Đề tài Nghiên cứu phản ứng oxi hoá - Khử trong chương trình hoá học phổ thông

1 MC L C Ph l c bìa…………………………………………………………………………...i Li cam ñoan …………………………………………………………………….....ii Li c m ơn……………………………………………………………………….…iii Mc l c ……………………………………………………………………………..1 Danh m c các c m t vi t t t……………………………………………………….3 M ð U……………………………………………………………………………4 CH ƯƠ NG 1 : C Ơ S LÝ LU N C A V N ð NGHIÊN C U 1.1. Khái quát v ph n ng hóa h c………………………………………………..7 1.1.1.Khái ni m ph n ng hóa h c………………………………………………7 1.1.2. Các lo i ph n ng hóa h c……………………………………………….7 1.2. Ph n ng oxi hóa - kh ………………………………………………………...9 1.2.1. M t s khái ni m ………………………………………………………..9 1.2.2. Các ph ươ ng pháp cân b ng ph n ng oxi hóa - kh ……………………15 1.2.3. Ý ngh ĩa và t m quan tr ng c a ph n ng oxi hóa - kh ……………......22 CH ƯƠ NG 2 PH N NG OXI HÓA –KH TRONG CH ƯƠ NG TRÌNH HÓA H C PH THÔNG 2.1. Ph n ng oxi hóa - kh trong ch ươ ng trình hoá h c ph thông ……………..24 2.1.1. Ph n ng oxi hóa - kh trong ch ươ ng trìnhtrung h c c ơ s …..………..24 2.1.2. Ph n ng oxi hóa – kh trong ch ươ ng trình trung h c ph thông……...27 2.2. Ph n ng oxi hóa- kh …………………………………………………….....30 2.2.1. N i dung ph n ng oxi hóa – kh trong hóa h c vô c ơ……………….....30 2.2.2. Ni dung ph n ng oxi hóa – kh trong hóa h c h u c ơ………………...32 2.3. V n d ng phn ng oxi hóa - kh trong d y hóa h c ph thông…………....38 2.3.1. S d ng các khái ni m ph n ng oxi hóa - kh trong d y tính ch t hóa h c c a các ch t……………………………………………………………...38 PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 2 2.3.2. S d ng các khái ni m ph n ng oxi hóa - kh ñ gi i bài tp……..........43 2.3.3. S d ng ki n th c ph n ng oxi hoá - kh ñ gi i thích tính ch t các ch t, các hi n t ưng hóa h c có liên quan trong th c ti n………………………….......59 KT LU N VÀ ð XU T 1. K t lu n chung ………………………………………………………………...64 2. Ý ki n ñ xu t………………………………………………………………....64 Tài li u tham kh o………………………………………………………………...65 Ph l c…………………………………………………………………………...- p1- PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 3 DANH M C CÁC C M T VI T T T CT ðG : Công th c ñơn gi n CTPT : Công th c phân t ðktc : ðiu ki n tiêu chu n GV : Giáo viên HD : Hưng d n HS : H c sinh SGK : Sách giáo khoa Soh : S oxi hoá THCS : Trung h c c ơ s THPT : Trung h c ph thông PTHH : Ph ươ ng trình hóa h c. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 4 M ð U 1. Lý do ch n ñ tài - Xu t phát t yêu c u c a s nghi p giáo d c, th c tr ng gi ng d y b môn hóa h c c p trung h c ph thông ñòi h i ng ưi giáo viên không ng ng nâng cao n ăng l c chuyên môn, ñi m i ph ươ ng pháp d y h c nh m giúp h c sinh ti p thu tri th c m t cách t t nh t. - Ph n ng oxi hóa - kh là lo i ph n ng quan tr ng và xuyên su t trong ch ươ ng trình hóa h c ph thông. Ki n th c v ph n ng oxi hoá - kh ñưc v n d ng ph bi n trong d y h c c ũng nh ư trong ñi s ng. Vy, phn ng oxi hóa - kh là ph n ng th nào? Phân lo i chúng trong hóa h c vô cơ, h u c ơ ra sao? So sánh s khác nhau c ơ b n gi a ph n ng oxi hóa – kh và các ph n ng khác; làm th nào có th nh n bi t ñưc ph n ng oxi hóa – kh và các ph n ng thông th ưng c ũng nh ư các b ưc l p ph ươ ng trình ph n ng. Tm quan tr ng c a ph n ng oxi hóa – kh , phn ng oxi hóa - kh ñưc nghiên c u và phát tri n nh ư th nào t ch ươ ng trình trung h c c ơ s sang ch ươ ng trình trung h c ph thông. Khi n m rõ các n i dung trên, giáo viên s v n d ng ph n ng oxi hoá - kh trong d y hóa h c ph thông ñưc t t h ơn. - Hóa h c là khoa h c th c nghi m, giáo viên không ch d y cho h c sinh cách ti p thu tri th c mà còn ph i rèn luy n cho h c sinh kh n ăng v n d ng các ki n th c hoá hc ñ gi i thích các hi n t ưng trong th c ti n nh ư: t t c các ph n ng cháy, các ph n ng t o ra dòng ñin trong pin, cquy… Các ph n ng x y ra trong c ơ th ng ưi nh ư s oxi hóa glucôzơ thành khí cacbônic và h ơi n ưc… T t c các hi n tưng hoá h c trên ñu dùng các ki n th c c a ph n ng oxi hoá - kh ñ gi i thích. Do v y, chúng tôi ch n ñ tài “ Nghiên c u ph n ng oxi hoá - kh trong ch ươ ng trình hoá h c ph thông “ làm n i dung nghiên c u c a khóa lu n t t nghi p. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 5 2. M c tiêu nghiên c u - Nghiên c u h th ng ki n th c ph n ng oxi hoá – kh trong ch ươ ng trình hoá h c ph thông. - Nghiên c u vi c s d ng ph n ng oxi hóa – kh trong ch ươ ng trình hóa h c ph thông c ũng nh ư các ki n th c có liên quan ñn ph n ng oxi hóa – kh trong d y các ch t và bài t p v n d ng có liên quan ñn ph n ng oxi hóa – kh . 3. Nhi m v nghiên c u - Nghiên c u các tài li u có liên quan ñn ph n ng oxi hóa - kh . - Nghiên c u s hình thành và phát tri n, các quy lu t bi n ñ i trong s t o thành s n ph m oxi hóa – kh . - Tìm hi u s v n d ng ph n ng oxi hóa - kh trong vi c gi ng d y b môn hóa h c trung h c ph thông. 4. Ph ươ ng pháp nghiên c u Ph ươ ng pháp nghiên c u lý lu n : sách giáo khoa hóa h c trung h c ph thông và các tài li u có liên quan ñn ph n ng oxi hóa – kh . 5. ði t ưng nghiên c u Ph n ng oxi hóa – kh trong ch ươ ng trình trung h c ph , sách giáo khoa hoá hc ph thông và các tài li u khác có liên quan ñn ph n ng oxi hóa – kh . 6. Kh n ăng áp d ng c a ñ tài Nghiên c u ñ tài hoàn thành s góp thêm tài li u tham kh o cho giáo viên d y hóa h c các tr ưng THPT, sinh viên ñang h c chuyên ngành hóa h c và tài li u h c tp cho HS trung h c c ơ s , trung h c ph thông. 7. Lch s ñ tài ðã có r t nhi u công trình nghiên c u, nhi u sách, tài li u nghiên c u ph n ng oxi hóa - kh c a nhi u tác gi khác nhau nh ư: • Nguy n Tr ng Th , Ngô Ng c An, Ph n ng oxi hóa – kh và s ñin phân, Nhà xu t b n giáo d c, n ăm 2006. Khai thác ph n ng oxi hóa - kh nhi u góc ñ nh ư : phân lo i ph n ng, các ph ươ ng pháp cân b ng ph n ng oxi hóa - kh các dng bài toán v ph n ng oxi hóa - kh . PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 6 • Mt s bài vi t trong T p chí hoá h c & ng d ng : 1. Ph m Hà Thanh, Ph m Ng c S ơn - Cách tính nhanh kh i l ưng mu i t o thành trong ph n ng oxi hóa – kh . (S 3(75)/2008). 2. Lê Ng c Sáng, Các ph ươ ng pháp cân b ng ph n ng oxi hóa - kh b ng ph ươ ng pháp th ăng b ng electron và phân t ion. (S 8(80)/2008). ð tài chúng tôi quan tâm nghiên c u ph n ng oxi hóa - kh trong ch ươ ng trình hóa h c ph thông nh m tìm hi u s hình thành, phát tri n và v n d ng ph n ng oxi hoá - kh trong d y hoá h c ph thông. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 7 CH ƯƠ NG 1 : C Ơ S LÝ LU N C A V N ð NGHIÊN C U 1.1. Khái quát v ph n ng hóa h c 1.1.1.Khái ni m ph n ng hóa h c [2] Quá trình bi n ñ i ch t này thành ch t khác g i là ph n ng hóa h c. Ch t ban ñu b bi n ñ i trong ph n ng gi là ch t ph n ng (ch t tham gia, ch t m i sinh ra là s n ph m). Trong ph n ng hoá h c tng kh i l ưng các ch t tham gia ph n ng b ng t ng kh i l ưng các cht t o thành sau ph n ng. Ph n ng hóa h c ñưc ghi theo ph ươ ng trình ch nh ư sau: Tên các ch t ph n ng → Tên các s n ph m Ví d : L ưu hu ỳnh + s t → S t (II)sunfua Trong quá trình ph n ng, l ưng cht ph n ng gi m d n, lưng s n ph m t ăng dn. Trong ph n ng hóa h c ch có liên k t gi a các nguyên t thay ñ i làm cho phân t này bi n thành phân t khác. Ph n ng x y ra ñưc khi các ch t tham gia ti p xúc tr c ti p v i nhau, có tr ưng hp ñun nóng, có tr ưng hp c n xúc tác. Nh n bi t d u hi u x y ra d a vào d u hi u có ch t m i t o thành. 1.1.2. Các lo i ph n ng hóa h c 1.1.2.1. Các lo i ph n ng trong hóa h c vô c ơ : [2]
Ph n ng có s thay ñ i s oxi hóa và ph n ng không có s thay ñi s oxi hóa Các d ng ph n ng hoá h c c ơ b n: - Ph n ng phân tích là ph n ng trong ñó m t ch t b phân tích thành nhi u ch t mi. Ví d : CaCO 3 = CaO + CO 2 ↑ - Ph n ng k t h p là ph n ng trong ñó hai hay nhi u ch t k t h p v i nhau to thành m t ch t m i. Ví d : BaO + H2O = Ba(OH) 2. - Ph n ng th là ph n ng trong ñó nguyên t c a ngyên t này d ng ñơn ch t thay th nguyên t c a nguyên t khác trong h p ch t. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 8 Ví d : Zn + H2SO 4 loãng = ZnSO 4 + H 2 ↑ - Ph n ng trao ñ i là ph n ng trong ñó các h p ch t trao ñ i nguyên t hay nhóm nguyên t v i nhau. Ví d : BaCl 2 + NaSO 4 = BaSO 4 + 2NaCl.
Phân lo i d a trên hi u ng nhi t c a ph n ng : - Ph n ng t a nhi t. ðnh ngh ĩa: Ph n ng t a nhi t là ph n ng hóa h c gi i phóng n ăng l ưng dưi d ng nhi t. Ví d nh ư ph n ng ñ t cháy x ăng d u, cung c p n ăng l ưng ñ v n hành xe c, máy móc… - Ph n ng thu nhi t ðnh ngh ĩa : ph n ng thu nhi t là ph n ng hóa h c hp th n ăng l ưng d ưi dng nhi t. Ví d nh ư khi s n xu t vôi, ng ưi ta ph i liên t c cung c p n ăng l ưng d ưi dng nhi t ñ th c hi n ph n ng phân h y ñá vôi. 1.1.2.2.Các lo i ph n ng trong hóa h u c ơ:[2]
Ph n ng c ng . Phân t h u c ơ k t h p thêm v i các nguyên t ho c phân t khác. ≡ + →t0 − Ví d : HC CH2 H2 H 3 C CH 3
Ph n ng th Mt ho c m t nhóm nguyên t phân t h u c ơ b th b i m t ho c m t nhóm nguyên t khác. Ví d : H3C – OH + H-Br → H 3C- Br +HOH
Ph n ng tách Mt vài nguyên t ho c nhóm nguyên t b tách ra kh i phân t . + H,170 0 C Ví d : H3C- CH 2-OH → H 2C = CH 2 +H2O
Ph n ng phân h y Phân t b phá h y hoàn toàn thành các nguyên t ho c các phân t nh . to Ví d : CH 4 → C + 2H 2 PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 9 C4H10 + 5F 2 → 4C + 10HF C 6H12 + 9O 2 → 6CO 2 + 6H 2O
Ph n ng este hóa Là ph n ng ñiu ch este b ng cách ñun nóng ancol v i axit cacboxylic, có axit m nh làm xúc tác. + H RCOOH + R’OH ↽⇀ R – COOR’ + H 2O
Ph n ng trùng h p Ph n ng trùng h p là quá trình k t h p liên ti p nhi u phân t nh gi ng nhau ho c t ươ ng t nhau t o thành nh ng phân t r t l n g i là polime. Trong ph n ng trùng h p, ch t ñ u (các phân t nh ) ñưc g i là monome. Sn ph m c a ph n ng gm nhi u m t xích monome h p thành nên ñưc g i là polime. S l ưng m t xích monome trong m t phân t polime g i là h s trùng h p và kí hi u là n. 1.2. Ph n ng oxi hóa - kh 1.2.1. M t s khái ni m 1.2.1.1. Hóa tr và s oxi hóa [4]
Hóa tr - Hóa tr ñ c tr ưng cho kh n ăng nguyên t c a các nguyên t ñó có th hình thành m t s liên k t hoá h c nh t ñ nh. Hoá tr th ưng g n li n v i m t ki u liên k t c th . Có th ñ nh ngh ĩa nó là s nguyên t c a nguyên t hóa tr m t k t h p v i mt nguyên t c a nguyên t ñã cho. Ch ng h n, trong axit clohidric HCl, clo có hóa tr m t, trong n ưc H 2O oxi có hóa tr hai, trong amoniac NH 3 nit ơ có hóa tr ba, trong metan CH 4 cacbon có hóa tr bn, trong PCl 5 photpho có hóa tr n ăm, trong SF 6 lưu hu ỳnh có hóa tr sáu…. - Vi s phát tri n h c thuy t v liên k t hóa h c, hóa tr c a nguyên t trong phân t ñưc hi u là s c p ñin t mà nguyên t ñã cho dùng ñ liên k t v i nh ng nguyên t khác, nh ư v y hóa tr ñưc ñ nh ngh ĩa là s liên k t nh ñó nguyên t ñã cho k t h p v i nh ng nguyên t khác. S liên k t mà nguyên t có th t o thành bng s ñin t không k t ñôi c a nó. ñây không tính ñ n tính có c c c a liên k t PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 10 ñưc t o thành và vì v y hóa tr không có d u. C n nh n m nh r ng hóa tr xác ñ nh theo s liên k t không th âm và c ũng có th b ng không. - ðin hoá tr ñưc xác ñ nh b ng s electron mà m t nguyên t m t ñi hay thu vào khi t o thành ion ñơ n. ðó là ñin tích c a các ion trong h p ch t ion. Ch ng h n, trong phân t CaCl 2, nguyên t Caxi có ñin hoá tr +2, nguyên t Clo -1. - Cng hoá tr ñưc xác ñ nh b ng s liên k t c ng hoá tr do các nguyên t trong phân t t o thành. Nói chung, m i liên k t c ng hoá tr ñưc hình thành t m t c p electron. Ví d trong phân t H 2, hydro có c ng hoá tr I (H-H); trong phân t N 2, nguyên t nit ơ có c ng hoá tr III (N ≡N) (M i g ch n i ch m t liên k t th c hi n bng m t c p electron).
S oxi hóa ð thu n ti n khi xem xét ph n ng oxi hoá - kh và tính ch t c a các nguyên t , ng ưi ta ñưa ra khái ni m s oxi hoá (còn g i là m c oxi hoá hay ñin tích hoá tr ). S oxi hoá là ñin tích quy ưc mà nguyên t có ñưc n u gi thuy t r ng c p e liên k t (do 2 nguyên t góp chung) chuy n hoàn toàn v phía nguyên t có ñ âm ñin l n h ơn. S oxi hoá ñưc tính theo quy t c sau : − T ng ñ i s s oxi hoá c a các nguyên t trong phân t trung hoà ñin b ng 0. − T ng ñ i s s oxi hoá c a các nguyên t trong m t ion ph c t p b ng ñin tích c a - ion. Ví d trong ion HSO 4 , s oxi hoá c a H là +1, c a O là −2 c a S là +6. + 1 + 6 + ( −2. 4) = − 1. − Trong ñơ n ch t, s oxi hoá c a các nguyên t b ng 0. Ví d : Trong Cl 2, s oxi hoá c a Cl b ng 0. − Khi tham gia h p ch t, s oxi hoá c a m t s nguyên t có tr s không ñ i nh ư sau: + Kim lo i ki m luôn b ng +1. + Kim lo i ki m th luôn b ng +2. + Oxi (tr trong peoxit b ng − 1) luôn b ng − 2. + Hi ñro (tr trong hi ñrua kim lo i b ng − 1) luôn b ng − 2 , Al th ưng b ng +3. PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 11 Chú ý: D u c a s oxi hoá ñ t tr ưc giá tr , còn d u c a ion ñ t sau giá tr . +3 Ví d : S oxi hóa c a Fe , ca ion Fe 3+ . 1.2.1.2. Ch t kh và ch t oxi hóa - Mt s ch t kh và ch t oxi hoá quan tr ng nh t [22] NH NG CH T KH VÀ NH NG CH T OXI HÓA QUAN TR NG NH T Ch t kh : Ch t nhưng e Ch t oxi hóa : Ch t nh n e - Nguyên t kim lo i, hidro, hidro - Các halogen:F 2,Cl 2, Br 2 . peoxit H 2O2. - Các h p ch t c a Mangan : - Cacbon, cacbon(II)oxit. Mn 2O7, MnO 3, MnO 2, KMnO 4, - Các h p ch t c a l ưu hu ỳnh: K2MnO 4 . H2S, H 2SO 3 và mu i c a nó, - Các h p ch t c a Crom : CrO 3, Na 2S2O3… K2CrO 4, K 2CrO 7… - Axit có g c axit là nhóm halogen : - Các h p ch t c a Oxi : O 2, O 3, HI, HBr, HCl… H2O2 và mu i c a nó. - Mu i : SnCl 2, FeSO 4, MnSO 4, - Các axit có tính oxi hoá m nh Cr 2(SO4) 3…. nh ư: H 2SO 4, H2SeO 4, HNO 3 và mu i - Các h p ch t c a nit ơ : HNO 2, ca nó… + NH 3, N 2H4, NH 2OH, NO… - Ion c a nh ng kim lo i quý (Ag , 2+ 3+ - H 3PO 3, H 3AsO 3, K 4[Fe(CN) 6]. Pb , Au …) - Mt s h p ch t h u c ơ: Andehit, - Pb(CH 3COO) 2, (NH 4)2S2O8, rưu, axit fomic và axit oxalic. K3[Fe(CN) 6], CuO ,Ag 2O, PbO 2. - Hipoclorit. Clorat, peclorat. - N ưc c ưng toan, h n h p c a axit nitric ñm ñ c và axit flohidric ñm ñc. ð x y ra ñưc ph n ng oxi hóa - kh c n ph i bi t có nh ng nguyên t , phân t ho c ion có kh n ăng cho ho c thu nh n ñin t .[3] • ðơ n ch t có th là ch t oxi hoá, có th là ch t kh : PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 12 + Ch t oxi hoá có th là ñơ n ch t, mà nguyên t trung hoà c a nó nh n electron thành ion tích ñin âm, có c u trúc electron c a khí tr ơ g n nh t. Các nguyên t trung hoà c a nh ng nguyên t có ngoài cùng 7 (s 2p5); 6(s 2p4); 5(s 2p3) và 4(s 2p2) electron. Ch t oxi hoá m nh nh t là halogen và oxi d ng nguyên t . + Ch t kh ñin hình là nh ng nguyên t có s electron l p ngoài cùng ch a t m t ñ n ba electron. Trong các ch t kh này là kim lo i, là các nguyên t s, d, f. • Các oxiaxit và các mu i c a chúng có th là ch t oxi hoá có th là ch t kh . + Ch t oxi hoá là các oxiaxit có s oxi hoá cao nh t và các mu i c a chúng. Trong thành ph n c a ch t oxi hoá th ưng có các nguyên t c a nguyên t m c oxi hoá cao. +7 +6 Ví d : K MnO 4 , K2 Cr2 O 7 …. + Ch t kh là các oxi axit có s oxi hoá th p và các mu i c a chúng. Các phân t c a các ch t kh này ch a m t ho c m t s nguyên t c a nguyên t m t trong s các tr ng thái oxi hoá th p c a nó. Khi t ươ ng tác v i các ch t oxi hoá các nguyên t này nh ưng electron, t o thành h p ch t ng v i tr ng thái s oxi hoá d ươ ng (có th s oxi hoá d ươ ng c c ñ i ) c a nguyên t này. +4 0 +6 −1 Ví d : H2 S O 3 + Br 2 + H 2O → H2 S O 4 + 2H Br • Ion kim lo i tích ñin d ươ ng có th là ch t oxi hoá, có th là ch t kh . + Ch t oxi hoá là các ion kim lo i tích ñin d ươ ng s oxi hoá cao nh t. Các ion kim lo i tích ñin d ươ ng ñu th hi n m c ñ nào ñó tính oxi hoá. Trong s chúng, ch t oxi hoá m nh h ơn là các ion tích ñin d ươ ng s oxi hoá cao. Ví d : Fe 3+ , Cu 2+ , Hg 2+ …. + Ch t kh là các ion d ươ ng kim lo i có s oxi hoá th p, n u chúng còn có th có nh ng tr ng thái v i s oxi hoá cao h ơn. Ví d : Fe 2+ → Fe 3+ + 1e Cu + → Cu 2+ + 1e • Ch t kh là các ion nguyên t tích ñin âm PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: 13 Các phi kim, n u là ch t oxi hoá y u, khi tr ng thái ion âm nó là ch t kh mnh. Kh n ăng kh c a các ion tích ñin âm có ñin tích nh ư nhau t ăng lên theo s tăng bán kính nguyên t . Ví d : Trong nhóm halogen, ion I - có kh n ăng kh l n h ơn so v i ion Br - và Cl - còn F - th hi n tính kh r t y u. • Tr ưng h p m t ch t v a có tính oxi hoá, v a có tính kh . Khi m t nguyên t có trong m t h p ch t ho c ñơn ch t có s oxi hoá trung gian thì có c hai tính ch t v a có tính oxi hoá v a có tính kh . +3 −5 +5 − 1 + Ví d : 3K N O 2 + H Cl O 3 = 3K N O3 H Cl (Ch t kh ) +3 −1 0 + 2 + → + + + 3K N O 2 + 2K I 2 H2 SO 4 I2 2 N O 2 K 2 SO 4 2 H 2 O (Ch t oxi hoá) Trong m t s ch t, ch t oxi hoá và ch t kh trong n i phân t +1 + 5 − 2 − 1 0 Ví d : 2K Cl O3→ 2 K Cl + 3 O 2 • Trong m t s ch t, ch t oxi hoá và ch t kh còn ph thu c vào môi tr ưng ti n hành ph n ng. ðiu ki n ñ ph n ng oxi hóa - kh có th x y ra: [8] - ðiu ki n c n : Ph n ng oxi hóa kh x y ra theo chi u: cht oxi hóa m nh s oxi hóa ch t kh m nh nh t, sinh ra ch t oxi hóa y u h ơn và ch t kh y u h ơn. D a vào dãy ñin hóa c a kim lo i ñ bi t qui lu t bi n thiên tính oxi hóa c a ion kim lo i và tính kh c a nguyên t kim lo i. - ðiu ki n khác : Ngoài ñiu ki n c n, ph n ng oxi hóa – kh x y ra ñưc còn ph thu c vào các y u t : môi tr ưng, xúc tác, nhi t ñ th c hi n ph n ng . + nh h ưng c a môi tr ưng: Phn ng oxi hóa – kh có th x y ra trong nh ng môi tr ưng khác nhau: + - trong môi tr ưng axit (d ư ion H ), trung tính (H 2O) và ki m (OH ). Tùy