương (sốc hoặc không sốc) được phân độ theo hướng dẫn của TCYTTG 1997(8) như sau: Nhóm bệnh nhân không sốc, chúng tôi chia ra làm 2 nhóm nhỏ: - Sốt Dengue: bệnh nhân không có biểu hiện thoát huyết tương trên lâm sàng, DTHC không tăng và/hoặc không có bất kỳ biểu hiện thoát huyết tương trên hình ảnh siêu âm (dày thành túi mật, tràn dịch màng phổi, tràn dịch màng bụng). - Sốt xuất huyết Dengue (SXH-D): tiêu chuẩn bệnh nhân bao gồm trong nhóm thoát mạch không sốc (SXH-D) phải có biểu hiện cô đặc máu với DTHC khi vào nghiên cứu  20% khi so với trị số DTHC lúc mới mắc bệnh, hoặc có biểu hiện tích tụ dịch trên X quang phổi hoặc siêu âm. Nhóm bệnh nhân sốc Dengue: khi bệnh nhân có biểu hiện tụt huyết áp (huyết áp tâm thu <90 mmHg) hoặc huyết áp kẹp (hiệu số huyết áp tối đa và huyết áp tối thiểu  20 mmHg), mạch nhanh >90 lần/phút với các dấu hiệu giảm tưới máu ngoại vi như kéo dài thời gian đổ đầy mao mạch (>2 giây), chi mát. Ngoài ra, những bệnh nhân này không có biểu hiện xuất huyết nặng và được hồi sức dịch truyền theo quyết định xử trí của bác sỹ điều trị. Để tiện theo dõi và đánh giá sự thay đổi của các biến số, chúng tôi chia diễn biến bệnh theo 4 giai đoạn: giai đoạn sốt từ ngày thứ I đến ngày thứ 3 của bệnh (N1-3), giai đoạn nặng từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 6 của bệnh (N4-6), giai đoạn tái hấp thu dịch từ ngày thứ 7 đến ngày thứ 10 của bệnh (N7-10) và giai đoạn hồi phục 1 tháng sau khi xuất viện (lúc bệnh nhân trở lại tái khám). Phân tích thống kê Dữ kiện về đặc điểm lâm sàng và kết quả cận lâm sàng được so sánh giữa các nhóm bệnh nhân khác nhau, bằng cách sử dụng phép kiểm 2 hoặc Fisher’s đối với các biến số định tính và phép kiểm Mann-Whitney hoặc t’s student đối với các biến liên tục. Áp dụng phương pháp Spearman để đánh giá mối tương quan giữa các biến số liên tục được thực hiện cùng thời điểm. Thực hiện tất cả tính toán bằng phần mềm SPSS phiên bản 14.0 (SPSS, Inc., Chicago, IL). KẾT QUẢ Trong thời gian từ tháng 9 năm 2008 tới tháng 9 năm 2010, 577 bệnh nhân được đưa vào nghiên cứu, bao gồm 219 bệnh nhân ở khoa CCHSTCCĐ người lớn và 358 bệnh nhân từ các khoa bệnh nhẹ. Chẩn đoán xác định nhiễm Dengue cấp trong 530 bệnh nhân (87%) và 47 bệnh nhân được xếp loại sốt do nguyên nhân khác. Trong số 530 bệnh nhân nhiễm Dengue cấp, 55 (9%) lúc đầu nhập viện ở một trại bệnh nhẹ, sau đó được chuyển xuống khoa CCHSTCCĐ người lớn vì bệnh trở nặng. Có 6 bệnh nhân SXH-D tử vong, một bệnh nhân không sốc và 5 bệnh nhân có sốc, tất cả bệnh nhân chết trong bệnh cảnh suy gan cấp, và các biến chứng xuất huyết nặng, hôn mê, suy thận và toan chuyển hóa mất bù mặc dù được hồi sức tích cực. Các bệnh nhân khác hồi phục hoàn toàn và có 226 bệnh nhân trở lại tái khám sau 1 tháng ra viện. Trong số 112 bệnh nhân sốc SXH-D có biểu hiện xuất huyết niêm mạc hơn 70%. Tuy nhiên, trong số 55 bệnh nhân SXH-D có biểu hiện xuất huyết nặng, có 40 bệnh nhân (73%) không có sốc. Trong số này, có một bệnh nhân có biểu hiện xuất huyết nội sọ (CT scan não), 26 bệnh nhân cần truyền máu và các chế phẩm của máu (19 bệnh nhân cần truyền hồng cầu và 7 trường hợp cần huyết tương đông lạnh và hoặc kết tủa lạnh, tiểu cầu). Có 13 trường hợp cần Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013 Chuyên Đề Nội Khoa 176 nhét meche mũi để cầm máu. Giảm tiểu cầu (số lượng tiểu cầu (SLTC) <100 x 109/L) 514 bệnh nhân (95%). Giá trị tối thiểu của SLTC tương tự nhau ở 2 nhóm bệnh nhân sốc (17,9-46 x 109/L) và nhóm xuất huyết nặng không sốc (21,2-83 x 109/L) và thấp hơn giá trị tối thiểu ở những bệnh nhân không sốc hoặc không xuất huyết nặng (33,9-113 x 199/L) (P < 0,001, phép kiểm Mann- Whitney). Trong số 160 bệnh nhân SXH-D được thực hiện xét nghiệm đông máu có gia tăng đáng kể APTT, giảm fibrinogen/máu, và PT vẫn còn trong giới hạn bình thường. Mô tả tóm tắt Giai đoạn N1-3 có 160 ca bệnh nhiễm Dengue cấp, có 71 ca được làm xét nghiệm albumin máu (45 ca sốt Dengue, 25 ca SXH-D, 1 ca sốc Dengue). Giai đoạn N4-6 có 511 ca bệnh nhiễm Dengue cấp, có 458 ca được làm xét nghiệm albumin máu (206 ca sốt Dengue, 182 ca SXH-D, 70 ca sốc Dengue). Giai đoạn N7-10 có 509 ca bệnh nhiễm Dengue cấp, có 388 ca được làm xét nghiệm albumin máu (152 ca sốt Dengue, 159 ca SXH-D, 77 ca sốc Dengue). Giai đoạn tái khám có 226 ca bệnh tái khám, có 164 ca được làm xét nghiệm albumin máu (63ca sốt Dengue, 63 ca SXH-D, 38 ca sốc Dengue). Biến đổi albumin máu theo giai đoạn bệnh Ngày bệnh Tái khám7-104-61-3 A lb u m in m á u ( g /L ) 60 55 50 45 40 35 30 25 20 Sốc Dengue (n = 92) Sốt xuất huyết Dengue (n = 213) Sốt Dengue (n = 225) leakageSeverity Biểu đồ 1. Diễn biến của sự thay đổi albumin/máu theo tiến trình bệnh Nồng độ albumin/máu bắt đầu giảm nhẹ ở giai đoạn sớm của bệnh (N1-3), thấp nhất ở giai đoạn tái hấp thu (N7-10), trở về trị số bình thường sau 4 tuần xuất viện Mối tương quan của albumin máu với độ nặng của thoát huyết tương Trị số albumin/máu trung bình của nhóm SXH-D thấp hơn nhóm sốt Dengue, sự khác biệt này không có ý nghĩa thống kê (p = 0,129). Bảng 1a. So sánh trị số albumin máu của các thể bệnh (tương ứng với độ nặng của thoát huyết tương) ở giai đoạn N1-3 Độ nặng thoát huyết tương n Trung bình albumin (g/L) Độ lệch chuẩn Giá trị p Sốt Dengue 45 39,6 4,8 0,129 SXH-D 25 37,7 5,2 Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013 Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Nội Khoa I 177 Bảng 1b. So sánh trị số albumin máu của các thể bệnh (tương ứng với độ nặng của thoát huyết tương) ở giai đoạn N4-6 Độ nặng thoát huyết tương n Trung bình albumin (g/L) Độ lệch chuẩn Giá trị p Sốt Dengue 206 38,1 4,6 0,0001 SXH-D 182 35,4 4,6 Sốc Dengue 70 32,9 4,7 0,0001 SXH-D 182 35,4 4,6 Trong giai đoạn N4 – 6 của bệnh, albumin/máu trong nhóm sốc Dengue < SXH- D < sốt Dengue. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,001). Bảng 1c. So sánh trị số albumin máu của các thể bệnh (tương ứng với độ nặng của thoát huyết tương) ở giai đoạn N7-10 Độ nặng thoát huyết tương n Trung bình albumin (g/L) Độ lệch chuẩn Giá trị p Sốt Dengue 152 37,3 3,9 0,0001 SXH-D 159 34,9 4,5 Sốc Dengue 77 31,9 4,5 0,0001 SXH-D 159 34,9 4,5 Ở giai đoạn N7 -10 của bệnh, trị số albumin/máu ở nhóm sốc Dengue< SXH-D< sốt Dengue, sự khác biệt giá trị albumin/máu giữa các nhóm có ý nghĩa thống kê (p < 0,001). Bảng 1d. So sánh trị số albumin máu của các thể bệnh (tương ứng với độ nặng của thoát huyết tương) ở giai đoạn tái khám Độ nặng thoát huyết tương n Trung bình albumin (g/L) Độ lệch chuẩn Giá trị p Sốt Dengue 63 42,0 5,7 0,851 SXH-D 63 41,8 4,6 Sốc Dengue 38 42,4 4,0 0,538 SXH-D 63 41,8 4,6 Ở giai đoạn theo dõi khi tái khám, trị số albumin trung bình ở 3 nhóm bệnh nhân khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p >0,05). Bảng 2a. So sánh trị số albumin trong bệnh cảnh sốt Dengue ở các giai đoạn bệnh khác nhau n Trung bình albumin (g/L) Độ lệch chuẩn Giá trị p N1-3 9 40,8 4,2 0,256 Tái khám 9 43,5 6,7 N4-6 57 38,1 4,5 0,000 Tái khám 57 41,9 5,8 n Trung bình albumin (g/L) Độ lệch chuẩn Giá trị p N7-10 50 37,4 3,8 0,000 Tái khám 50 41,9 5,3 N1-3 41 40 4,7 0,018 N4-6 41 38,4 5 N4-6 140 38,2 4,5 0,033 N7-10 140 37,5 4 Sự khác biệt trị số albumin/máu trong bệnh cảnh sốt Dengue ở các giai N4-6, N7-10 khi so với giai đoạn tái khám (p< 0,001; t’s student test). Có sự khác biệt giá trị albumin/máu giữa 2 thời điểm N1-3 so với N4-6, và giữa N4-6 với N7-10 (p<0,05; t test) Bảng 2b. So sánh trị số albumin trong bệnh cảnh SXH-D ở các giai đoạn bệnh khác nhau n Trung bình albumin (g/L) Độ lệch chuẩn Giá trị p N1-3 5 36,7 3,2 0,020 Tái khám 5 42,1 2,1 N4-6 50 34,6 3,8 0,0001 Tái khám 50 42,1 4,5 N7-10 53 34,2 4,1 0,0001 Tái khám 53 42,0 4,5 N1-3 22 37,7 5,4 0,056 N4-6 22 35,3 4,4 N4-6 134 35,3 4,5 0,984 N7-10 134 35,3 4,5 Sự khác biệt trị số albumin/máu trong bệnh cảnh SXH-D ở các giai đoạn N1-3, N4-6, N7-10 khi so với giai đoạn tái khám có ý nghĩa thống kê (p<0,05; t’s student test). Ở giai đoạn tái khám trị số albumin/máu có khuynh hướng gia tăng trở về giá trị bình thường. Bảng 2c. So sánh trị số albumin trong bệnh cảnh sốc Dengue ở các giai đoạn bệnh khác nhau n Trung bình albumin (g/L) Độ lệch chuẩn Giá trị p N4-6 27 34,1 4,5 0,0001 Tái khám 27 42,8 4,3 N7-10 35 32,8 4,9 0,0001 Tái khám 35 42,3 4,1 N4-6 57 33,5 4,4 0,329 N7-10 57 32,9 4,2 Sự khác biệt trị số albumin/máu trong bệnh cảnh sốc Dengue ở các giai đoạn N4-6, N7-10 khi Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013 Chuyên Đề Nội Khoa 178 so với giai đoạn tái khám có ý nghĩa thống kê. Ở giai đoạn tái khám, trị số albumin/máu trở về giá trị bình thường. Mối tương quan của biến đổi albumin máu với các biến đổi sinh học khác- hệ số tương quan Spearman TC PT APTT Fib AST ALT alb 0,41 -0,29 -0,29 0,43 -0,26 -0,28 p <0,001 0,001 0,001 <0,001 <0,001 <0,001 n 484 119 118 118 482 482 Alb: albumin máu; TC: số lượng tiểu cầu; PT: prothombin time; APTT: activated partial thromboplastin time; Fib: fibrinogen; AST: aspartate aminotransferase, ALT: alanine aminotransferase Biến đổi albumin/máu có mối tương quan rõ rệt với biến đổi số lượng tiểu cầu, prothombin time, APTT, fibrinogen, AST, ALT. BÀN LUẬN Diễn biến của tình trạng giảm albumin/máu trong tiến trình bệnh SXH-D Nhìn chung qua nghiên cứu này, chúng tôi nhận thấy nồng độ albumin/máu bắt đầu giảm ở giai đoạn sớm của bệnh (N1-3), giảm nhiều nhất ở giai đoạn N7-10 của bệnh và có xu hướng trở về bình thường sau 2- 4 tuần. Mức độ giảm albumin trong giai đoạn nặng (N4-6) ít hơn giai đoạn N7-10, đặc biệt đối với nhóm bệnh nhân sốc Dengue. Kết quả từ nghiên cứu này cho thấy ở giai đoạn khởi phát bệnh (N1-3), nồng độ albumin bắt đầu giảm ở tất cả các nhóm bệnh nhân, nhóm bệnh nhân sau này được chẩn đoán là SXH-D giảm albumin máu nhiều hơn so với nhóm bệnh nhân được chẩn đoán là sốt Dengue. Do hầu như tất cả bệnh nhân trong giai đoạn này không được truyền dịch nên biến đổi albumin máu là một biến số độc lập, liên quan với tình trạng thoát huyết tương. Khi so sánh giữa 2 nhóm bệnh nhân sốt Dengue và SXH-D chúng tôi nhận thấy trị số albumin máu ở nhóm SXH-D thấp hơn nhóm sốt Dengue, tuy nhiên sự khác biệt này không có ý nghĩa thống kê. Trong giai đoạn nặng của bệnh N4-6, trị số albumin máu ở các nhóm bệnh nhân khác nhau rõ rệt, albumin/máu thấp nhất trong nhóm sốc Dengue kế đó là trị số albumin của nhóm SXH- D, và trị số albumin của nhóm sốt Dengue cao hơn 2 nhóm bệnh nhân kia. Sự khác biệt giá trị trung bình của albumin máu giữa các nhóm bệnh nhân có ý nghĩa thống kê. Điều này phù hợp với giả thuyết ban đầu của chúng tôi là biến đổi albumin máu có tương quan với độ nặng của tình trạng thoát huyết tương. Trong giai đoạn hồi phục (N7-10), albumin máu giảm thấp hơn ở tất cả các nhóm bệnh nhân khi so sánh với trị số albumin máu ở giai đoạn trước. Trong nhóm bệnh nhân sốc Dengue, sự khác biệt về albumin máu rõ rệt nhất với giá trị p <0,001. Nếu chúng ta xét giảm albumin máu tương quan tỷ lệ thuận với mức độ thoát huyết tương thì điều này có vẻ nghịch lý vì ở giai đoạn này bệnh nhân có xu hướng cải thiện lâm sàng, ổn định huyết động chứng tỏ hiện tượng thoát mạch đã giảm hoặc ngưng tiến triển trong khi albumin máu lại giảm. Chỉ có một lý do duy nhất để giải thích hiện tượng này là thể tích tuần hoàn tăng trong khi albumin máu không tăng tương ứng. Sự hấp thu albumin máu không tương ứng với sự hấp thu các thành phần nước và các chất điện giải. Mặt khác, ở các bệnh nhân sốc Dengue còn tiếp nhận một lượng lớn dung dịch tinh thể hoặc dung dịch keo ở 1-2 ngày trước, những loại dịch này qua cơ chế trao đổi qua màng nội mô mạch máu, cũng có một lượng lớn thoát ra ngoài lòng mạch và được tái hấp thu trở lại ở giai đoạn này sẽ góp phần làm tăng thể tích tuần hoàn và pha loãng thêm nồng độ albumin máu. Kết quả của nghiên cứu này cho thấy trong giai đoạn tái khám sau 2-4 tuần ra viện, hầu như giá trị albumin máu trở về bình thường ở tất cả