Mô hình cạnh tranh hoàn hảo - 5 lực lượng cạnh tranh của Potter

Mô hình cạnh tranh hoàn hảo - 5 lực lượng cạnh tranh của Potter Bạn đánh giá sức mạnh doanh nghiệp mình như thế nào? Các lực lượng cạnh tranh ra sao? Phân tích SWOT không thôi liệu có đủ? Công cụ phân tích mô hình cạnh tranh hoàn hảo Potter là một công cụ đơn giản nhưng rất có ý nghĩa khi tìm hiểu sức mạnh của doanh nghiệp nằm ở đâu. Công cụ này rất hữu ích vì nhờ đó, chúng ta có thể hiểu rõ điểm mạnh trong vị thế cạnh tranh của mình và lợi thế khi chuyển đổi kinh doanh. Nắm rõ sức mạnh nằm ở đâu, bạn có thể tận dụng tối đa những lợi điểm của mình, cải thiện điểm yếu và tránh những bước đi sai lầm. Nó là một phần quan trọng trong nhóm công cụ về xây dựng kế hoạch kinh doanh. Như các công cụ khác, công cụ này thường được sử dụng để chứng minh liệu sản phẩm, dịch vụ hay hoạt động kinh doanh mới của bạn có tiềm năng mang lại lợi nhuận hay không. Tuy nhiên, sẽ tốt hơn nếu bạn sử dụng công cụ này để tìm hiểu về sự cân bằng các nguồn sức mạnh của mình trong những tình huống đó. Tìm hiểu về công cụ Phân tích 5 nguồn sức mạnh trong cạnh tranh hoàn hảo, đặt ra giả thiết rằng tồn tại 5 lưc lượng quan trọng quyết định ưu thế cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh, bao gồm: 1. Sức mạnh từ nhà cung cấp: Bạn có thể nhận biết việc chạy đua theo giá của những nhà cung cấp một cách dễ dàng. Cuộc đua tranh giá này phụ thuộc vào số lượng nhà cung cấp nguyên liệu đầu vào, tính độc quyền của sản phẩm và dịch vụ, điểm mạnh và khả năng kiểm soát thị trường của họ thông qua bạn, chi phí vận chuyển từ người này sang người khác Bạn lựa chọn càng ít nhà cung cấp, bạn sẽ cần tới sự hỗ trợ từ họ càng nhiều hơn, sức mạnh của họ sẽ càng mạnh hơn. 2. Sức mạnh từ người mua: Hãy tự hỏi liệu có dễ dàng cho người mua khi họ chạy đua theo giá thấp. Cũng giống như nguồn sức mạnh trên, việc chạy đua giá này sẽ phụ thuộc vào số lượng người mua, tầm quan trọng của từng đối tượng người mua đối với bạn, chi phí vận chuyển hàng hóa, dịch vụ mà bạn cung cấp cho các đối tượng khác Nếu bạn phân phối hàng cho càng ít người mua, sức mạnh của họ càng lớn, và họ có thể đòi hỏi ở bạn một số điều kiện. 3. Sự ganh đua giữa những đối thủ cạnh tranh: Điểm quan trọng trong yếu tố này nằm ở số lượng và năng lực của các đối thủ cạnh tranh. Nếu bạn có nhiều đối thủ cạnh tranh, và họ cung cấp những hàng hóa và dịch vụ hấp dẫn như nhau, có nghĩa là sức mạnh của bạn trong tình huống này yếu hơn, bởi cả người bán và người mua sẽ tìm đến những nhà phân phối khác nếu họ không thỏa hiệp được với bạn. Mặt khác, nếu không ai có thể làm được như bạn, bạn sẽ dành được lợi thế về phía mình. 4. Đe dọa từ sự thay thế: Yếu tố này bị ảnh hưởng bởi khả năng của khách hàng trong việc tìm ra các phương pháp khác nhau để thực hiện công việc tương tự như bạn. Ví dụ, nếu bạn cung cấp một sản phẩm phần mềm độc quyền nào đó, tự động theo một quy trình nhất định, những nhà cung cấp khác sẽ thay thế bằng việc thực hiện quy trình điều khiển bằng tay hay sử dụng thiết bị thuê ngoài. Nếu sự thay thế này được thực hiện dễ dàng và khả thi thì sức mạnh của bạn càng yếu. 5. Đe dọa từ những đối thủ mới: Sức mạnh thường bị ảnh hưởng bởi khả năng của những đối thủ mới gia nhập thị trường. Nếu thời gian và chi phí để gia nhập thị trường và hoàn thiện sản phẩm trong lĩnh vực bạn kinh doanh càng ít, nếu quy mô kinh tế ngành càng ít hay nếu sự bảo hộ công nghệ độc quyền của bạn càng thấp thì càng có nhiều đối thủ cạnh tranh mới gia nhập thị trường hơn, và sẽ đe dọa vị thế của bạn. Nếu rào cản khi gia nhập thị trường đủ mạnh và lâu bền, bạn sẽ bảo toàn được vị trí và dành lại ưu thế cạnh tranh của mình. Những sức mạnh cạnh tranh đó được kết hợp với nhau như trong sơ đồ sau: Sử dụng công cụ Để sử dụng công cụ này trong việc đánh giá vị thế của mình, hãy xem xét thật kỹ từng nguồn lực lượng và ghi lại những đánh giá của bạn vào sơ đồ như trên. Hãy suy ngẫm về những yếu tố thích hợp cho thị trường và vị thế của bạn, và kiểm tra lại một lần nữa những yếu tố đã được liệt kê trong sơ đồ trên. Sau đó, hãy đánh dấu những yếu tố then chốt, và tính toán xem quy mô của chúng ra sao. Cách đơn giản để thực hiện công việc đó là sử dụng những ký hiệu, ví như: dấu + đánh dấu những điểm là thế mạnh của bạn, và dấu – là những điểm chống lại bạn (có thể tham khảo thêm trong ví dụ dưới đây) Cuối cùng, hãy xem xét toàn bộ tình huống mà bạn đang phân tích và đánh giá sự ảnh hưởng tới bạn. Hãy nhớ rằng, trong một số tình huống, kết quả đem lại rất hoàn hảo, tuy nhiên hãy nhìn nhận những yếu tố đó theo cách giúp bạn tư duy rằng bạn cần phải thay đổi để tăng cường sức mạnh của mình với những đối tượng khác. Công cụ này được sáng tạo bởi giáo sư trường Đại học Kinh doanh Harvard, Michael Potter, nhằm phân tích sức thu hút và tiềm năng lợi nhuận của ngành. Kể từ khi được phát minh, công cụ này đã trở thành một trong số những công cụ chiến lược kinh doanh quan trọng. Tham khảo thêm bài báo trước giới thiệu về “Thế nào là Chiến lược cạnh tranh hoàn hảo” trên Harvard Business Review số 57, vào tháng 3-4 năm 1979, từ trang 86 đến 93. Ví dụ tham khảo: Martin Johnson đang băn khoăn trước quyết định nên tiếp tục công việc của mình hay trở thành chủ trang trại, anh rất thích cuộc sống nông thôn và muốn được làm ông chủ. Anh ta đã sử dụng phân tích 5 lực lượng cạnh tranh của Potter: Những lực lượng cạnh tranh đó được kết hợp với nhau như trong sơ đồ sau: Điều khiến M.Johnson quan ngại là:  Sự đe dọa của những đối thủ mới khá cao: Nếu có ai đó nhìn ra khả năng sinh lời từ thị trường này, họ sẽ gia nhập ngành một cách dễ dàng, sẽ làm giảm lợi nhuận kinh doanh.  Sự cạnh tranh khá gay gắt: Nếu một ai đó tăng giá, họ ngay lập tức sẽ phải hạ giá ngay. Những đối thủ cạnh tranh trên thị trường đều có khả năng tạo áp lực về giá cả.  Sức mạnh của người mua rất cao, một lần nữa tạo nên áp lực về giá cả.  Có một vài sự đe dọa về việc thay thế. Trừ khi anh ta tìm ra cách để thay đổi tình thế của mình, có vẻ như đây là một ngành rất khó để duy trì kinh doanh. Có thể anh ấy sẽ cần đến một vài kinh nghiệm chuyên môn để bảo vệ mình khỏi những sức ép này, hoặc tìm kiếm ngành nghề kinh doanh có liên quan có vị thế tương đương trên thị trường. Tổng kết điểm chính: Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh là công cụ quan trong để đánh giá tiềm năng lợi nhuận của ngành. Được ứng dụng trong một vài trường hợp, công cụ này phát huy tính hữu dụng của mình khi được dùng để đánh giá sự cân bằng của các lực lượng. Hãy nhìn nhận ưu điểm của các lực lượng quan trọng có khả năng ảnh hưởng tới sự cạnh tranh:  Sức mạnh của nhà cung ứng: Sức mạnh của nhà cung ứng có xu hướng làm tăng giá đầu vào.  Sức mạnh của người mua: Sức mạnh của khách hàng sẽ làm giảm giá thành phẩm.  Sự ganh đua của các đối thủ cạnh tranh: tạo nên ưu thế cạnh tranh trong ngành  Sự đe dọa thay thế: Mở rộng sản phẩm hay dịch vụ khác nhau trong khu vực kinh doanh.  Sự đe dọa của các đối thủ mới: Sẽ có nhiều đối thủ mới gia nhập thị trường nếu họ nhìn thấy tiềm năng lợi nhuận ngành bạn đang kinh doanh (và có thể khiến bạn phải giảm giá bán) Nhờ việc suy ngẫm về sự ảnh hưởng của những yếu tố trên và xem xét điểm mạnh, hướng đi của những yếu tố đó một cách kỹ lưỡng, bạn sẽ nhanh chóng đánh giá được ưu thế của mình, cũng như khả năng tạo ra lợi nhuận bền vững trong ngành. Bạn cũng nên suy xét xem mình nên làm gì để thay đổi những yếu tố đó nhằm tạo sự cân bằng cho các nguồn sức mạnh của mình.