Đề tài Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Tổng công ty Than Việt Nam

Lêi nãi ®Çu Vèn lµ yÕu tè b¾t ®Çu cña mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña donh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn giíi h¹n vÒ nguån lùc s¶n xuÊt th× viÖc lµm sao ®Î qu¶n lÝ vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ trë thµnh mét vÊn ®Ò ®­îc quan t©m hµng ®Çu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Sau qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ bao cÊp, bao tiªu s¶n phÈm cña nhµ n­íc sang c¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa th× vÊn ®Ò hiÖu qu¶ trong kinh doanh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ViÖt Nam cßn nhiÒu bÊt cËp, nã trë thµnh vÊn ®Ò cã tÝnh thêi sù. Do ®ã, viÖc nghiªn cøu vµ ph©n tÝch ®anhg gi¸ hiÖu qu¶ cña viËc sö dông vèn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ë ViÖt Nam cã ý nghÜa vµ vai trß quan träng. Nã kh«ng nh÷ng gióp cho b¶n th©n caca doanh nghiÖp t×m c¸ch sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n nguån vèn hiÖn cã cña m×nh, mµ cßn gióp cho c¬ quan chñ qu¶n cña doanh nghiÖp cã c¸c biÖn ph¸p qu¶n lÝ thÝch hîp . Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam, mét doanh nghiÖp nhµ n­íc còng ®ang ®øng tr­íc th¸ch thøc ®ã, ph¶i lµm sao qu¶n lÝ vµ sö dông nghuån vèn nhµ n­íc giao cã hiÖu qu¶, lµm thÕ nµo ®Ó b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®­îc nguån vèn lµ c©u hái th¸ch thøc ®èi víi ban l·nh ®¹o TCT. §øng tr­íc nh÷ng yªu cÇu vµ ®ßi hái ®ã, sau qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam, ®­îc sù h­íng dÉn cña thÇy gi¸o, Ths. vµ c¸c c« chó trong Tæng c«ng ty, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi :”Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹iTæng c«ng ty Than ViÖt Nam ”. Môc ®Ých cña chuyªn ®Ò nµy lµ nªu bËt lªn thùc tr¹ng vÒ tinh h×nh sö dông vèn t¹i Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam, c¶ thµnh tÝch vµ nh÷ng mÆt cßn tån t¹i, tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông vèn cña Tæng c«ng ty. Víi môc ®Ých trªn chuyªn ®Ò gåm ba bé phËn chÝnh sau: Ch­¬ng I: LÝ luËn chung vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng sö dông vèn t¹i Tæng c«ng ty Than VÖt Nam Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam. Do kiÕn thøc cßn h¹n hÑp còng nh­ thêi gian thùc tËp kh«ng nhiÒu nªn chuyªn ®Ò kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt em rÊt mong c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c¸n bé tµi chÝnh còng nh­ b¹n ®äc tham gia gãp ý kiÕn ®Ó ®Ò tµi hoµn thiÖn h¬n. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ngI: 6 Lý luËn chung vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . TÇm quan träng cña vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp 6 Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 6 1.1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i doanh ngiÖp. 6 Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 7 1.3 M«i tr­êng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 8 2. TÇm quan träng cña vèn ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . 9 2.1 Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i vèn. 9 2.2. Chi phÝ vèn 13 TÇm quan träng cña vèn ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp 16 HiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 16 HiÖu qu¶ sö dông vèn. 16 C¸c chØ tiªu ®o l­êng hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doang nghiÖp . 17 ChØ tiªu ®o l­êng hiÖu qu¶ sö dông toµn bé vèn . 17 ChØ tiªu ®o l­êng hiÖu qu¶ sö dông VC§ cña doanh nghiÖp. 19 ChØ tiªu ®o l­êng hiÖu qu¶ sö dông VL§ cña doanh nghiÖp.20 C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn. 22 Nh©n tè kh¸ch quan. 22 Nh©n tè chñ quan. 23 III. C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 25 Lùa chän ph­¬ng ¸n kinh doanh, ph­¬ng ¸n s¶n phÈm. 25 Lùa chän vµ sö dông hîp lÝ c¸c nguån vèn. 26 Tæ chøc vµ qu¶n lý tèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh 27 Qu¶n lÝ TSC§, VC§. 27 Qu¶n lý TSL§, VL§. 28 M¹nh d¹n ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt kinh doanh . 29 Tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ. 30 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam(tct tvn) 32 Tæng quan vÒ TCT TVN 32 1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña TCT TVN. 32 C¬ cÊu tæ chøc cña TCT TVN. 34 T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹i TCT TVN. 35 Thùc tr¹ng vÒ qu¶n lý vµ sö dông vèn t¹i TCT TVN. 39 Kh¸i qu¸t chung vÒ nguån vèn cña TCT TVN 39 Nguån h×nh thµnh vèn cña TCT TVN. 40 C¬ cÊu nguån vèn ®Çu t­ vµo c¸c lo¹i tµi s¶n. 41 T×nh h×nh sö dông vèn cña TCT TVN. 44 HiÖu qu¶ sö dông toµn bé vèn t¹i TCT TVN. 46 HiÖu qu¶ sö dông VL§ t¹i TCT TVN. 48 HiÖu qu¶ sö dông VC§ t¹i TCT TVN. 53 §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i TCT TVN. 55 KÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ nguyªn nh©n. 55 KÕt qu¶ 55 Nguyªn nh©n dÉn ®Õ thµnh c«ng 57 H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n 59 H¹n chÕ. 59 Nguyªn nh©n. 60 Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i TCT TVN 63 §Þnh h­íng ho¹t ®éng cña TCT TVN 63 Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i TCT TVN 64 C¸c gi¶i ph¸p chung nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i TCT TVN. 64 VÒ c«ng t¸c lËp vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch 64 VÒ tæ chøc vµ ®µo t¹o 66 VÒ nghiªn cøu ph¸t triÓn 66 VÒ nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh doanh 66 C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông VC§ t¹i TCT TVN. 67 T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý , b¶o d­ìng, söa ch÷a TSC§ 67 T¨ng c­êng viÖc thu håi VC§ 68 T¨ng c­êng ®æi míi TSC§ 68 T¨ng cêng viÖc tµi trî cho TSC§ 68 C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ VL§ t¹i TCT TVN. 68 T¨ng doanh sè b¸n hµng 69 TiÕt kiÖm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý 70 N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt 70 Qu¶n lÝ dù tr÷ ®Þnh møc hµng ho¸ 72 Qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n ph¶i thu 73 KÕ ho¹ch ho¸ viÖc sö dông vèn Th­êng xuyªn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông VL§74 Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i TCT TVN. 75 T¨ng c­ìng nguån VL§ do nhµ n­íc cÊp 75 Ng©n hµng cÇn thay ®æi h¹n møc tÝn dông cho TCT 76 T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý thÞ tr­êng cña nhµ n­íc 76 kÕt luËn 78 Tµi liÖu tham kh¶o 79 Ch­¬ng i: LÝ luËn chung vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng I. TÇm quan träng cña vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1. Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 1.1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp lµ chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr­êng nh»m môc ®Ých lµm t¨ng gi¸ trÞ cña chñ së h÷u. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, doanh nghiÖp bao gåm c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n... ( Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ do nhµ n­íc ®Çu t­ vèn thµnh lËp vµ qu¶n lÝ hoat ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi do nhµ n­íc giao. ( Doanh nghiÖp t­ nh©n lµ ®¬n vÞ kinh doanh cã møc vèn kh«ng thÊp h¬n møc vèn ph¸p ®Þnh do mét c¸ nh©n lµm chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. ( C«ng ty cæ phÇn lµ c«ng ty, trong ®ã: ( Sè thµnh viªn gäi lµ cæ ®«ng mµ c«ng ty ph¶i cã trong suèt thêi gian ho¹t ®éng Ýt nhÊt lµ b¶y ng­êi. ( Vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty ®­îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn. Gi¸ trÞ mçi cæ phÇn gäi lµ mÖnh gi¸ cæ phiÕu. Mçi cæ ®«ng cã thÓ mua mét hoÆc nhiÒu cæ phiÕu. ( C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n lµ c«ng ty mµ phÇn vèn gãp cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn ph¶i ®ãng ®ñ ngay khi thµnh lËp c«ng ty. C«ng ty kh«ng ®­îc phÐp ph¸t hµnh bÊt cø lo¹i chøng kho¸n nµo. Mçi mét lo¹i h×nh kinh doanh ®Òu cã nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm riªng, phï hîp víi tõng quy m« vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh. 1.2. Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ c¸c nguån lùc ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Òu khan hiÕm nªn khi nÒn kinh tÕ ®¹t tíi s¶n l­îng tiÒm n¨ng th× muèn t¨ng s¶n l­îng s¶n phÈm nµy th× buéc ph¶i gi¶m s¶n l­îng s¶n phÈm kh¸c. §©y chÝnh lµ giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶i quyÕt ®­îc ba vÊn ®Ò quan träng sau: ( Nªn ®Çu t­ dµi h¹n vµo ®©u cho phï hîp víi lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh lùa chän. ( Nguån tµi trî cho nguån ®Çu t­ lµ nguån nµo. ( Nhµ doanh nghiÖp sÏ qu¶n lÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh hµng ngµy nh­ thÕ nµo. §©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña doanh nghiÖp liªn quan chÆt chÏ ®Õn viÖc qu¶n lÝ vµ sö dông c¸c nguån vèn. C¸c doanh nghiÖp cã sù kh¸c biÖt ®¸ng kÓ vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt ho¹t ®éng. Sù kh¸c biÖt nµy phÇn lín do ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt cña tõng doanh nghiÖp quy ®Þnh. Nh­ng chung quy l¹i th× ho¹t ®éng cña mçi doanh nghiÖp ®Òu ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ c¸c yÕu tè ®Çu ra. Hµng ho¸ vµ dÞch vô(yÕu tè ®Çu vµo) S¶n xuÊt - chuyÓn ho¸ Hµng ho¸ vµ dÞch vô(yÕu tè ®Çu ra) Mét yÕu tè ®Çu vµo hay mét nh©n tè s¶n xuÊt lµ mét hµng ho¸ dÞch vô mµ c¸c doanh nghiÖp sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña hä. C¸c nh©n tè s¶n xuÊt ®­îc kÕt hîp víi nhau ®Ó t¹o ra hµng lo¹t c¸c hµng ho¸ dÞch vô cã Ých ®­îc tiªu dïng hoÆc sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nh­ vËy trong mét thêi k× nhÊt ®Þnh c¸c doanh nghiÖp ®· chuyÓn ho¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo thµnh c¸c yÕu tè ®Çu ra ®Ó trao ®æi. Nh­ vËy c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn trao ®æi hµng ho¸ víi thÞ tr­êng cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Çu vµo hoÆc víi thÞ tr­êng ph©n phèi tiªu thô hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Çu ra tuú thuéc vµo tÝnh chÊt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ sù vËn hµnh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®­îc sinh ra tõ qu¸ tr×nh trao ®æi ®ã. Qu¸ tr×nh nµy quyÕt ®Þnh sù vËn hµnh cña s¶n xuÊt vµ lµm thay ®æi c¬ cÊu vèn cña doanh nghiÖp. 1.3. M«i tr­êng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §Ó ®¹t ®­îc møc doanh lîi mong muèn, doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ vËn hµnh qu¸ tr×nh trao ®æi. Mäi quy ®Þnh ®Òu ph¶i g¾n liÒn víi hÖ thèng luËt ph¸p vµ sù hiÓu biÕt vÒ m«i tr­êng xung quanh doanh nghiÖp lµ m«i tr­êng kinh tÕ x· héi phøc t¹p vµ lu«n biÕn ®éng. Doanh nghiÖp ph¶i lµm chñ ®­îc vµ dù ®o¸n tr­íc d­îc sù thay ®æi cña m«i tr­êng ®Ó s½n sµng thÝch nghi víi nã.Trong m«i tr­êng ®ã quan hÖ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Chóng cã vai trß ®Æc biÖt quan träng vµ xuyªn suèt cuéc ®êi doanh nghiÖp. §ã lµ quan hÖ tµi chÝnh gi÷a doanh nghiÖp víi nhµ n­íc, gi÷a doanh nghiÖp víi thÞ tr­êng tµi chÝnh, gi÷a doanh nghiÖp víi thÞ tr­êng hµng ho¸ dÞch vô, thÞ tr­êng søc lao ®éng...Th«ng qua thÞ tr­êng doanh nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu hµng ho¸ vµ dÞch vô cÇn cung øng, trªn c¬ së ®ã doanh nghiÖp ho¹ch ®Þnh ®­îc ng©n s¸ch ®Çu t­, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt tiÕp thÞ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ ®øng v÷ng trong m«i tr­êng c¹nh tranh. Mét mÆt kh¸c kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ c¸c quan hÖ tµi chÝnh trong néi bé doanh nghiÖp mµ biÓu hiÖn cña chóng lµ sù lu©n chuyÓn vèn trong doanh nghiÖp. §ã lµ quan hÖ tµi chÝnh gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh víi nhau, gi÷a cæ ®«ng vµ c¸c nhµ qu¶n lÝ, gi÷a cæ ®«ng vµ chñ nî, gi÷a quyÒn sö dông vèn vµ së h÷u vèn. C¸c mèi quan hÖ nµy ®­îc nghiªn cøu th«ng qua hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp nh­: chÝnh s¸ch cæ tøc (ph©n phèi thu nhËp), chÝnh s¸ch ®Çu t­, chÝnh s¸ch vÒ c¬ cÊu vèn... Tãm l¹i, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, mäi quy ®Þnh cña doanh nghiÖp lu«n lu«n ph¶i ®­îc ®Æt trong mèi t­¬ng quan víi m«i tr­êng nhÊt ®Þnh. Mét quy ®Þnh sÏ gióp doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn, mét quy ®Þnh sai cã thÓ dÉn ®Õn sù thÊt b¹i cña doanh nghiÖp thËm chÝ dÉn ®Õn mét sù ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp. 2. TÇm quan träng cña vèn ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2.1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i vèn. 2.1.1.Vèn lµ g× ? Vèn lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®Ó thµnh lËp mét doanh nghiÖp vµ tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp vèn ®­îc ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó t¹o ra lîi nhuËn, tøc lµ lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ cho chñ së h÷u doanh nghiÖp . VËy vèn lµ g×? ( Theo quan ®iÓm cña M¸c, d­íi gãc ®é c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, M¸c cho r»ng: ”Vèn (T­ b¶n) lµ gi¸ trÞ ®em l¹i gi¸ trÞ thÆng d­ lµ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt “. §Þnh nghÜa cña M¸c cã mét tÇm kh¸i qu¸t lín v× nã bao hµm ®Çy ®ñ b¶n chÊt vµ vai trß cña vèn.Tuy nhiªn Mac míi chØ bã hÑp kh¸i niÖm vÒ vèn trong khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt vµ cho r»ng chØ cã qóa tr×nh s¶n xuÊt míi t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d­ cho nÒn kinh tÕ. ( David - Begg trong cuèn “Kinh tÕ häc” cña m×nh, ®· ®­a ra hai ®Þnh nghÜa vÒ vèn. §ã lµ vèn hiÖn vËt vµ vèn tµi chÝnh cña doanh nghiÖp : ( Vèn hiÖn vËt lµ dù tr÷ c¸c hµng ho¸ ®· s¶n xuÊt ra ®Ó s¶n xuÊt c¸c hµng ho¸ kh¸c. ( Vèn tµi chÝnh lµ c¸c giÊy tê cã gi¸ vµ tiÒn mÆt cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy David Begg ®· ®ång nhÊt vèn víi tµi s¶n cña doanh nghiÖp. ( Thùc chÊt vèn cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c tµi s¶n doanh nghiÖp dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh. Bëi v× mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ®­îc kh¸i qu¸t : T- H (TLL§, TLSX) - H’- T’ §Ó cã c¸c yÕu tè ®Çu vµo TLL§, TLSX th× doanh nghiÖp ph¶i cã mét l­îng tiÒn øng tr­íc, l­îng tiÒn nµy gäi lµ vèn cña doanh nghiÖp vµ nã ®­îc coi nh­ lµ mét hµng ho¸ ®Æc biÖt. Tr­íc hÕt, vèn lµ hµng ho¸ v× nã cã gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông : ( GÝa trÞ cña vèn ®­îc thÓ hiÖn ë chi phÝ mµ chóng ta bá ra ®Ó cã ®­îc nã. Gi¸ trÞ sö dông cña vèn thÓ hiÖn ë viÖc ta sö dông nã ®Ó ®Çu t­ vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh – mua m¸y mãc, vËt t­, hµng ho¸… Vèn lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt bëi v× cã sù t¸ch biÖt râ rµng gi÷a quyÒn sö dông vµ së h÷u. Khi mua nã chóng ta chØ cã quyÒn sö dông chø kh«ng cã quyÒn së h÷u. Vèn kh«ng bÞ hao mßn h÷u h×nh trong qu¸ tr×nh sö dông mµ cßn cã kh¶ n¨ng t¹o ra gi¸ trÞ lín h¬n b¶n th©n nã. ChÝnh v× vËy,gi¸ trÞ cña vèn phô thuéc vµ rÊt nhiÒu yÕu tè cña m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m«, nã kh«ng phô thuéc vµo lîi Ých cËn biªn cña bÊt k× mét doanh nghiÖp nµo. §iÒu nµy ®Æt ra nhiÖm vô ®èi víi c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh lµ ph¶i lµm sao sö dông tèi ®a hiÖu qu¶ cña vèn ®Ó ®ªm l¹i mét gi¸ trÞ thÆng d­ tèi ®a, ®ñ chi tr¶ cho chi phÝ bá ra mua nã tõ ®ã cã ®­îc lîi nhuËn tèi ®a. 2.1.2. Ph©n lo¹i vèn. Do gi÷ vai trß quan träng vµ thiÕt yÕu trong ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nªn viÖc ph©n lo¹i vèn theo c¸c c¸ch thøc kh¸c nhau gióp doanh nghiÖp ®Ò ra ®­îc c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý vµ sö dông vèn sao cho cã hiÖu qu¶. ( XÐt theo nguån h×nh thµnh. ( Vèn do ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp: lµ vèn do nhµ n­íc cÊp cho doanh nghiÖp (®­îc x¸c nhËn trªn c¬ së biªn b¶n giao nhËn) gåm vèn cÊp ban ®Çu vµ vèn cÊp bæ sung. Doanh nghiÖp sö dông nguån vèn nµy ph¶i nép ng©n s¸ch mét tû lÖ phÇn tr¨m nµo ®ã trªn vèn cÊp gäi lµ møc thu sö dông vèn. ( Vèn tù bæ sung: lµ vèn néi bé doanh nghiÖp bao gåm vèn khÊu hao c¬ b¶n, lîi nhuËn ®Ó l¹i, vèn cæ phÇn. ( Vèn liªn doanh liªn kÕt lµ vèn do doanh nghiÖp liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong vµ ngoµi n­íc ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. ( Vèn vay gåm nh÷ng kho¶n vay tõ ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông, vay c¸n bé c«ng nh©n viªn, vay n­íc ngoµi, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu... ( XÐt theo tÝnh chÊt së h÷u. Nguån vèn ®­îc chia thµnh hai lo¹i lµ vèn chñ së h÷u vµ nî ph¶i tr¶ cña doanh nghiÖp. ( Nî ph¶i tr¶:gåm nî ng¾n h¹n vµ nî dµi h¹n. (Nî ng¾n h¹n lµ c¸c kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n, c¸c kho¶n vay dù tr÷ ph¶i tr¶ trong vßng mét n¨m. Kho¶n nµy th­êng bao gåm tÝn dông th­¬ng m¹i vµ tÝn dông ng©n hµng. TÝn dông th­¬ng m¹i: Nguån vèn nµy ®­îc khai th¸c tù nhiªn tr«ng quan hÖ mua b¸n chÞu, mua b¸n tr¶ chËm, hay tr¶ gãp. §©y lµ mét ph­¬ng thøc tµi trî tiÖn lîi vµ linh ho¹t trong kinh doanh, mÆt kh¸c nã cßn t¹o kh¶ n¨ng më réng c¸c quan hÖ kinh doanh mét c¸ch l©u bÒn. TÝn dông ng©n hµng: C¸c ng©n hµng cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu vèn tøc thêi cho doanh nghiÖp theo ph­¬ng thøc nh­ cho vay theo tõng mãn, cho vay lu©n chuyÓn... ( Nî dµi h¹n gåm c¸c kho¶n tÝn dông dµi h¹n, vèn do ph¸t hµnh tr¸i phiÕu c«ng ty... ( Vèn chñ së h÷u gåm vèn do ng©n s¸ch cÊp, vèn do th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu, lîi nhuËn gi÷ l¹i, thÆng d­ vèn... C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp thÊy ®­îc c¬ cÊu vµ chi phÝ vèn cña m×nh, tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc c¬ cÊu vµ chi phÝ vèn hîp lÝ víi møc chi phÝ thÊp nhÊt. ( XÐt trªn gi¸c ®é lu©n chuyÓn cña vèn Vèn gåm hai bé phËn vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng ( Vèn cè ®Þnh lµ sè vèn ®Çu t­ øng tr­íc ®Ó mua s¾m ,x©y dùng hay l¾p ®Æt c¸c tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vµ v« h×nh. Quy m« cña vèn cè ®Þnh nhiÒu hay Ýt sÏ quyÕt ®Þnh quy m« cña tµi s¶n cè ®Þnh tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn tr×nh ®é trang bÞ kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Ng­îc l¹i nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh trong qu¸ tr×nh sö dông còng cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh chi phèi ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn cña vèn cè ®Þnh. ChÝnh v× vËy vèn cè ®Þnh cã nh÷ng ®Æc thï sau: - Vèn cè ®Þnh tham gia vµo nhiÒu chu k× s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Vèn cè ®Þnh ®­îc lu©n chuyÓn dÇn dÇn tõng phÇn trong c¸c chu kú s¶n xuÊt, cÊu thµnh nªn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm(khÊu hao). - Sau nhiÒu chu k× s¶n xuÊt vèn cè ®Þnh míi hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn (khÊu hao hÕt). XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn viÖc qu¶n lÝ vèn cè ®Þnh ph¶i lu«n ®­îc g¾n víi viÖc qu¶n lÝ h×nh th¸i hiÖn vËt cña nã lµ tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. ( Vèn l­u ®éng lµ sè tiÒn øng tr­íc hay ®Çu t­ vµ tµi s¶n l­u ®éng nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp diÔn ra th­êng xuyªn liªn tôc. Qu¸ tr×nh nµy ®­îc gäi lµ qu¸ tr×nh tuÇn hoµn chu chuyÓn cña vèn l­u ®éng. Qua mçi giai ®o¹n cña chu k× kinh doanh vèn l­u ®éng l¹i thay ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn. Tõ h×nh th¸i vèn tiÒn tÖ ban ®Çu chuyÓn sang h×nh th¸i vèn vËt t­ hµng ho¸ dù tr÷ vµ vèn s¶n xuÊt råi cuèi cïng l¹i trë vÒ h×nh th¸i vèn tiÒn tÖ. Sau mçi chu k× t¸i s¶n xuÊt, vèn l­u ®éng h×nh thµnh mét vßng lu©n chuyÓn. Nh­ vËy so víi vèn cè ®Þnh th× vèn l­u ®éng cã tèc ®é chu chuyÓn nhanh h¬n. Trong khi vèn cè ®Þnh chu chuyÓn ®­îc mét vßng th× vèn l­u ®éng ®· chu chuyÓn ®­îc nhiÒu vßng. Th«ng qua c¸ch ph©n chia nµy, c¸c doanh nghiÖp thÊy ®­îc tû träng c¬ cÊu còng nh­ ho¹t ®éng lu©n chuyÓn vèn, sù ¶nh h­ëng qua l¹i cña c¸c h×nh th¸i kh¸c nhau cña tµi s¶n tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc hiÖu qu¶ vßng quay vèn. Nh­ vËy ®øng trªn quan ®iÓm hiÖu qu¶ th× vèn ®­îc xem xÐt d­íi tr¹ng th¸i ®éng. 2.2. Chi phÝ vèn. Vèn lµ nh©n tè cÇn thiÕt cña s¶n xuÊt. Còng nh­ bÊt k× mét nh©n tè nµo kh¸c, ®Ó sö dông vèn, doanh nghiÖp cÇn ph¶i bá ra mét chi phÝ nhÊt ®Þnh. Chi phÝ cña mçi nh©n tè cÊu thµnh gäi lµ chi phÝ nh©n tè cña lo¹i vèn cô thÓ ®ã. 2.2.1. Chi phÝ nî. Chi phÝ nî tr­íc thuÕ (Kd) ®­îc tÝnh to¸n trªn c¬ së l·i suÊt nî vay, l·i suÊt nµy th­êng ®­îc Ên ®Þnh trong hîp ®ång vay tiÒn. Chi phÝ nî sau thuÕ Kd (1- T)®­îc x¸c ®Þnh b»ng chi phÝ nî tr­íc thuÕ Kd trõ ®i kho¶n tiÕt kiÖm nhê thuÕ, v× l·i tiÒn vay ®­îc tÝnh lµ chi phÝ tr­íc thuÕ cña doanh nghiÖp. 2.2.2. Chi phÝ cæ phiÕu ­u tiªn: Kp =
Trong ®ã : Kp: Chi phÝ cña cæ phiÕu ­u tiªn Dp: Cæ tøc ­u tiªn Pn: Gi¸ ph¸t hµnh thuÇn (gi¸ c«ng ty nhËn ®­îc sau khi trõ chi phÝ ph¸t hµnh). 2.2.3. Chi phÝ ®èi víi lîi nhuËn kh«ng chia (Ks): Lµ tû lÖ cæ tøc mµ ng­êi n¾m gi÷ cæ phiÕu th«ng th­êng yªu cÇu ®èi víi cæ phÇn mµ c«ng ty ®¹t ®­îc b»ng lîi nhuËn kh«ng chia. Ks =
+ RP =
Trong ®ã : Ks: Chi phÝ víi lîi nhuËn kh«ng chia
:Lîi tøc cña mét tµi s¶n kh«ng cã rñi ro RP: PhÇn th­ëng rñi ro
:Møc sinh lêi cña cæ phiÕu g:Tû lÖ t¨ng tr­ëng mong ®îi
:Tû lÖ lîi tøc mong ®îi 2.2.4. Chi phÝ cæ phiÕu th­êng míi (Ke): Muèn ph¸t hµnh cæ phiÕu th­êng míi cÇn cã c¸c chi phÝ ®Ó ph¸t hµnh cæ phiÕu nh­: Chi phÝ in Ên. Chi phÝ qu¶ng c¸o. Hoa hång ... Chi phÝ nµy phô thuéc vµo khèi l­îng ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Ke =
Trong ®ã : Ke: Chi phÝ cæ phiÕu th­êng míi
:Møc sinh lêi cña cæ phiÕu F: Chi phÝ ph¸t hµnh g:Tû lÖ t¨ng tr­ëng cña cæ tøc ( Chi phÝ trung b×nh cña vèn: WACC= WdRd(1-T) + WpKp + WsKs Trong ®ã Wd, Wp, Ws t­¬ng øng lµ tû lÖ cña nî, vèn, cæ phiÕu ­u tiªn vµ cæ phiÕu th­êng. Nãi chung c«ng ty b¾t ®Çu sö dông c¸c nguån tµi trî cã chi phÝ thÊp nhÊt nh­ng khi ®· hÕt c¸c nguån tµi trî cã chi phÝ thÊp, c«ng ty ph¶i tr«ng cËy vµo c¸c nguån vèn kh¸c cã chi phÝ rÊt cao. C©u hái ®Æt ra ë ®©y lµ t¹i