Luận văn Thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI CHÂU MINH NINH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI CHÂU MINH NINH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành : Chính sách công Mã số : 8 34 04 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HỒ SỸ SƠN HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả CHÂU MINH NINH MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO ........................................... 10 1.1. Khái quát về chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo ............................... 10 1.2. Những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại tố cáo ......................................................................................................................... 18 CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TẠI HUYỆN BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM ............................................................................................................... 25 2.1. Khái quát về đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam ................................................................................................................. 25 2.2. Thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam ......................................................................... 28 CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TẠI HUYỆN BẮC TRÀ MY, TỈNH QUẢNG NAM ......................................... 53 3.1. Quan điểm thực hiện chính sách khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam ................................................................................ 53 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam ................................................. 58 KẾT LUẬN .................................................................................................... 69 TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ 1 MTTQ Mặt trận tổ quốc 2 UBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Số hiệu Tên biểu đồ Trang biểu đồ Kết quả lấy ý kiến về thực trạng giải quyết khiếu nại tố cáo 2.1 30 trên địa bàn huyện Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu 2.2 34 nại, tố cáo của các chủ thể trên địa bàn huyện Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện nội dung (nhiệm vụ) của 2.3 chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện 36 Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện các biện pháp thực hiện 2.4 chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện 41 Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện công tác xây dựng kế hoạch, 2.5 chương trình triển khai thực hiện chính sách giải quyết khiếu 42 nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện công tác phổ biến, tuyên 2.6 truyền chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn 44 huyện Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện công tác phân công, phối 2.7 hợp thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa 47 bàn huyện Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến về thực hiện công tác đôn đốc, theo dõi, 2.8 kiểm tra việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố 49 cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My Kết quả lấy ý kiến thực hiện công tác đánh giá, tổng kết việc 2.9 thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn 51 huyện Bắc Trà My MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thực hiện tốt công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của nhân dân sẽ củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân vào đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của nhà nước đề ra, thể hiện mối quan hệ mật thiết giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước. Nhận thức được điều đó, Đảng đề ra chủ trương, đường lối và trên cơ sở đó Nhà nước hoạch định và ban hành những chính sách, trong đó có chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo, chính sách đó cụ thể hóa các điều của Hiến pháp và pháp luậtnhằm giải quyết khiếu nại, tố cáo nhanh, đúng pháp luật, bảo vệ và khôi phục kịp thời quyền, lợi ích hợp pháp cho nhân dân, đồng thời xử lý nghiêm minh những cá nhân, tổ chức vi phạm pháp luật, tạo niềm tin của nhân dân vào con đường đi lên XHCN mà Đảng và Nhà nước ta đã lựa chọn. Trong thời gian qua, tại địa bàn huyện Bắc Trà My các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền tích cực tổ chức chính sách thực hiện giải quyết khiếu nại, tố cáo theo các văn bản pháp luật mà Nhà nước ta đã ban hành như: Luật khiếu nại, tố cáo năm 1998, luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật khiếu nại, tố cáo năm 2004, 2005, Luật khiếu nại 2011, Luật tố cáo 2011 và năm 2018 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Bởi vậy, việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo đã đạt được nhiều kết quả tích cực hơn trước. Theo báo cáo của UBND huyện Bắc Trà My trong 5 năm qua, trên địa bàn huyện đã tiếp nhận 1.330 đơn (kiến nghị, phản ánh, khiếu nại); trong đó có 447 đơn khiếu nại, qua phân loại, xử lý có 146 vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND huyện. Qua kết quả giải quyết khiếu nại đã thu hồi về cho nhà nước số tiền 41 triệu đồng và 2.950 m2 đất, trả lại quyền lợi cho công dân với tổng số tiền 369 triệu đồng và 10.518 m2 đất.Đối với việc thực 1 hiện Luật Tố cáo, trong 5 năm qua các cơ quan chức năng trên địa bàn huyện đã tiếp nhận 16 đơn tố cáo, qua phân loại, xử lý có 11 vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết. Qua kết quả giải quyết tố cáo đã thu hồi về cho nhà nước số tiền 52 triệu đồng, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho 5 công dân, trả lại quyền lợi cho công dân với tổng số tiền 16 triệu đồng và 121 m2 đất; Kiến nghị xử lý hành chính 4 cá nhân có liên quan. Chuyển cơ quan điều tra 01 vụ/01 đối tượng. Trong những năm gần đây, cùng với quá trình toàn cầu hóa, sự phát triển chung của tỉnh Quảng Nam cũng như quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa trên địa bàn huyện Bắc Trà My, đường giao thông được xây dựng, các dự án xây dựng nông thôn mới, việc phát triển cây công nghiệp và xây dựng cơ sở hạ tầng trên địa bàn huyện. Tuy nhiên, do giải quyết khiếu nại, tố cáo là vấn đề nhạy cảm, liên quan đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội cũng như hoạt động quản lý nhà nước nên việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo còn một số hạn chế: Công tác tuyên truyền về giải quyết khiếu nại, tố cáo, đặc biệt là khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai thời gian qua có sự quan tâm nhưng chưa được sâu rộng đến người dân, do đó việc am hiểu về pháp luật trong nhân dân còn hạn chế; Tổ chức và cơ chế giải quyết khiếu kiện thiếu ổn định và bất cập so với yêu cầu thực tế; Có nơi chưa làm tốt việc tiếp dân, nhận đơn, chưa hướng dẫn, giải thích cụ thể theo pháp luật về việc nộp đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết để tình trạng người dân khiếu kiện vượt cấp; Một bộ phận cán bộ, công chức đôi lúc, đôi nơi còn chưa gương mẫu, thiếu nhiệt tình, hướng dẫn, giải thích cho công dân không rõ ràng và sự thiếu hiểu biết và sự thiếu ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận nhân dân; Còn có một số qui định chồng chéo giữa Luật Khiếu nại, tố cáo và các Luật chuyên ngành khác như Luật Đất đai, pháp lệnh xử lý các vụ án hành chính... ảnh hưởng việc thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My tỉnh Quảng Nam. 2 Trước tình hình trên đã đặt ra yêu cầu nghiên cứu về thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo, xác định hạn chế, nguyên nhân hạn chế để đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo là rất cần thiết góp phần ổn định tình hình, phát triển kinh tế xã hội. Bản thân học viên là người đang trực tiếp tham gia công tác tại cơ quan Thanh tra huyện Bắc Trà My, do vậy tác giả chọn đề tài: “Thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam” làm luận văn cao học. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Liên quan đến thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực hành chính trong thời gian qua đã thu hút được sự quan tâm nghiêncứu của các tác giả. Bởi vậy, với đề tài thuộc vấn đề này cho tới nay đã có nhiều cuốn sách chuyên khảo, đề tài khoa học, bài viết được công bố, tiêu biểu của các tác giả như: Tác giả Bùi Thị Cúc (2018), Thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại tại huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Chính sách công, Học viên Khoa học xã hội. Luận văn đã làm rõ được các lý luận về chính sách giải quyết khiếu nại, so sánh và làm rõ sự khác nhau giữa khiếu nại và tố cáo. Trên cơ sở đó, luận văn đã đánh giá thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam, rút ra những thành công, hạn chế trong thực hiện chính sách này, xác định rõ nguyên nhân của hạn chế và đề xuất các giải pháp phù hợp với tình hình khiếu nại, giải quyết khiếu nại của huyện trong thời gian qua và thời gian tới [2]. Tác giả Lê Đình Cung (2019), Thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại Ban Tiếp công dân, thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Chính sách công, Học viện Khoa học xã hội Việt Nam. Tác giả luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của chính sách giải quyết khiếu 3 nại, tố cáo; đánh giá thực trạng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại Ban Tiếp công dân tỉnh Quảng Nam. Trên cơ sở đó, đề xuất giải pháp góp phần hoàn thiện hơn nữa chính sách khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân và giải pháp nâng cao chất lượng thực hiện chính sách giải quyết khiếu nại, tố cáo tại Ban Tiếp công dân tỉnh Quảng Nam, góp phần đảm bảo quyền công dân, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đảm bảo an toàn trật tự xã hội trên địa bàn tỉnh Quảng Nam [3]. Tác giả Nguyễn Thị Hồng Thơm (2010), “Hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước ở Ninh Bình hiện nay”, đã phân tích những vấn đề lý luận về khiếu nại, tố cáo và pháp luật khiếu nại, tố cáo, những yêu cầu đặt ra của việc nâng cao hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo. Đánh giá thực trạng pháp luật khiếu nại, tố cáo và hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước tại tỉnh Ninh Bình; đưa ra những kiến nghị cụ thể hoàn thiện pháp luật khiếu nại, tố cáo và các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo [27]. Thanh tra Chính phủ (2012), “Tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai và giải quyết tranh chấp, khiếu nại tố cáo về đất đai”, nội dung củachuyên đề này gồm 2 phần: Trong đó phần 2 tập trung đánh giá, phân tích nội dung về Pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai và trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai; Những ưu điểm, nhược điểm, hạn chế của các quy định pháp luật hiện hành về giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai; Đề xuất, kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật về giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai [29]. Tác giả Vũ Duy Duẩn (2014), “Giải quyết khiếu nại, tố cáo - phương thức bảo đảm pháp chế và kỷ luật trong quản lý hành chính nhà nước ở Việt Nam hiện nay”, Luận án tiến sĩ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành 4