Luận văn Quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc tại Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .. ./ ./ . HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HOÀNG TUÂN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG CAI NGHIỆN MA TÚY BẮT BUỘC TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .. ./ ./ . HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HOÀNG TUÂN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG CAI NGHIỆN MA TÚY BẮT BUỘC TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM THỊ ANH ĐÀO THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn “Quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc tại Thành phố Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 28 tháng 4 năm 2020 Tác giả Hoàng Tuân LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, bên cạnh sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ, động viên và hướng dẫn của quý thầy cô, đồng nghiệp và gia đình trong suốt khóa học cũng như thời gian nghiên cứu để làm đề tài Luận văn. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc, chân thành tới TS Phạm Thị Anh Đào, người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và viết Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn đội ngũ Giảng viên, các thầy cô giáo trong Khoa Sau Đại học, Học viện Hành chính Quốc gia về những bài giảng rất hữu ích; cảm ơn đồng nghiệp về sự cổ vũ lớn lao, cảm ơn gia đình đã có sự trợ giúp về mọi mặt. Đề tài nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực Quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc tại Thành phố Hồ Chí Minh, là lĩnh vực mới, chưa có các công trình nghiên cứu một cách toàn diện và chuyên biệt. Vì vậy, luận văn không thể tránh khỏi thiếu sót và hạn chế nhất định. Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của Hội đồng, thầy cô, các cá nhân, tổ chức quan tâm đến đề tài để đề tài được hoàn thiện hơn nữa. Xin chân thành cảm ơn! Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 4 năm 2020 Hoàng Tuân DANH MỤC VIẾT TẮT ATS Amphetamine Type Stimulants (Chất kích thích kiểu amphetamine) HĐND Hội đồng nhân dân QLNN Quản lý nhà nước TAND Tòa án nhân dân TNXP Thanh niên xung phong UBND Ủy ban nhân dân XLVPHC Xử lý vi phạm hành chính DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Số lượng văn bản của HĐND, UBND Thành phố Hồ Chí Minh ban hành để triển khai thi hành pháp luật về công tác cai nghiện ma túy bắt buộc giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2019 Biểu đồ 2.2. Thống kê tình hình người nghiện ma túy trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, tính tháng 12 năm 2019 Biểu đồ 2.3. Phản ánh chất lượng cán bộ quản lý của các cơ sở cai nghiện ma túy, cơ sở xã hội tại Thành phố Hồ Chí Minh (Tính đến quý I năm 2017) Biểu đồ 2.4. Phản ánh chuyên ngành được đào tạo của cán bộ quản lý có trình độ chuyên môn ở các cơ sở cai nghiện ma túy, cơ sở xã hội tại Thành phố Hồ Chí Minh (Tính đến quý I năm 2017) MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG CAI NGHIỆN MA TÚY BẮT BUỘC ......................................... 10 1.1. Hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc ...................................................... 10 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc .................. 10 1.1.2. Vai trò công tác cai nghiện ma túy bắt buộc ........................................... 13 1.2. Quản lý nhà nƣớc về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc ................... 15 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc . 15 1.2.2. Chủ thể và khách thể của quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc ............................................................................................................... 16 1.2.2.1. Chủ thể của QLNN về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc .......... 16 1.2.2.2. Khách thể của QLNN về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc ...... 20 1.2.3. Biện pháp quản lý về cai nghiện ma túy bắt buộc .................................. 21 1.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc ... 23 1.3.1. Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về cai nghiện ma túy bắt buộc ............................................................................................. 23 1.3.2. Tổ chức bộ máy, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, viên chức về công tác cai nghiện ma túy bắt buộc ............................................................................................. 26 1.3.3. Quyết định thành lập, giải thể cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc; tổ chức và quản lý việc cai nghiện ma túy ............................................................................. 30 1.3.4. Quản lý, hỗ trợ người đã cai nghiện ma túy tái hòa nhập cộng đồng ..... 30 1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc ............................................................................................................. 32 1.4.1. Yếu tố ảnh hưởng từ quốc tế ................................................................... 32 1.4.2. Yếu tố ảnh hưởng từ trong nước ............................................................. 33 1.5. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc của một số quốc gia trên thế giới và một số địa phƣơng trong nƣớc; kinh nghiệm cho Thành phố Hồ Chí Minh .................................................................... 39 1.5.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc của một số quốc gia trên thế giới .............................................................................. 39 1.5.1.1. Kinh nghiệm QLNN về cai nghiện ma túy của Thái Lan .................. 39 1.5.1.2. Kinh nghiệm QLNN về cai nghiện ma túy của Trung Quốc ............. 40 1.5.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc của một số địa phương .............................................................................................. 41 1.5.2.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc của Tỉnh Sơn La................................................................................................ 41 1.5.2.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc của Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ............................................................................. 43 1.5.3. Kinh nghiệm rút ra cho Thành phố Hồ Chí Minh ................................... 46 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 ......................................................................................... 49 Chƣơng 2: THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG CAI NGHIỆN MA TÚY BẮT BUỘC TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .............. 50 2.1. Điều kiện địa lý, kinh tế - xã hội của Thành phố Hồ Chí Minh tác động đến quản lý nhà nƣớc về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc ........................ 50 2.1.1 Đặc điểm về địa lý.................................................................................... 50 2.1.2. Đặc điểm về kinh tế - xã hội ................................................................... 51 2.2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc tại Thành phố Hồ Chí Minh ................................................................................... 52 2.2.1. Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về cai nghiện ma túy bắt buộc ............................................................................................. 52 2.2.2. Áp dụng các biện pháp cai nghiện ma túy bắt buộc ............................... 57 2.2.2.1. Tình hình tệ nạn ma túy và đối tượng nghiện ma túy ....................... 57 2.2.2.2. Tổ chức cắt cơn, giải độc cho đối tượng nghiện ma túy trước khi áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc ......................................................................... 59 2.2.2.3. Áp dụng biện pháp XLVPHC đưa vào cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc ........................................................................................................................... 61 2.2.2.4. Áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc tại cộng đồng ..................... 63 2.2.3. Tổ chức bộ máy, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, viên chức về công tác cai nghiện ma túy bắt buộc ............................................................................................. 64 2.2.3.1. Tổ chức bộ máy thực hiện công tác cai nghiện bắt buộc ................. 64 2.2.3.2. Bố trí nguồn nhân lực, quản lý, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức làm công tác cai nghiện bắt buộc ................................................... 70 2.2.4. Quyết định thành lập, giải thể cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc, tổ chức và quản lý việc cai nghiện ma túy ............................................................................. 73 2.2.5. Quản lý, hỗ trợ người đã cai nghiện ma túy tái hòa nhập cộng đồng ..... 77 2.3. Đánh giá chung thực trạng quản lý nhà nƣớc về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc tại Thành phố Hồ Chí Minh ...................................................... 79 2.3.1. Những kết quả đạt được và nguyên nhân ................................................ 79 2.3.1.1. Kết quả đạt được ............................................................................... 79 2.3.1.2. Nguyên nhân...................................................................................... 82 2.3.2. Những hạn chế, bất cập và nguyên nhân ................................................ 83 2.3.2.1. Hạn chế, bất cập ............................................................................... 83 2.3.2.2. Nguyên nhân...................................................................................... 86 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 ......................................................................................... 89 Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG CAI NGHIỆN MA TÚY BẮT BUỘC TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .............................................................................. 90 3.1. Phƣơng hƣớng hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc tại Thành phố Hồ Chí Minh ............................................................ 90 3.1.1. Thực hiện đồng bộ các giải pháp cai nghiện ma túy, trong đó xác định cai nghiện ma túy bắt buộc là giải pháp trọng tâm, then chốt trong tình hình hiện nay ............................................................................................................................. 90 3.1.2. Tổ chức lại mạng lưới cai nghiện ma túy hiện nay trên cơ sở đặc thù của Thành phố Hồ Chí Minh, theo hướng đáp ứng tình hình người nghiện ma túy trên địa bàn Thành phố và phù hợp với chủ trương đổi mới công tác cai nghiện ma túy của Nhà nước, Chính phủ .......................................................................................... 91 3.1.3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền phòng, chống ma túy và thực hiện pháp luật về cai nghiện ma túy bắt buộc trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh ............... 92 3.1.4. Tăng cường thực hiện các biện pháp quản lý, hỗ trợ sau cai nghiện ma túy và công tác tái hòa nhập cộng đồng .................................................................... 93 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc tại Thành phố Hồ Chí Minh ................................................................... 93 3.2.1 Nhóm giải pháp chung ............................................................................. 93 3.2.1.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện thể chế quản lý nhà nước về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc ....................................................................................... 93 3.2.1.2. Nhóm giải pháp về quản lý thông tin người nghiện ma túy .............. 95 3.2.2. Nhóm giải pháp riêng cho Thành phố Hồ Chí Minh .............................. 96 3.2.2.1. Nhóm giải pháp đẩy mạnh tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc .................................................................. 96 3.2.2.2. Nhóm giải pháp hoàn thiện bộ máy quản lý, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý về hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc .................................. 98 3.2.2.3. Nhóm giải pháp về nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện ma túy tại các cơ sở xã hội, cơ sở cai nghiện ma túy công lập.................................................. 99 3.2.2.4. Nhóm giải pháp về nâng cao hiệu quả quản lý, hỗ trợ đối với người đã cai nghiện tái hòa nhập cộng đồng ...................................................................... 99 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 ....................................................................................... 101 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 102 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 103 PHỤ LỤC