Điều trị cong dương vật đơn thuần

Nghiên cứu Y học  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 Hội nghị Khoa Học Kỹ thuật Trường Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch  4 ĐIỀU TRỊ CONG DƯƠNG VẬT ĐƠN THUẦN  Phạm Ngọc Thạch*, Lê Tấn Sơn**  TÓM TẮT  Mục đích: chúng tôi giới thiệu bệnh lý, xử trí và kết quả điều trị của dị tật cong dương vật không kèm lỗ  tiểu thấp  Số liệu & phương pháp: 46 trường hợp cong dương vật được điều trị từ tháng 8 ‐ 2007 đến tháng 12 –  2012, tuổi từ 3 đến 14. Phân loại dựa vào thương tổn giải phẫu học của cong dương vật, điều trị theo tiêu chuẩn  phân loại và xác nhận dương vật thẳng sau mổ.  Kết quả: các trường hợp được điều trị thành công không biến chứng cong tái phát hay dò niệu đạo.  Kết luận: chúng tôi phân nhóm dựa vào cân Buck và cân sợi Dartos hay bất thường thể hang thể xốp. Điều  trị phẫu thuật thành công cao.  Từ khóa: cong dương vật.  ABSTRACT  THE TREATMENT OF CHORDEE WITHOUT HYPOSPADIAS  Pham Ngoc Thach, Le Tan Son  * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 3‐ 2013: 4 ‐ 6  Purpose: We presented the etiology, management and surgical result of chordee without hypospadias.  Materials & methods: we reviewed the records of 46 patients who underwent chordee correction between  August 2007 and December 2012. The age ranged from 3 to 14. We grouped cases according to the etiology of  chordee and we treated in the standard and a straight phallus was confirmed in all postoperatively.  Results: The patients were treated successfully without recurrent chordee, 1 urethral fistula.  Conclusions:  In  out  series  the  etiology  of  the  chordee without  hypospadias was  evenly  divided  among  fibrotic and Buck’s fasciae, and corporeal disproportion. Surgical corrections is highly successful.  Keywords: chordee.  ĐẶT VẤN ĐỀ  Cong dương vật không kèm  lỗ  tiểu  thấp  là  một  bất  thường  bẩm  sinh  hiếm  gặp(1,4,3),  biểu  hiện với dư da vùng  lưng, dương vật  cong về  phía  bụng,  lỗ  niệu  đạo  ở  vị  trí  quy  đầu  bình  thường và có hay không kèm theo xoay dương  vật.  Cong  dương  vật  không  kèm  theo  lỗ  tiểu  thấp chiếm tỉ lệ từ 4% đến 10% các trường hợp  cong  dương  vật  bẩm  sinh(4).  Tùy  thuộc  vào  thương  tổn mà  dương  vật  biến  dạng  theo  các  dạng  khác  nhau.  Phẫu  thuật  nhằm  làm  cho  dương  vật  thẳng,  đem  lại  hình  dáng  bình  thường cũng như  sửa  tật xoay dương vật kèm  theo (nếu có).  Chúng  tôi  giới  thiệu  46  trường  hợp  cong  dương  vật  được  điều  trị  tại  khoa Ngoại Niệu  bệnh viện Nhi Đồng 2 từ 2007 đến tháng 12 năm  2012  và  qua  đó  nêu  tổng  quan  y  văn  bệnh  lý  này.  SỐ LIỆU & PHƯƠNG PHÁP   Từ tháng 8  ‐ 2007 đến tháng 12 – 2012có 46  trường hợp cong dương vật không kèm  lỗ  tiểu  thấp  được  diều  trị  tại  khoa Ngoại Niệu  Bệnh  viện Nhi Đồng 2. Tuổi bệnh nhân  từ 3 đến 14,  trong đó có 12 trường hợp kèm theo dị tật xoay  * Bệnh viện Nhi Đồng ;   ** Trường Đại học Y Dược TP.HCM  Tác giả liên lạc: ThS.BS. Phạm Ngọc Thạch  ĐT: 0902 187 095    Email: dr.thachpham@yahoo.fr  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013  Nghiên cứu Y học Hội nghị Khoa Học Kỹ thuật Trường Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch  5 dương vật, 8 trường hợp kèm với tật chuyển vị  dương vật bìu.  KỸ THUẬT   Sau khi sát trùng da dương vật tiến hành đặt  thông nuôi ăn (feeding tube) thích hợp vào niệu  đạo. Dùng viết vô trùng vẽ vòng tròn quanh da  quy  đầu  cách  khấc  quy  đầu  cỡ  0,5cm,  chích  thuốc tê Lidocaine (0,1% adremaline) vòng theo  đường vẽ vòng  tròn. Phân  tích  tách da dương  vật ra khỏi thân dương vật (deglove) cho tới tận  bờ xương mu. Sau đó chúng tôi làm test cương  dương  vật  (artificial  erection)  bằng  cách  buộc  garrot gốc dương vật và bơm nước muối sinh lý  vào  thể hang qua kim bướm  để đánh giá mức  độ cong của dương vật và tuy theo mức độ cong  mà  đưa  ra  các  cách  xử  trí  khác  nhau  để  làm  thẳng  dương  vật  nhằm  đưa  dương  vật  trở  về  hình dáng bình  thường. Làm  thẳng dương vật  tùy  theo  tổn  thương  bằng  cách  cắt  bỏ mô  xơ,  khâu gấp mặt  lưng thể hang (thủ  thuật Nesbit)  tạo miếng ghép cho niệu đạo (onlay island flap)  hay cuốn ống niêm mạc tạo niệu đạo mới (tubed  onlay  island flap). Nếu có dị  tật xoay phối hợp  thì  dương  vật  được  đính  lại  để  chống  xoay.  Thông niệu đạo được rút sau 3 đến 14 ngày.  KẾT QUẢ  46 trường hợp cong dương vật không kèm lỗ  tiểu  thấp  được phân  loại  thương  tổn và  xử  trí  theo phân loại của Donnahoo và P.Cain.  Nhóm Nguyên nhân Số ca Xử trí I Dính da ở bụng dương vật 18 Phẫu thuật da dương vật II Mô xơ sợi cân Buck và cân Dartos 14 Cắt bỏ,mô xơ III Bất thường thể hang và thể xốp 10 Nesbit 4, miếng ghép 1 (onlay flay) IV Ngắn niệu đạo bẩm sinh 04 Cắt mô xơ, tạo sàn niệu đạo Thời gian nằm viện trung bình từ 3 đến 14  ngày,  tất  cả  các  trường  hợp  sau  xuất  viện  người nhà đều hài lòng. Hình dáng bên ngoài  của  dương  vật  chấp  nhận  được,  dương  vật  thẳng  trục không cong hay xoay, không cong  dương vật tái phát, một trường hợp chảy máu  sau mổ  được  đốt  điện  cầm máu, một  trường  hợp dò niệu đạo.  BÀN LUẬN  Trước  đây  người  ta  không  có  cùng  quan  điểm về bệnh nguyên cũng như việc điều trị dị  tật này(1). Năm 1937 Young cho rằng cong dương  vật không kèm lỗ tiểu thấp gây ra do ngắn niệu  đạo bẩm sinh.  Năm  1973 Devine  và Horton  đưa  ra  phân  loại  cong  dương  vật  thành  3  type  và  nêu  ra  nguyên nhân cong dương vật  là do bất  thường  về sự phát triển của các lớp cân bao quanh niệu  đạo. Type I bao gồm hầu hết khiếm khuyết trầm  trọng do  bất  thường  về  thể  xốp  cân Buck  cân  Dartos ở phần niệu đạo. Vì  thế  thành niệu đạo  mỏng và nằm ngay dưới da và cong dương vật  gây ra do mô sợi bất thường ở vùng này. Trong  type II thể xốp bình thường trong khi cân Dartos  và  cân  Buck  loạn  sản.  Trong  type  III  khiếm  khuyết cân Dartos gây  ra  cong dương vật(1,4,3,2).  Kramer  và  công  sự  năm  1982  ghi  nhận  cong  dương vật  là do sự bất  thường về  thể hang và  thể xốp, ngắn niệu đạo bẩm sinh cũng ghi nhận  là nguyên nhân hiếm gây ra tật cong dương vật  và  đề  nghị  khâu  gấp  thể  hang  ở  vùng  lưng  dương vật theo nguyên tắc của Nesbit (khâu gấp  thể hang ở vùng lưng) để sửa tật cong này(1).  Năm  1985  Dannaho  và  P.Cain  phân  loại  cong dương vật ra làm 4 nhóm dựa vào thương  tổn giải phẫu và đưa  ra cách điều  trị cho  từng  nhóm  (có sơ đồ kèm  theo)(4). Sau khi  thực hiện  phẫu tích tách da dương vật ra khỏi dương vật,  chúng  tôi  làm  test  cong dương vật nếu dương  vật  thẳng  thì xếp vào nhóm  I – do bất  thường  cân Dartos. Nếu  sau khi  cắt bỏ mô xơ dọc hai  bên  niệu  đạo,  dương  vật  thẳng  thì  xếp  vào  nhóm  II  – do  bất  thường  cân  sợi Buck  và  cân  Dartos. Nếu  sau khi  cắt bỏ mô xơ dọc hai bên  niệu  đạo dương vật vẫn  còn  cong  thì  xếp vào  nhóm  III  –  do  bất  thường  về  thể  hang  và  thể  xốp, để làm thẳng dương vật trong trường hợp  này  cần  tiến hành  thủ  thuật Nesbit  (khâu  gấp  thể hang ở vùng lưng) để làm thẳng dương vật  hoặc  là  tạo mảnh ghép da đã bỏ  lớp  thượng bì  Nghiên cứu Y học  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 Hội nghị Khoa Học Kỹ thuật Trường Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch  6 (dermal graft) cho thể hang để làm thẳng dương  vật.  Trong  trường  hợp  dương  vật  cong  quá  nhiều cần  thiết phải cắt ngang sàn niệu đạo và  tạo hình  lại niệu  đạo mới bằng  ống niêm mạc  lấy  từ  vạt da  lưng dương  vật, dạng này  được  xếp  vào  nhóm  IV,  trong  nhóm  này  niệu  đạo  luôn ngắn bẩm sinh(1).  Phác đồ phân  loại và xử  trí  tật cong dương  vật không kèm lỗ tiểu thấp theo Donnahoo.  Chúng tôi dựa vào phân loại của Donnahoo  và  P.Cain,  phân  loại  này  để  hiểu  và  đưa  ra  phương thức điều trị cho từng  loại tổn thương.  Chúng  tôi gặp một  trường hợp bé  trai  14  tuổi  cong dương vật nhiều và có niệu đạo ngắn bẩm  sinh  (được  xếp  vào  nhóm  IV)  do  có  vạt  da  ở  bụng  dương  vật  quá mỏng  dính  với  sàn  niệu  đạo và da ngang của da quy đầu ngắn không đủ  chiều dài để cuối ống niêm mạc, do đó chúng tôi  phẫu thuật thì 1 làm thẳng dương vật và tạo sàn  niệu đạo sau đó sẽ tạo hình niệu thì 2.  Hầu hết các phẫu thuật viên dùng test cong  dương vật (artidicial erection) để đánh giá mức  độ  cong  và  thủ  thuật Nesbit  được  ưa  chuộng  trong  trường  hợp  dương  vật  cong  vừa  phải(4),  khi  dương  vật  cong  nhiều  cần  thiết  phải  tạo  mảnh ghép có cuống  (onlay  island  flap), mảnh  ghép da loại bỏ lớp thượng bì (dermal graft) hay  cuốn ống niêm mạc có cuống (tubed onlay flap)  tạo đoạn niệu đạo mới(1,4).  KẾT LUẬN   Cong  dương  vật  đơn  thuần  không  kèm  lỗ  tiểu  thấp  là  dị  tật  bẩm  sinh  hiếm  gặp  do  bất  thường cân Dartos, cân Buck, bất thường của thể  hang và thể xốp hay do niệu đạo ngắn bẩm sinh.  Hình dáng bên ngoài tùy thuộc vào thương tổn,  tùy theo thương tổn giải phẫu mà có cách xử trí  khác nhau. Điều trị phẫu thuật sớm thường đem  lại tỷ lệ thành công cao với hình dáng dương vật  bình thường cũng như chức năng tốt về sau.  TÀI LIỆU THAM KHẢO  1. Donnahoo KK, Cain MP  (2008). Etiology, Management and  surgical  complications  of  congential  chordee  without  hypospadias.  Journal  Urology  Vol  160,  P  1120  –  1122  September 2008.  2. Handren  WH  and  Caesar  RE  (2002).  Chordee  without  hypospadias: Experience with 33 cases. Journal Urology Vol  147, P 107 – 109 Junuary 2002.  3. Hurwitz RS, Ozesky D and Kaplan J (1987). Chordee without  Hypospadias:  Complications  and  management  of  the  hypoplastic  urethra  Journal Urolory Vol  138  –  375 August  1987.  4. Perovic  SV,  Djordjevic  J  (2008).  A  new  approach  to  the  treatment of penis curvature. Journal Urology Vol 160 P 1123  – 1127 Deptember 2008.  Ngày nhận bài báo            28‐03‐2013  Ngày phản biện nhận xét bài báo:  27‐05‐2013  Ngày bài báo được đăng:  25–09‐2013