Để tránh hiểu lầm trong đàm phán quốc tế

Để tránh hiểu lầm trong đàm phán quốc tế Mặc dù tiến bộ khoa học đã làm thế giới dường như nhỏ lại nhưng những cách biệt văn hóa sâu sắc giữa các dân tộc vẫn tồn tại. Đàm phán hợp đồng luôn là một công việc tế nhị, đòi hỏi phải quyết tâm, khéo léo và đàm phán quốc tế luôn là một thách thức. Henry sống tại Los Angeles và Hiroshi sống tại Tokyo. Cả hai đều có những sở thích cá nhân giống nhau, nhưng khi cùng bàn bạc hợp tác kinh doanh thì những rào cản giữa họ xuất hiện và hợp đồng bị đổ bể. Trong đàm phán khó khăn lớn nhất chính là nhận thức khác biệt giữa hai người về quy trình đàm phán và hiểu lầm hành vi của đối tác. Về phía Henry, để muốn nhanh chóng đạt được một thỏa thuận nên đẩy tốc độ cuộc đàm phán lên nhanh. Do vậy, anh đưa ra những lý lẽ rất mạnh mẽ. Nhưng Henry không biết rằng Hiroshi coi đó là hành vi thiếu tôn trọng, do vậy cuộc đàm phán bị thất bại. Sau đây là một số lời khuyên hữu ích cho các thương gia khi tham gia tiến hành đàm phán ký kết hợp đồng thương mại quốc tế. Tìm hiểu sự mong muốn của đối tác Cách thức ra quyết định cũng có thể khác nhau. Các giám đốc người Mỹ thường tự quyết định trong khi người Nhật lại có khuynh hướng ra quyết định theo sự nhất trí tập thể, một thông lệ làm cuộc đàm phán mất nhiều thời gian hơn. Theo ông Mitsugu Iwashita - Giám đốc một trung tâm tư vấn kinh doanh của Nhật Bản thì người Mỹ rất linh hoạt trong đàm phán, nhưng khi một Giám đốc Nhật Bản đã đưa ra quyết định thì ông ta sẽ cảm thấy xấu hổ khi phải thay đổi. Hiểu được điều này sẽ giúp bạn biết được phía đối tác ưu tiên những điều gì và giúp bạn thay đổi chiến lược cho phù hợp. Tạo ra điểm chung và chọn cách đàm phán Hãy tìm ra điểm gì đó chung giữa bạn và đối tác nước ngoài. Điều này có thể giúp bạn xử lý được vấn đề "con người", tránh động chạm tới lòng tự trọng, giữ thể diện và những điều tương tự. Đây là một chiến lược hay bởi những vấn đề này có thể bất ngờ nảy sinh ngoài dự kiến. Bạn cần lựa chọn một trong hai kiểu đàm phán cổ điển là: Cứng rắn hay mềm dẻo. Nhà đàm phán cứng rắn là một người luôn đòi hỏi khắt khe và ít chịu thỏa hiệp. Anh ta có thể thắng hoặc thua nhưng không bao giờ chịu thỏa thuận có điều kiện với đối tác. Nhà đàm phán mềm dẻo có quan điểm rộng hơn, mục tiêu là đạt được càng nhiều thỏa thuận càng tốt mà không phá vỡ hợp đồng. Anh ta cố gắng tìm ra điểm chung giữa hai bên và tiến hành đàm phán từng bước một. Tất nhiên, các chuyên gia luôn cho rằng phương pháp đàm phán mềm dẻo là phương pháp khôn ngoan và thực tế nó được áp dụng trong phần lớn những cuộc đàm phán quốc tế. Phương pháp mềm dẻo giúp tránh những sai lầm ngớ ngẩn nhưng nó cũng có một số hạn chế. Tại nhiều nước, đàm phán được tiến hành theo lễ nghi, nhất là ở giai đoạn đầu tiên. Do vậy, cần phải tìm hiểu những lễ nghi đàm phán của quốc gia đối tác, thậm chí kể cả khi đối tác nước ngoài không yêu cầu phải lễ nghi. Cần phải tìm hiểu những nét văn hóa kinh doanh của nước đối tác, nếu không bạn có thể vô tình có những hành vi khiến đối tác lúng túng, hoặc chính bạn cũng không tin sự ngay thật của họ và cho đó là hành vi nhử mình vào một hợp đồng có nhiều bất lợi. Kiềm chế đàm phán Giả sử bạn đã vượt qua giai đoạn đầu của cuộc đàm phán và đã đạt được thỏa thuận chung với đối tác và tiếp tục đàm phán những chi tiết của hợp đồng. Đây là lúc cần sử dụng kiến thức về hoạt động đàm phán của mỗi nước. Ví dụ, người Italia thường muốn đẩy nhanh giai đoạn này bằng cách liên tục nhấn mạnh các điều kiện của mình khiến đối tác mệt mỏi. Biết được điều này, nhà đàm phán nước ngoài có thể tìm ra một chiến lược hay để tỏ ra không vội vã ký kết hợp đồng, như thay đổi chủ đề đàm phán, cố tình nói lạc đề... Cũng trong giai đoạn này, người Trung Quốc lại liên tục đưa hết đề nghị này tới đề nghị khác nhằm kiểm tra giới hạn có thể của hợp đồng. Những hành vi đàm phán không chính thức tương đối quan trọng với người Trung Quốc. Anh ta có thể nói rất ít khi trả lời câu hỏi của bạn và muốn bạn thể hiện bạn hiểu gì từ hành vi và nội dung mà anh ta vừa nói. Các thương gia phương Tây thường thấy rất khó xử trong trường hợp này. Do vậy sự kiên nhẫn và suy diễn hành vi của đối tác Trung Quốc làm họ mất nhiều thời gian khi đàm phán. Đa phần người Châu Âu không phá bỏ cuộc thảo luận trừ khi bị xúc phạm thái quá, nhưng người Châu á sẵn sàng từ bỏ hợp đồng nếu thấy không thoải mái về điều gì đó trong quá trình đàm phán. Nếu điều này xảy ra, hãy rút lui và tìm cách xử lý vấn đề. Mặc dù chú trọng tới văn hóa của nước đối tác, nhưng đừng quên họ cũng chỉ là những cá nhân. Do vậy, cách tốt nhất là tìm hiểu tính cách và kiểu giao tiếp của mỗi cá nhân đối tác càng nhiều càng tốt. Hãy chú trọng vào năng lực của mỗi cá nhân khi đàm phán để có thể thuyết phục được từng người một. Cách nghe và trả lời phỏng vấn Một vài lưu ý về kỹ năng nghe và trả lời câu hỏi sau đây có thể sẽ hữu ích với bạn khi tham gia một cuộc phỏng vấn tìm việc làm: 1. Nghe: - Lắng nghe tích cực: Chú ý tập trung vào những điều người tuyển dụng đang nói, rút ra những điều chính yếu và suy nghĩ bộ phận hợp thành nghe có thể được tóm tắt như sau: + Nghe: biết lắng nghe, ghi chép chính xác. + Hiểu: Theo dõi, quan sát tinh tế người tuyển dụng để đọc ý nghĩ, nhận dạng tâm lý của họ lúc phỏng vấn + Nhớ và suy nghĩ + Đánh giá, cân nhắc + Trả lời: Trình bày, lập luận khoa học, không nên “dông dài” mà đi vào trọng tâm vấn đề - Ảnh hưởng đối với người tuyển dụng đang nói: Sử dụng cử chỉ (ví dụ: gật đầu khi đồng ý hay tạo sự phản hồi với những lời bình luận thích hợp) - Ghi chú: Ghi lại những điều quan trọng, cẩn thận, đừng ghi quá nhiều, chỉ viết ý chính, điều này chứng tỏ bạn quan tâm đến những gì người tuyển dụng trao đổi. - Ngồi ở vị trí thoải mái, tránh bị sao nhãng. Một số nguyên nhân sau có thể làm bạn thất bại trong khi nghe: + Nghĩ rằng câu hỏi không có lợi ích nên không cần quan tâm. + Chỉ tập trung chú trọng đến motọ điểm đề tài. + Đơn giản hoá vấn đề + Chỉ lo suy nghĩ phê phán hình thức trình bày hay các khuyết tật nhỏ của nhà tuyển dụng + Mất đi sự chú ý do lơ đễnh, lo âu hay bị phân tán bởi các ảnh hưởng khác. + Gán quá nhiều vấn đề quan trọng trong một số câu, từ, không chú ý câu hỏi kế tiếp của người tuyển dụng. 2. Trả lời câu hỏi: Ngoài việc cung cấp thông tin, nhà tuyển dụng sẽ đặt câu hỏi để có một ý niệm về thái độ của bạn, đánh giá khả năng phản ứng của bạn trước những vấn đề đó. Sự trình bày dài dòng dễ làm nhà tuyển dụng nghĩ bạn thích lý sự. Hãy lắng nghe câu hỏi, trả lời trực tiếp ngắn gọn, đầy đủ. Trả lời có sức thuyết phục khi chứa đựng trong câu trả lời tiềm ẩn một con người có chuyên môn cao, biết đánh giá công việc, có khả năng làm việc với áp lực cao, có trí tuệ, văn hoá, khách quan với sự việc, có chí tiến thủ, hoà hợp với mọi người. Tự tin đi tới... Thế nào là một người phụ nữ tự tin? Câu hỏi này với những người phụ nữ khác nhau sẽ có những câu trả lời khác nhau, theo những gì họ cảm và nghĩ. Có một điều chắc chắn, phụ nữ tự tin luôn dễ dàng thành công trong cuộc sống. Một phụ nữ tự tin luôn biết mình đến từ đâu và khiêm tốn với sự thật ấy. Nàng không hổ thẹn, bối rối hay cảm thấy hối tiếc vì bất cứ việc gì. Nàng biết quá khứ của mình là những gì mang nàng đến với tương lai. Nàng sải bước trong sự tự tin ấy vì nó chính là điều khiến nàng trở thành người như hiện tại. Một phụ nữ tự tin biết rằng không có sự hạn chế cho những khả năng của mình. Nàng biết nàng có thể đi xa chừng nào nàng mong muốn. Không ai có thể chặn nàng được vì nàng không so sánh bản thân với thành công của những phụ nữ khác. Một phụ nữ tự tin luôn biết nơi mình sắp đến. Nàng không cần sự hướng dẫn của những người khác. Nàng đủ tự tin để biết rằng nếu vấp ngã, nàng sẽ duyên dáng đứng dậy và tiếp tục dẫn bước. Một phụ nữ tự tin khi nhận những lời khen tặng hay chỉ trích đều hết sức duyên dáng, thanh nhã. Nàng tự biết nàng không cần đến một người đàn ông để hoàn chỉnh hay khen tặng mình. Nàng biết nàng chính là sự bổ sung và là món quà quý báu với anh ta. Một người phụ nữ tự tin không cần tình yêu để cảm thấy được yêu. Nàng chính là tình yêu và là người ban tặng. Một phụ nữ tự tin bước vào nơi nào và ngay lập tức làm chủ không gian ấy. Nàng làm chủ sự chú ý xung quanh mà không cần tốn nhiều công sức. Tất cả đều đến hết sức tự nhiên. Nàng lôi kéo sự thu hút của cánh đàn ông nhưng tỏ ra không cần anh ta. Nàng có thể bị những người phụ nữ khác ghen tị nhưng nàng sẽ tiếp tục cuộc sống của mình trong khi họ còn tốn nhiền thời gian để xì xào về nàng. Có rất nhiều phụ nữ tự tin trong các lĩnh vực như giao tiếp, ứng xử xã hội, công việc, gia đình và cả trong biểu diễn nữa. Thế còn bạn, bạn có là người tự tin? Và trong lĩnh vực nào. Làm thế nào để giữ mối liên hệ với khách hàng? Với tư cách là người bán, chúng ta thường có xu hướng chú ý tới khách hàng trong các giai đoạn trước khi việc mua bán được hoàn tất. Dù cho chúng ta hay khách hàng bận đến thế nào cũng không nên bỏ qua việc giữ mối liên hệ với khách. Chúng ta đã hoàn thành việc bán hàng, nhưng sau khi bán chúng ta phải bước sang giai đoạn tiếp tục tìm kiếm những đơn đặt hàng mới từ phía khách hàng. Nếu bạn chỉ chú ý tới khách hàng sau khi họ mua được 3, 4 ngày hoặc 3, 4 tuần thì có nghĩa là quá muộn. Thái độ lịch sự của một chuyến viếng thăm làm cho khách hàng vui vẻ hơn là việc bạn quan tâm với sự thăm dò. Cần phải chăm chú, có mặt bất cứ lúc nào để khách hàng có thể vẫn nhớ tới bạn, nhớ tới những gì bạn làm, những gì bạn đã bán cho họ, sự chú ý nhằm thiết lập mối quan hệ thực sự thân thiết để khi cần họ có thể nghĩ ngay tới bạn. Đó có thể là một chuyến viếng thăm lịch sự, một cuộc gọi điện hoặc một tin nhắn. Sau đây là một số cách duy trì mối liên hệ với khách hàng. Có thể bạn sẽ phải ngạc nhiên về những kết quả mà chúng mang lại. 1.Gửi cho khách hàng thông tin về đợt khuyến mãi đặc biệt 2.Gửi mẫu catalogue mới nếu công ty bạn có sự thay đổi 3.Tặng các sản phẩm mới cho khách hàng 4.Tặng phiếu giảm giá 5.Tặng hàng biếu hoặc quà (bút bi, sách) 6.Gửi báo có quảng cáo về sản phẩm của công ty cho khách 7.Gửi bưu thiếp mời khách hàng thăm quan web site của công ty 8.Gửi báo của doanh nghiệp cho khách 9.Giới thiệu với họ một nhân viên mới 10.Giới thiệu nhóm nhân viên dịch vụ sau bán hàng bằng văn bản 11.Gửi cho khách số mới nhất của bản tin nội bộ 12.Gửi hàng mẫu, đề nghị khách dùng thử sản phẩm hoặc dịch vụ 15.Gửi lời cảm ơn nhân dịp công ty kỉ niệm 10 năm (20 năm) thành lập 16.Gửi thiếp chúc mừng sinh nhật Một loạt những hoạt động trên sẽ giúp bạn khẳng định với khách hàng sự quan tâm liên tục mà bạn dành cho họ, qua đó khách hàng sẽ cảm thấy mình vẫn còn mối liên hệ với công ty mà họ mua sản phẩm trước đó. Đây là cách hữu hiệu nhất mà công ty có thể dùng để xây dựng niềm tin và sự trung thành của người tiêu dùng. Ứng xử trong ngày đầu đi làm Khi bắt đầu đi làm, bạn nên quan sát và lắng nghe để tìm hiểu mọi người xung quanh... Sau ngày tốt nghiệp, bạn chính thức bắt đầu những ngày đầu tiên trong thế giới công sở. Hãy nhớ rằng, một sinh viên đi thực tập bao giờ cũng khác với một nhân viên thực sự. Bạn nên ghi nhớ 4 nguyên tắc sau để có thể thích ứng nhanh chóng với môi trường công sở. Nguyên tắc 1: Lắng nghe và quan sát Hãy quan sát và chú ý lắng nghe trước khi đưa ra bất kỳ đề nghị nào. Nguyên tắc này đúng không chỉ trong môi trường làm việc và còn rất hữu dụng khi bạn ra khỏi công sở. Hãy hình dung: bạn đang bước vào môi trường làm việc, nơi mọi thứ đã thành một guồng máy chuyên nghiệp. Khi một người mới toanh xuất hiện và đề xuất những thay đổi để công việc chạy tốt hơn, chắc chắn bạn sẽ gặp một vài phản ứng. Tại sao ư? Một là bạn chưa hiểu tại sao lâu nay họ lại làm như vậy. Hai là bạn chưa chiếm được lòng tin của các đồng nghiệp. Và cuối cùng, về mặt bản tính tự nhiên, con người sợ sự thay đổi. Bằng cách lắng nghe và quan sát, bạn sẽ học được rất nhiều. Bạn sẽ học cách để tìm hiểu về môi trường mà bạn đang tham gia. Bạn tìm hiểu về những đồng nghiệp mà bạn sẽ cùng làm việc. Bạn có thể bảo vệ bản thân khỏi mắc phải những lỗi ngớ ngẩn. Hãy học từ kinh nghiệm của những đồng nghiệp của mình. Nguyên tắc 2: Cảnh giác trước những "kẻ rắc rối" trong văn phòng Hình như mỗi văn phòng đều có một kẻ rắc rối. Bạn có thể tạm hình dung về kiểu người này: đó chính là người mà ngay ngày đầu bạn mới bước chân vào công sở đã nói với bạn những câu đại loại: "Sếp luôn luôn thích những nhân viên mới. Nhưng em cứ làm ở đây một thời gian mà xem...". Kẻ rắc rối trong văn phòng cũng là người hay thích tạo nên những mối bất hòa, sau đó giả vờ như không biết gì về nó. Bạn có thể nghe những gì mà "kẻ rắc rối" nói, tuy nhiên, tuyệt đối không nên bàn luận gì. Những gì kẻ rắc rối nói có thể là sự thật, cũng có thể đó chỉ là câu chuyện phóng đại. Và bạn phải biết rằng, những người hôm nay nói với bạn về người khác thì ngày mai cũng có thể nói với người khác về bạn. Nguyên tắc 3: Chú ý cách cư xử của mình Mọi người có thể không nhớ bạn đã cư xử lịch sự như thế nào, nhưng chắc chắn rằng họ sẽ nhớ những hành vi thô lỗ của bạn. Vì vậy, bạn phải thật sự giữ gìn ý tứ nơi công sở. Chỉ một tiếng cười không đúng lúc, một tiếng hét vang quá lố... cũng khiến bạn dễ dàng nhận lấy ác cảm từ người khác. Một trong những điều cũng dễ bị ghép vào danh sách những việc mất lịch sự nơi công sở: phát tán những câu chuyện cười... hơi thiếu tế nhị trên internet. Hãy cẩn thận, có những câu chuyện cười không mấy thanh lịch, bạn chỉ có thể gửi cho bạn bè thân thiết của mình. Còn nơi công sở, khi bạn chưa biết rõ sở thích và cá tính của mọi người thế nào thì bạn không nên phát tán những câu chuyện cười mà tự bản thân bạn thấy cũng không có gì tế nhị cho lắm. Bạn cũng không nên dùng địa chỉ email công ty để gửi chuyện cười cho bạn bè. Cẩn thận, vì biết đâu, câu chuyện ấy lại nhảy vào hộp thư của sếp (nếu đó là một câu chuyện cười không mấy thâm thuý thì bạn biết hậu quả rồi đấy. Nặng thì tên bạn sẽ bị sếp cho vào danh sách "chú ý bất thường". Nhẹ thì bạn sẽ mất một ngày ngượng nghịu trước sếp. Bạn đâu có muốn rơi vào tình huống đó khi mới bắt đầu chân ướt chân ráo đi làm, đúng không? Nguyên tắc 4: Đừng góp thêm thông tin vào những tin đồn Bạn có thể nghe những tin đồn về người này, người kia trong công sở, nhưng tuyệt đối không bao giờ đưa ra ý kiến riêng của mình. Mỉm cười được xem là lựa chọn tốt nhất trong trường hợp này (ngay cả khi bạn vừa nhận việc ở công ty hoặc lúc bạn đã trở thành ma cũ). Những câu chuyện ngoài lề có thể cho bạn một ít thông tin về các đồng nghiệp của mình, nhưng đó là những thông tin chưa được kiểm chứng. Bạn chỉ nên nghe để biết cách ứng xử với mọi người. Nếu hưởng ứng những thông tin dạng này, có thể, bạn lại trở thành "kẻ rắc rối" trong mắt đồng nghiệp. Việt Nam: Thị trường "tiêu dùng như Tây" Chưa bao giờ người tiêu dùng VN được khuyến khích “mại dzô” như hiện nay. Điện thoại cũ bất kỳ hiệu gì, đem đổi máy mới định giá 1 triệu đồng. Mua tủ lạnh lớn được tặng tủ lạnh nhỏ hoặc máy giặt. Mua máy tính xách tay tặng Ipod... Trên các trang quảng cáo số báo thứ hai 15-8-2005 có thể đọc thấy: “Bán một chiếc Mercedes S500 và một chiếc BMW 325". Gọi điện thoại hỏi được trả lời chắc nịch: "Mẹc giá 260.000 USD. Bê - em giá 56.000 USD. Chiếc Mẹc mới mua từ sau ASEAN 5 đó". Cộng cả hai chiếc mới "chỉ" trên 300.000 USD. Tháng bảy năm nay, công ty nghiên cứu thị trường A, dựa vào một "phòng thương mại" ngoại quốc tổ chức một hội thảo trên chủ đề "Đáp ứng đủ cho mọi khát vọng: đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng mới ở VN". 306 nhà kinh doanh, đầu tư ngoại quốc đã tham dự hội thảo này. Kết luận được công bố (một phần) là: do thu nhập thực tế ngày càng tăng, lại được tiếp cận với các lối sống mới, người tiêu dùng VN đang đòi hỏi những cách sống mới, những cách tiêu tiền khác trước. Một chủ tịch công ty nghiên cứu thị trường phát biểu: "Một lối sống hiện đại đã nổi lên với điện thoại di động, xe gắn máy đắt tiền, thẻ tín dụng cùng bao tiện nghi khác...". Một nhà nghiên cứu thị trường khác: "Ba nhà bán lẻ khổng lồ đang lên kế hoạch bước vào thị trường VN trong tương lai gần". Trong khi đó, các công ty nghiên cứu thị trường quốc tế thay nhau tổ chức hội thảo, công bố các số liệu mới và dự báo, rao bán các số liệu, phân tích thị trường tiêu thụ VN. "Hàng" của họ cũng đang bán khá chạy. Báo cáo phân tích thị trường trị liệu vết thương ở VN, đầy đủ chi tiết từ thủ tục đăng ký, bao bì, phân phối, qui trình, tập quán điều trị... giá bán 800 USD. Phân tích thị trường nước ngọt VN năm 2002 kèm dự báo năm năm, giá bán 1.056 euro. Thị trường nào cũng có hồ sơ riêng cả! Tại sao lại béo bở? Asia Times 6/7/2005 mô tả nguyên nhân cơn sốt tiêu dùng trong nền kinh tế VN như sau: "Khác với nền kinh tế Trung Quốc vốn hướng đến đầu tư, nền kinh tế VN hướng đến sự tiêu thụ của tư nhân, như hầu hết các nền kinh tế phương Tây khác (nôm na mà nói: ăn xài như Tây). Năm 2004, tiêu thụ của tư nhân chiếm đến 67% GDP trong khi tại Trung Quốc chỉ là 43%". Thu nhập bình quân đầu người tính theo sức mua mới chỉ khoảng 2.700 USD, song do dân số đông vào hàng thứ 14 thế giới, nhất là do phân bố thu nhập không đồng đều, nên sức mua thật sự của thiểu số thu nhập cao này là rất lớn bên cạnh sự xuất hiện một lớp trung lưu khá đông đảo. "Nước lên thuyền lên", hành vi tiêu dùng cũng đổi khác, mang tính thời thượng hơn. Nhà kinh tế học Jacques Attali, sau này là chủ tịch Ngân hàng Tái thiết Đông Âu (BERD), trong giáo trình "Anti-Economie" (Phản - kinh tế học) ở Đại học Vincennes 1973, đãphân tích đại ý như sau: thời thượng bắt đầu từ một nhóm người đầu tiên sử dụng một món hàng nào đó (dị biệt hóa) -> những người đó hãnh diện quá (như slogan "cho thiên hạ biết mình là ai!") khiến số đông còn lại ganh tị bèn... gia nhập theo (hội nhập) bằng cách nhao nhao mua món hàng đó -> khi đại đa số đã có món đó rồi sẽ có một vài cá nhân xé lẻ xài một món khác để không "đụng hàng", lại bắt đầu một chu kỳ dị biệt hóa mới. Thời thượng chính là cái chu kỳ dị biệt -> hội nhập -> dị biệt... liên tục đó. Cứ thế, không đầy ba tháng là một lô điện thoại di động mới (và các món khác) xuất hiện để đáp ứng nhu cầu "không đụng hàng" đó! ở VN, các nhà marketing, quảng cáo đang triệt để khai thác công thức trên, tóm lại là còn hai chữ "sành điệu". Nước uống, bia bọt, điện thoại di động..., cái gì cũng phải "sành điệu"! Đánh vào nhận thức Một "sếp" marketing một công ty phân phối hàng tiêu dùng ở VN phát biểu: "Các nhà sản xuất sử dụng marketing để chinh phục khối óc và trái tim của hàng triệu người tiêu dùng, và chiến thắng trong cuộc chiến không súng đạn này. Cuộc chiến marketing không đơn thuần là cuộc chiến của sản phẩm, mà là cuộc chiến về nhận thức. (Làm sao để) người tiêu dùng khi chọn mua là chọn nhãn hiệu xuất hiện trong tiềm thức của mình. Ví dụ, khi quyết định chọn một nhãn hiệu nước tinh khiết, nếu muốn chứng tỏ là người sành điệu bạn sẽ phải nghĩ ngay đến... Hay khi nghĩ đến bột giặt, đại đa số người tiêu dùng chỉ nghĩ đến nhãn hiệu...". Nhà marketing đó khi phát biểu như trên, trong khuôn khổ bài báo đó, đã không quên quảng cáo cho các sản phẩm của hãng mình qua các thí dụ "sành điệu"! Các "nhân viên ưu tú" của các công ty đa quốc gia cứ thế mà ra sức bày trò để bán hàng cho bằng được. Chiêu khuyến mãi "gửi bao bì hộp thuốc lĩnh thưởng" là chuyện vặt! Chục năm trước, một tờ báo kinh tế trong số ra mắt "phạng" ngay một cái tít "Dân VN khát bia!", và chứng minh bằng số lít bia tiêu thụ đầu người/hằng năm là thấp so với thế giới. Giờ thì dân VN chắc hết "khát bia" mà sinh ra đái đường cả trong nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Nhất là khi được bổ sung bằng nước ngọt! Uống nước ngọt mà nay cũng hô hào "có gan bật nắp"!