Luận văn Giải pháp nâng cao hiệu quả phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng sacombank chi nhánh Sài Gòn

ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH ---------- Ngành Quản Trị Ngoại Thƣơng TP.HCM - 2010 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG SACOMBANK CHI NHÁNH SÀI GÒN GVHD : Th.S ÑINH TIEÂN MINH SVTH : NGUYEÃN THÒ MOÄNG TUYEÀN LÔÙP : 06DQN MSSV : 106401346 Ñeà taøi: LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của tôi. Những kết quả và các số liệu trong khóa luận được thực hiện tại Sacombank – chi nhánh Sài Gòn và được dẫn nguồn. Tôi xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình. TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm Tác giả khóa luận Nguyễn Thị Mộng Tuyền i SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh Trong 4 năm được học tập, đào tạo tại trường Đại học Kỹ Thuật Công Nghệ, các thầy cô đã truyền đạt cho em rất nhiều kiến thức về chuyên ngành Quản trị Kinh doanh cũng như rất nhiều kiến thức khác để giúp em trưởng thành, vững chải hơn trong công việc và trong cuộc sống. Đặc biệt khi kết thúc chương trình đào tạo, nhà trường còn tạo điều kiện cho em được đến các công ty thực tập để tìm hiểu những kinh nghiệm thực tế trong công việc nhằm giúp em cọ sát hơn với thực tế công việc, trao dồi kiến thức và hoàn thiện bản thân. Qua kỳ thực tập này em đã học hỏi được rất nhiều kiến thức bổ ích. Em có được điều đó là nhờ sự giúp đỡ tận tình của Ban lãnh đạo và các anh chị tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank). Qua đây, em xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc ngân hàng, giám đốc Chi nhánh Sài Gòn, chị Phan Thùy Trang cùng các anh chị trong Bộ phận Thanh toán Quốc tế, đặc biệt là chị Trương Thị Hồng Vân- người đã trực tiếp hướng dẫn tận tình và tạo điều kiện cho em tiếp xúc với các bộ chứng từ, các bước đi thực tế trong quá trình thanh toán quốc tế để em hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp với đề tài: “Giải pháp nâng cao hiệu quả theo phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín- chi nhánh Sài Gòn”. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới thầy Đinh Tiên Minh- người đã tận tình hướng dẫn để em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Em cũng xin gửi lời cảm ơn tới toàn thể các anh chị đang công tác và làm việc tại Sacombank nói chung và các anh chị đang công tác tại Bộ phận Thanh toán Quốc tế trực thuộc Sacombank – Chi nhánh Sài Gòn nói riêng đã tạo điều kiện cho em có cơ hội được thực tập tại đây và hoàn thành đề tài. ii SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh Do trình độ còn nhiều hạn chế và thời gian nghiên cứu có hạn nên đề tài khó tránh khỏi những thiếu sót, kính mong các thầy cô giáo, các anh chị chỉ bảo thêm để đề tài được tốt hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viên thực hiện Nguyễn Thị Mộng Tuyền iii SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc NHẬN XÉT THỰC TẬP Họ và tên sinh viên : NGUYỄN THỊ MỘNG TUYỀN MSSV : 106401346 Khoá : 2006-2010 1. Thời gian thực tập …………………………………………………………………………… ...... …………………………………………………………………………… ...... …………………………………………………………………………… ...... 2. Bộ phận thực tập …………………………………………………………………………… ...... …………………………………………………………………………… ...... 3. Tinh thần trách nhiệm với công việc và ý thức chấp hành kỷ luật …………………………………………………………………………… ...... …………………………………………………………………………… ...... …………………………………………………………………………… ...... …………………………………………………………………………… ...... 4. Kết quả thực tập theo đề tài …………………………………………………………………………… ...... …………………………………………………………………………… ...... …………………………………………………………………………… ...... 5. Nhận xét chung …………………………………………………………………………… ...... …………………………………………………………………………… ...... …………………………………………………………………………… ...... …………………………………………………………………………… ...... Đơn vị thực tập iv SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………… Giáo viên hướng dẫn Th.S ĐINH TIÊN MINH v SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT BCTC Báo cáo tài chính CNSG Chi nhánh Sài Gòn GĐCN Giám đốc chi nhánh NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NK Nhập khẩu XNK Xuất nhập khẩu XK Xuất khẩu TDCT Tín dụng chứng từ TMCP Thương mại Cổ phần TTQT Thanh toán quốc tế vi SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG Trang Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức Sacombank ..................................................................... 23 Hình 2.2: Vốn huy động của Sacombank ............................................................... 26 Hình 2.3: Sơ đồ tổ chức Sacombank- CNSG ......................................................... 38 Bảng 2.1: Báo cáo chỉ tiêu hoạt động kinh doanh của Sacombank ........................ 24 Bảng 2.2: Tình hình huy động vốn của Sacombank ............................................... 25 Bảng 2.3: Tình hình hoạt động kinh doanh của Sacombank (2005-2009)............... 27 Bảng 2.4: Tình hình thanh toán L/C xuất nhập khẩu tại Sacombank- CNSG (2005-2009) ........................................................................................................... 42 Bảng 2.5: Tình hình doanh số thanh toán XNK tại Sacombank- CNSG ( 2007-2009) .............................................................................................................................. 57 Bảng 2.6: Tình hình phát hành L/C nhập khẩu tại Sacombank- CNSG (08/2010) .............................................................................................................................. 59 Bảng 2.7: Tình hình phát hành L/C của khách hàng mới tại Sacombank- CNSG (08/2010) ............................................................................................................... 60 vii SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh MỤC LỤC Trang Lời mở đầu. ............................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................. 1 2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 2 3. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 2 4. Kết cấu đề tài ....................................................................................................... 3 CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ ...................................................................................... 4 1.1 Tổng quan về phƣơng thức tín dụng chứng từ: ............................................. 4 1.1.1 Khái niệm về phương thức tín dụng chứng từ ............................................ 4 1.1.2 Cở sở pháp lý về phương thức tín dụng chứng từ....................................... 4 1.1.3 Các bên tham gia phương thức tín dụng chứng từ ..................................... 5 1.1.4 Quy trình nghiệp vụ thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ ......... 6 1.2 Thƣ tín dụng (letter of credit- L/C) ................................................................ 7 1.2.1 Khái niệm về thư tín dụng ......................................................................... 7 1.2.2 Nội dung chủ yếu trong thư tín dụng ......................................................... 8 1.2.3 Phân loại thư tín dụng................................................................................ 8 1.2.3.1 Các loại thư tín dụng cơ bản ................................................................... 8 1.2.3.1.1 Thư tín dụng có thể hủy ngang ....................................................... 8 1.2.3.1.2 Thư tín dụng không được phép hủy ngang...................................... 9 1.2.3.1.3 Thư tín dụng không hủy ngang và có xác nhận ............................... 9 1.2.3.2 Các loại thư tín dụng đặc biệt ................................................................. 9 1.2.3.2.1 Thư tín dụng thương mại ................................................................ 9 1.2.3.2.2 Thư tín dụng đối ứng .................................................................... 10 1.2.3.2.3 Thư tín dụng ứng trước ................................................................ 10 1.2.3.2.4 Thư tín dụng chuyển nhượng ........................................................ 11 1.2.3.2.5 Thư tín dụng giáp lưng ................................................................. 11 1.2.3.2.6 Thư tín dụng tuần hoàn ................................................................ 12 1.3 Ƣu nhƣợc điểm của phƣơng thức tín dụng chứng từ ................................... 12 viii SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh 1.3.1 Ưu điểm .................................................................................................. 12 1.3.1.1 Đối với nhà xuất khẩu: ....................................................................... 12 1.3.1.2 Đối với nhà nhập khẩu: ...................................................................... 12 1.3.1.3 Đối với ngân hàng ............................................................................. 12 1.3.2 Nhược điểm ............................................................................................. 13 1.3.2.1 Đối với nhà xuất khẩu: ....................................................................... 13 1.3.2.2 Đối với nhà nhập khẩu: ...................................................................... 13 1.3.2.3 Đối với ngân hàng: ............................................................................ 13 1.4 Hiệu quả công tác thanh toán theo phƣơng thức tín dụng chứng từ .......... 13 1.4.1 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả ................................................................. 13 1.4.1.1 Quy mô hoạt động thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ của ngân hàng ......................................................................................................... 13 1.4.1.2 Thu nhập từ hoạt động thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ của ngân hàng................................................................................................ 14 1.4.1.3 Các rủi ro có thể gặp trong thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng ................................................................................. 14 1.4.1.4 Các chi phí liên quan đến hoạt động thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ ............................................................................................... 15 1.4.2 Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả ......................................................... 16 1.4.2.1 Về phía ngân hàng........................................................................... 16 1.4.2.2 Về phía khách hàng ......................................................................... 17 1.4.2.3 Về môi trường khách quan .............................................................. 17 CHƢƠNG 2: HIỆU QUẢ THANH TOÁN THEO PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI SACOMBANK - CHI NHÁNH SÀI GÒN ....... 19 2.1 Giới thiệu chung về Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Sài Gòn Thƣơng Tín (Sacombank) ........................................................................................................ 19 2.1.1 Một số nét khái quát về Sacombank ........................................................ 19 2.1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ...................................................... 19 2.1.1.2 Cơ cấu tổ chức ................................................................................ 22 ix SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh 2.1.1.3 Những kết quả đạt được của ngân hàng trong những năm gần đây ...... 24 2.1.2 Giới thiệu các sản phẩm, dịch vụ của ngân hàng ........................................... 28 2.1.3 Giới thiệu chung về các hoạt động Thanh toán quốc tế tại ngân hàng ......... 33 2.1.4 Vài nét sơ lược về Sacombank- chi nhánh Sài Gòn ....................................... 38 2.1.4.1 Quá trình hình thành .............................................................................. 38 2.1.4.2 Sơ đồ tổ chức .......................................................................................... 38 2.1.4.3 Bộ máy điều hành ............................................................................. 39 2.1.4.4 Các nghiệp vụ của Sacombank – Chi nhánh Sài Gòn ......................... 40 2.2 Hiệu quả công tác thanh toán theo phƣơng thức tín dụng chứng từ tại Sacombank - CHI NHÁNH SÀI GÒN................................................................ 41 2.2.1 Thực trạng hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu theo phương thức tín dụng chứng từ tại Sacombank- Chi nhánh Sài Gòn........................................... 41 2.2.2 Quy trình thực hiện tín dụng chứng từ xuất nhập khẩu tại ngân hàng ....... 43 2.2.2.1 Quy trình tín dụng chứng từ nhập khẩu ........................................... 43 2.2.2.2 Quy trình tín dụng chứng từ xuất khẩu ............................................ 45 2.2.2.3 Ưu nhược điểm của quy trình .......................................................... 47 2.2.2.4 Xử lý chứng từ và một số bất hợp lệ thường gặp ............................ 48 2.2.3 Hiệu quả công tác thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ xuất nhập khẩu tại Sacombank- Chi nhánh Sài Gòn ...................................................... 55 2.2.3.1 Hiệu quả thể hiện qua quy trình thanh toán ..................................... 55 2.2.3.2 Hiệu quả thể hiện qua doanh số thanh toán ...................................... 57 2.2.3.3 Hiệu quả thể hiện qua thu nhập ....................................................... 58 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHƢƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI SACOMBANK - CHI NHÁNH SÀI GÒN ............... 62 3.1 Định hƣớng phát triển của Sacombank trong thời gian tới ......................... 62 3.1.1 Định hướng chung ..................................................................................... 62 3.1.2 Định hướng phát triển trong hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ ......... 63 3.2 Giải pháp nâng cao hiệu quả theo phƣơng thức tín dụng chứng từ ........... 64 3.2.1 Về phía ngân hàng Nhà nước ..................................................................... 64 3.2.1.1 Hoàn thiện hệ thống luật pháp về Thanh toán quốc tế, trước hết là phương thức tín dụng chứng từ .............................................................................. 64 x SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh 3.2.1.2 Thực hiện công tác kiểm toán hoạt động Thanh toán quốc tế tại các ngân hàng thương mại ........................................................................................... 65 3.2.1.3 Tăng cường đào tạo, tập huấn, phổ biến kiến thức Thanh toán quốc tế, đặc biệt là phương thức tín dụng chứng từ ........................................................ 66 3.2.2 Về phía Sacombank ................................................................................... 66 3.2.2.1 Hoàn thiện quy trình thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ .............................................................................................................................. 66 3.2.2.2 Tăng cường công tác cố vấn khách hàng, tìm kiếm khách hàng và tạo sự cân bằng giữa khách hàng nhập khẩu và khách hàng xuất khẩu ......................... 68 3.2.2.3 Xây dựng đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp ................................................................................................................... 69 3.2.2.4 Hoàn thiện cơ cấu tổ chức và mở rộng mạng lưới kinh doanh ......... 70 3.2.2.5 Đa dạng hóa các loại hình thư tín dụng trong tín dụng chứng từ ...... 70 3.2.2.6 Phân tích đối thủ cạnh tranh và áp dụng Marketing vào hoạt động Thanh toán quốc tế ................................................................................................ 71 3.2.2.7 Đẩy mạnh tài trợ hoạt động xuất nhập khẩu..................................... 71 3.2.2.8 Mở rộng hoạt động kiểm toán nội bộ cho hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ........................................................................................................ 72 3.3 Một số kiến nghị............................................................................................. 72 3.3.1 Đối với doanh nghiệp Xuất Nhập khẩu ...................................................... 72 3.3.2 Đối với Sacombank .................................................................................... 73 Kết luận. .............................................................................................................. 75 1 SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh 1. Lý do chọn đề tài Với sự hội nhập nhanh chóng của nền kinh tế Việt Nam với thế giới nên hoạt động thƣơng mại và đầu tƣ quốc tế ngày càng đóng vai trò quan trọng. Chính điều này đã làm cho vai trò của thanh toán quốc tế đƣợc nâng cao, do đó đòi hỏi bộ phận thanh toán quốc tế của các ngân hàng phải làm việc nhiều hơn và đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao hơn. Thanh toán quốc tế là khâu vô cùng quan trọng quyết định hiệu quả của quá trình trao đổi và giao lƣu buôn bán giữa các nƣớc. Với nhiều phƣơng thức thanh toán đa dạng, phù hợp với từng giai đoạn phát triển và tình hình cụ thể thì ngày nay phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ đang đƣợc sử dụng phổ biến và chiếm một vai trò quan trọng. Trong chu trình thanh toán này thì ngân hàng thƣơng mại là chất xúc tác giúp cho quá trình thanh toán diễn ra nhanh chóng, hiệu quả. Sacombank là một trong những ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần lớn tại Việt Nam, có uy tín và dày dạn kinh nghiệm trong lĩnh vực kinh doanh đối ngoại nên luôn theo đuổi tốt mục tiêu “thuận tiện – hiệu quả - an toàn”. Trong những năm qua ngân hàng đã không ngừng đổi mới và nâng cao các nghiệp vụ thanh toán của mình để phục vụ tốt cho khách hàng. Cùng với chính sách kinh tế đối ngoại ngày càng mở rộng, hoạt động xuất nhập khẩu ngày càng phát triển. Do đó, Sacombank luôn muốn nâng cao hiệu quả phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ để ngày càng phát triển và hoàn thiện hơn nữa. Với suy nghĩ nhƣ vậy nên em đã chọn đề tài “Giải pháp nâng cao hiệu quả theo phƣơng thức tính dụng chứng từ tại Sacombank- chi nhánh Sài Gòn ” cho luận văn tốt nghiệp của mình. 2 SV: Nguyeãn Thò Moäng Tuyeàn GVHD:Th.S Ñinh Tieân Minh 2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu Phân tích, đánh giá hiệu quả phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Sacombank– chi nhánh Sài Gòn. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả phƣơng thức thanh toán tín dụng chứng tại ngân hàng. Khóa luận sẽ tập trung nghiên cứu hiệu quả công tác thanh toán phƣơng thức tín dụng chứng từ (lấy Sacombank-chi nhánh Sài Gòn, một trong các ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần lớn nhất Việt Nam hiện nay và có hoạt động thanh toán quốc tế khá mạnh trong thời gian qua làm điểm nghiên cứu). Trên cơ sở phân tích thực trạng cũng nhƣ hiệu quả của hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ tại Sacombank-chi nhánh Sài Gòn, đề ra những quan điểm, những kiến nghị và những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phƣơng thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng. 3. Phƣơng pháp nghiên cứu Đề tài đƣ