Chuyên đề Hoàn thiện công tác hạch toán nguyên vật liệu với việc tăng cường hiệu quả sử dụng nguyên vật liệu tại Công ty cơ khí ô tô 1-5
Nền kinh tế thị trường đã và đang mang lại những cơ hội và thách thức lớn cho các doanh nghiệp, đồng thời mang lại những lợi ích cho người tiêu dùng, đó là sản phẩm đẹp, mẫu mã đẹp chất lượng cao, giá thành phù hợp. Với nhiều loại hình sản xuất và với nhiều hình thức sở hữu, các doanh nghiệp muốn tồn tại được thì phải tìm phương hướng sản xuất kinh doanh phù hợp để sản phẩm của mình có thể cạnh tranh được và đáp ứng nhu cầu thị trường. Chính vì vậy, đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh. Để làm được điều đó thì các doanh nghiệp phải sử dụng nhiều công cụ quản lý khác nhau, trong đó hạch toán đóng vai trò rất quan trọng để quản lý hoạt động kinh doanh sản xuất, kiểm tra, giám sát việc sử dụng tài sản nhằm đảm bảo sản xuất được tiến hành liên tục, quản lí và sử dụng tài sản, nhằm đảm bảo sản xuất được tiến hành liên tục, quản lý và sử dụng một cách tốt nhất các yếu tố chi phí để đạt được hiệu quả trong sản xuất kinh doanh đồng thời phục vụ cho các nhà quản lý kinh tế, từ đó đưa ra các kế hoạch, dự án và kiểm tra việc thực hiện kế hoạch, quyết định nên sản xuất sản phẩm gì, bằng nguyên vật liệu nào? mua ở đâu và xác định hiệu quả kinh tế của từng thời kỳ. Vì vậy các doanh nghiệp cần xây dựng quy trình hạch toán một cách khoa học, hợp lý, trong đó hạch toán nguyên vật liệu là rất quan trọng. Và đối với các doanh nghiệp sản xuất, thì hạch toán nguyên vật liệu là rất quan trọng bởi các lý do sau: Thứ nhất, nguyên vật liệu là yếu tố đầu vào của qúa trình sản xuất, nó quyết định chất lượng sản phẩm đầu ra. Thứ hai, chi phí nguyên vật liệu chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá thành sản xuất, vì thế nó mang tính trọng yếu. Mỗi sự biến động về chi phí nguyên vật liệu làm ảnh hưởng đến sự biến động của giá thành sản phẩm. Vì thế sử dụng tiết kiệm nguyên vật liệu là rất quan trọng. Thứ ba, nguyên vật liệu trong các doanh nghiệp hết sức đa dạng, nhiều chủng loại do đó yêu cầu phải có điều kiện bảo quản thật tốt và thận trọng. Việc bảo quản tốt sẽ là một trong những yếu tố quan trọng quyết định thành công của công tác quản lý sản xuất kinh doanh. Trong mấy năm gần đây, hạch toán nguyên vật liệu ở các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh đã có những bước tiến rõ rệt. Tuy nhiên do trình độ quản lý và phát triển sản xuất kinh doanh còn nhiều hạn chế thể hiện ở nhiều mặt, nhất là chế độ kế toán tài chính chưa phù hợp với quy mô và đặc điểm sản xuất của đơn vị. Cũng giống như các doanh nghiệp khác để hoà nhập với nền kinh tế thị trường, công ty cơ khí ô tô 1 -5 luôn chú trọng công tác hạch toán sử dụng nguyên vật liệu cho phù hợp và coi đó như một công cụ quản lý không thể thiếu được để quản lý vật tư nói riêng và quản lý sản xuất nói chung. Từ thực tiễn nền kinh tế thị trường, trước việc đổi mới quản lý kinh tế, việc lập định mức đúng đắn nhu cầu sử dụng nguyên vật liệu cho sản xuất, giảm mức tiêu hao vật liệu, duy trì và bảo quản tốt các loại vật tư là việc làm quan trọng không chỉ đối với các doanh nghiệp sản xuất nói chung mà còn đối với công ty cơ khí ô tô 1-5 nói riêng. Vì vậy, việc tăng cường cải tiến công tác quản lý vật tư phải đi liền với việc cải tiến và hoàn thiện công tác hạch toán với việc tăng cường hiệu quả sử dụng các loài tài sản trong đó hạch toán và quản lý nguyên vật liệu đóng vai trò hết sức quan trọng. Với ý nghĩa như vậy của nguyên vật liệu đối với các doanh nghiệp sản xuất, và qua một thời gian thực tập tìm hiểu công tác hạch toán kế toán tại Công ty cơ khí ô tô 1-5, em đã nghiên cứu đề tài "Hoàn thiện công tác hạch toán nguyên vật liệu với việc tăng cường hiệu quả sử dụng nguyên vật liệu tại Công ty cơ khí ô tô 1-5" làm chuyên đề thực tập cuối khoá. Cấu trúc chuyên đề gồm 3 chương: Chương I: Những vấn đề lí luận cơ bản về hạch toán nguyên vật liệu tại các doanh nghiệp sản xuất Chương II: Thực trạng công tác hạch toán nguyên vật liệu tại Công ty cơ khí ô tô 1-5 . Chương III: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác hạch toán nguyên vật liệu với việc tăng cường hiệu quả sử dụng nguyên vật liệu tại Công ty cơ khí ô tô 1-5 .
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Chuyên đề Hoàn thiện công tác hạch toán nguyên vật liệu với việc tăng cường hiệu quả sử dụng nguyên vật liệu tại Công ty cơ khí ô tô 1-5, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lời nói đầu
Nền kinh tế thị trường đã và đang mang lại những cơ hội và thách thức lớn cho các doanh nghiệp, đồng thời mang lại những lợi ích cho người tiêu dùng, đó là sản phẩm đẹp, mẫu mã đẹp chất lượng cao, giá thành phù hợp. Với nhiều loại hình sản xuất và với nhiều hình thức sở hữu, các doanh nghiệp muốn tồn tại được thì phải tìm phương hướng sản xuất kinh doanh phù hợp để sản phẩm của mình có thể cạnh tranh được và đáp ứng nhu cầu thị trường. Chính vì vậy, đòi hỏi các doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh. Để làm được điều đó thì các doanh nghiệp phải sử dụng nhiều công cụ quản lý khác nhau, trong đó hạch toán đóng vai trò rất quan trọng để quản lý hoạt động kinh doanh sản xuất, kiểm tra, giám sát việc sử dụng tài sản nhằm đảm bảo sản xuất được tiến hành liên tục, quản lí và sử dụng tài sản, nhằm đảm bảo sản xuất được tiến hành liên tục, quản lý và sử dụng một cách tốt nhất các yếu tố chi phí để đạt được hiệu quả trong sản xuất kinh doanh đồng thời phục vụ cho các nhà quản lý kinh tế, từ đó đưa ra các kế hoạch, dự án và kiểm tra việc thực hiện kế hoạch, quyết định nên sản xuất sản phẩm gì, bằng nguyên vật liệu nào? mua ở đâu và xác định hiệu quả kinh tế của từng thời kỳ. Vì vậy các doanh nghiệp cần xây dựng quy trình hạch toán một cách khoa học, hợp lý, trong đó hạch toán nguyên vật liệu là rất quan trọng.
Và đối với các doanh nghiệp sản xuất, thì hạch toán nguyên vật liệu là rất quan trọng bởi các lý do sau:
Thứ nhất, nguyên vật liệu là yếu tố đầu vào của qúa trình sản xuất, nó quyết định chất lượng sản phẩm đầu ra.
Thứ hai, chi phí nguyên vật liệu chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá thành sản xuất, vì thế nó mang tính trọng yếu. Mỗi sự biến động về chi phí nguyên vật liệu làm ảnh hưởng đến sự biến động của giá thành sản phẩm. Vì thế sử dụng tiết kiệm nguyên vật liệu là rất quan trọng.
Thứ ba, nguyên vật liệu trong các doanh nghiệp hết sức đa dạng, nhiều chủng loại do đó yêu cầu phải có điều kiện bảo quản thật tốt và thận trọng. Việc bảo quản tốt sẽ là một trong những yếu tố quan trọng quyết định thành công của công tác quản lý sản xuất kinh doanh.
Trong mấy năm gần đây, hạch toán nguyên vật liệu ở các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh đã có những bước tiến rõ rệt. Tuy nhiên do trình độ quản lý và phát triển sản xuất kinh doanh còn nhiều hạn chế thể hiện ở nhiều mặt, nhất là chế độ kế toán tài chính chưa phù hợp với quy mô và đặc điểm sản xuất của đơn vị.
Cũng giống như các doanh nghiệp khác để hoà nhập với nền kinh tế thị trường, công ty cơ khí ô tô 1 -5 luôn chú trọng công tác hạch toán sử dụng nguyên vật liệu cho phù hợp và coi đó như một công cụ quản lý không thể thiếu được để quản lý vật tư nói riêng và quản lý sản xuất nói chung. Từ thực tiễn nền kinh tế thị trường, trước việc đổi mới quản lý kinh tế, việc lập định mức đúng đắn nhu cầu sử dụng nguyên vật liệu cho sản xuất, giảm mức tiêu hao vật liệu, duy trì và bảo quản tốt các loại vật tư là việc làm quan trọng không chỉ đối với các doanh nghiệp sản xuất nói chung mà còn đối với công ty cơ khí ô tô 1-5 nói riêng. Vì vậy, việc tăng cường cải tiến công tác quản lý vật tư phải đi liền với việc cải tiến và hoàn thiện công tác hạch toán với việc tăng cường hiệu quả sử dụng các loài tài sản trong đó hạch toán và quản lý nguyên vật liệu đóng vai trò hết sức quan trọng.
Với ý nghĩa như vậy của nguyên vật liệu đối với các doanh nghiệp sản xuất, và qua một thời gian thực tập tìm hiểu công tác hạch toán kế toán tại Công ty cơ khí ô tô 1-5, em đã nghiên cứu đề tài "Hoàn thiện công tác hạch toán nguyên vật liệu với việc tăng cường hiệu quả sử dụng nguyên vật liệu tại Công ty cơ khí ô tô 1-5" làm chuyên đề thực tập cuối khoá.
Cấu trúc chuyên đề gồm 3 chương:
Chương I: Những vấn đề lí luận cơ bản về hạch toán nguyên vật liệu tại các doanh nghiệp sản xuất
Chương II: Thực trạng công tác hạch toán nguyên vật liệu tại Công ty cơ khí ô tô 1-5 .
Chương III: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác hạch toán nguyên vật liệu với việc tăng cường hiệu quả sử dụng nguyên vật liệu tại Công ty cơ khí ô tô 1-5 .
Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu víi viÖc t¨ng cêng hiÖu qu¶ sö dông nguyªn vËt liÖu t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
I. Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ nguyªn vËt liÖu vµ sù cÇn thiÕt ph¶i h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm
Nguyªn vËt liÖu lµ nh÷ng ®èi tîng lao ®éng ®îc thÓ hiÖn díi d¹ng vËt ho¸, chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt díi t¸c ®éng cña søc lao ®éng chóng bÞ tiªu hao toµn bé hoÆc thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o ra h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm vµ toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu ®îc chuyÓn hÕt mét lÇn vµo chi phÝ kinh doanh trong kú.
Nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chiÕm tû träng lín träng tæng chi phÝ s¶n xuÊt do ®ã nã quyÕt ®Þnh chÊt lîng cña c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Çu vµo cã tèt th× ®Çu ra míi ®¶m b¶o, ®ã lµ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra míi cã chÊt lîng cao.
Nguyªn vËt liÖu tån t¹i díi nhiÒu h×nh th¸i vËt chÊt kh¸c nhau, cã thÓ ë thÓ r¾n nh s¾t,thÐp, ë thÓ láng nh dÇu, x¨ng, s¬n ë d¹ng bét nh c¸t, v«i… tuú tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt.
Nguyªn vËt liÖu cã thÓ tån t¹i ë c¸c d¹ng nh:
- Nguyªn vËt liÖu ë d¹ng ban ®Çu, cha chÞu t¸c ®éng cña bÊt kú quy tr×nh s¶n xuÊt nµo.
- Nguyªn vËt liÖu ë c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt kh¸c: nguyªn vËt liÖu lµ s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm ®Î tiÕp tôc ®a vµo s¶n xuÊt, chÕ t¹o thµnh thùc thÓ cña s¶n phÈm.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®· t¹o ra nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu tõ kh©u tÝnh gi¸, ®Õn h¹ch to¸n chi tiÕt, h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu vµ sö dông qu¶n lý tèt nguyªn vËt liÖu.
2. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu:
Do nguyªn vËt liÖu sö dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã rÊt nhiÒu lo¹i nhiÒu thø cã vai trß c«ng dông kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu th× míi tæ chøc tèt viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu kh¸c nhau tuú theo yªu cÇu qu¶n lý ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp:
* Theo vai trß vµ t¸c dông cña nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Theo ®Æc trng nµy, th× nguyªn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®îc ph©n ra thµnh:
- Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu sau qu¸ tr×nh gia c«ng chÕ biÕn sÏ thµnh thùc thÓ vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n phÈm. Ngoµi ra, cßn cã c¶ b¸n thµnh phÈm mua ngoµi ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn.
- Nguyªn vËt liÖu phô: Lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu cã t¸c dông phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc sö dông kÕt hîp nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó hoµn thiÖn n©ng cao tÝnh n¨ng, chÊt lîng s¶n phÈm, thay ®æi mµu s¾c, h×nh d¸ng, mïi vÞ, hoÆc dïng ®Ó b¶o qu¶n hoÆc ®Ó sö dông ®Ó theo dâi b¶o ®¶m cho c«ng cô lao ®éng b×nh thêng hoÆc dïng ®Ó phôc vô cho nhu cÇu kü thuËt, nhu cÇu qu¶n lý.
- Nhiªn liÖu lµ nh÷ng thø dïng ®Ó cung cÊp nhiÖt lîng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh than, cñi, x¨ng dÇu…
- Phô tïng thay thÕ: Lµ c¸c lo¹i vËt t ®îc sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p, x©y dùng c¬ b¶n.
VËt liÖu kh¸c: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu ®Æc trng cña tõng doanh nghiÖp hoÆc phÕ liÖu thu håi . H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu theo c¸ch ph©n lo¹i trªn ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¶n ¸nh tæng qu¸t vÒ mÆt gi¸ trÞ ®èi víi mçi lo¹i nguyªn vËt liÖu.
Ngoµi ra cßn cã c¸ch ph©n lo¹i kh¸c:
* Ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh:
- VËt liÖu mua ngoµi: Lµ nh÷ng vËt liÖu sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh ®îc doanh nghiÖp mua ngoµi thÞ trêng.
- VL s¶n xuÊt: Lµ nh÷ng VL do doanh nghiÖp tù chÕ biÕn hay thuª ngoµi chÕ biÕn
- VËt liÖu nhËn vèn gãp liªn doanh.
- VËt liÖu ®îc biÕu tÆng, cÊp ph¸t.
* Ph©n lo¹i theo quan hÖ së h÷u:
- VËt liÖu tù cã: Bao gåm tÊt c¶ nh÷ng vËt liÖu thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp
- VËt liÖu nhËn gia c«ng chÕ biÕn cho bªn ngoµi
- VËt liÖu nhËn gi÷ hé.
3. Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu:
Do nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè quan träng trong tæng sè gi¸ thµnh s¶n phÈm; cã vÞ trÝ quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Doanh nghiÖp cÇn tiÕn hµnh tèt viÖc qu¶n lý, b¶o qu¶n vµ h¹ch to¸n c¸c qóa tr×nh thu mua, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, sö dông vµ dù tr÷ nguyªn vËt liÖu; Do ®ã ®Æt ra yªu cÇu ®èi víi qu¶n lý vµ sö dông nguyªn vËt liÖu:
- Doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin chi tiÕt vµ tæng hîp cña tõng thø nguyªn vËt liÖu c¶ vÒ sè lîng lÉn chÊt lîng.
- Ph¶i qu¶n lý nguyªn vËt liÖu xuÊt kho cho s¶n xuÊt kinh doanh theo ®èi tîng sö dông hay c¸c kho¶n chi phÝ.
- Doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh vÒ lËp “Sæ danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu”, thñ tôc lËp vµ lu©n chuyÓn ®óng chøng tõ, më c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt theo chÕ ®é quy ®Þnh.
- Doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng, hoÆc khan hiÕm ¶nh hëng ®Õn t×nh tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh.
- Doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm tra, kiÓm kª, ®èi chiÕu nguyªn vËt liÖu, quy tr¸ch nhiÖm vËt chÊt trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông nguyªn vËt liÖu trong tõng ph©n xëng, phßng ban trong toµn doanh nghiÖp.
Nh vËy, nÕu qu¶n lý tèt nguyªn vËt liÖu t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy viÖc cung cÊp kÞp thêi, ng¨n ngõa hiÖn tîng h háng, mÊt m¸t gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguyªn vËt liÖu.
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trªn ®· dÆt ra nhiÖm vô h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
4. NhiÖm vô h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt:
§Ó cung cÊp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c th«ng tin cho c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu, h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ph¶i ®¶m b¶o c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau:
- Ghi chÐp tÝnh to¸n, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, trung thùc kÞp thêi sè lîng, chÊt lîng, gi¸ mua thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho.
- TËp hîp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi sè lîng, gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho, kiÓm tra t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu
- Ph©n bæ hîp lý gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu sö dông vµo c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
- TÝnh to¸nvµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån kho, ph¸t hiÖn kÞp thêi nguyªn vËt liÖu thõa, thiÕu, kÐm phÈm chÊt, ø ®äng ®Ó doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra.
II. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu- NVL:
TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ mét c«ng t¸c quan träng trong viÖc tæ chøc h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ dïng tiÒn ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña chóng. Trong c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ.
Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu lµ lo¹i gi¸ ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c chøng tõ hîp lÖ chøng minh c¸c kho¶n chi hîp ph¸p cña doanh nghiÖp ®Ó t¹o ra nguyªn vËt liÖu.
C¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ thùc tÕ bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. C¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× gi¸ thùc tÕ kh«ng bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng.
1. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp trong kú:
Gi¸ thùc tÕ cña VL nhËp kho ®îc x¸c ®Þnh tuú thuéc vµo tõng nguån nhËp:
- VËt liÖu mua ngoµi: Gi¸ thùc tÕ gåm gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n, c¸c kho¶n thuÕ(nÕu cã), chi phÝ thu mua vËn chuyÓn, lu kho, lu b·i.... trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ nh: gi¶m gi¸, chiÕt khÊu(nÕu ®îc ngêi b¸n chÊp nhËn).
- VËt liÖu chÕ biÕn xong nhËp kho: Gi¸ thùc tÕ bao gåm chi phÝ tù chÕ biÕn, chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn( nÕu thuª ngoµi gia c«ng).
- §èi víi NVL nhËn gãp vèn liªn doanh: Gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ trÞ NVL ®îc c¸c bªn tham gia gãp vèn tho¶ thuËn céng (+) c¸c chi phÝ tiÕp nhËn (nÕu cã).
- Nguyªn vËt liÖu ®îc tÆng thëng: Gi¸ thùc tÕ tÝnh theo gi¸ thÞ trêng t¬ng ®¬ng céng (+) c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiÕp nhËn.
- PhÕ liÖu thu håi tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp: Gi¸ thùc tÕ ®îc tÝnh theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ hoÆc gi¸ thÞ trêng.
2. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt trong k×.
ViÖc lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é cña kÕ to¸n trong doanh nghiÖp.
C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho thêng dïng lµ:
2.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n:
Gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt kho
=
Gi¸ b×nh qu©n 1 ®¬n vÞ NVL
x
Lîng NL xuÊt kho
Trong ®ã:
- Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷:
Gi¸ b×nh qu©n 1 ®¬n vÞ NVL
=
Gi¸ trÞn NVL tån ®Çu kú+ gi¸ trÞ NVL nhËp trong kú
Sè lîng NVL(tån ®Çu kú+ sè lîng nhËp trong kú)
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu nhng sè lÇn nhËp, xuÊt cña mçi danh ®iÓm nhiÒu:
¦u ®iÓm: Gi¶m nhÑ viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu
Nhîc ®iÓm: c«ng viÖc tÝnh gi¸ NVL vµo cuèi kú h¹ch to¸n nªn ¶nh hëng ®Õ tiÕn ®é cña c¸c kh©u kÕ to¸n; ®ång thêi ph¶i tÝnh cho tõng lo¹i NVL.
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ b×nh qu©n cña tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu sau mçi lÇn nhËp:
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp
=
Gi¸ trÞ thùc tÕ NVL (tån tríc khi nhËp+ nhËp vµo lÇn nµy
Lîng thùc tÕ VL(tån tríc khi nhËp+ nhËp vµo lÇn nµy)
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu vµ sè lÇn nhËp nguyªn vËt liÖu mçi lo¹i Ýt.
¦u ®iÓm: Theo dâi thêng xuyªn, kÞp thêi, chÝnh x¸c.
Nhîc ®iÓm: Khèi lîng c«ng viÖc tÝnh to¸n nhiÒu.
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cuèi kú tríc:
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tríc
=
Gi¸ thùc tÕ VL tån ®Çu kú(hoÆc cuèi kú tríc)
Lîng VL tån ®Çu kú ( hoÆc cuèi kú tríc)
- Ph¬ng ph¸p nµy cã:
¦u ®iÓm: §¬n gi¶n, gi¶m nhÑ khèi lîng tÝnh to¸n.
Nhîc: Kh«ng chÝnh x¸c nÕu gi¸ c¶ NVL trªn thÞ trêng cã sù biÕn ®éng.
Ph¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu cã gi¸ thÞ trêng æn ®Þnh.
2.2. Ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc (FIFO)
Theo ph¬ng ph¸p nµy NVL ®îc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho trªn c¬ së gi¶ ®Þnh lµ l« NVL nµo nhËp tríc sÏ ®îc xuÊt tríc. V× vËy, lîng NVL xuÊt kho thuéc lÇn nhËp nµo th× tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp ®ã.
¦u ®iÓm: kÕ to¸n cã thÓ tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho kÞp thêi
Nhîc ®iÓm: H¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng lo¹i, tõng kho mÊt thêi gian c«ng søc, chi phÝ kinh doanh kh«ng ph¶n ¸nh kÞp thêi theo gi¸ thÞ trêng NVL.
Ph¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp nhá, chñng lo¹i NVL Ýt, sè lîng nhËp, xuÊt NVL Ýt, gi¸ c¶ thÞ trêng æn ®Þnh...
2.3. Ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc (LIFO)
Theo ph¬ng ph¸p nµy, NVL ®îc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho gi¶ ®Þnh lµ l« NVL nµo nhËp vµo kho sau sÏ ®îc dïng tríc. V× vËy, viÖc tÝnh gi¸ xuÊt cña NVL ®îc lµm ngîc l¹i víi ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc.
¦u ®iÓm: TÝnh gi¸ NVL xuÊt kho kÞp thêi, chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc ph¶n ¶nh kÞp thêi theo gi¸ thÞ trêng cña ng©n hµng.
Nhîc ®iÓm: Ph¶i h¹ch to¸n theo chi tiÕt tõng nguyªn vËt liÖu, tèn c«ng.
2.4. Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (gäi lµ ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh hay ph¬ng ph¸p ®Æc ®iÓm riªng)
NVL ®îc x¸c ®Þnh theo ®¬n chiÕc hay tõng l« vµ gi÷ nguyªn tõ lóc nhËp vµo cho ®Õn lóc xuÊt dïng (trõ trêng hîp ®iÒu chØnh). V× vËy, khi xuÊt nguyªn vËt liÖu ë l« nµo th× tÝnh gi¸ thùc tÕ nhËp kho ®Ých danh cña l« ®ã.
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n riªng tõng l« nguyªn vËt liÖu nhËp kho víi c¸c lo¹i NVL cã gi¸ trÞ cao, ph¶i x©y dùng hÖ thèng kho tµng cho phÐp b¶o qu¶n riªng tõng l« NVL nhËp kho.
¦u ®iÓm: c«ng t¸c tÝnh gi¸ ®îc thùc hiÖn kÞp thêi, th«ng qua ®ã kho kÕ to¸n cã thÓ theo dâi ®îc thêi gian b¶o qu¶n riªng tõng lo¹i NVL.
Nhîc ®iÓm: chi phÝ lín cho viÖc x©y dùng kho tµng ®Ó b¶o qu¶n NVL.
2.5. Ph¬ng ph¸p trÞ gi¸ hµng tån cuèi kú
¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i NVL mÉu m· kh¸c nhau nhng kh«ng cã ®iÒu kiÖn kiÓm kª tõng nghiÖp vô xuÊt kho. V× vËy, doanh nghiÖp ph¶i tÝnh gi¸ cho sè lîng NVL tån kho cuèi kú tríc, sau ®ã míi x¸c ®Þnh ®îc NVL xuÊt kho trong kú:
Gi¸ thùc tÕ NVL tån cuèi kú
=
Sè lîng tån cuèi kú
x
§¬n gi¸ NVL nhËp kho lÇn cuèi
Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho
=
Gi¸ thùc tÕ NVL nhËp kho
+
Gi¸ trÞ thùc tÕ tån ®Çu kú
-
Gi¸ trÞ thùc tÕ tån cuèi kú
Doanh nghiÖp nªn ¸p dông ®èi víi nh÷ng NVL cã gi¸ thÞ trêng æn ®Þnh.
2.6. Ph¬ng ph¸p hÖ sè gi¸
¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i NVL, gi¸ c¶ thêng xuyªn biÕn ®éng, nghiÖp vô nhËp- xuÊt NVL diÔn ra thêng xuyªn th× viÖc h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ trë nªn phøc t¹p tèn nhiÒu c«ng søc vµ nhiÒu khi kh«ng thùc hiÖn ®îc. Do ®ã, viÖc h¹ch to¸n hµng ngµy nªn sö dông gi¸ h¹ch to¸n.
Gi¸ h¹ch to¸n lµ lo¹i gi¸ æn ®Þnh cã thÓ sö dông trong thêi gian dµi ®Ó h¹ch to¸n nhËp- xuÊt- tån kho NVL trong khi tÝnh ®îc gi¸ thùc tÕ cña nã.
Gi¸ h¹ch to¸n cã thÓ lµ gi¸ kÕ ho¹ch, gi¸ mua vËt liÖu ë thêi ®iÓm nµo ®ã hoÆc gi¸ b×nh qu©n th¸ng tríc.
ViÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt trong kú dùa trªn c¬ së hÖ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n.
HÖ sè gi¸ VL
=
Gi¸ thùc tÕ VL tån ®Çu kú+Gi¸ thùc tÕ VL nhËp trong kú
Gi¸ h¹ch to¸n VL tån ®Çu kú+Gi¸ h¹ch to¸n VL nhËp trong kú
Do ®ã, gi¸ thùc tÕ:
VL xuÊt trong kú (hoÆc tån cuèi kú)
=
Gi¸ h¹ch to¸n VL xuÊt trung kú (tån cuèi kú)
x
HÖ sè gi¸ VL
Ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a h¹ch to¸n chi tiÕt vµ tæng hîp NVL trong c«ng t¸c tÝnh gi¸ nªn c«ng viÖc tÝnh gi¸ ®îc tiÕn hµnh nhanh chãng kh«ng bÞ phô thuéc vµo chñng lo¹i, sè lÇn nhËp- xuÊt NVL; V× vËy khèi lîng c«ng viÖc Ýt, h¹ch to¸n chi tiÕt ®¬n gi¶n h¬n.
Tuy nhiªn, khèi lîng c«ng viÖc dån vµo cuèi kú.
Ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ tÝnh cho tõng lo¹i, tõng nhãm, tõng thø nguyªn vËt liÖu chñ yÕu tïy thuéc vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý.
Trªn ®©y lµ mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ xuÊt NVL trong kú. Tõng ph¬ng ph¸p cã u, nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông riªng. V× vËy, tuú vµo quy m«, ®Æc ®iÓm doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña kÕ to¸n mµ sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n thÝch hîp.
III. H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu:
1. Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c chøng tõ ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n NVL gåm: Ho¸ ®¬n b¸n hµng(hoÆc H§ GTGT), phiÕu nhËp- xuÊt kho, phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé... tuú theo tõng néi dung nghiÖp vô kinh tÕ.
C¸c chøng tõ liªn quan ®Õn nguyªn vËt liÖu ph¶i ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. Mçi chøng tõ ph¶i chøa ®ùng c¸c chØ tiªu ®Æc trng cho nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vÒ néi dung, quy m«, chÊt lîng, thêi gian… x¶y ra còng nh tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña c¸c bªn liªn quan.
1.1. Chøng tõ kÕ to¸n nhËp nguyªn vËt liÖu
PhiÕu nhËp kho: Dïng ®Ó x¸c ®Þnh sè lîng quy c¸ch gi¸ trÞ NVL, nhËp kho vµ lµm c¨n cø ®Ó thñ kho vµ kÕ to¸n ghi vµo c¸c b¶ng, sæ kÕ to¸n.
PhiÕu nhËp kho ®îc lËp dùa trªn mÉu 01 VT do Bé tµi chÝnh ban hµnh.
PhiÕu nhËp kho ®îc lËp vµ lu©n chuyÓn nh sau:
- PhiÕu nhËp kho do phßng kÕ to¸n hoÆc bé phËn vËt t cña ®¬n vÞ lËp thµnh 3 liªn vµ ngêi lËp ph¶i ký vµo ®ã. Tríc khi lËp phiÕu nhËp, ngêi lËp ph¶i c¨n cø vµo chøng tõ bªn b¸n nh ho¸ ®¬n, biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t, c¸c chøng tõ kh¸c
- ChuyÓn phiÕu nhËp kho cho thñ trëng ®¬n vÞ hoÆc ngêi phô tr¸ch ký.
- Ngêi giao hµng nhËn phiÕu nhËp.
- ChuyÓn phiÕu nhËp xuèng kho, thu kho ghi sè lîng, quy c¸ch vµo cét thùc nhËp cïng ngêi giao ký x¸c nhËn.
Ba liªn cña phiÕu nhËp kho ®îc lu gi÷ nh sau:
Liªn 1: lu t¹i quyÓn gèc.
Liªn 2: Thñ kho gi÷ ®Ó ghi thÎ; ®Þnh kú chuyÓn cho kÕ to¸n ghi sæ.
Liªn 3: Dïng ®Ó thanh to¸n.
1.2. Chøng tõ kÕ to¸n xuÊt nguyªn vËt liÖu:
PhiÕu xuÊt kho: dïng ®Ó x¸c ®Þnh sè lîng, gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho. PhiÕu nµy lµ c¨n cø ®Ó thñ kho xuÊt kho vµ ghi vµo thÎ kho, sau ®ã chuyÓn cho kÕ to¸n vËt t tÝnh thµnh tiÒn vµ ghi vµo sæ kÕ to¸n.
PhiÕu xuÊt kho ®îc lËp dùa trªn mÉu sè 02 VT do Bé tµi chÝnh ban hµnh.
PhiÕu xuÊt kho ®îc lËp vµ lu©n chuyÓn nh sau:
- PhiÕu xuÊt kho do bé phËn xin lÜnh hoÆc do phßng cung øng lËp thµnh 03 liªn. Sau khi lËp xong, phô tr¸ch bé phËn, phô tr¸ch cung øng ký vµ giao cho ngêi cÇm phiÕu xuèng kho ®Ó lÜnh.
- Thñ kho c¨n cø vµo lîng xuÊt ®Ó ghi
