Luận văn Giáo dục thẩm mỹ cho học sinh các trường trung học phổ thông ở Thành phố Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM PHẠM QUỐC KHƯƠNG GIÁO DỤC THẨM MỸ CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM PHẠM QUỐC KHƯƠNG GIÁO DỤC THẨM MỸ CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN Ngành: LL&PPDH Bộ môn Lý luận Chính trị Mã ngành: 8.14.01.11 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Ngô Thị Lan Anh THÁI NGUYÊN - 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực chưa hề được sử dụng và công bố ở bất kỳ một công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được xác định rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, ngày 20 tháng 4 năm 2018 Tác giả Phạm Quốc Khương i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thiện luận văn “Giáo dục thẩm mỹ cho học sinh các trường THPT ở thành phố Thái Nguyên” trước hết tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với TS. Ngô Thị Lan Anh, người đã tận tình hướng dẫn tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn thầy cô giáo Khoa Giáo dục Chính trị, phòng Đào tạo và đặc biệt là các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy các chuyên đề của toàn khoá học đã tạo điều kiện, đóng góp ý kiến cho tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn tới Khoa Giáo dục Chính trị, phòng Đào tạo trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện, giúp đỡ, góp ý cho tôi trong quá trình hoàn thành luận văn. Tôi xin cảm ơn anh em, bạn bè, gia đình đã động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả luận văn Phạm Quốc Khương ii MỤC LỤC Lời cam đoan .................................................................................................................. i Lời cảm ơn ..................................................................................................................... ii Mục lục ........................................................................................................................ iii Danh mục từ viết tắt ...................................................................................................... iv Danh mục bảng .............................................................................................................. v Danh mục các biểu đồ ................................................................................................... vi MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................................... 1 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ............................................................ 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu của đề tài........................................................... 3 4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................................................... 3 5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài ........................................................................... 3 6. Giả thuyết khoa học ................................................................................................... 4 7. Ý nghĩa khoa học của đề tài ....................................................................................... 5 8. Kết cấu của đề tài ....................................................................................................... 5 NỘI DUNG ................................................................................................................... 6 Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC GIÁO DỤC THẨM MỸ CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG THPT Ở THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ................ 6 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài ............................................................. 6 1.1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài ................................................................ 6 1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước ................................................................ 7 1.2. Cơ sở lý luận của việc giáo dục thẩm mỹ cho học sinh THPT............................. 10 1.2.1. Khái niệm giáo dục thẩm mỹ ............................................................................. 10 1.2.2. Mục tiêu, vai trò của việc giáo dục thẩm mỹ cho học sinh THPT .................... 12 1.2.3. Nội dung của giáo dục thẩm mỹ cho học sinh THPT ........................................ 15 1.2.4. Các hình thức và biện pháp giáo dục thẩm mỹ cho học sinh THPT ................. 18 1.3. Cơ sở thực tiễn của việc giáo dục thẩm mỹ cho học sinh các trường THPT ở thành phố Thái Nguyên hiện nay ................................................................................. 24 1.3.1. Đặc điểm của học sinh các trường THPT ở thành phố Thái Nguyên hiện nay ........ 24 iii 1.3.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác giáo dục thẩm mỹ cho học sinh các trường THPT ở thành phố Thái Nguyên ...................................................................... 30 Kết luận chương 1 ........................................................................................................ 35 Chương 2: THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI VIỆC GIÁO DỤC THẨM MỸ CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG THPT Ở THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ............................................................................... 36 2.1. Thực trạng giáo dục thẩm mỹ cho học sinh các trường THPT ở thành phố Thái Nguyên hiện nay .................................................................................................. 36 2.1.1. Nhận thức của học sinh các trường THPT ở thành phố Thái Nguyên về tầm quan trọng của công tác giáo dục thẩm mỹ ................................................................. 36 2.1.2. Giáo dục thẩm mỹ thông qua các môn học trên lớp .......................................... 40 2.1.3. Giáo dục thẩm mỹ thông qua các hoạt động ngoại khóa, văn nghệ, thể thao ... 45 2.1.4. Giáo dục thẩm mỹ thông qua các hoạt động của Đoàn Thanh niên, các tổ chức chính trị - xã hội, thông qua gia đình .................................................................. 51 2.1.5. Đánh giá về công tác giáo dục thẩm mỹ cho học sinh các trường THPT ở thành phố Thái Nguyên................................................................................................ 54 2.2. Những vấn đề đặt ra đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục thẩm mỹ cho học sinh THPT ở thành phố Thái Nguyên hiện nay .................................................... 57 2.2.1. Vai trò của nhà trường đối với công tác giáo dục thẩm mỹ cho học sinh THPT ở thành phố Thái Nguyên trong xu hướng hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay ............... 57 2.2.2. Hình thức và biện pháp giáo dục thẩm mỹ phải phù hợp với đặc điểm của học sinh THPT ở thành phố Thái Nguyên ................................................................... 59 2.2.3. Tính tích cực, chủ động của học sinh các trường THPT trong việc thực hiện giáo dục thẩm mỹ ................................................................................................. 62 Kết luận chương 2 ........................................................................................................ 64 Chương 3: GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC GIÁO DỤC THẨM MỸ CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG THPT Ở THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN HIỆN NAY........................................................... 65 3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục thẩm mỹ cho học sinh các trường THPT ở thành phố Thái Nguyên hiện nay ......................................... 65 iv 3.1.1. Đảm bảo tính khách quan .................................................................................. 65 3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ....................................................................................... 66 3.1.3. Đảm bảo tính khả thi, hiệu quả .......................................................................... 66 3.1.4. Đảm bảo tính hệ thống ....................................................................................... 67 3.2. Một số nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục thẩm mỹ cho học sinh các trường THPT ở thành phố Thái Nguyên .................................... 68 3.2.1. Nâng cao chất lượng quản lý hoạt động giáo dục thẩm mỹ cho học sinh THPT của nhà quản lý và các chủ thể giáo dục ........................................................... 68 3.2.2. Xây dựng đội ngũ giáo viên giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, có khả năng tích hợp giáo dục thẩm mỹ cho học sinh THPT trong các môn học mình đảm nhiệm ........................................................................................................................... 70 3.2.3. Nâng cao tính tích cực, chủ động của học sinh THPT trong việc thực hiện giáo dục thẩm mỹ ......................................................................................................... 72 3.2.4. Tổ chức tốt các hoạt động ngoại khóa, nhằm giáo dục thẩm mỹ cho học sinh THPT ở thành phố Thái Nguyên .......................................................................... 74 3.2.5. Xây dựng cơ chế tổ chức phối hợp nhà trường gia đình và xã hội nhằm giáo dục thẩm mỹ cho học sinh các trường THPT ở thành phố Thái Nguyên ............ 76 3.3. Khảo nghiệm tính khả thi của giải pháp ............................................................... 78 3.3.1. Về khách thể điều tra ......................................................................................... 79 3.3.2. Kết quả khảo nghiệm các giải pháp ................................................................... 79 Kết luận chương 3 ........................................................................................................ 83 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................................ 84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 87 v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa DTTS : Dân tộc thiểu số GDCD : Giáo dục công dân NQ : Nghị quyết Nxb : Nhà xuất bản THCS : Trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông TW : Trung ương iv DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1. Các trường THPT đóng trên địa bàn Thành phố Thái Nguyên ................... 25 Bảng 2.1: Nhận thức của học sinh THPT ở thành phố Thái Nguyên về vai trò của công tác giáo dục thẩm mỹ trong nhà trường ............................................. 37 Bảng 2.2: Nhận thức của học sinh THPT đối với nhiệm vụ giáo dục thẩm mỹ của nhà trường .................................................................................................. 38 Bảng 2.3: Nhận thức của học sinh THPT ở thành phố Thái Nguyên về giáo dục thẩm mỹ thông qua các môn học ................................................................ 44 Bảng 2.4: Giáo dục thẩm mỹ thông qua hoạt động ngoại khóa của các trường THPT ở thành phố Thái Nguyên ................................................................ 46 Bảng 3.1: Về khách thể điều tra ................................................................................... 79 Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm các giải pháp ............................................................ 79 v DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Nhận thức của học sinh THPT ở thành phố Thái Nguyên về vai trò của công tác giáo dục thẩm mỹ trong nhà trường .................. 37 Biểu đồ 2.2: Nhận thức của học sinh THPT đối với nhiệm vụ giáo dục thẩm mỹ của nhà trường ............................................................................. 39 vi