Tiếng Việt là tiếng phổ thông, là ngôn ngữ chung của cộng đồng dân
tộc Việt Nam. Năm 1969,Quyết định 153 – CP của thủ tướng chính phủ đã
cụ thể hóa vai trò TV trong đời sống đồng bào dân tộc thiểu số: “Tất cả các
dân tộc trên lãnh thổ Việt Nam đều cầnhọc và dùng tiếng, chữ phổ thông là
ngôn ngữ chung của cả nước. Nhà nước cần ra sức giúp đỡ các dân tộc thiểu
số học biết nhanh tiếng, chữ phổ thông”. Và Quyết định 53 – CP của Hội
đồng chính phủ (1980) nêu rõ: “Tiếng và chữ phổ thông là ngôn ngữ chung
của cộng đồng dân tộc Việt Nam. Nó là phương tiện giao lưu không thể
thiếu được giữa các địa phương và các dân tộc trong cả nước, giúp cho các
địa phương và các dân tộc có thể phát triển đồng đều các mặt kinh tế, văn
hóa, khoa học kỹ thuật Tăng cường khốiđại đoàn kết toàn dân và thực
hiện quyền bình đẳng dân tộc”. Cho nênhọc sinh dân tộc Khmer cũng giống
như những HS các dân tộc khác khi đến trường đều sử dụng chung một ngôn
ngữ, đó là tiếng Vie
119 trang |
Chia sẻ: vietpd | Lượt xem: 1610 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Phương pháp dạy học chữa lỗi từ ngữ, ngữ pháp cho học sinh thpt dân tộc Khmer, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH
NGUYEÃN QUANG MINH
PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC CHÖÕA LOÃI TÖØ
NGÖÕ, NGÖÕ PHAÙP CHO HOÏC SINH THPT
DAÂN TOÄC KHMER
(TREÂN CÖÙ LIEÄU TRÖÔØNG THPT DAÂN TOÄC NOÄI TRUÙ AN
GIANG)
Chuyeân ngaønh : Lyù luaän vaø vaø phöông phaùp daïy hoïc moân Vaên
Maõ soá : 60 14 10
LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ GIAÙO DUÏC HOÏC
NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC:
PGS.TS. ÑAËNG NGOÏC LEÄ
Thaønh phoá Hoà Chí Minh – 2007
2
MUÏC LUÏC
LÔØI CAÛM ÔN ............................................................................................... 1
MUÏC LUÏC ...................................................................................................2
DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT........................................................4
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG .........................................................................5
MÔÛ ÑAÀU ....................................................................................................... 6
Chöông 1: VAÁN ÑEÀ DAÏY HOÏC TIEÁNG VIEÄT CHO HOÏC SINH
THPT DAÂN TOÄC KHMER
1.1. Nhöõng ñaëc ñieåm rieâng trong daïy hoïc TV cho hoïc sinh
THPT daân toäc Khmer ........................................................................ 17
1.1.1. Nguyeân taéc daïy hoïc TV cho hoïc sinh THPT
daân toäc Khmer ......................................................................... 17
1.1.2. Phöông phaùp ñoái chieáu, so saùnh trong daïy hoïc TV
cho hoïc sinh THPT daân toäc Khmer.......................................... 22
1.2. Thöïc traïng daïy hoïc TV cho hoïc sinh THPT daân toäc Khmer ............ 27
1.2.1. Ñoâi neùt veà tröôøng THPT Daân toäc noäi truù AG ......................... 27
1.2.2. Nhöõng “raøo caûn ngoân ngöõ” cuûa hoïc sinh khi hoïc TV ............. 29
1.2.3. Hieän töôïng giao thoa trong tieáng Khmer ............................... 32
1.2.4. Hieän traïng maéc loãi töø ngöõ, ngöõ phaùp TV ................................ 42
Chöông 2: PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC CHÖÕA LOÃI TÖØ NGÖÕ
TIEÁNG VIEÄT CHO HOÏC SINH THPT DAÂN TOÄC
KHMER
2.1. Khaùi nieäm veà loãi töø ngöõ ....................................................................... 51
3
2.2. Nguyeân nhaân maéc loãi töø ngöõ ............................................................... 53
2.3. Caùch chöõa loãi töø ngöõ ............................................................................ 55
2.3.1. Loãi löïa choïn töø ngöõ.................................................................... 55
2.3.2. Loãi keát hôïp töø ngöõ...................................................................... 64
2.4. Phöông phaùp daïy hoïc chöõa loãi töø ngöõ tieáng Vieät .............................. 73
Chöông 3: PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC CHÖÕA LOÃI NGÖÕ PHAÙP
TIEÁNG VIEÄTCHO HOÏC THPT DAÂN TOÄC KHMER
3.1. Khaùi nieäm veà loãi ngöõ phaùp .................................................................. 79
3.2. Nguyeân nhaân maéc loãi ngöõ phaùp........................................................... 80
3.3. Caùch chöõa loãi ngöõ phaùp........................................................................ 82
3.3.1. Caâu sai do caáu truùc khoâng hoaøn chænh........................................ 82
3.3.2. Caâu sai do vi phaïm qui taéc keát hôïp............................................. 96
3.4. Phöông phaùp daïy hoïc chöõa loãi ngöõ phaùp tieáng Vieät......................... 103
KEÁT LUAÄN............................................................................................... 109
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO....................................................................... 114
PHUÏ LUÏC................................................................................................. 119
4
DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT
-------------
- DTNTAG : Daân toäc noäi truù An Giang
- THPT : Trung hoïc phoå thoâng
- THCS : Trung hoïc cô sôû
- GV : Giaùo vieân
- HS : Hoïc sinh
- HSDT : Hoïc sinh daân toäc
- PPDH : Phöông phaùp daïy hoïc
- PP : Phöông phaùp
- TV : Tieáng Vieät
- HSSV : Hoïc sinh sinh vieân
- PH : Phuï huynh
- SGK : Saùch giaùo khoa
- CN : Chuû ngöõ
- VN : Vò ngöõ
- C – V : Chuû ngöõ – Vò ngöõ
5
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG
Baûng 2.1: Toång hôïp soá loãi maéc phaûi cuûa HS trong caùc baøi kieåm tra thi
hoïc kyø I...................................................................................... 42
Baûng 2.2: Toång hôïp soá loãi maéc phaûi cuûa HS trong caùc baøi kieåm tra
thi hoïc kyø II ............................................................................... 44
Baûng 2.3: Toång hôïp soá loãi maéc phaûi cuûa HS trong caùc baøi kieåm tra ôû
caùc kyø thi hoïc kyø....................................................................... 45
Baûng 2.4: Toång hôïp soá löôïng HS maéc loãi veà töø ngöõ, ngöõ phaùp trong caùc
baøi kieåm tra thi hoïc kyø I .......................................................... 47
Baûng 2.5: Toång hôïp soá löôïng HS maéc veà töø ngöõ, ngöõ phaùp trong caùc
baøi kieåm tra thi hoïc kyø II......................................................... 48
Baûng 2.6: Keát quaû maéc loãi duøng töø ngöõ chöa chính xaùc cuûa HS trong
caùc baøi kieåm tra thi hoïc kyø ....................................................... 58
Baûng 2.7: Keát quaû veà vieäc maéc loãi lieân keát töø cuûa HS trong caùc baøi
kieåm tra thi hoïc kyø.................................................................... 66
Baûng 2.8: Keát quaû loãi ñaët caâu thieáu chuû ngöõ cuûa HS trong caùc baøi kieåm
tra thi hoïc kyø ............................................................................. 83
Baûng 2.9: Keát quaû loãi ñaët caâu thieáu vò ngöõ cuûa HS trong caùc baøi kieåm
tra thi hoïc kyø ............................................................................. 87
Baûng 2.10: Keát quaû loãi ñaët caâu thieáu keát caáu C – V noøng coát trong caùc
baøi kieåm tra thi hoïc kyø I ......................................................... 90
Baûng 2.11: Keát quaû loãi ñaët caâu roái caáu truùc cuûa HS trong caùc baøi kieåm
tra thi hoïc kyø ......................................................................... 100
6
MỞ ĐẦU
1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI
Tieáng Vieät laø tieáng phoå thoâng, laø ngoân ngöõ chung cuûa coäng ñoàng daân
toäc Vieät Nam. Naêm 1969, Quyeát ñònh 153 – CP cuûa thuû töôùng chính phuû ñaõ
cuï theå hoùa vai troø TV trong ñôøi soáng ñoàng baøo daân toäc thieåu soá: “Taát caû caùc
daân toäc treân laõnh thoå Vieät Nam ñeàu caàn hoïc vaø duøng tieáng, chöõ phoå thoâng laø
ngoân ngöõ chung cuûa caû nöôùc. Nhaø nöôùc caàn ra söùc giuùp ñôõ caùc daân toäc thieåu
soá hoïc bieát nhanh tieáng, chöõ phoå thoâng”. Vaø Quyeát ñònh 53 – CP cuûa Hoäi
ñoàng chính phuû (1980) neâu roõ: “Tieáng vaø chöõ phoå thoâng laø ngoân ngöõ chung
cuûa coäng ñoàng daân toäc Vieät Nam. Noù laø phöông tieän giao löu khoâng theå
thieáu ñöôïc giöõa caùc ñòa phöông vaø caùc daân toäc trong caû nöôùc, giuùp cho caùc
ñòa phöông vaø caùc daân toäc coù theå phaùt trieån ñoàng ñeàu caùc maët kinh teá, vaên
hoùa, khoa hoïc kyõ thuaät… Taêng cöôøng khoái ñaïi ñoaøn keát toaøn daân vaø thöïc
hieän quyeàn bình ñaúng daân toäc”. Cho neân hoïc sinh daân toäc Khmer cuõng gioáng
nhö nhöõng HS caùc daân toäc khaùc khi ñeán tröôøng ñeàu söû duïng chung moät ngoân
ngöõ, ñoù laø tieáng Vieät.
Ñoái vôùi HS daân toäc Khmer, TV laø ngoân ngöõ thöù hai. Ngoân ngöõ thöù
nhaát laø tieáng meï ñeû, laø ngoân ngöõ daân toäc Khmer maø caùc em söû duïng ñeå giao
tieáp trong phaïm vi ñôøi soáng phum soùc cuûa coäng ñoàng daân toäc mình. TV, tuy
laø ngoân ngöõ thöù hai ñoái vôùi ngöôøi daân toäc Khmer nhöng laø ngoân ngöõ chung
cuûa coäng ñoàng caùc daân toäc Vieät Nam. Khi tieáp xuùc vôùi chöông trình giaùo duïc
phoå thoâng, HS daân toäc Khmer laïi gaëp söï baát ñoàng ngoân ngöõ neân söû duïng TV
coøn nhieàu haïn cheá veà phaùt aâm, duøng töø, ñaët caâu. Ñoàng thôøi do söï tieáp xuùc
giöõa tieáng Vieät – tieáng Khmer laøm naûy sinh hieän töôïng giao thoa ngoân ngöõ.
7
Do ñoù, quaù trình tieáp xuùc vôùi TV trong nhaø tröôøng phoå thoâng cuûa HS daân toäc
Khmer bò “raøo caûn ngoân ngöõ”. Trong caùc vaên baûn noùi vaø vieát cuûa HS thöôøng
sai phaïm qui taéc TV. Caùc em maéc loãi töø vöïng, ngöõ phaùp TV nhieàu hôn so vôùi
HS ngöôøi Kinh. Ñaây laø moät baøi toaùn khoù cho ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc ôû caùc
tröôøng phoå thoâng coù HS daân toäc vuøng saâu vuøng nuùi.
Phöông phaùp daïy hoïc söûa chöõa caùc loãi töø ngöõ, ngöõ phaùp tieáng Vieät cho
HS THPT ñaõ ñöôïc ñeà caäp trong nhaø tröôøng. Tuy vaäy, phöông phaùp naøy vaãn
chöa ñöôïc öùng duïng coù heä thoáng trong chöông trình Ngöõ vaên. Nhaát laø chöa
coù moät chöông trình öùng duïng cuï theå, ñaëc thuø daïy hoïc cho HS THPT daân toäc
Khmer. Cho neân trong nhöõng naêm qua, GV boä moân Ngöõ vaên gaëp nhieàu khoù
khaên treân con ñöôøng ñi tìm nhöõng phöông caùch thaùo gôõ tình traïng naøy. Noù
trôû thaønh moät vaán ñeà böùc thieát ôû tröôøng phoå thoâng, nhaát laø nhöõng tröôøng phoå
thoâng ôû vuøng saâu vuøng nuùi. Ñöùng tröôùc tình hình aáy, luaän vaên cuûa chuùng toâi
muoán nghieân cöùu: phöông phaùp daïy hoïc chöõa loãi veà töø ngöõ, ngöõ phaùp TV
cuûa HS THPT daân toäc Khmer qua daïy hoïc TV, nhaèm giuùp caùc em haïn cheá
vieäc maéc loãi TV vaø goùp phaàn thöïc thi ñoåi môùi PPDH trong nhaø tröôøng THPT
hieän nay.
2. LÒCH SÖÛ NGHIEÂN CÖÙU VAÁN ÑEÀ
Vieát sai chuaån möïc TV laø hieän töôïng khaù phoå bieán trong HS caùc baäc
hieän nay, nhaát laø hoïc HS daân toäc thieåu soá. Hieän töôïng vieát sai chuaån möïc
cuõng khoâng hieám treân saùch baùo in aán. Theá nhöng, nhìn chung, vieäc nghieân
cöùu loãi haønh vaên ôû caùc bình dieän, caùc caáp ñoä laïi chöa coù moät beà daøy ñaùng
keå. Chuû yeáu chæ coù moät soá baøi vieát ngaén veà moät soá loaïi loãi chính taû, loãi duøng
töø, loãi ngöõ phaùp… ñaêng raûi raùc treân caùc taïp chí, baùo chí. Moät vaøi loaïi loãi
8
vöøa neâu cuõng ñöôïc trình baøy trong moät vaøi quyeån saùch giaùo khoa, moät soá
coâng trình nghieân cöùu TV. Raát ít coù quyeån saùch vieát veà loãi haønh vaên moät
caùch toaøn dieän, coù heä thoáng. Nhaát laø nhöõng quyeån saùch vieát veà loãi söû duïng
TV cuûa HS daân toäc Khmer.
Nhöõng baøi vieát vaø moät vaøi quyeån saùch veà loãi ñöôïc in aán, xuaát baûn töø
naêm 1974 ñeán nay cuõng khoâng nhieàu:
Nguyeãn Minh Thuyeát, treân “Ngoân ngöõ” soá 3, naêm 1974, neâu leân moät
soá kieåu loãi ngöõ phaùp vaø caùch söûa chöõa trong baøi “Maáy gôïi yù veà vieäc phaân
tích söûa chöõa loãi ngöõ phaùp cho hoïc sinh”. Trong baøi vieát naøy, taùc giaû ñöa ra
caùc kieåu loãi sai nhö: “loãi vi phaïm veà qui taéc caáu taïo töø”, töùc laø loãi caáu taïo
cuïm töø sai qui taéc ngöõ phaùp; “loãi vi phaïm veà qui taéc caáu taïo caâu” (bao goàm
“loãi thöøa chuû ngöõ”, “loãi thieáu chuû ngöõ”, “loãi thieáu vò ngöõ”); vaø caùch söûa chöõa
töøng kieåu loãi.
Nguyeãn Xuaân Khoa, treân “Ngoân ngöõ” soá 1, naêm 1975, trình baøy moät
soá loãi veà qui taéc caáu taïo caâu trong baøi “Loãi ngöõ phaùp cuûa hoïc sinh – nguyeân
nhaân vaø caùch söûa chöõa”. Theo Nguyeãn Xuaân Khoa, loãi caáu taïo caâu goàm:
“Caâu thieáu thaønh phaàn haït nhaân” (bao goàm “caâu thieáu chuû ngöõ”, “caâu thieáu
vò ngöõ”); caâu thieáu toaøn boä caáu truùc haït nhaân” (goàm “caâu chæ coù moät boä phaän
traïng ngöõ”, “caâu chæ coù moät ñoaïn caâu phuï”); “caâu coù caùc thaønh phaàn khoâng
coù quan heä yù chaët cheõ, chính xaùc” vaø “caâu coù keát caáu roái naùt”. Song song vôùi
vieäc phaân tích loãi sai, taùc giaû baøi vieát cuõng neâu nguyeân nhaân sai vaø caùch söûa
chöõa. Baøi vieát cuûa taùc giaû lyù giaûi khaù roõ caùi sai ngöõ phaùp ôû moät soá maët. Tuy
nhieân, caùch phaân loaïi, mieâu taû vaø ñònh danh loãi sai coù vaøi ñieåm chöa chaët
cheõ vaø nhaát quaùn.
9
Nguyeãn Nhaõ Baûn, “Giöõ gìn söï trong saùng cuûa tieáng Vieät veà maët töø
ngöõ”, 1981, ñeà caäp loãi duøng töø cuûa HS. Qua tö lieäu thi tuyeån sinh vaøo ñaïi
hoïc, taùc giaû tieán haønh thoáng keâ vaø phaân loaïi loãi duøng töø cuûa HS thaønh ba
kieåu loãi: “loãi duøng töø Haùn – Vieät vaø thuaàn Vieät”, “loãi nhöõng töø keát hôïp
khoâng hôïp nghóa” vaø “loãi dieãn ñaït”. Ñoái vôùi moãi kieåu loãi, taùc giaû neâu soá lieäu
thoáng keâ vaø tæ leä cuï theå. Baøi vieát cuûa Nguyeãn Nhaõ Baûn trình baøy moät soá khía
caïnh veà loãi duøng töø. Tuy nhieân, caùch phaân loaïi loãi duøng töø vaø moät soá ví duï
minh hoïa chöa coù söùc thuyeát phuïc, nhaát laø “loãi dieãn ñaït”.
Trong “Taøi lieäu tham khaûo soaïn, giaûng kyõ naêng Laøm Vaên lôùp 10”, Vuï
giaùo duïc THPT, naêm 1984, coù baøi vieát “Chöõa caâu sai”, ngöôøi vieát neâu ra moät
soá kieåu loãi ngöõ phaùp nhö: “caâu thieáu chuû ngöõ”, “caâu thieáu vò ngöõ”, “caâu
thieáu chuû ngöõ vaø vò ngöõ”, “caâu sai do chöa bieát söû duïng caùc caëp töø quan heä”,
“thöøa chuû ngöõ” vaø “caâu luûng cuûng, röôøm raø”. Ñoái vôùi moãi kieåu loãi sai, taùc
giaû daãn ra moät vaøi ví duï vaø höôùng daãn caùch söûa cuï theå. Noäi dung phaân tích,
lyù giaûi caâu sai ngöõ phaùp trong taøi lieäu naøy coù giaù trò gôïi yù thieát thöïc cho GV
khi daïy caùc tieát chöõa caâu sai, maëc duø caùch ñònh danh vaø phaân loaïi caâu sai
ngöõ phaùp cuûa ngöôøi vieát chöa nhaát quaùn vaø chaët cheõ.
Trong saùch giaùo khoa “Laøm Vaên lôùp 10”, naêm 1991, Ñinh Cao vaø Leâ
A ñeà caäp loãi caâu sai vaø loãi duøng töø sai. Loãi caâu sai, theo caùc taùc giaû, goàm caùc
kieåu: “caâu môùi chæ coù keát caáu giôùi töø haëc cuïm danh töø chæ thôøi gian, vò trí”,
“caâu chæ môùi coù cuïm danh töø”, “caâu thieáu chuû ngöõ”, “caâu thieáu veá”, “caâu sai
quan heä loâgich”, “caâu coù keát caáu roái naùt” vaø “caâu khoâng ñaûm baûo söï phaùt
trieån lieân tuïc cuûa yù trong ñoaïn vaên”. Coøn loãi duøng töø sai, goàm caùc kieåu:
“duøng töø sai voû aâm thanh”, “duøng töø sai do khoâng hieåu nghóa cuûa töø”, “duøng
10
töø khoâng phuø hôïp vôùi ñoái töôïng noùi naêng, vôùi saéc thaùi tình caûm, thaùi ñoä caàn
phaûi coù”, “duøng töø khoâng ñuùng vôùi phong caùch vaên baûn”, vaø “duøng töø khoâng
ñaûm baûo tính thaåm myõ”. Cuøng vôùi caùc kieåu loãi caâu sai vaø loãi duøng töø, caùc taùc
giaû coøn ñöa ra “phöông höôùng söûa chöõa caâu sai” vaø “caùc thao taùc chöõa loãi veà
töø”. Nhìn chung, caùc taùc giaû trình baøy caùc kieåu loãi caâu sai vaø loãi duøng töø sai
khaù cuï theå, coù giaù trò gôïi yù phaùt hieän loãi haønh vaên. Tuy nhieân, vieäc phaân chia
caùc loãi caâu sai vaø loãi duøng töø cuûa taùc giaû chöa coù heä thoáng vaø tính chaët cheõ;
caùc kieåu loãi sai chöa ñöôïc phaân tích moät caùch caën keõ, thaáu ñaùo. Vaø caùc taùc
giaû chöa ñöa ra caùch thöùc söûa chöõa cuï theå ñoái vôùi töøng kieåu sai. “Phöông
höôùng söûa chöõa caâu sai” vaø “caùc thao taùc chöõa loãi veà töø” ñöôïc ñöa ra coøn sô
löôïc.
Nguyeãn Ñöùc Daân vaø Traàn Thò Ngoïc Lang, trong “Caâu sai vaø caâu mô
hoà” (1993), ñöa ra caùch lyù giaûi khaù môùi meû veà caâu sai. Trong coâng trình
nghieân cöùu naøy, caùc taùc giaû ñi saâu vaøo phaân tích, lyù giaûi hieän töôïng caâu sai
vaø hieän töôïng caâu mô hoà. Caùc taùc giaû muoán goùp theâm moät tieáng noùi môùi veà
caâu sai vaø muoán nhaán maïnh tôùi nguyeân nhaân taâm lyù trong quaù trình hình
thaønh moät caâu sai, maø hieän töôïng sai do “chaäp caáu truùc”. Ñoái vôùi moãi caâu
sai, caàn phaân tích kyõ ñeå phaùt hieän caùc nguyeân nhaân gaây ra caùi sai cuûa noù, töø
ñoù ñeà ra caùch chöõa coù hieäu quaû. Xuaát phaùt töø quan nieäm aáy, caùc taùc giaû
khoâng ñöa ra nhöõng sô ñoà cöùng nhaéc laøm khuoân maãu khi chöõa nhöõng caâu sai
maø chæ neâu nhöõng phöông phaùp chung nhaát ñeå phaân tích vaø chöõa loãi caâu döïa
treân lyù thuyeát ngoân ngöõ hoïc töôøng minh. Noù ñöôïc hình thöùc hoùa cao ñoä ñeå
moät maët chæ ra sô ñoà caáu truùc toái giaûn cuûa caâu ñuùng töông öùng, ñoái chieáu vôùi
sô ñoà caâu sai, maët khaùc phaân tích söï töông hôïp nghóa giöõa caùc töø trong caâu
11
ñöôïc xem xeùt, qua ñoù chæ ra caùch chöõa hôïp lyù nhaát. Quyeån saùch naøy coøn ñeà
caäp ñeán caâu mô hoà. Nghieân cöùu hieän töôïng naøy laøm roõ nhöõng ñaëc ñieåm cuûa
tieáng Vieät. Ñieàu naøy khoâng nhöõng coù yù nghóa veà phöông dieän lyù thuyeát maø
coøn coù höõu ích veà phöông dieän öùng duïng trong quaù trình taïo vaên baûn, trong
giao tieáp giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi. Trong saùch naøy, caùc taùc giaû trình baøy böôùc
ñaàu hieän töôïng mô hoà TV treân caáp ñoä: “söï mô hoà töø vöïng”, “söï mô hoà caáu
truùc”, “caâu mô hoà loâgich”, “caâu mô hoà ngöõ duïng”… Quyeån saùch naøy laø moät
ñoùng goùp khoâng nhoû cuûa caùc taùc giaû trong vieäc tieáp caän, nghieân cöùu caâu sai,
nhaát laø ôû bình dieän ngöõ nghóa – loâgich.
Trong SGK “Tieáng Vieät lôùp 10” hôïp nhaát chænh lyù naêm 2000, caùc taùc
giaû Dieäp Quang Ban, Ñoã Höõu Chaâu coù daønh ba tieát (tieát 4, 13, 27) ñeà caäp
lieân quan ñeán vaán ñeà naøy. Ñoù laø “Yeâu caàu chung veà haønh vaên cuûa caùc vaên
baûn”, “Löïa choïn töø ngöõ” vaø “Loãi veà caâu”. Nhìn chung, caùc taùc giaû chæ ñöa ra
nhöõng yeâu caàu khi söû duïng töø ngöõ: “duøng töø phaûi chính xaùc”, “löïa choïn töø ñeå
ñaït keát quaû mong muoán” vaø caàn “traùnh loãi thöøa töø, laëp töø”, “traùnh duøng caùc
töø saùo roãng, coâng thöùc khoâng caàn thieát”. Nhö vaäy, vaán ñeà ñöôïc ñöa vaøo trong
SGK veà vieäc duøng töø cuûa HS coøn sô saøi. Ví duï neâu ra khoâng ña daïng ñeå cho
HS deã nhaän bieát vaø khaéc phuïc. Coøn “Loãi veà caâu”, caùc taùc giaû tìm ra nguyeân
nhaân vaø caùch khaéc phuïc cho HS. Caùc taùc giaû tìm ra: “loãi veà thaønh phaàn caâu”
(Khoâng phaân ñònh roõ thaønh phaàn traïng ngöõ vaø chuû ngöõ; khoâng phaân ñònh roõ
ñònh ngöõ, phaàn phuï chuù vaø vò ngöõ; khoâng phaân ñònh roõ traät töï caàn coù cuûa
thaønh phaàn caâu) vaø “loãi veà quan heä yù nghóa giöõa caùc boä phaän trong caâu vaø
giöõa caâu vôùi caâu” (khoâng phaân ñònh roõ nhöõng boå ngöõ coù caùch chi phoái khaùc
nhau; khoâng phaân ñònh roõ moái quan heä giöõa caùc veá caâu hoaëc giöõa caâu vôùi
12
caâu). Caùc baøi taäp ña daïng phong phuù nhöng trích daãn daãn chöùng laïi xa rôøi
SGK, khoâng naèm trong chöông trình. HS khoù caûm nhaän vaø nhaän bieátñ eå tìm
ra nhöõng loãi duøng töø ñaët caâu. Ñaây laø baøi vieát khaù kyõ, töông ñoái troïn veïn.
“Loãi töø vöïng vaø caùch khaéc phuïc” vôùi nhoùm Hoà Leâ, Traàn Thò Ngoïc
Lang, Toâ Ñình Nghóa thöïc hieän. Vaø quyeån thöù hai, ñoù laø “Loãi ngöõ phaùp vaø
caùch khaéc phuïc” do nhoùm Cao Xuaân Haïo, Lyù Tuøng Hieáu, Nguyeãn Kieân
Tröôøng, Voõ Xuaân Trang, Traàn Thò Tuyeát Mai ñieàu tra vaø bieân soaïn. Caùc taùc
giaû söû duïng phöông phaùp thöïc nghieäm. Xuaát phaùt töø vieäc ñieàu tra loãi chính
taû, töø vöïng, ngöõ phaùp qua 5.000 baøi vieát cuûa HSSV vaø nhöõng baøi treân caùc
baùo “Saøi Goøn giaûi phoùng”, “Tuoåi treû”, “Thanh nieân”, “Phuï nöõ”, “Coâng an”,
“Kieán thöùc ngaøy nay”… tìm hieåu nguyeân nhaân, phaân loaïi loãi, phaân tích töøng
loaïi loãi roài ñöa ra caùc baøi taäp coù ñaùp aùn ñeå ngöôøi vieát söû duïng reøn luyeän vaø
khaéc phuïc.
Beân caïnh ñoù, ta thaáy haøng loaït quyeån saùch “ Tieáng Vieät thöïc haønh”
cuûa nhöõng taùc giaû nhö Nguyeãn Minh Thuyeát, Ñaëng Ngoïc Leä, Nguyeãn Kieân
Tröôøng, Höõu Ñaït, Nguyeãn Ñöùc Daân… ñöa ra nhöõng cô sôû lyù luaän veà lyù
thuyeát TV ñeå vaän duïng vaøo caùc baøi taäp thöïc haønh laø chính yeáu daønh cho
HSSV. Caùc daïng baøi taäp ña daïng, phong phuù.
Ñieåm qua caùc baøi vieát, caùc coâng trình nghieân cöùu, ta thaáy caùc taùc giaû
ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp ñaùng traân troïng trong vieäc tieáp caän, nghieân cöùu, lyù
giaûi caùc loãi sai veà chính taû, töø vöïng, ngöõ phaùp… treân caùc bình dieän, caùc caáp
ñoä, ôû möùc ñoä naøy hay möùc ñoä khaùc. Nhöng coù moät ñieàu, caùc nhaø ngoân ngöõ