Hỏi - đáp môi trường (Phần 1)

SỞ TÀI NGUYÊN MÔI TRƯỜNG TỈNH BÌNH DƯƠNG CHI CỤC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG HỎI - ĐÁP MÔI TRƯỜNG BÌNH DƯƠNG – 2011 MỤC LỤC Lời giới thiệu.......................................................................................... 14 PHẦN 1 CÁC VẤN ĐỀ CHUNG VỀ MÔI TRƯỜNG Câu 1. Môi trường là gì? ........................................................................17 Câu 2. Môi trường có những chức năng cơ bản nào? ............................18 Câu 3. Vì sao nói môi trường là nguồn tài nguyên của con người? .......19 Câu 4. Vì sao nói môi trường là nơi chứa đựng các chất phế thải do con người tạo ra? ....................................................................................21 Câu 5. Vì sao nói môi trường trái đất là nơi lưu trữ và cung cấp thông tin cho con người?........................................................................21 Câu 6. Khoa học môi trường là gì? ........................................................22 Câu 7. Khủng hoảng môi trường là gì? ..................................................23 Câu 8. Sự cố môi trường là gì?...............................................................24 Câu 9. Suy thoái môi trường là gì? ........................................................24 Câu 10. Tai biến môi trường là gì? ........................................................25 Câu 11. Kinh tế môi trường là gì?..........................................................25 Câu 12. Tiêu chuẩn môi trường, quy chuẩn môi trường là gì? ..............26 PHẦN 2 TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN Câu 13. Tài nguyên thiên nhiên là gì? Có những loại tài nguyên nào? ........................................................................................................29 Câu 14. Tại sao rừng được gọi là tài nguyên?........................................30 Câu 15. Vì sao phải trồng cây gây rừng? Phải bảo vệ rừng? .................32 Câu 16. Phải làm gì để bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng Việt Nam? ......................................................................................................34 Câu 17. Tài nguyên khoáng sản là gì? ...................................................35 3 Câu 18. Một số vấn đề môi trường liên quan đến khai thác và sử dụng tài nguyên năng lượng? .................................................................36 Câu 19. Tài nguyên đất là gì?.................................................................38 Câu 20: Đất là gì? Đất hình thành như thế nào? ....................................39 Câu 21. Đất có những chức năng cơ bản nào? .......................................41 Câu 22. Các nguyên tố hóa học và sinh vật trong đất được phân chia như thế nào? ...........................................................................................41 Câu 23. Độ phì nhiêu của đất là gì? .......................................................42 Câu 24. Đất ngập nước là gì? .................................................................43 Câu 25. Các vùng đất ngập nước ở Việt Nam đóng vai trò quan trọng như thế nào?..................................................................................44 Câu 26. Nước trên trái đất có hình thái như thế nào?.............................44 Câu 27. Nước đóng vai trò quan trọng như thế nào? .............................45 Câu 28. Lụt là gì? Úng là gì? .................................................................46 Câu 29. Lũ quét là gì? Những nguyên nhân gây ra lũ quét? ..................46 Câu 30. Lũ quét thường xuyên xảy ra ở đâu, khi nào?...........................47 Câu 31. Đặc điểm chính của lũ quét? .....................................................47 Câu 32. Có các dạng lũ quét nào? ..........................................................47 Câu 33. Lũ ống là gì? Thường xảy ra ở đâu, khi nào? ...........................48 Câu 34. Trượt lở là gì? Thường xảy ra ở đâu? .......................................49 Câu 35. Hạn hán là gì? Những nguyên nhân nào gây ra hạn hán?.........50 Câu 36. Những tác động hạn hán đối với nguồn nước? .........................51 Câu 37. Bão và áp thấp nhiệt đới là gi?..................................................51 Câu 38. Quy luật chung của bão, áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng tới Việt Nam? ..............................................................................................52 Câu 39. Nước ngầm là gì?......................................................................53 Câu 40. Băng là gì? ................................................................................54 Câu 41. Khí quyển trái đất hình thành như thế nào? ..............................55 4 Câu 42. Khí quyển có mấy lớp? .............................................................56 Câu 43. Thành phần khí quyển gồm những gì? .....................................57 Câu 44. Mưa đá hình thành như thế nào?...............................................58 Câu 45. Các dạng mưa đá và ảnh hưởng của nó đến con người, vật nuôi và cây trồng như thế nào? ..............................................................58 Câu 46. Những dấu hiệu nhận biết trời sắp xảy ra mưa đá?..................59 Câu 47. Thế nào là sương mù? Có bao nhiêu loại sương mù? ...............60 Câu 48. Thế nào là mù? Về bản chất mù có khác sương mù không?.....61 Câu 49. Tài nguyên khí hậu, cảnh quan là gì? .......................................61 PHẦN 3 HỆ SINH THÁI VÀ ĐA DẠNG SINH HỌC Câu 50. Sinh quyển là gì?.......................................................................63 Câu 51. Hệ sinh thái là gì? .....................................................................64 Câu 52. Thế nào là cân bằng sinh thái?..................................................65 Câu 53. Giữa các quần thể sinh vật có bao nhiêu mối quan hệ? ............66 Câu 54. Sinh khối là gì? .........................................................................68 Câu 55. Chu trình dinh dưỡng là gì? ......................................................68 Câu 56. Con người tác động đến các hệ sinh thái tự nhiên như thế nào? ........................................................................................................69 Câu 57. Tác động vào cơ chế tự ổn định, tự cân bằng của hệ sinh thái..........................................................................................................69 Câu 58. Tác động vào các chu trình sinh địa hóa tự nhiên.....................70 Câu 59. Tác động vào các điều kiện môi trường của hệ sinh thái..........70 Câu 60. Tác động vào cân bằng sinh thái...............................................71 Câu 61. Đa dạng sinh học là gì?.............................................................71 Câu 62. Sự tuyệt chủng là gì? ...............................................................72 Câu 63. Con người tác động như thế nào tới sự suy giảm đa dạng sinh học trên trái đất? .............................................................................73 5 Câu 64. Vì sao trong tự nhiên có nhiều loài sinh vật mà vẫn phải quan tâm đến các loài sắp bị tuyệt chủng? .............................................75 Câu 65. Tại sao con người lại phải quan tâm nhiều đến các loài động thực vật sắp bị tuyệt chủng? ...................................................................75 Câu 66. Sinh vật biến đổi gen là gì?.......................................................76 Câu 67. Sinh vật biến đổi gen có những lợi ích gì? ...............................77 Câu 68. Cây trồng biến đổi gen có những tác hại tiềm tàng nào ? .........79 Câu 69: Hiện trạng và xu hướng phát triển cây trồng biến đổi gen trên thế giới như thế nào?.......................................................................81 Câu 70. Việc quản lý sinh vật biến đổi gen ở Việt Nam cần lưu ý những gì ?...............................................................................................82 Câu 71. Sinh học bảo tồn là gì?..............................................................84 Câu 72. Bảo tồn các quần xã sinh vật là gì?...........................................85 Câu 73. Các khu bảo tồn được phân loại như thế nào? ..........................86 Câu 74. Vì sao cần xây dựng những khu bảo vệ tự nhiên? ....................88 PHẦN 4 CON NGƯỜI VÀ MÔI TRƯỜNG Câu 75. An ninh môi trường là gì?.............................................89 Câu 76. Sức ép môi trường là gì?...........................................................89 Câu 77. Sự gia tăng dân số thế giới tác động đến môi trường như thế nào? ........................................................................................................90 Câu 78. Tị nạn môi trường là gì? ...........................................................91 Câu 79. Môi trường và phát triển kinh tế xã hội có quan hệ như thế nào? ........................................................................................................92 Câu 80. Nghèo đói và môi trường có quan hệ như thế nào? ..................94 Câu 81. Lương thực và thực phẩm chủ yếu của con người gồm những gì?................................................................................................95 Câu 82. Sự di cư là gì? ...........................................................................96 Câu 83. Đô thị là gì? ..............................................................................97 6 Câu 84. Siêu đô thị là gì? .......................................................................98 Câu 85. Du lịch tác động tích cực tới môi trường như thế nào? ...........98 Câu 86. Du lịch tác động tiêu cực đến môi trường như thế nào? ...........99 Câu 87. Du lịch sinh thái là gì? ............................................................100 Câu 88. Du lịch bền vững là gì?...........................................................101 Câu 89. Thế nào là Làng sinh thái? ......................................................102 Câu 90. Yêu cầu của một thành phố sinh thái gồm những gì? .............102 Câu 91. Vì sao nói con người cũng là một nguồn ô nhiễm? ................104 Câu 92. Vì sao mưa phùn một chút thì có lợi cho sức khỏe? ...............105 Câu 93. Ngửi mùi thơm của các sản phẩm hóa chất có hại cho sức khỏe không? .........................................................................................105 Câu 94. Thuốc bảo vệ thực vật gây tác hại đến sức khỏe như thế nào? ......................................................................................................106 Câu 95. Vì sao chỉ dựa vào thuốc trừ sâu hóa học không khống chế được sâu hại cây trồng?........................................................................108 Câu 96. Máy thu hình có ảnh hưởng tới sức khỏe không?...................110 Câu 97. Vì sao trong thành phố cần có nhiều cây cỏ, hoa lá? ..............111 Câu 98. Thế nào là ô nhiễm thực phẩm? ..............................................112 PHẦN 5 Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG Câu 99. Ô nhiễm môi trường là gì? ......................................................115 Câu 100. Những tác nhân nào gây ra ô nhiễm môi trường?................115 Câu 101. Ô nhiễm không khí là gì?......................................................117 Câu 102. Các khí nhân tạo nào có thể gây nguy hiểm nhất đối với con người và khí quyển trái đất? ......................................118 Câu 103. Vì sao buổi sớm không khí trong thành phố lại bị ô nhiễm rất nặng? ...............................................................................................120 Câu 104. Vì sao không khí trong nhà cũng bị ô nhiễm? ......................121 7 Câu 105. Không khí trong thành phố và làng quê khác nhau như thế nào? ......................................................................................................122 Câu 106. Thế nào là ô nhiễm môi trường đất? .....................................124 Câu 107. Sản xuất tác động đến môi trường đất như thế nào? .............125 Câu 108. Đất ở các khu công nghiệp và đô thị bị ô nhiễm như thế nào? ......................................................................................................126 Câu 109. Ô nhiễm nước là gì?..............................................................127 Câu 110. Độ pH là gì?..........................................................................128 Câu 111. DO, BOD, COD là gì? ..........................................................128 Câu 112. Sự phú dưỡng là gì? ..............................................................130 Câu 113. Nước bị ô nhiễm kim loại nặng như thế nào? .......................130 Câu 114. Nước bị ô nhiễm vi sinh vật như thế nào? ............................131 Câu 115. Nước bị ô nhiễm bởi thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học như thế nào?............................................................................132 Câu 116. Nước ngầm ô nhiễm như thế nào? ........................................133 Câu 117. Nước mưa có sạch không?....................................................133 Câu 118. Nước đá và các loại nước giải khát có đảm bảo vệ sinh không? ..................................................................................................134 Câu 119. Biển bị ô nhiễm như thế nào? ...............................................135 Câu 120. Các vấn đề môi trường liên quan tới tài nguyên nước gồm những gì?..............................................................................................137 Câu 121. Các vấn đề môi trường liên quan với tài nguyên nuớc của Việt Nam gồm những nội dung gì? ......................................................138 Câu 122. Độ cứng, độ dẫn điện của nước là gì?...................................139 Câu 123. Vì sao không nên biến biển thành thùng rác? .......................140 Câu 124. Vì sao nước biển thành màu đỏ?...........................................141 Câu 125. Hiện tượng El-Nino là gì?.....................................................142 Câu 126. Vì sao không khí ở bờ biển rất trong lành?...........................143 8 PHẦN 6 CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG TOÀN CẦU Câu 127. Hiệu ứng nhà kính là gì? .......................................................145 Câu 128. Biến đổi khí hậu là gì? ..........................................................146 Câu 130. Bảo tồn đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu có quan hệ như thế nào? .........................................................................................148 Câu 131. Các biện pháp thích ứng nào được khuyến cáo đối với biến đổi khí hậu toàn cầu?............................................................................150 Câu 132. Xu thế biến đổi khí hậu của Việt Nam trong thế kỷ 21 sẽ diễn ra như thế nào? .............................................................................152 Câu 133. Tác động của biến đổi khí hậu đến sức khỏe cộng đồng như thế nào? .........................................................................................154 Câu 134. Tác động của biến đổi khí hậu tới các vùng ven biển?... ......155 Câu 135. Biến đổi khí hậu tác động như thế nào tới tài nguyên nước? ....................................................................................................156 Câu 136. Biến đổi khí hậu tác động như thế nào tới an ninh môi trường và an ninh quốc gia? .................................................................157 Câu 137. Nước biển dâng có những tác động gì? ................................158 Câu 138. Tầng ôzôn là gì?....................................................................160 Câu 139. Nguyên nhân nào dẫn đến thủng tầng ôzôn? ........................160 Câu 140. Mưa axit là gì? ......................................................................162 Câu 141. Các cơn mưa axit ảnh hưởng đến hệ thủy sinh vật và thực vật như thế nào? ...................................................................................163 Câu 142. Hoang mạc hóa là gì?............................................................164 PHẦN 7 QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG, CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG Câu 143. Quản lý môi trường là gì? .....................................................166 Câu 144. Nội dung công tác quản lý nhà nước về môi trường là gì? ...167 9 Câu 145. Các nguyên tắc chủ yếu của công tác quản lý môi trường gồm những nguyên tắc nào?.................................................................168 Câu 146. Cơ sở triết học của quản lý môi trường là gì?.......................169 Câu 147. Cơ sở khoa học - kỹ thuật - công nghệ của quản lý môi trường là gì? .........................................................................................170 Câu 148. Cơ sở kinh tế của quản lý môi trường là gì? .........................171 Câu 149. Công cụ quản lý môi trường gồm những gì? ........................171 Câu 150. Các công cụ kinh tế trong quản lý môi trường gồm những loại nào? ...............................................................................................172 Câu 151. Thuế và phí môi trường được quy định như thế nào?...........173 Câu 152. Côta gây ô nhiễm là gì? ........................................................175 Câu 153. Thế nào là ký quỹ môi trường? .............................................176 Câu 154. Quỹ môi trường toàn cầu là gì? ............................................177 Câu 155. Trợ cấp môi trường là gì? .....................................................177 Câu 156. Bảo hiểm môi trường là gì? ..................................................178 Câu 157. Nhãn sinh thái là gì? .............................................................179 Câu 158. Thế nào là kiểm toán môi trường? ........................................179 Câu 159. Công cụ luật pháp - chính sách bao gồm những gì? .............180 Câu 160. Luật Bảo vệ môi trường hiện hành của Việt Nam có những nhiệm vụ gì, được Quốc hội thông qua ngày, tháng, năm nào? ...........182 Câu 161. Ủy ban nhân dân các cấp có nhiệm vụ, quyền hạn gì trong lĩnh vực bảo vệ môi trường? ................................................................183 Câu 162. Trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường của Chính phủ, bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ được quy định thế nào? .................................................................................185 Câu 163. Quy định chung của Nhà nước về khen thưởng, xử phạt trong việc bảo vệ môi trường như thế nào?..........................................189 Câu 164. Đối tượng nào bị xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường?...............................................................................190 10 Câu 165. Thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường của Chủ tịch UBND, thanh tra chuyên ngành đến đâu? ...........191 Câu 166. Quyền khiếu nại, tố cáo, khởi kiện của tổ chức và cá nhân về bảo vệ môi trường được quy định thế nào? .....................................192 Câu 167. Tội gây ô nhiễm nguồn nước bị xử phạt thế nào?.................193 Câu 168. Tội gây ô nhiễm đất bị xử phạt như thế nào?........................193 Câu 169. Tội nhập khẩu công nghệ, máy móc, thiết bị, phế thải hoặc các chất không đảm bảo tiêu chuẩn bảo vệ môi trường bị xử phạt như thế nào? .........................................................................................194 Câu 170. Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người bị xử phạt như thế nào? .........................................................................................195 Câu 171. Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật bị xử phạt như thế nào? ..................................................................196 Câu 172. Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản bị xử phạt như thế nào?.....197 Câu 173. Tội hủy hoại rừng bị xử phạt như thế nào? ...........................198 Câu 174. Tội vi phạm các