Đề tài Điạ vị pháp lý của doanh nghiệp liên doanh theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 2000
Chiến tranh, cấm vận và những sai lầm trong chỉ đạo kinh tế đã làm cho nước ta lâm vào tình trạng khủng hoảng kinh tế khá trầm trọng. Chỉ sau khi đường lối đổi mới được Đảng thông qua tại Đại Hội VI năm 1986 , nền kinh tế nói chung và hoạt động hợp tác đầu tư với nước ngoài nói riêng mới bắt đầu có hướng đi. Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam thông qua vào tháng 12/ 1987 . Kể từ đó , Việt Nam bước vào một thời kỳ mới - thời kỳ hoạt động sôi nổi của hợp tác đầu tư vơí nước ngoài Sau hơn 10 năm tiến hành hoạt động hợp tác với nước ngoài , chúng ta có quyền khẳng định những thành quả thu được là to lớn, góp phần tích cực vào sự phát triển nền kinh tế - xã hội của đất nước, khẳng định chính sách thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của Đảng ta là vô cùng đúng đắn. Thực tế . Ở nước ta cho thấy đến giữa năm 1998 Bộ kế hoạch và Đầu tư đã cấp giấy phép cho 2.379 dự án đầu tư nước ngoài với tổng số vốn đăng ký là 32,295 tỷ USD, thì số vốn đầu tư dưới hình thức liên doanh chiếm 66% . Đầu năm 2000 là 58,4% . Chính vì vậy doanh nghiệp liên doanh đóng vai trò quan trọng tạo ra một sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng ngày càng hợp lý hơn, đẩy nhanh quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Mặt khác dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh còn kích thích đối với việc thu hút vốn đầu tư trong nước Doanh nghiệp liên doanh được thành lập ở hầu hết các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương như : Hà nội , thành phố Hồ Chí Minh, Hải phòng, Đồng Nai .Doanh nghiệp liên doanh được thành lập ở nhiều lĩnh vực ngành nghề khác nhau. Trong thời gian tới, nhu cầu về vốn đầu tư ngày càng tăng , việc khai thác nguồn vốn đầu tư nước ngoài trở nên bức thiết, trong đó thu hút vốn đầu tư nước ngoài qua thành lập doanh nghiệp liên doanh vẫn giữ vai trò chủ đạo. Hơn nữa, thu hút vốn đầu tư nước ngoài thông qua doanh nghiệp liên doanh còn là điều quan trọng để đạt được các mục tiêu về công nghệ, kinh nghiệm quả lý . Với ý nghĩa đó , Nhà nước ta rất chú trọng xây dựng một môi trường đầu tư thuận lợi và sẽ giành sự ưu đãi thích hợp cho loại hình doanh nghiệp này Cho đến nay doanh nghiệp liên doanh vẫn là loại hình doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phổ biến nhất. Tuy nhiên đã xuất hiện một số vấn đề đối với doanh nghiệp liên doanh: Sự quan tâm của nhà đầu tư về doanh nghiệp liên doanh giảm đi ( tỷ trọng số doanh nghiệp liên doanh giảm trong số các dự án đầu tư nước ngoài ), hiệu quả của hoạt động doanh nghiệp liên doanh thấp Xuất phát từ thực tế nêu trên, sau khi nghiên cứu và cân nhắc em quyết định chọn đề tài: " Điạ vị pháp lý của doanh nghiệp liên doanh theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 2000 '' làm đề tài Khoá luận tốt nghiệp . Mục đích của bài Khoá luận này nhằm làm rõ vai trò địa vị pháp lý của doanh nghiệp liên doanh . Bài khoá luận được kết cấu gồm: LỜI NÓI ĐẦU . CHƯƠNG I : Những vấn đề lý luận cơ bản về đầu tư nước nước ngoài tại Việt Nam . CHƯƠNG II : Địa vị pháp lý của doanh nghiệp liên doanh theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 2000 CHƯƠNG III : Thực trạng Doanh nghiệp liên doanh theo luật đầu tư nước ngoài và phương hướng hoà thiện các quyết định về Doanh nghiệp liên doanh
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Điạ vị pháp lý của doanh nghiệp liên doanh theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 2000, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
lêi nãi ®Çu
ChiÕn tranh, cÊm vËn vµ nh÷ng sai lÇm trong chØ ®¹o kinh tÕ ®· lµm cho níc ta l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kinh tÕ kh¸ trÇm träng. ChØ sau khi ®êng lèi ®æi míi ®îc §¶ng th«ng qua t¹i §¹i Héi VI n¨m 1986 , nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng hîp t¸c ®Çu t víi níc ngoµi nãi riªng míi b¾t ®Çu cã híng ®i. LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®îc Quèc héi níc CHXHCN ViÖt Nam th«ng qua vµo th¸ng 12/ 1987 . KÓ tõ ®ã , ViÖt Nam bíc vµo mét thêi kú míi - thêi kú ho¹t ®éng s«i næi cña hîp t¸c ®Çu t v¬Ý níc ngoµi
Sau h¬n 10 n¨m tiÕn hµnh ho¹t ®éng hîp t¸c víi níc ngoµi , chóng ta cã quyÒn kh¼ng ®Þnh nh÷ng thµnh qu¶ thu ®îc lµ to lín, gãp phÇn tÝch cùc vµo sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc, kh¼ng ®Þnh chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cña §¶ng ta lµ v« cïng ®óng ®¾n.
Thùc tÕ . ë níc ta cho thÊy ®Õn gi÷a n¨m 1998 Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t ®· cÊp giÊy phÐp cho 2.379 dù ¸n ®Çu t níc ngoµi víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 32,295 tû USD, th× sè vèn ®Çu t díi h×nh thøc liªn doanh chiÕm 66% . §Çu n¨m 2000 lµ 58,4% . ChÝnh v× vËy doanh nghiÖp liªn doanh ®ãng vai trß quan träng t¹o ra mét sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng ngµy cµng hîp lý h¬n, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. MÆt kh¸c díi h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh cßn kÝch thÝch ®èi víi viÖc thu hót vèn ®Çu t trong níc
Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc thµnh lËp ë hÇu hÕt c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng nh : Hµ néi , thµnh phè Hå ChÝ Minh, H¶i phßng, §ång Nai ...Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc thµnh lËp ë nhiÒu lÜnh vùc ngµnh nghÒ kh¸c nhau...
Trong thêi gian tíi, nhu cÇu vÒ vèn ®Çu t ngµy cµng t¨ng , viÖc khai th¸c nguån vèn ®Çu t níc ngoµi trë nªn bøc thiÕt, trong ®ã thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi qua thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o. H¬n n÷a, thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi th«ng qua doanh nghiÖp liªn doanh cßn lµ ®iÒu quan träng ®Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu vÒ c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶ lý ... Víi ý nghÜa ®ã , Nhµ níc ta rÊt chó träng x©y dùng mét m«i trêng ®Çu t thuËn lîi vµ sÏ giµnh sù u ®·i thÝch hîp cho lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy
Cho ®Õn nay doanh nghiÖp liªn doanh vÉn lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi phæ biÕn nhÊt. Tuy nhiªn ®· xuÊt hiÖn mét sè vÊn ®Ò ®èi víi doanh nghiÖp liªn doanh: Sù quan t©m cña nhµ ®Çu t vÒ doanh nghiÖp liªn doanh gi¶m ®i ( tû träng sè doanh nghiÖp liªn doanh gi¶m trong sè c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ), hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng doanh nghiÖp liªn doanh thÊp
XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ nªu trªn, sau khi nghiªn cøu vµ c©n nh¾c em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: " §i¹ vÞ ph¸p lý cña doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 2000 '' lµm ®Ò tµi Kho¸ luËn tèt nghiÖp . Môc ®Ých cña bµi Kho¸ luËn nµy nh»m lµm râ vai trß ®Þa vÞ ph¸p lý cña doanh nghiÖp liªn doanh .
Bµi kho¸ luËn ®îc kÕt cÊu gåm:
Lêi nãi ®Çu .
Ch¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ ®Çu t níc níc ngoµi t¹i ViÖt Nam .
Ch¬ng II : §Þa vÞ ph¸p lý cña doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 2000
Ch¬ng III : Thùc tr¹ng Doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu t níc ngoµi vµ ph¬ng híng hoµ thiÖn c¸c quyÕt ®Þnh vÒ Doanh nghiÖp liªn doanh
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
§Ó hoµn thµnh bµi Kho¸ luËn nµy, em ®· gÆp mét sè khã kh¨n v× ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn nghiªn cøu vÒ ®Ò tµi mang tÝnh chÊt chuyªn ngµnh cô thÓ. H¬n n÷a n¨ng lùc cña mét sinh viªn cßn h¹n chÕ, nªn bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt vÒ néi dung vµ h×nh thøc, em rÊt mong ®îc sù gãp ý cña thÇy, c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó bµi Kho¸ luËn cña em ®îc hoµn thiÖn tèt h¬n.
Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam
Trong chiÕn lîc kinh tÕ më ë níc ta, tõ khi thùc hiÖn LuËt ®Çu t níc ngoµi (n¨m 1987) viÖc thu hót ®Çu t níc ngoµi ®· gãp phÇn tÝch cùc ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc , dÇn tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi , thóc ®Èy viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ héi nhËp víi c¸c níc trªn khu vùc vµ thÕ giíi.
Nh vËy më réng hîp t¸c ®Çu t níc ngoµi lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan trong chÝnh s¸ch tæng thÓ ph¸t triÓn ®Êt níc cña chóng ta, ®ßi hái ViÖt Nam ph¶i cã biÖn ph¸p thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi. Ngµy 18/4/1977 níc ta th«ng qua “§iÒu lÖ ®Çu t níc ngoµi”, ngµy 29/12/87 LuËt ®Çu t níc ngoµi ®îc Quèc Héi th«ng qua vµ ®Õn nay ®îc bæ sung nhiÒu lÇn vµo ngµy 30/6/1990, ngµy 23/12/1992 , ngµy 12/11/1996 vµ ngµy gÇn ®©y nhÊt lµ ngµy 9/6/2000.
Qua c¸c lÇn söa ®æi vµ bæ sung LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam ngµy cµng hÊp dÉn h¬n ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµ phï hîp víi thùc tiÔn ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam nªn ®îc c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi hÕt søc quan t©m.
1.1 Kh¸i niÖm ®Çu t ngoµi vµ c¸c lo¹i h×nh ®Çu t níc ngoµi
1.1.1 Kh¸i niÖm ®Çu t níc ngoµi :
§Çu t níc ngoµi lµ nh÷ng ph¬ng thøc ®Çu t vèn tµi s¶n ë níc ngoµi ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô víi môc ®Ých t×m kiÕm lîi nhuËn vµ nh÷ng môc tiªu kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh .
VÒ b¶n chÊt, ®Çu t quèc tÕ lµ nh÷ng h×nh thøc s¶n xuÊt t b¶n, mét h×nh thøc cao h¬n cña xuÊt khÈu hµng ho¸. §©y lµ hai h×nh thøc xuÊt khÈu lu«n bæ xung vµ hç trî nhau trong chiÕn lîc th©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng cña c¸c c«ng ty, tËp ®oµn níc ngoµi hiÖn nay. NhiÒu trêng hîp viÖc bu«n b¸n hµng ho¸ ë níc së t¹i lµ bíc ®i t×m hiÓu thÞ trêng, luËt lÖ ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t . §Õn lît m×nh viÖc thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp ®Çu t ë níc së t¹i lµ ®iÒu kiÖn ®Ó xuÊt khÈu c¸c m¸y mãc vËt t nguyªn vËt liÖu vµ khai th¸c tµi nguyªn cña níc chñ nhµ . Cïng víi ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ, ho¹t ®éng ®Çu t quèc tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ hîp thµnh nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh trong trµo lu cã tÝnh quy luËt cña qóa tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ toµn cÇu hiÖn nay.
Kh¸i niÖm ®Çu t níc ngoµi trong LuËt ®Çu t níc ngoµi cña ViÖt Nam ®îc hiÓu lµ ®Çu t trùc tiÕp, lµ '' ViÖc tæ chøc c¸ nh©n níc ngoµi trùc tiÕp ®a vµo ViÖt Nam vèn b»ng tiÒn níc ngoµi hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo ®îc ChÝnh phñ ViÖt Nam chÊp nhËn ®Ó hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hoÆc thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh hoÆc doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi ''.
1.1.2 C¸c lo¹i h×nh ®Çu t níc ngoµi.
Trªn thÕ giíi tån t¹i hai h×nh thøc ®Çu t níc ngoµi phæ biÕn lµ :
- §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
- §Çu t gi¸n tiÕp níc ngoµi .
1.1.2.1 §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI).
Lµ viÖc nhµ ®Çu t níc ngoµi ®a vµo ViÖt Nam vèn gãp b»ng tiÒn mÆt hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t theo LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam .
§Æc ®iÓm næi bËt nhÊt cña FDI so víi ®Çu t gi¸n tiÕp lµ ë vai trß vµ møc ®é tham gia qu¶n lý ®iÒu hµnh vèn cña chñ ®Çu t. QuyÒn qu¶n lý doanh nghiÖp cña bªn níc ngoµi phô thuéc vµo tû lÖ gãp vèn, nÕu gãp 100% vèn th× c¬ së ®îc ®Çu t do bªn níc ngoµi ®iÒu hµnh, lîi nhuËn thu ®îc sau khi ®· trõ thuÕ sÏ ph©n chia cho c¸c bªn tham gia tuú theo tû lÖ gãp vèn cña mçi bªn. Víi ho¹t ®éng ®Çu t gãp vèn nµy c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh trùc tiÕp qu¶n lý, ®iÒu hµnh c¬ së kinh tÕ mµ hä ®· bæ vèn ®Çu t, ®ång thêi hä dÔ chiÕm lÜnh thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm vµ nguån cung cÊp nguyªn liÖu cña níc chñ nhµ, ®ång thêi tr¸nh ®îc c¸c hµng rµo b¶o hé mËu dÞch víi bªn tiÕp nhËn ®Çu t. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc coi lµ biÖn ph¸p khai th¸c vèn tèt nhÊt kÌm theo tiÕp thu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn...
1.1.2.2 §Çu t gi¸n tiÕp níc ngoµi.
Lµ viÖc ®Çu t níc ngoµi gãp vèn kinh doanh vµo doanh nghiÖp cña níc së t¹i vµ kh«ng tham gia qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c¬ së ®îc ®Çu t ®ã
Ho¹t ®éng ®Çu t gi¸n tiÕp níc ngoµi cã nhiÒu h×nh thøc nh tÝn dông quèc tÕ, mua tr¸i phiÕu, ODA(vèn tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc )... Trong ®ã, ®¸ng chó ý nhÊt lµ ODA - ®©y lµ mét lo¹i h×nh ®Çu t níc ngoµi cã nhiÒu ®Æc thï, phÇn lín do c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ cung cÊp. C¸c lÜnh vùc ®îc quan t©m u tiªn ®Çu t lµ c¸c dù ¸n vÒ c¬ së h¹ tÇng, y tÕ, gi¸o dôc... Ngoµi ra cßn cã sù u ®·i nhÊt ®Þnh nh thêi gian vay nî dµi, l·i suÊt thÊp, mét phÇn ®îc viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ trong t«n chØ cña m×nh vèn ODA ®îc trî gióp trªn tinh thÇn nh©n ®¹o. V× tÊt c¶ nh÷ng lý do ®ã nªn ODA dï lµ song ph¬ng hay ®a ph¬ng ®Òu g¾n bã víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh vÒ chÝnh trÞ . Do vËy khai th«ng chÝnh trÞ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt thu hót vèn ODA.
Nh×n chung, ®Çu t gi¸n tiÕp níc ngoµi tuy cã u ®iÓm lµ tr¸nh ®îc rñi ro, chñ thÓ ®Çu t l¹i kh«ng tham gia qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng ®Çu t. Tuy nhiªn lîi nhuËn thu ®îc còng kh«ng ph¶i lµ nguån thu hÊp dÉn ®èi víi níc së t¹i, nguån lîi thu ®îc tõ ®Çu t gi¸n tiÕp níc ngoµi rÊt cÇn thiÕt nhng l¹i qu¸ Ýt ái so víi nhu cÇu cña níc tiÕp nhËn ®Çu t .
Nh vËy cã thÓ nãi r»ng, h×nh thøc ®Çu t gi¸n tiÕp níc ngoµi kh«ng hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi, ®ång thêi ViÖt Nam còng kh«ng thÓ ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng nÒn kinh tÕ nÕu chØ ch«ng ®îi vµo nguån vèn do ho¹t ®éng ®Çu t gi¸n tiÕp mang l¹i .
NhËn thøc ®îc t¸c dông cña viÖc thu hót FDI nªn ngµy 12/11/ 1996 Quèc Héi ®· th«ng qua LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Sau 4 n¨m thi hµnh luËt viÖc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt nam ®· ®¹t nhiÒu kÕt qu¶. §Ó tiÕp tôc t¹o dùng mét m«i trêng ph¸p lý ®ång bé, th«ng tho¸ng æn ®Þnh cho ho¹t ®éng ®Çu t, t¨ng cêng tÝnh hÊp dÉn vµ c¹nh tranh cña m«i trêng ®Çu t ViÖt Nam, tranh thñ nhiÒu h¬n nguån vèn vµ kü thuËt tiªn tiÕn... Ngµy 9/6/2000 Quèc héi ®· th«ng qua LuËt söa ®æi, bæ sung vµ ngµy 31/7/2000 ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 24/2000/N§-CP quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam
ChÝnh v× vËy, §iÒu 1 NghÞ ®Þnh 24/2000 N§-CP ®· nªu râ '' Nh÷ng ho¹t ®éng tÝn dông quèc tÕ , ho¹t ®éng th¬ng m¹i vµ c¸c h×nh thøc ®Çu t gi¸n tiÕp kh¸c kh«ng thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña nghÞ ®Þnh nµy ''.
1.2 T¸c ®éng ®Çu t níc ngoµi ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt nam.
Qua ph©n tÝch néi dung cña c¸c nhµ kinh tÕ häc vÒ ý nghÜa cña FDI, ta thÊy FDI cã nh÷ng thÕ m¹nh cña nã. Dï vÉn chÞu chi phèi cña ChÝnh phñ, nhng FDI Ýt lÖ thuéc vµo mèi quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a hai bªn, mÆt kh¸c bªn níc ngoµi trùc tiÕp tham gia qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh nªn møc ®é kh¶ thi cña dù ¸n kh¸ cao, ®Æc biÖt lµ trong viÖc tiÕp cËn thÞ trêng quèc tÕ ®Ó më réng xuÊt khÈu. Do quyÒn lîi g¾n chÆt víi dù ¸n, hä rÊt quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh nªn cã thÓ lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý vµ tay nghÒ c«ng nh©n, v× thÕ FDI ngµy cµng cã ý nghÜa to lín ®èi víi viÖc thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c níc ®Çu t vµ níc tiÕp nhËn ®Çu t, do vËy ®Ó ®¹t ®îc sù t¨ng trëng cao vµ æn ®Þnh nh»m ®a ®Êt níc ra khái c¶nh ®ãi nghÌo th× c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nãi chung, ViÖt Nam nãi riªng ph¶i t×m kiÕm c¸c nguån lùc thiÕu hôt ®ã ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, th«ng qua ho¹t ®éng hîp t¸c ®Çu t. ë ViÖt Nam hiÖn nay nguån vèn ®îc bæ sung ë bªn ngoµi gåm FDI vµ ODA, trong ®ã FDI lµ chñ yÕu.
Ngoµi ý nghÜa t¨ng cêng vèn ®Çu t néi ®Þa, FDI cßn bæ sung ®¸ng kÓ nguån thu ng©n s¸ch th«ng qua nguån thu tõ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. §©y lµ nguån ngo¹i tÖ quan träng ®Ó ®Çu t vµo c¸c dù ¸n c«ng céng trong giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ViÖt Nam.
FDI gióp ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn cña nÒn khinh tÕ ®Êt níc. §Ó ®¹t ®îc nh÷ng chØ tiªu cña chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong nh÷ng n¨m tíi, th× tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n hµng n¨m ph¶i ®¹t Ýt nhÊt 7% vµ nhu cÇu vÒ vèn ®Çu t cã tõ 4,2 tû USD trë nªn cho mçi n¨m, ®©y lµ con sè kh«ng nhá ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta, cho nªn FDI lµ nguån bæ sung quan träng ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.
FDI ®em l¹i kh¶ n¨ng më réng quy m« s¶n xuÊt dÞch vô míi lµm cho tæng s¶n phÈm x· héi cña ViÖt Nam t¨ng nªn vµ cho phÐp gi¶i quyÕt ®îc t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp cña ngêi lao ®éng.
Th«ng qua ®Çu t níc ngoµi chóng ta tiÕp nhËn thµnh tùu ph¸t triÓn khoa häc - kü thuËt tiªn tiÕn cña thÕ giíi, nhê ®ã rót ng¾n kho¶ng c¸ch cña ta v¬Ý thÕ giíi, sö dông nh÷ng lîi thÕ cña ®Êt níc mµ nhiÒu n¨m qua kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc do thiÕu vèn nh lÜnh vùc khai th¸c dÇu má, kho¸ng s¶n...
Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh tiÕp nhËn ®Çu t níc ngoµi, chóng ta häc ®îc kinh nghiÖm qu¶n lý kinh doanh vµ c¸ch lµm kinh tÕ th¬ng m¹i trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng ë c¸c níc tiªn tiÕn.
Tãm l¹i: §Çu t níc ngoµi cã ý nghÜa cùc kú quan träng ®Ó ®a níc ta nhanh chãng héi nhËp víi sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi vµ khu vùc.
1.3 LuËt dÇu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam - qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.
ViÖt Nam lµ mét trong sè c¸c níc duy tr× hai hÖ thèng LuËt kh¸c nhau
¸p dông cho hai lÜnh vùc thu hót vèn trong níc vµ thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, ®ã lµ LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc vµ LuËt ®Çu t níc ngoµi . §iÒu nµy ®· g©y ra nhiÒu tranh c·i cho c¸c nhµ ®Çu t, nhng sù song song cña hai hÖ thèng nµy hoµn toµn phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi ViÖt Nam vÒ b¶n chÊt, FDI lµ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t ra níc ngoµi trªn c¬ së khai th¸c lîi thÕ so s¸nh trong lao ®éng quèc tÕ, nh»m t×m kiÕm lîi nhuËn cao ë ph¹m vi toµn cÇu nªn cã ¶nh hëng nh con dao hai lìi ®èi víi níc tiÕp nhËn ®Çu t .
Trong nhiÒu trêng hîp mÆc dï tû lÖ FDI cao trong tæng sè vèn ®Çu t nhng ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ nã cã t¸c dông tÝch cùc ®èi víi níc tiÕp nhËn ®Çu t, mµ vÊn ®Ò c¬ b¶n ë ®©y lµ sö dông vèn ®Çu t ®ã nh thÕ nµo cho mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. Th«ng thêng cø 1USD vèn ®Çu t níc ngoµi cÇn 3 ®Õn 4USD vèn ®èi øng trong níc nÕu ®¹t tû lÖ nµy níc tiÕp nhËn ®Çu t hoµn toµn kh¾c phôc ®îc c¸c mÆt tiªu cùc FDI mang l¹i nh: sù ®éc quyÒn cña c¸c tËp ®oµn níc ngoµi, sù lÖ thuéc cña c¸c doanh nghiÖp trong níc vµo phÝa ®èi t¸c, sù gia t¨ng ph©n c¸ch giµu nghÌo, sù can thiÖp cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia cã tiÒm lùc kinh tÕ m¹nh vµo ®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc së t¹i. HiÖn nay ViÖt Nam ®ang cè g¾ng ®Ó vèn trong níc b»ng vµ cã thÓ lín h¬n vèn ®Çu t níc ngoµi vµ kÕ ho¹ch nµy n»m trong môc tiªu ph¸t triÓn qua n¨m 2000.
LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987 lµ c¬ së ph¸p lý hoµn chØnh ®Çu tiªn cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam, chØ trong mét thêi gian ng¾n LuËt ®· ®îc söa ®æi, bæ sung qua c¸c n¨m 1990, 1992, 1996, theo híng th«ng tho¸ng ngµy cµng hÊp dÉn h¬n LuËt dÇu t níc ngoµi n¨m 1996. Sau khi söa ®æi, bæ sung ngµy 9/6/2000 vµ c¸c v¨n b¶n híng dÉn chi tiÕt ®îc c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®¸nh gi¸ cao so víi LuËt ®Çu t níc ngoµi cña c¸c níc trong khu vùc. LuËt ®Çu t níc ngoµi cña ViÖt Nam kh«ng h¹n chÕ lÜnh vùc ®Çu t nhng theo quy ®Þnh chung cña ph¸p luËn ViÖt Nam, chñ ®Çu t níc ngoµi kh«ng ®îc phÐp ®Çu t vµo lÜnh vùc nµo mµ nhµ níc ViÖt Nam gi÷ ®éc quyÒn hoÆc nh÷ng nghµnh nghÒ mµ ph¸p luËt ViÖt Nam cÊm kinh doanh.
Trong kú häp Quèc héi kho¸ X võa qua, Quèc héi níc Céng Hoµ XHCN ViÖt Nam th«ng qua v¨n b¶n “söa dæi, bæ sung LuËt ®Çu t níc ngoµi ë ViÖt Nam”, ®©y lµ sù ph¸t triÓn h¬n n÷a cña LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam trªn con ®êng hoµn thiÖn vµ hoµn chØnh m«i trêng ph¸p lý dµnh cho ®Çu t níc ngoµi ë ViÖt Nam.
1.3.1 C¸c h×nh thøc ®Çu t níc ngoµi theo luËt ®Çu t n¨m 2000.
HiÖn nay hÇu hÕt c¸c chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cña c¸c níc trªn thÕ giíi ®Òu ph¶i dùa vµo hai yÕu tè, ®ã lµ t×nh h×nh kinh tÕ trong níc vµ luËt ph¸p ®Çu t ph¶i phï hîp víi ph¸p luËt quèc tÕ vµ th«ng lÖ quèc tÕ.
NghÞ quyÕt Trung ¬ng 7(kho¸ 7) ®· nhÊn m¹nh : Trong c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vèn trong níc lµ c¬ b¶n, vèn níc ngoµi lµ quan träng. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i chóng ta ph¶i vËn dông nhiÒu h×nh thøc hîp t¸c vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ víi níc ngoµi.
Nhµ níc ta khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam díi c¸c h×nh thøc sau :
- Hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh
- Doanh nghiÖp liªn doanh
- Doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi
1.3.1.1 Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh.
Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh lµ v¨n b¶n ký kÕt gi÷a hai bªn hoÆc nhiÒu bªn (gäi lµ c¸c bªn hîp doanh) quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh cho mçi bªn, ®Ó tiÕn hµnh kinh doanh ë ViÖt Nam mµ kh«ng thµnh lËp ph¸p nh©n.
§Æc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ:
- Hîp ®ång s¶n xuÊt , kinh doanh , thùc hiÖn ph©n chia lîi nhuËn hoÆc kÕt qu¶ kinh doanh
- Kh«ng thµnh lËp ph¸p nh©n
- H×nh thµnh c¸c quyÒn vµ nghÜa vô c¸c bªn ®èi víi nhau trªn c¬ së hîp ®ång . Bªn níc ngoµi thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c theo LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Bªn ViÖt Nam thùc hiÖn c¸c nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp trong níc.
Trªn thùc tÕ ®©y kh«ng ph¶i lµ mét h×nh thøc phæ biÕn ë ViÖt Nam dï h×nh thøc nµy cã ®Æc ®iÓm lµ ®¬n gi¶n ho¸ qu¸ tr×nh ®Çu t. Mçi bªn cã quyÒn vµ nghÜa vô ®èi víi nhau vµ mçi bªn cã nghÜa vô ®éc lËp víi nhµ níc vµ ph¸p luËt ViÖt Nam. Tuy nhiªn h×nh thøc hîp t¸c kinh doanh cã h¹n chÕ lµ t¹o ra nh÷ng khã kh¨n trong viÖc c¸c bªn kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña nhau nh vÒ chi phÝ s¶n xuÊt, lîi nhuËn thu ®îc ...
VÒ c¬ b¶n chÝnh phñ ViÖt Nam quy ®Þnh h×nh thøc nµy lµ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¶ hai Bªn ViÖt Nam vµ Bªn níc ngoµi cã thÓ thù hiÖn viÖc ®Çu t trong trêng hîp kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh hoÆc doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi trong qu¸ tr×nh tham gia ®Çu t ë ViÖt Nam.
1.3.1.2 Doanh nghiÖp liªn doanh.
Doanh nghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh ký gi÷a mét bªn hoÆc c¸c bªn ViÖt Nam víi mét bªn hoÆc c¸c bªn níc ngoµi ®Ó ®Çu t , kinh doanh t¹i ViÖt Nam.
Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc thµnh lËp theo h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, cã t c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt Nam, mçi bªn liªn doanh chÞu tr¸ch nhiÖm víi bªn kia, víi doanh nghiÖp liªn doanh trong ph¹m vi vèn gãp cña m×nh vµ vèn ph¸p ®Þnh.
LuËt söa ®æi, LuËt ®Çu t níc ngoµi 1992 më réng mét sè h×nh thøc doanh nghiÖp, ®ã lµ doanh nghiÖp liªn doanh míi. '' Doanh nghiÖp liªn doanh míi, lµ doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp gi÷a doanh nghiÖp liªn doanh ®· ®îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam víi nhµ ®Çu t níc ngoµi hoÆc víi doanh nghiÖp ViÖt Nam hoÆc víi doanh nghiÖp liªn doanh, doanh nghiÖp 100 % vèn níc ngoµi ®îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam ''
Trong trêng hîp ®Æc biÖt, doanh nghiÖp liªn doanh ®îc thµnh lËp trªn c¬ së ký hiÖp ®Þnh gi÷a ChÝnh phñ ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ níc ngoµi (vÝ dô : ViÖt X« Petro)
Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc ho¹t ®éng kÓ tõ ngµy ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t víi nh÷ng u ®·i nh sau:
- VÊn ®Ò gãp vèn: Tû lÖ vèn gãp cña bªn níc ngoµi hoÆc cña c¸c níc ë bªn níc ngoµi kh«ng ®îc thÊp h¬n 30% vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn doanh (vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi lµ møc vèn ph¶i cã ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp ghi trong ®iÒu lÖ doanh nghiÖ ).
Quy ®Þnh nµy thÓ hiÖn sù níi láng h¬n so víi ®iÒu lÖ ®Çu t 1977 quy ®Þnh Bªn níc ngoµi chØ ®îc gãp vèn kh«ng qu¸ 49% vèn ph¸p ®Þnh. ViÖc kh«ng giíi h¹n tèi ®a vÒ phÇn vèn gãp cña Bªn níc ngoµi t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam thu hót nhiÒu vèn ®Çu t vµ còng lµ h×nh thøc khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi bá vèn kinh doanh ë ViÖt Nam.
Thêi h¹n ®Çu t cã thÓ kÐo dµi 50 n¨m, trêng hîp ®Æc biÖt cã thÓ lªn tíi 70 n¨m. Quy ®Þnh nµy t¹o mét phÇn ®¸ng kÓ cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ mµ thêi gian thu håi vèn l©u nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c«ng nghiÖp nÆng, l©m nghiÖp...
- ViÖc chuyÓn nhîng vèn trong doanh nghiÖp liªn doanh:
ChuyÓn nhîng lµ mét gi¶i ph¸p thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi tiÕn hµnh kinh doanh t¹i ViÖt Nam. Khi bªn níc ngoµi gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh hoÆc v× mét lý do nµo ®ã kh«ng thÓ tiÕp tôc tham gia gãp vèn nh trong hîp ®ång liªn doanh ®· quy ®Þnh, ®ång thêi viÖc kinh doanh kÐm hiÖu qu¶ th× cã quyÒn chuyÓn nhîng phÇn vèn gãp cña m×nh, nÕu chuyÓn nhîng cho doanh nghiÖp ngoµi liªn doanh th× ®iÒu kiÖn chuyÓn nhîng kh«ng ®îc thuËn lîi h¬n so víi ®iÒu kiÖn ®· ®Æt ra cho c¸c bªn trong doanh nghiÖp liªn doanh, viÖc chuy
