Bệnh nhiễm giun lươn Strongyloides stercoralisrất phổ biến ở nước ta, một nước
thuộc vùng khí hậu nhiệt đới nóng và ẩm. Do giun lươn có chu trình tự nhiễm, nếu
không được điều trị sẽ tồn tại trong cơ thể suốt đời. Bệnh nhiễm giun lươn thường
khó chẩn đoán vì biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, phong phú. Tùy vào vị trí ký sinh
mà giun lươn gây triệu chứng lâm sàng tương ứng, rất dễ nhầm lẫn với những bệnh lý
nội ngoại khoa khác tại chỗ hoặc toàn thân. Ở đường tiêu hóa, bệnh nhân nhiễm giun
lươn thường dễ bị chẩn đoán nhầm với các bệnh lý khác của dạ dày tá tràng, hoặc rối
loạn tiêu hóa. Từ thực tế trên, việc tìm hiểu các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và
các yếu tố liên quan của bệnh nhiễm giun lươn ở dạ dày tá tràng là rất bức thiết giúp
thầy thuốclâm sàng có cái nhìn tổng quát và xác thực hơn về bệnh nhiễm giun lươn ở
dạ dày tá tràng, góp phần thuận lợi cho các thầy thuốc lâm sàng chẩn đoán sớm bệnh
nhiễm ký sinh trùng khá phổ biến ở đường tiêu hoá này.
24 trang |
Chia sẻ: oanhnt | Lượt xem: 1609 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Đặc điểm của bệnh nhiễm giun lươn, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ĐẶC ĐIỂM CỦA BỆNH NHIỄM GIUN LƯƠN
TÓM TẮT
Tìm hiểu bệnh lý dạ dày tá tràng gây ra do giun lươn Strongyloides stercoralis là nhu
cầu cấp thiết hiện nay để tránh bỏ sót bệnh và góp phần điều trị hiệu quả hơn bệnh lý
dạ dày tá tràng hiện nay.
Mục tiêu: - Xác định nhóm có ấu trùng giun lươn ở dạ dày tá tràng và không có ấu
trùng giun lươn ở dạ dày tá tràng trên các bệnh nhân có hội chứng dạ dày tá tràng
bằng phương pháp nội soi dạ dày tá tràng, và ELISA. - So sánh các đặc điểm về tiền
sử, bệnh sử, lâm sàng, cận lâm sàng của các bệnh nhân có ấu trùng giun lươn ở dạ dày
tá tràng và các bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng ở dạ dày tá tràng nhưng không
nhiễm giun lươn.
Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang từ 10/2004 đến tháng 10/2006. Bao gồm
hỏi bệnh sử, tiền sử, khám lâm sàng, sử dụng các kỹ thuật cận lâm sàng như: chẩn
đoán ELISA, nội soi dạ dày tá tràng, xét nghiệm công thức máu, điều trị đặc hiệu giun
lươn.
Kết quả: - Bệnh do giun lươn Strongyloides stercoralis gây tổn thương thực thể tại dạ
dày tá tràng chiếm tỷ lệ 4.96% trong tổng số bệnh nhân có hội chứng viêm loét dạ dày
tá tràng. - Bệnh do giun lươn ở dạ dày tá tràng có tiền căn: đau dạ dày trên 4 năm
(45,5%); có sử dụng thuốc ức chế axit dạ dày (45,4%); có bệnh nền làm suy giảm
miễn dịch như: tiểu đường, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch (68,1%); có nghề nghiệp
tiếp xúc với đất như làm ruộng (31,8%), làm vườn (36,3%). - Vị trí thường gặp của
giun lươn (Strongyloides stercoralis) ở dạ dày tá tràng là: hang vị, dạ dày, phình vị và
tá tràng. Hang vị là nơi hay gặp nhất, chiếm tỷ lệ 31.8%. - Bệnh nhiễm giun lươn ở dạ
dày tá tràng đáp ứng tốt với điều trị đặc hiệu bằng thiabendazole 25mg/kg × 2 lần/
ngày trong 5 ngày.
Kết luận:Bệnh nhiễm giun lươn ở dạ dày tá tràng là thực tế đáng quan tâm ở nước ta,
bệnh hay xảy ra trên các bệnh nhân suy giảm miễn dịch do sử dụng thuốc ức chế
miễn dịch, tiểu đường, do sử dụng thuốc ức chế acid dạ dày và đáp ứng tốt với điều trị
đặc hiệu.
ABSTRACT
STUDY OF CLINICAL CHARACTERISTICS OF STRONGYLOIDIASIS
AMONG INPATIENTS HAVING GASTRODUODENAL SYMPTOMS
Tran Thi Kim Dung, Tran Phu Manh Sieu, Bui Trong Hop, Nguyen Thi Minh
Tuyet, Ngo Hung Tri
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 - Supplement of No 1 - 2009: 38 - 45
Study the role of Strongyloides stercoralis in gastro duodenal syndrom is urgent need
to avoid the misdiagnosis of strongyloidiasis and have effective treatment for patients.
Objective: Identifying the patients with gastro duodenal symdrom into two groups,
group 1: patients infected Strongyloides stercoralis in gastro duodenal, group 2:
patients do not infected Strongyloides stercoralis in gastro duodenal.
Compare all characteristics between two groups such as: past history, history, clinical
symtoms, laboratory finding, responsive to specific therapy…
Methodology: observational and cross-sectional study from October 2004 to October
2006
Result: Strongyloides stercoralis actually caused lesions in gastro duodenum with
incidence of 4.96% from all patients with gastro duodenal syndrome. Group 1: the
prevalence of patients with past history of gastro duodenitis or ulcer: 45.5%, the
prevalence of patients with past history of gastric antacid using: 45.4%, the
prevalence of patients with immuno compromised status as using immunosupression
medication, diabetes: 68.1 %, the prevalence of farmer patients: 31.8%, farm worker:
36.3%. The common position of lesion in gastro duodenal are: antrum, corpus,
pyloric canal and duodenum. The gastro duodenal strongyloidiasis well respond to
thiabendazole therapy with the dose of 25mg/kg/ day for 5 days.
Conclusion: Gastro duodenal strongyloidiasis is typical disease in Vietnam and it
must be highly concerned. This diseases have strongly relation with
immunocompromised host as diabetes, using immunosupressive medicines, antacid
gastric medicine … and well respond to specific treatment with thiabendazole.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh nhiễm giun lươn Strongyloides stercoralis rất phổ biến ở nước ta, một nước
thuộc vùng khí hậu nhiệt đới nóng và ẩm. Do giun lươn có chu trình tự nhiễm, nếu
không được điều trị sẽ tồn tại trong cơ thể suốt đời. Bệnh nhiễm giun lươn thường
khó chẩn đoán vì biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, phong phú. Tùy vào vị trí ký sinh
mà giun lươn gây triệu chứng lâm sàng tương ứng, rất dễ nhầm lẫn với những bệnh lý
nội ngoại khoa khác tại chỗ hoặc toàn thân. Ở đường tiêu hóa, bệnh nhân nhiễm giun
lươn thường dễ bị chẩn đoán nhầm với các bệnh lý khác của dạ dày tá tràng, hoặc rối
loạn tiêu hóa. Từ thực tế trên, việc tìm hiểu các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và
các yếu tố liên quan của bệnh nhiễm giun lươn ở dạ dày tá tràng là rất bức thiết giúp
thầy thuốc lâm sàng có cái nhìn tổng quát và xác thực hơn về bệnh nhiễm giun lươn ở
dạ dày tá tràng, góp phần thuận lợi cho các thầy thuốc lâm sàng chẩn đoán sớm bệnh
nhiễm ký sinh trùng khá phổ biến ở đường tiêu hoá này.
Mục tiêu nghiên cứu
- Xác định nhóm có ấu trùng giun lươn tại dạ dày tá tràng và không có ấu trùng giun
lươn ở dạ dày tá tràng trên các bệnh nhân có hội chứng dạ dày tá tràng bằng phương
pháp nội soi dạ dày tá tràng, và ELISA.
- So sánh các đặc điểm về tiền sử, bệnh sử, lâm sàng, cận lâm sàng của các bệnh nhân
có ấu trùng giun lươn ở dạ dày tá tràng và các bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng ở
dạ dày tá tràng nhưng không nhiễm giun lươn.
ĐỐI TƯỢNG – PHƯƠNG PHÁP
Đối tượng
Tất cả các bệnh nhân có hội chứng dạ dày tá tràng, rối loạn tiêu hóa đến khám tại
khoa Nhiễm Bệnh viện Trưng Vương và khoa Nội Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới từ
tháng 11/2004 đến tháng 10/2006.
Phương pháp
Nghiên cứu mô tả cắt ngang từ 10/2004 đến tháng 10/2006.
Sử dụng các phương pháp khám lâm sàng, nội soi, huyết thanh chẩn đoán ELISA (1),
soi cấy phân.
Thiết kế nghiên cứu:
Nghiên cứu tiền cứu mô tả hàng loạt ca, có kết hợp can thiệp lâm sàng.
Xác định cỡ mẫu
Lấy toàn bộ số bệnh nhân có hội chứng viêm loét dạ dày tá tràng đáp ứng tiêu chuẩn
chọn đối tượng vào nghiên cứu trong hai năm tại hai bệnh viện: Bệnh viện Trưng
Vương và Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới Tp HCM.
KẾT QUẢ
Bảng 1: Tỷ lệ nhiễm giun lươn trên nhóm nghiên cứu ban đầu
Tổng số ca đưa vào
nghiên cứu
447
ca
Tỷ lệ %
Số ca có ấu trùng giun 22 ca 4,96%
lươn ở dạ dày tá tràng qua
nội soi
Số ca âm tính được chẩn
đoán bằng kỹ thuật
ELISA và nội soi
337 ca 75,4%
Lý do nhập viện
Bảng 2: Lý do nhập viện của nhóm có giun lươn ở dạ dày và nhóm không thấy
giun lươn ở dạ dày, ELISA (–).
Lý do
nhập
viện
Có giun
lươn ở
dạ dày
Không
thấy giun
lươn ở dạ
dày,
ELISA(-)
c 2 P
Đau
thượng vị
18/22
(81,8%)
316/337
(93,7%)
4,54
0,033
(<0,05)
Suy
nhược cơ
thể
10/22 102/337 1,57 0,21
Mệt mỏi 15/22 60/337 28,74 0,000
(68,1%) (17,8%) (<0,05)
Chán ăn 21/22 227/337 6,37 0,011
(<0,05)
Nôn,
buồn nôn
10/22 128/337 0,22 0,63
Thiếu
máu,
xanh xao
5/22
(22,7%)
13/337
(3,8%)
11,73 0,000
(<0,05)
Có sự khác biệt về triệu chứng: đau thượng vị, mệt mỏi, chán ăn, thiếu máu, xanh xao
giữa hai nhóm có giun lươn ở dạ dày và nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA
(–).
Tiền sử của bệnh nhân nhiễm giun lươn:
Đặc điểm về thói quen
Bảng 3: So sánh thói quen của nhóm có giun lươn ở dạ dày và nhóm không thấy
giun lươn ở dạ dày, ELISA (–)
Thói
quen
Có giun
lươn ở
dạ dày
Không thấy
giun lươn ở
dạ dày,
ELISA(-)
c 2 P
Đi chân
đất
18/22
(81,8%)
153/337
(45,4%)
10,95 0,00019
Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0,01).
Như vậy:
- Có sự khác biệt rất có ý nghĩa của thói quen đi chân đất giữa hai nhóm có giun lươn
ở dạ dày và nhóm không có giun lươn ở dạ dày, ELISA (-)
Đặc điểm về tiền sử bệnh lý
Bảng 4: So sánh tiền sử đau dạ dày của nhóm bệnh nhân có giun lươn ở dạ dày và
nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (-).
Bệnh lý Có giun
lươn ở dạ
dày
Không thấy
giun lươn ở dạ
dày, ELISA(-)
Đau dạ dày > 4
năm
10 20
Đau dạ dày < 4
năm hoặc
không đau dạ
dày
12 317
Tổng cộng 22 337
c 2 = 42 p = 0,0000693 (p < 0,01).
OR = 13,21 ; 4,61 < OR < 37,96 ( khoảng tin cậy 95% của OR)
Sự khác biệt rất có ý nghĩa thống kê (p < 0,01).
Bảng 5: So sánh tiền sử bệnh suy giảm miễn dịch của nhóm bệnh nhân có giun
lươn ở dạ dày và nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (-)
Bệnh lý Có giun
lươn ở dạ
dày
Không thấy
giun lươn ở
dạ dày,
ELISA(-)
Có bệnh lý suy
giảm miễn dịch *
15 38
Không có bệnh lý
suy giảm miễn
dịch*
7 299
Tổng cộng 22 337
*: Bệnh lý suy giảm miễn dịch gồm: tiểu đường, suy thận, viêm xoang, viêm
khớp, hội chứng thận hư, bệnh gút, suy thượng thận, viêm gan mãn, nghiện rượu
c 2 = 53 p = 0,0000 (p < 0,01).
OR = 16,86 ; 5,79 < OR < 49,19 (khoảng tin cậy 95% của OR)
Đặc điểm về nghề nghiệp
Bảng 6: So sánh nghề nghiệp của nhóm bệnh nhân có giun lươn ở dạ dày và nhóm
không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (-).
Nghề nghiệp Có giun
lươn ở
dạ dày
Không thấy
giun lươn ở
dạ dày,
ELISA(-)
Nghề phơi nhiễm
với giun lươn: làm
ruộng, làm vườn
15 35
Nghề không phơi
nhiễm với giun
lươn
7 302
Tổng cộng 22 337
c 2 = 57,39 p = 0,0000 (p < 0,01).
OR = 18,49 ; 6,5 < OR < 54,26 (khoảng tin cậy 95% của OR)
Có sự khác biệt rất có ý nghĩa thống kê về nghề nghiệp ở hai nhóm (p < 0,01).
Đặc điểm về tuổi
Bảng 7: So sánh tuổi trung bình của nhóm có giun lươn ở dạ dày và nhóm không
thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (–)
Tuổi
trung
bình
Có giun
lươn ở
dạ dày
Không thấy
giun lươn ở
dạ dày,
ELISA (-)
Mann-
Whitney
Giá trị
trung
bình
50 35,79
Độ lệch
chuẩn
15,48 14,99
Tổng số
bệnh
nhân
22 337
U =1770
p = 0,000
Khác biệt rất có ý nghĩa thống kê (p < 0,01).
Tuổi trung bình của nhóm có giun lươn ở dạ dày là 50 tuổi, cao hơn nhóm không thấy
giun lươn ở dạ dày, ELISA (–) là 35,8 tuổi.
Đặc điểm về tiền sử sử dụng thuốc:
Bảng 8: So sánh tiền sử sử dụng thuốc kháng acid dạ dày của nhóm bệnh nhân có
giun lươn ở dạ dày và nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (-).
Tên thuốc Có giun
lươn ở dạ
dày
Không thấy
giun lươn ở dạ
dày, ELISA (-)
Có sử dụng
thuốc kháng
acid dạ dày
10 10
Không sử
dụng thuốc
kháng acid dạ
dày
12 327
Tổng cộng 22 337
c 2 = 63,02 p = 0,000 (p < 0,01).
OR = 27,25 ; 8,52 < OR < 89,01 (khoảng tin cậy 95% của OR)
Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tiền sử sử dụng thuốc ở hai nhóm (p < 0,01).
Bảng 9: So sánh tiền sử sử dụng thuốc ức chế miễn dịch của nhóm bệnh nhân có
giun lươn ở dạ dày và nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (-).
Tên thuốc Có giun
lươn ở
dạ dày
Không thấy
giun lươn ở dạ
dày, ELISA (-)
Có sử dụng
thuốc ức chế
miễn dịch*
15 20
Không sử dụng
thuốc ức chế
miễn dịch*
7 317
Tổng cộng 22 337
*: thuốc ức chế miễn dịch: corticoids, kháng viêm non steroids, các thuốc ức chế
miễn dịch khác…
c 2 = 84,01, p = 0,000 (p < 0,01).
OR = 33,96 ; 8,68 < OR < 45,34 (khoảng tin cậy 95% của OR)
Có sự khác biệt rất có ý nghĩa thống kê về tiền sử sử dụng thuốc ức chế miễn dịch ở
hai nhóm (p < 0,01).
Đặc điểm cận lâm sàng:
Đặc điểm về bạch cầu toan tính trong máu ngoại vi
Bảng 10: So sánh tỷ lệ bạch cầu ái toan trong máu ngoại vi của nhóm có giun
lươn ở dạ dày và nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (–)
Bạch
cầu
toan
tính (tế
bào/
mm3)
Có giun
lươn
ở dạ dày
Không
thấy giun
lươn ở dạ
dày,
ELISA (-)
Mann-
Whitney
Giá trị
trung
bình
640,27 102,82 U = 121
p = 0,0001
Độ lệch
chuẩn
148,93 129,97
Tổng số
bệnh nhân
22 337
Sự khác biệt rất có ý nghĩa thống kê (p < 0,01).
Số lượng bạch cầu toan tính trung bình của nhóm có giun lươn ở dạ dày cao hơn
nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (–).
Đặc điểm về vị trí tổn thương dạ dày tá tràng qua nội soi
Bảng 11: Tỷ lệ tổn thương dạ dày tá tràng của nhóm có giun lươn ở dạ dày và
nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (–)
Nội soi dạ dày
tá tràng
Có giun
lươn ở dạ
dày
Không thấy
giun lươn ở
dạ dày,
ELISA (-)
Có tổn thương 22/22 285/337
Không tổn
thương
0 52/337
Bảng 12: So sánh tổn thương xung huyết tại hang vị của nhóm bệnh nhân có giun
lươn ở dạ dày và nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (-).
Tổn thương Có giun
lươn ở dạ
dày
Không thấy
giun lươn ở dạ
dày, ELISA (-)
Có xung huyết 5 27
Không xung
huyết
17 310
Tổng cộng 22 337
c 2 = 3,84 p = 0,049 (p < 0,05).
OR = 3,38 ; 1 < OR < 10,78 (khoảng tin cậy 95% của OR)
Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tổn thương xung huyết ở hai nhóm (p < 0,05).
Bảng 13: So sánh tổn thương viêm loét chợt tại hang vị của nhóm bệnh nhân có giun
lươn ở dạ dày và nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (-).
Tổn thương Có giun
lươn ở dạ
dày
Không thấy giun
lươn ở dạ dày,
ELISA (-)
Viêm loét
chợt
7 18
Không viêm
loét chợt
15 319
Tổng cộng 22 337
c 2 = 18,45 p = 0,0000 (p < 0,01)
OR = 8,27 ; 2,66 < OR < 25,28 (khoảng tin cậy 95% của OR)
Có sự khác biệt rất có ý nghĩa thống kê về tổn thương viêm loét chợt ở hai nhóm (p <
0,01).
Tóm lại:
- Nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (-) có tổn thương ở nhiều nơi: hang
vị, thực quản, dạ dày, tá tràng, hành tá tràng, bờ cong lớn, bờ cong nhỏ, môn vị, tiền
môn vị, phình vị, thân vị với tỷ lệ không đáng kể
- Ở những nơi như: dạ dày, tá tràng, phình vị, cả hai nhóm đều có tổn thương, tuy
nhiên tỷ lệ khác biệt không có ý nghĩa thống kê.
Đáp ứng với điều trị
Với bệnh lý dạ dày tá tràng do giun lươn, kết quả điều trị bằng thiabendazole như sau:
Bảng 14: Kết quả điều trị của nhóm bệnh nhân có giun lươn ở dạ dày-tá tràng
Nhóm bệnh
nhân
Khỏi bệnh
sau 01 đợt
điều trị
Khỏi bệnh
sau ≥ 02 đợt
điều trị
Có giun lươn
ở dạ dày
19/22
(86,4%)
5/22
(13,6%)
Điều trị bệnh lý dạ dày tá tràng không phải do giun lươn: điều trị theo nguyên nhân,
bao gồm kháng sinh cho bệnh nhân nhiễm Helicobacter pylori, kháng acid dạ dày,
băng dạ dày. Đối với nhóm bệnh nhân không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA âm
tính, chúng tôi không theo dõi điều trị đặc hiêu vì bệnh lý rất phức tạp, do nhiều
nguyên nhân gây nên và đáp ứng với điều trị cũng rất khác nhau trên từng bệnh nhân,
tuỳ thuộc vào nguyên nhân gây viêm loét dạ dày tá tràng.
BÀN LUẬN
Tỷ lệ bệnh nhân nhiễm giun lươn trong số các bệnh nhân có hội chứng dạ dày tá
tràng
Tỷ lệ nhiễm giun lươn trên các bệnh nhân có hội chứng dạ dày tá tràng là: 4,96%
Đây là vấn đề từ trước đến nay chưa được y văn ở ta đề cập đến, nếu không có khảo
sát một cách hệ thống thì không thể hình dung được. Mặc dù nghiên cứu này chỉ thực
hiện giới hạn trong bệnh viện nhưng kết quả này rất đáng quan tâm vì giun lươn gây
hội chứng dạ dày tá tràng khá cao trong bối cảnh nước ta, là vùng dịch tễ.
Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của nhóm có giun lươn ở dạ dày so với
nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (–)
Lý do nhập viện
Mệt mỏi:
Nhóm có giun lươn dạ dày: 68,1%.
Nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (–): 17,8%.
Độ nhạy: 68,1%, độ đặc hiệu: 82,1 %.
Theo y văn(3,9,10), triệu chứng mệt mỏi khá phổ biến trong bệnh nhiễm giun lươn
đường tiêu hoá. Điều này phù hợp với cơ chế gây bệnh của giun lươn gây cạnh tranh
hấp thu dẫn đến mệt mỏi. Đây là một triệu chứng đáng quan tâm trên lâm sàng để
chẩn đoán loại trừ bệnh nhiễm giun lươn.
Thiếu máu, xanh xao:
Nhóm có giun lươn dạ dày: 22,7%
Nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (–): 3,8%
Độ nhạy: 68%, độ đặc hiệu: 96,2%.
Triệu chứng thiếu máu, xanh xao là triệu chứng chung cho các bệnh nhân nhiễm giun
lươn theo lý thuyết cổ điển, nhiều tác giả cho rằng(3) do ruột non bị tổn thương, phù
nề, loét, gây kém hấp thu chất dinh dưỡng, dẫn đến thiếu đạm, sắt gây thiếu máu,
xanh xao. Do đó, đây cũng là triệu chứng khá điển hình của bệnh nhiễm giun lươn.
Đặc điểm về tiền sử của bệnh nhiễm giun lươn
Thói quen đi chân đất
Khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa hai nhóm có giun lươn dạ dày, và nhóm không
thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (–). Điều này phù hợp với đặc điểm lây nhiễm của
giun lươn.
Tiền sử bệnh lý
- Đau dạ dày trên 4 năm:
Nhóm bệnh nhân có giun lươn ở dạ dày có tiền sử đau dạ dày trên 4 năm là 45.4 %,
cao hơn hẳn nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (-): 5,9%, sự khác biệt có ý
nghĩa thống kê. OR=13,21, 4,61 < OR < 37,96. Có thể kết luận các bệnh nhân bị
nhiễm giun lươn có tiền sử đau dạ dày trên 4 năm có nguy cơ bị giun lươn xâm lấn dạ
dày gấp 13,21 lần các bệnh nhân không có tiền sử đau dạ dày trên 4 năm.
Điều này phù hợp với cơ chế bệnh sinh của bệnh lý dạ dày tá tràng do ấu trùng giun
lươn, do có tiền sử bênh dạ dày lâu năm, dùng thuốc ức chế acid dạ dày nhiều năm(5)
làm thay đổi môi trường acid dạ dày, tạo điều kiện cho giun lươn xâm nhập dạ dày tá
tràng.
Có bệnh lý gây suy giảm miễn dịch:
Nhóm thấy giun lươn ở dạ dày có tỷ lệ bệnh lý gây suy giảm miễn dịch là 68,1%, cao
hơn nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (-) (11,2%), khác biệt có ý nghĩa
thống kê. Với OR = 16,86 ® nhóm bị nhiễm giun lươn có bệnh lý gây suy giảm miễn
dịch có nguy cơ bị giun lươn xâm lấn dạ dày nhiều hơn gấp 16,86 lần nhóm không có
bệnh lý suy giảm miễn dịch.
Trong bệnh nhiễm giun lươn trên cơ địa suy giảm miễn dịch, giun lươn có thể tăng
sinh, xâm lấn nhiều cơ quan kể cả dạ dày(4,11). Mặt khác, trên bệnh nền là bệnh gút,
viêm xoang, suy thận mãn, nghiện rượu, đau khớp mãn, suy thượng thận, hội chứng
thận hư, bệnh nhân đã được sử dụng rất nhiều thuốc ức chế miễn dịch, gây tác dụng
phụ là loét dạ dày do thuốc. Do đó, hầu hết bệnh nhân đều sử dụng thuốc ức chế acid
dạ dày, băng dạ dày để phòng ngừa biến chứng loét, vô hình chung tạo điều kiện
thuận lợi cho giun lươn xâm nhập dạ dày. Do đó, có nhiều sự khác biệt về bệnh nền
giũa hai nhóm bệnh lý dạ dày tá tràng do giun lươn và không do giun lươn, đây là
điều phù hợp với y văn.
Đặc điểm nghề nghiệp:
Nghề phơi nhiễm với giun lươn: làm vườn, làm ruộng…
Nhóm có giun lươn ở dạ dày: 68,1%, nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày, ELISA (-
): 10,38%
Khác biệt có ý nghĩa thống kê. Với p= 0,0000, OR = 18,49, 6,5 < OR < 54,26
® Bệnh nhân làm nghề có phơi nhiễm với giun lươn có nguy cơ bị giun lươn xâm lấn
dạ dày cao hơn gấp 18,49 lần nhóm làm nghề không phơi nhiễm giun lươn.
Đây là kết quả phù hợp với y văn(5, 8, 11).
Đặc điểm về tuổi:
Theo kết quả nghiên cứu, tuổi trung bình của hai nhóm là:
Nhóm có giun lươn ở dạ dày: 50 tuổi. Nhóm không thấy giun lươn ỡ dạ dày, ELISA
(-): 35,79 tuổi.
Khác biệt có ý nghĩa thống kê (phép kiểm Mann – Whitney: U=1770, p = 0,000)
Bệnh lý dạ dày tá tràng do giun lươn là nhóm bệnh cơ hội, xảy ra trên bệnh nền suy
giảm miễn dịch trong thời gian dài, do đó tuổi của nhóm này có khuynh hướng cao
hơn là điều hợp lý.
Tiền sử sử dụng thuốc
Theo kết quả nghiên cứu, có sự khác biệt giữa hai nhóm bệnh lý nhiễm giun lươn như
sau:
Tiền sử sử dụng thuốc ức chế acid dày:
Nhóm có giun lươn ở dạ dày tá tràng: 45,4%, nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày tá
tràng, ELISA (-): 2,9%.
Điều kiện để giun lươn xâm nhập dạ dày tá tràng là nồng độ acid ở dạ dày phải giảm,
hay gặp trên những bệnh nhân cắt dạ dày hoặc sử dụng thuốc ức chế acid dạ dày. Mặt
khác, cơ địa suy giảm miễn dịch cũng làm bùng phát giun lươn, gây nên sự di chuyển
của giun lươn đến các vị trí bất thường (3).
Tiền sử sử dụng thuốc ức chế miễn dịch khác: corticoids, kháng viêm steroids, v.v…
Nhóm có giun lươn ở dạ dày tá tràng: 68,1%, nhóm không thấy giun lươn ở dạ dày tá
tràng, ELISA (-): 5,9%. Điều này phù hợp với y văn (2, 8, 9) vì cơ địa bệnh nhân suy
giảm miễn dịch sẽ tạo thuận lợi cho giun lươn bùng phát, xâm nhập những vị trí bất
thường.