Lịch sử - Văn hóa - Kim tự tháp Ai Cập - Nền văn minh nhân loại

KIM TỰ THÁP AI CẬP _ NỀN VĂN MINH NHÂN LOẠI I. Giới thiệu chung Tháp Eiffel, đền Angkor wat hay tháp nghiêng Pisa,... Là những công trình nổi tiếng thế giới trãi qua nhiều thế kỉ nó vẫn còn tồn tại và trở thành biểu tượng của đất nước. Trong số những công trình vĩ đại được nhân loại vinh danh ấy ta không thể không kể đến Kim Tự Tháp Ai Cập một công trình vĩ đại nhất bí ẩn nhất loài người.Cho đến nay vẫn chưa có câu trả lời chính thức đầy đủ, chính xác nào cho những bí ẩn của Kim tự tháp. Không phải ngẫu nhiên mà trong 7 kì quan thế giới cổ đại, Đại Kim tự tháp Giza đứng ở vị trí cao nhất và là kì quan cuối cùng còn sót lại cho đến nay. II. Kim Tự Tháp Kim tự tháp là cách gọi chung của các kiến trúc hình chóp có đáy là hình vuông và bốn mặt bên là tam giác đều. Trong suy nghĩ của đa số chúng ta, các Kim tự tháp chỉ có riêng ở Ai Cập nhưng thực tế dạng công trình này có ở khắp nơi trên thế giới và là tác phẩm của rất nhiều nền văn hóa khác nhau. Với mỗi nền văn hóa, Kim tự tháp lại có những đặc điểm và mục đích sử dụng rất riêng. Với người Ai Cập cổ đại, Kim tự tháp là công trình được xây dựng và sử dụng như một lăng mộ dành cho nhà vua. Đây cũng là các Kim tự tháp nổi tiếng và bí ẩn nhất thế giới cổ đại. Theo sử sách, các nhà vua ngay sau khi lên ngôi, việc đầu tiên họ làm sẽ là bắt đầu xây dựng kim tự tháp cho chính mình. Ngoài ra, một số truyền thuyết cũng cho rằng kim tự tháp là nơi mà người Ai Cập bảo vệ các bí mật vĩ đại nhất của mình.Có tất cả 138 kim tự tháp đã được khám phá ở Ai Cập tính đến năm 2008.Hầu hết đóng vai trò là lăng mộ cho các Pharaon và hoàng hậu trong hai thời kỳ Cổ vương quốc và Trung vương quốc. Những Kim tự tháp Ai Cập đầu tiên được biết đến nằm ở Saqqara , phía tây bắc Memphis. Trong số đó, Kim tự tháp Djoser là lâu đời nhất, được xây dựng vào khoảng từ năm 2630 đến năm 2611 trước công nguyên ở Vương triều thứ ba. Kim tự tháp này cũng như khu phức hợp xung quanh do kiến trúc sư Imhotep thiết kế, và được xem là những công trình bằng đá nguyên khối cổ nhất thế giới. Số lượng nhân công để xây các kim tự tháp được ước tính vào khoảng từ vài nghìn, 20 nghìn Hình dạng của kim tự tháp Ai Cập được cho là tượng trưng cho mô đất nguyên thủy mà người Ai Cập tin là từ đó Trái Đất được tạo ra, cũng như những tia nắng mặt trời chiếu xuống. Bề mặt của hầu hết các kim tự pháp được lát bằng đá vôi trắng đánh bóng để tạo nên một vẻ ngoài lộng lẫy khi quan sát từ xa. Tên của các kim tự tháp cũng có liên hệ tới ánh sáng mặt trời. Chẳng hạn như Kim tự tháp Cong tại Dahshur có tên là Kim tự tháp Tỏa sáng ở phía Nam, còn kim tự tháp Senwosret ở el-Lahun có tên là Senwosret đang Tỏa sáng. Mặc dù kim tự tháp được công nhận là các công trình mai táng, có nhiều ý kiến bất đồng về những nguyên lý thần học cụ thể đã dẫn đến việc xây dựng chúng. Một giả thuyết cho rằng chúng được thiết kể như một "cỗ máy hồi sinh." Người Ai Cập tin rằng vùng tối trên bầu trời về đêm, nơi tất cả các ngôi sao có vẻ như đều xoay quanh, chính là cánh cổng lên thiên đường. Một trong những lối đi hẹp bắt nguồn từ buồng mai táng hướng thẳng tới trung tâm vùng tối này. Điều này cho thấy kim tự tháp có thể đã được thiết kế để đưa linh hồn vị Pharaon đã mất lên nơi ở của các vị thần. Tất cả các kim tự tháp Ai Cập đều được xây trên tả ngạn sông Nile, nơi mặt trời lặn và được xem là có liên quan tới thế giới của người chết trong thần thoại Ai Cập Vì sao Kim tự tháp Ai Cập lại chứa nhiều bí ẩn đến vậy? Nếu như các công trình kim tự tháp khác con người gần như đều có câu trả lời chính xác về cách thức mà người xưa đã sử dụng thì riêng với những kim tự tháp Ai cập, đây còn là một đề tài gây nhiều tranh cãi. Kim tự tháp, chưa cần đến những câu chuyện hư cấu bởi chúng ta đã có vàn những bí ẩn về trình độ phát triển khoa học và kỹ thuật của người Ai Cập xưa. Điểm đầu tiên cần phải được nhắc đến là việc các Kim tháp được xây dựng từ các khối đá thiên nhiên nguyên khối, hoàn toàn không sử dụng các vật liệu liên kết như cách chúng ta dùng xi măng trong công nghệ xây dựng hiện đại. Các khối đá có cân năng đôi khi đến cả chục tấn được đẽo gọt và ghép lại với nhau theo một cách không thể hoàn hảo hơn, điều này đảm bảo độ vững chắc, hoàn hảo và trường tồn với thời gian. Các khối đá này được liên kết với nhau hoàn toàn dựa trên trọng lượng của chúng. Trên thực tế, kim tự tháp lớn và nổi tiếng nhất của Ai cập hiện nay đã tồn tại được trên dưới 5000 năm. Phải biết rằng, loại đá này không phải luôn được lấy ngay ở gần kim tự tháp mà một số trường hợp, phải được vận chuyển từ những địa điểm cách xa nơi xây dựng hàng trăm thậm chí hàng ngàn km. Đồng thời, cách mà người Ai Cập chuyển được những tảng đá nặng hàng tấn này vào những vị trí chính xác để hòan thành kim tự tháp còn là điều bí ẩn. Kim Tự Tháp_ công trình kiến trúc bí ẩn của loài người Vậy Kim Tự Tháp Ai Cập được xây dựng như thế nào? Theo lời giải thích của Donald Redford – giáo sư chuyên nghiên cứu nền văn minh Địa Trung Hải cổ xưa tại bang Pennsylvania, có thể người Ai Cập cổ chọn kiểu dáng khác biệt cho những ngôi mộ pharaoh của họ vì họ tôn thờ thần mặt trời. Thần mặt trời của người Ai Cập được coi là đấng sinh thành các pharaoh. Thần đã tự tạo ra mình từ một ngọn đồi nhỏ có hình kim tự tháp trước khi tạo ra các vị thần khác. Hình dáng của kim tự tháp tượng trưng cho các tia sáng mặt trời. Theo giáo sư Redford, “người Ai Cập bắt đầu xây dựng các kim tự tháp một thời gian ngắn sau năm 2700 trước công nguyên, thời kì hoàng kim của các kim tự tháp dành cho hoàng tộc kéo dài khoảng 1000 năm, đến năm 1700 trước công nguyên”. Kim tự tháp đầu tiên được hoàng đế Djoser triều đại Ai Cập thứ ba xây dựng. Kiến trúc sư của kim tự tháp đầu tiên là Imohtep. Ông đã xây dựng một kim tự tháp hình bậc thang bằng cách chồng sáu ngôi mộ hình chữ nhật của các đời vua trước đó. Lớn nhất và nổi tiếng nhất là các kim tự tháp tại thành phố Giza, trong đó bao gồm kim tự tháp Giza của pharaoh Kheops. Saqqara: Kim tự tháp đầu tiên Nhiều thế kỉ nay, con người đã đưa ra rất nhiều giả thuyết về quá trình xây dựng các kim tự tháp. Một số cho rằng các kim tự tháp chắc chắn do các sinh vật ngoài trái đất xây dựng. Còn những người khác lại tin rằng người Ai Cập đã sở hữu một bí quyết đã bị thất truyền qua nhiều thế hệ. Theo giáo sư Redford, mặc dù quá trình xây dựng các kim tự tháp rất phức tạp nhưng nó cũng không hoành tráng như đa số chúng ta vẫn nghĩ. Có khoảng 20.000 đến 30.000 nhân công được huy động để xây dựng kim tự tháp Giza trong vòng chưa đầy 23 năm. Nhưng hãy thử so sánh với Thánh đường Notre Dame tại Paris, người ta phải mất đến gần 200 năm để hoàn thiện thánh đường này. Cũng theo giáo sư Redford, các pharaoh đều bắt đầu xây dựng các kim tự tháp dành cho mình ngay khi họ lên ngôi. Đầu tiên, pharaoh phải thành lập một ủy ban xây dựng kim tự tháp bao gồm một đốc công, một kỹ sư trưởng và một kiến trúc sư. Thường thường các kim tự tháp được đặt bên bờ tây sông Nile với quan niệm rằng linh hồn của các pharaoh sẽ hòa cùng với ánh mặt trời khi mặt trời lặn xuống trước khi tiếp tục chu trình bất diệt cùng vầng thái dương. Giáo sư Redford thêm rằng, hai yếu tố quyết định đến vị trí xây dựng kim tự tháp là các kim tự tháp phải hướng đến chân trời phía tây nơi mặt trời lặn, đồng thời phải gần thành phố trung tâm Memphis của Ai Cập cổ đại. Phần trung tâm của các kim tự tháp thường được xây dựng từ đá vôi lấy trong vùng. Đá vôi có chất lượng tốt hơn được dùng để xây lớp ngoài của kim tự tháp khiến chúng có một màu trắng lấp lánh có thể nhìn được từ cách xa hàng dặm. Đá đặt trên đỉnh thường là đá granit, bazan hoặc bất kì loại đá cứng nào khác có thể mạ được vàng, bạc hoặc electrum – hợp kim vàng và bạc.Đặc biệt những viên đá đó phải phản chiếu tốt ánh sáng mặt trời. Giáo sư Redford cho biết việc các nô lệ bị ép buộc tham gia vào công cuộc xây dựng các kim tự tháp như mọi người vẫn nghĩ là không hề đúng. “Quan niệm về nô lệ của nền văn minh Ai Cập cổ là một vấn đề rất phức tạp do bản thân những khía cạnh hợp pháp của sự phục tùng có giao kèo cũng như chế độ chiếm hữu nô lệ cũng phức tạp”. Những người nông dân nghèo đi xây dựng kim tự tháp sẽ được miễn thuế, họ được đưa đến các công trường xây dựng, nơi cung cấp thức ăn, chỗ ở và quần áo. Phương pháp cắt và vận chuyển đá của người Ai Cập cổ đại hiện vẫn đang được nghiên cứu. Các học giả đã tìm được bằng chứng người Ai Cập cổ sử dụng những cái đục bằng đồng đỏ để khai thác sa thạch và đá vôi. Đối với những loại đá cứng hơn như granit hay diorit đòi hỏi phải có những dụng cụ mạnh hơn. Dolerit – một loại đá lửa màu đen rất cứng được người Aswa sử dụng để lấy đá granit. Trong quá trình khai quật, các cối giã bằng dolerit đồ sộ được sử dụng để đập những mẩu đá bên ngoài khối granit cần lấy. Theo Redford, có khoảng 60 đến 70 người đàn ông làm nhiệm vụ đập đá. Ở phần đáy, họ sẽ chèn những miếng gỗ vào các khe bị cắt rồi đổ nước vào những khe này. Miếng gỗ chèn sẽ nở ra, tách đôi viên đá rồi sau đó chúng trượt xuống một con tàu đang đợi sẵn. Một nhóm người hoặc một đàn bò sẽ kéo những tảng đá trên một đường trượt được bôi trơn bằng dầu đã chuẩn bị sẵn. Giáo sư Redford nói rằng hình ảnh trên ngôi mộ có niên đại từ thế kỉ 19 trước công nguyên tại miền trung Ai Cập đã mô tả “một bức tượng thạch cao tuyết hoa cao hơn 6m được 173 người đàn ông dùng bốn sợi dây thừng kéo, bức tượng đi đến đâu sẽ có một người đàn ông khác bôi trơn đường trượt đến đó.” Khi các khối đá được vận chuyển đến công trường, những con dốc nhỏ được xây dựng để đưa đá lên kim tự tháp. Người ta dùng gạch làm từ bùn để tạo những con dốc đó rồi phủ vữa lên trên để làm cứng bề mặt. Redford chú thích: “Nếu họ liên tục nâng những con dốc từng chút một khi kéo đá lên thì họ sẽ đưa được những khối đá lên đúng vị trí khá dễ dàng”. Ông cũng cho biết, ít nhất thì một con dốc như thế hiện vẫn còn tồn tại. Khi giải đáp những hoài nghi về chuyện tại sao những khối đá nặng như thế có thể được vận chuyển mà không cần máy móc, giáo sư Redford đã nói rằng: “Tôi thường cho những người còn hồ nghi xem một bức ảnh chụp 20 người làm của tôi tại một địa điểm khảo cổ đang kéo một khối đá granit nặng hai tấn rưỡi. Tôi biết điều đó là hoàn toàn có thể bởi chính tôi cũng tham gia kéo đá.”Sau khi hoàn thành việc đặt các viên đá để tạo nên hình dáng của kim tự tháp. Người Ai Cập sẽ tiến hành trau chuốt mặt ngoài và mặt trong của kim tự tháp cho đến khi hoàn tất. Công việc chau chuốt được thực hiện từ trên xuống dưới. Họ sẽ lược bỏ các phần lồi ra của mặt Kim Tự tháp, các đường dốc được gỡ bỏ, mặt trong của kim tự tháp sẽ được khắc chữ. Các Kim Tự Tháp ở Ai cập phải kể đến như: Kim tự tháp Khafr, Kim tự tháp Menkaure, Kim tự tháp Djoser, Kim tự tháp Teti,... Đặc biệt trong đó phải kể đến Kim tự tháp Kheops_một trong những công trình cổ nhất và duy nhất còn tồn tại trong số Bảy kì quam thế giới cổ đại. Kim tự tháp được xây trong khoảng thời gian 20 năm từ khoảng năm 2560 TCN. Đại Kim tự tháp Kheops Theo ước tính của các nhà khoa học Ai Cập phải dùng 2.4 triệu khối đá, trung bình mỗi khối nặng từ 2-4 tấn, thậm chí một số khối đá nặng tới 15 tấn. Đại Kim tự tháp Kheops được xây đúng vị trí của ba ngôi sao làm thành chiếc đai của chòm Orion. Theo thuyết của người Ai Cập cổ đại, chòm sao Orion tượng trưng cho vị thần của sự tái sinh.. Đáy của Kim tự tháp có diện tích khoảng 55.000 mét vuông (592.000 ft 2) với mỗi cạnh rộng hơn 20.000 mét vuông (218.000 ft2). Nhiệt độ bên trong Kim tự tháp luôn không đổi và bằng với nhiệt độ trung bình của Trái đất là 20 độ C. Lớp vỏ Kim tự tháp này được tạo thành từ 144.000 tảng đá, tất cả đều rất nhẵn mịn và bằng phẳng, độ dày khoảng 2.5 mét, chênh lệch độ dày tại các vị trí rất thấp và mỗi tảng nặng khoảng 15 tấn. Móng của Kim tự tháp có kiến trúc xây dựng gồm những cấu trúc ổ khớp cầu (ball socket) để đối phó với hiện tượng giản nở nhiệt và động đất.. Vữa dùng để xây dựng không rõ nguồn gốc và công thức chế biến dù đã được phân tích thành phần hóa học. Đây là loại vữa làm tác nhân kết nối chủ yếu để giữ khối cấu trúc đá đồ sộ này bền vững cho tới ngày nay. Các viên đá xây Đại Kim tự tháp ban đầu được phủ lớp vôi trắng bên ngoài. Khi ánh Mặt Trời chiếu vào, những viên đá phản chiếu ánh sáng khiến Kim tự tháp tỏa sáng như một viên ngọc quý. Hiện nay kỹ thuật này không còn được người Ả rập sử dụng để xây dựng đền sau trận động đất đã phá hỏng rất nhiều công trình vào thế kỷ 14. Ánh sáng phản chiếu từ Kim tự tháp này mạnh mẽ đến nỗi người ta nói rằng đứng trên Mặt trăng nhìn xuống, ánh sáng ấy khiến Trái Đất như gắn trên mình một ngôi sao sáng. Người Ai Cập cổ đại gọi Đại Kim tự tháp này là “Ikhet”, nghĩa là “Ánh sáng huy hoàng”. Tuy nhiên, cách thức di chuyển những tảng đá để xây dựng dựng tháp vẫn còn là điều bí ẩn. Đại Kim tự tháp Kheops được xây hướng mặt về phía Bắc. Tuy nhiên, do vị trí cực Bắc thay đổi theo thời gian, do đó hướng của Kim tự tháp này bị lệch so với phương Bắc. Từ đó các nhà khoa học có thể tính toán chính xác cực Bắc của chúng ta đã lệch bao nhiêu. Trung tâm của bề mặt Trái Đất: Đại Kim tự tháp tọa lạc tại vị trí là trung tâm của bề mặt Trái đất. Xích đạo và kinh tuyến gốc giao nhau tại hai điểm, một ở ngoài biển và một chính là tại Đại Kim tự tháp. Đại Kim tự tháp là Kim tự tháp duy nhất được xây dựng với bốn mặt tam giác hơi lõm. Trong điều kiện ánh sáng thích hợp, có thể thấy các đường cao nối từ đỉnh của Kim tự tháp đến đáy lõm vào trong với độ chính xác rất cao tạo thành một Kim tự tháp tám mặt. Hiệu ứng này không thể được nhìn thấy từ mặt đất hoặc từ khoảng cách xa mà chỉ có thể nhìn trên không trung. Đại Kim tự tháp lối vào là một cánh cửa xoay. Những cánh cửa xoay khác chỉ được tìm thấy trong hai Kim tự tháp khác là Sneferu và Huni. Cánh cửa xoay của Đại Kim tự tháp nặng 20 tấn, rất cân đối, chỉ cần đẩy nhẹ một bên là cửa có thể mở, còn khi đóng thì cửa vừa vặn hoàn hảo, không có khe nứt nào để người bên ngoài có thể nghe được tiếng nói chuyện bên trong. Đại Kim tự tháp có thể được nhìn thấy từ những ngọn núi ở Israel và cả trên Mặt Trăng. Trọng lượng của Đại Kim tự tháp được ước tính khoảng 5.955.000 tấn. Nhân lên với 10^8 ta được khối lượng xấp xỉ của Trái Đất. Bậc thang xuống Kim tự tháp chỉ thẳng tới chòm sao Alpha Draconis (còn gọi là Thuban) trong khoảng thời gian 2170-2144 trước Công Nguyên. Vào thời gian đó nó là ngôi sao ở phương Bắc. Sau năm 2144 TCN thì đường đi xuống Kim tự tháp không còn chỉ tới ngôi sao nào. Bề mặt của Đại Kim tự tháp có độ cong trùng với mặt cầu của Trái Đất. Đại Kim tự tháp Giza là kiến trúc nhân tạo cao nhất thế giới trong vòng 3800 năm, nó cao 146m. Nhìn lại Kim Tự Tháp Giza, người ta sẽ tự đặt cho mình rất nhiều câu hỏi, tại sao người xưa bỏ ra nhiều công phu như thế chỉ có mục đích là chứa xác ướp Vua của Vương Quốc; chỉ với những thanh gỗ tròn và lao động nô lệ thô sơ làm việc bằng đôi tay, người xưa đã có thể dựng nên một kỳ quan chính xác đến từng xen-ti-mét; tại sao Kim Tự Tháp lại liên hệ với các vì sao trên trời, điều mà kiến trúc ngày nay không có nhiều người quan tâm đến. III. Tổng kết Con người sẽ không thể nào phủ nhận Kim tự tháp và quá trình hoàn thành nó không chỉ là niềm tự hào của người dân Ai Cập mà còn là niềm tự hào của văn minh cổ đại và đã kéo dài đến văn minh hiện đại ngày nay. Sự vĩ đại và kỳ diệu của Kim Tự Tháp thể hiện rõ trình độ và sự sáng tạo của người dân Ai Cập. Cho đến nay, những bí ẩn trong quá trình xây dựng nó vẫn là một câu hỏi lớn của nhân loại...