Luận văn Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức tại cơ quan Bộ Tài chính

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI PHẠM VĂN TÚC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÔNG CHỨC TẠI CƠ QUAN BỘ TÀI CHÍNH Ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 8.34.01.01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN XUÂN TRUNG HÀ NỘI, 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi là Phạm Văn Túc, tác giả Luận văn Thạc sĩ nghiên cứu đề tài “Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức tại cơ quan Bộ Tài chính” đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật. Hà Nội, ngày 23 tháng 10 năm 2019 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Phạm Văn Túc ii MỤC LỤC MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 1 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÔNG CHỨC ........................................................................................... 10 1.1. Cơ sở lý luận về chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức .............................. 10 1.2. Kinh nghiệm về nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức .............. 26 Chương 2: THỰC TRẠNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÔNG CHỨC TẠI CƠ QUAN BỘ TÀI CHÍNH ............................................... 40 2.1. Khái quát về cơ cấu tổ chức tại cơ quan Bộ Tài chính ...................................... 40 2.2. Tình hình thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức tại cơ quan Bộ Tài chính .. .............................................................................................................. 42 2.3. Thực trạng chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức tại cơ quan Bộ Tài chính . ................................................................................................................. 45 2.4. Đánh giá việc nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức tại cơ quan Bộ Tài chính. ................................................................................................................ 57 Chương 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÔNG CHỨC TẠI CƠ QUAN BỘ TÀI CHÍNH ............................................... 69 3.1. Mục tiêu, yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức tại cơ quan Bộ Tài chính ........................................................................................................ 69 3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức tại cơ quan Bộ Tài chính ............................................................................................................... 71 3.3. Kiến nghị với Chính phủ ...................................................................................... 76 KẾT LUẬN ................................................................................................................. 78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 81 iii PHỤ LỤC ................................................................................................................. 83 iv BẢNG CÁC CHỮ VIẾT TẮT BDCB Bồi dưỡng cán bộ BDNV Bồi dưỡng nghiệp vụ BTC Bộ Tài chính CC Công chức CCVC Công chức, viên chức CNH, HĐH Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa CT-TL Chương trình - Tài liệu CV Chuyên viên CVC Chuyên viên chính CVCC Chuyên viên cao cấp ĐH Đại học ĐTBD Đào tạo bồi dưỡng ĐTCK Đào tạo Chứng khoán DTNN Dữ trữ nhà nước HĐ Hiện đại LLCTCC Lý luận chính trị cao cấp NCKH Nghiên cứu khoa học TB Trung bình TH.S Thạc sỹ TS Tiến sỹ v DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Các tiêu chí đánh giá chất lượng đối với chương trình bồi dưỡng công chức ngạch chuyên viên ............................................................................................. 24 Bảng 1.2: Các tiêu chí đánh giá chất lượng đối với chương trình bồi dưỡng công chức kỹ năng lãnh đạo, quản lý cấp phòng ............................................................... 25 Bảng 1.3: Các tiêu chí đánh giá của cơ quan, đơn vị sử dụng công chức sau đào tạo, bồi dưỡng .............................................................................................................. 26 Bảng 2.1: Phân bố đội ngũ công chức của Bộ Tài chính (tính đến 31/12/2018)...42 Bảng 2.2: Cơ cấu công chức tại cơ quan Bộ Tài chính theo ngạch ........................ 43 Bảng 2.3: Quy mô đào tạo, bồi dưỡng công chức tại cơ quan Bộ Tài chính giai đoạn 2014-2018 ........................................................................................................... 44 Bảng 2.4: Tổng hợp kết quả đánh giá của học viên về tiêu chí chất lượng đối với chương trình bồi dưỡng công chức ngạch chuyên viên ........................................... 46 Bảng 2.5: Tổng hợp kết quả đánh giá của học viên về tiêu chí chất lượng đối với chương trình bồi dưỡng công chức kỹ năng lãnh đạo, quản lý cấp phòng ............ 48 Bảng 2.6: Tổng hợp kết quả đánh giá cơ quan, đơn vị sử dụng công chức sau đào tạo bồi dưỡng ............................................................................................................... 49 Bảng 2.7: Số lượng nhân lực làm việc trong các cơ sở ĐTBD công chức của ngành Tài chính (tính đến 31/12/2018) ..................................................................... 54 Bảng 2.8: Bảng tổng hợp chi phí đào tạo, bồi dưỡng công chức tại cơ quan Bộ Tài chính qua các năm 2014-2018 ................................................................................... 56 Bảng 2.9: Các chỉ tiêu chất lượng đội ngũ công chức cơ quan Bộ Tài chính giai đoạn 2014-2018 ........................................................................................................... 58 vi DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1: Những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức............................................................................................................................... 17 Hình 1.2: Các nhân tố cấu thành chất lượng công chức .......................................... 19 Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy của cơ quan Bộ Tài chính .41 Hình 2.2: Quy trình xây dựng, thẩm định nội dung, chương trình, tài liệu ...53 Hình 2.3: Sự trùng lặp nội dung trong các chương trình ĐTBD công chức ......... 61 vii MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết nghiên cứu đề tài Công chức là “hạt nhân” của nền hành chính nhà nước. Chất lượng và năng lực của đội ngũ công chức là nhân tố quyết định đến chất lượng của nền hành chính và hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước [1]. Đào tạo, bồi dưỡng công chức là một trong những nhân tố quan trọng trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong các tổ chức hành chính nhà nước. Vì vậy, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức trở thành một yêu cầu khách quan, đồng thời là nhiệm vụ trọng tâm và xuyên suốt của công tác tổ chức cán bộ và quản trị nguồn nhân lực trong các tổ chức hành chính nhà nước. Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII xác định nhiệm vụ trọng tâm trong 5 năm 2016- 2020 là “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo; phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao”. Ngành Tài chính đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp CNH - HĐH đất nước. Để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của ngành, đòi hỏi phải xây dựng và tái cơ cấu đội ngũ công chức theo hướng tinh gọn, nâng cao năng lực và hiệu lực quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành Tài chính trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Hiện nay, hầu hết đội ngũ công chức tại cơ quan Bộ Tài chính đã được đào tạo cơ bản, kỹ năng nghề nghiệp có chuyển biến tích cực. Tuy nhiên năng lực thực tế của đội ngũ công chức chưa đáp yêu cầu đòi hỏi của ngành Tài chính. Tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu, rộng; sự phát triển nhanh chóng của khoa học - công nghệ đã đưa thế giới chuyển từ kỷ nguyên công nghiệp sang kỷ nguyên thông tin và kinh tế tri thức, thêm vào đó đã có sự chuyển biến đáng kể trong cải cách hành chính từ nền hành chính công vụ sang nền hành chính phục vụ, chuyển biến từ chính phủ điều hành sang chính phủ kiến tạo, chính phủ điện tử; điều đó đặt ra yêu cầu cần thiết phải 1 xây dựng đội ngũ công chức - những người làm chủ thông tin và tri thức xã hội - có sức khoẻ, có năng lực chuyên môn tốt với kỹ năng nghề nghiệp cao để thích ứng nhanh chóng với sự thay đổi của tổ chức. Trong những năm qua, cơ quan Bộ Tài chính đã quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức của Bộ, đã tổ chức, chỉ đạo xây dựng và tổ chức thực hiện Đề án đào tạo, bồi dưỡng công chức ngành Tài chính giai đoạn 2011- 2015. Trong thực tiễn, công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức của ngành đã đạt được những kết quả tích cực. Tuy vậy, hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cũng còn bộc lộ những hạn chế nhiều mặt, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực nói chung trong việc thực thi công vụ như: nhiều nội dung chương trình và tài liệu ĐTBD chưa được đổi mới kịp thời, còn trùng lắp, thiếu tính cập nhật; việc xây dựng kế hoạch đào tạo chưa xuất phát từ nhu cầu thực tiễn công việc; kế hoạch ĐTBD chưa gắn với nguồn lực tài chính và khả năng đáp ứng tài chính; công tác kiểm tra kết quả ĐTBD và đánh giá chất lượng ĐTBD còn nhiều bất cập; số lượng, chất lượng đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý tại ĐTBD còn thiếu và yếu; những hạn chế đó dẫn đến chất lượng và hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng công chức chưa cao. Vì vậy, việc lựa chọn chủ đề “Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức tại cơ quan Bộ Tài chính” là vấn đề có tính thời sự cấp bách, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo bồi dưỡng công chức tại cơ quan Bộ Tài chính hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Trong những năm gần đây, đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực đang là vấn đề được các nhà quản lý quan tâm, đã có rất nhiều nghiên cứu mang tính chất hệ thống về đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực ở cả trong nước và quốc tế. Tác giả đã tham khảo một số luận văn, bài báo viết về đề tài này như sau: 2 - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ“Đổi mới công tác đào tạo bồi dưỡng công chức, viên chức ngành Tài chính giai đoạn 2016-2020”, năm 2015 do Đỗ Đức Minh là chủ nhiệm. Đề tài đã phân tích vai trò của đào tạo bồi dưỡng trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, thông qua đó việc tác động đến các yếu tố của chất lượng đội ngũ công chức, như năng lựcchuyên môn, các kỹ năng cần thiết và phẩm chất thái độ của đội ngũ công chức trong thực thi công vụ. Đề tài đã chỉ ra nhiều bất cập như: vẫn còn một bộ phận lớn công chức, viên chức chưa được đào tạo, bồi dưỡng, chưa đáp ứng các tiêu chuẩn công chức theo quy định; tỷ lệ chương trình và tài liệu chuyên ngành còn chưa đáp ứng nhu cầu, đặc biệt nội dung chương trình còn trùng lặp, nặng về hàn lâm, lý thuyết, năng lực trình độ của giảng viên, việc tiếp nhận, cải tiến và áp dụng phương pháp giảng dạy mới, tiên tiến chưa được chú trọng; Xuất phát từ những bất cập còn tồn tại, đề tài đã đề xuất giải pháp hoàn thiện các văn bản pháp lý về ĐTBD, đổi mới cơ chế phân cấp, phân công và phối hợp trong hoạt động ĐTBD; đổi mới công tác lập kế hoạch ĐTBD công chức; đẩy mạnh các hoạt động ĐTBD có yếu tố nước ngoài; đổi mới công tác quản lý ĐTBD [12]. - Cuốn sách “Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2001 của Trần Xuân Sầm (Chủ biên). Cuốn sách đã phân tích những vấn đề lý luận và phương pháp luận về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh CNH - HĐH đất nước; nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong lịch sử nước ta và một số nước trên thế giới; đánh giá về thực trạng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ hiện nay; đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước [14]. - Luận văn Thạc sĩ “Đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức hành chính cấp phường (xã) thành phố Quy Nhơn”của tác giả Trần Văn Thanh, năm 2012. Tác 3