Nghiên cứu xây dựng hệ số phát thải chất ô nhiễm từ phương tiện giao thông đường bộ phù hợp với điều kiện của thành phố Hồ Chí Minh
Sốlượng các phương tiện giao thông tại Tp HCM ngày càng tăng ñã làm gia tăng tải lượng cũng nhưnồng ñộcác chất ô nhiễm trong không khí do nguồn này sinh ra. Việc tính toán tải lượng các chất ô nhiễm không khí do hoạt ñộng giao thông phục vụcho việc mô phỏng quá trình lan truyền các chất ô nhiễm trong không khí là rất cần thiết. Chính vì vậy, nghiên cứu nhằm xác ñịnh hệsốphát thải phục vụcho việc tính toán tải lượng các chất ô nhiễm trong không khí do hoạt ñộng giao thông tại Tp HCM là cần thiết ñáp ứng ñược nhu cầu cấp thiết hiện nay.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nghiên cứu xây dựng hệ số phát thải chất ô nhiễm từ phương tiện giao thông đường bộ phù hợp với điều kiện của thành phố Hồ Chí Minh, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
T P CHÍ PHÁT TRI N KH&CN, T P 13, S M2 - 2010
NGHIÊN C U XÂY D NG H S PHÁT TH I CH T Ô NHI M T PH ƯƠ NG
TI N GIAO THÔNG ĐƯ NG B PHÙ H P V I ĐI U KI N C A THÀNH PH
H CHÍ MINH
H Minh D ũng, Đinh Xuân Th ng
Vi n Môi trư ng và Tài nguyên, ĐHQG-HCM
(Bài nh n ngày 11 tháng 08 năm 2010, hoàn ch nh s a ch a ngày 09 tháng 11 n ăm 2010 )
TÓM T T: Vi c tính toán t i l ư ng ch t ô nhi m không khí do ho t ñ ng giao thông ph thu c
nhi u vào ñ chính xác c a h s phát th i s d ng. Nghiên c u nh m xây d ng h s phát th i t các
ph ươ ng ti n giao thông phù h p v i ñi u ki n c a Thành ph H Chí Minh (Tp HCM) ph c v tính toán
t i l ư ng các ch t ô nhi m không khí do giao thông t i Tp HCM nh m ñáp ng nhu c u c p thi t hi n
nay.
Qua nghiên c u, ñã l a ch n ph ươ ng pháp và h p ch t ñánh d u phù h p; k t h p v i vi c ño
ñ c và th c nghi m t i hi n tr ư ng nh m tính toán, xây d ng h s phát th i c a 15 h p ch t h u c ơ
VOCs (C 2 – C 6), NO x và CO t ho t ñ ng c a các ph ươ ng ti n giao thông t i Tp HCM. Nghiên c u
ñư c th c hi n trên ñư ng 3/2, Qu n10, Tp HCM trong 02 tháng (01/2007-03/2007) t 10h00 ñ n
22h00 m i ngày.
Các k t qu tính toán cho th y ba h p ch t VOCs có h s phát th i trung bình cao nh t là n-
hexane (59,7 ± 9,2 mg/km.xe), i-pentane (52,7 ± 7,4 mg/km.xe) và 3-methylpentane (36,1 ± 3,6
mg/km.xe). H s phát th i trung bình c a NO x và CO l n l ư t là 0,20 ± 0,03 g/km.xe và 23,37 ± 6,61
g/km.xe. Ngoài ra, h s phát th i các ch t ô nhi m không khí c a các lo i ph ươ ng ti n giao thông xe
g n máy, xe t i tr ng nh và xe t i tr ng n ng c ũng ñư c tính toán d a trên ph ương pháp h i qui tuy n
tính.
T khóa: H s phát th i, ño ñ c th c nghi m, ch t ñánh d u, VOCs, NO x, CO, Tp HCM.
1. M Đ U v cho vi c tính toán t i l ư ng các ch t ô
S l ư ng các ph ươ ng ti n giao thông t i nhi m trong không khí do ho t ñ ng giao thông
Tp HCM ngày càng t ăng ñã làm gia t ăng t i t i Tp HCM là c n thi t ñáp ng ñư c nhu c u
lư ng c ũng nh ư n ng ñ các ch t ô nhi m c p thi t hi n nay.
trong không khí do ngu n này sinh ra. Vi c Có hai ph ươ ng pháp chính ñ xác ñ nh h
tính toán t i l ư ng các ch t ô nhi m không khí s phát th i các ch t ô nhi m do ho t ñ ng giao
do ho t ñ ng giao thông ph c v cho vi c mô thông: Phươ ng pháp truy n th ng - ño ñ c tr c
ph ng quá trình lan truy n các ch t ô nhi m ti p khí th i trên t ng lo i ph ươ ng ti n giao
trong không khí là r t c n thi t. Chính vì v y, thông b ng l c k và ph ươ ng pháp hi n ñ i -
nghiên c u nh m xác ñ nh h s phát th i ph c xác ñ nh h s phát th i trên ñi u ki n ho t
B n quy n thu c ĐHQG-HCM Trang 5
Science & Technology Development, Vol 13, No.M2- 2010
ñ ng giao thông th c t . Thí nghi m b ng l c phát tán ch t ô nhi m và n ng ñ các ch t ô
k là m t trong nh ng ph ươ ng pháp tiêu chu n nhi m ño ñ c ñư c.
nh m xác ñ nh h s phát th i c a các ph ươ ng Ph ươ ng pháp này ñã ñư c s d ng ñ xác
ti n giao thông [3],[18]. Tuy nhiên, các thí ñ nh h s phát th i nhi u thành ph trên th
nghi m b ng l c k không th ph n ánh các gi i nh ư Fusijawa, Nh t B n [8]; Brisbane,
ñi u ki n lái xe trong th c t và phát th i t s Australia [2]; Copenhagen, Đan M ch
bay h ơi nhiên li u t bình ch a. Ngoài ra, thí [9],[14],… Ưu ñi m c a ph ươ ng pháp này là có
nghi m b ng l c k m t nhi u th i gian và chi th xác ñ nh ñư c t i l ư ng ô nhi m trong t ng
phí; c ũng nh ư ñ i v i k t qu vì s l ư ng các ñi u ki n th c t c a t ng thành ph . Bên c nh
ph ươ ng ti n giao thông trong các nghiên c u ñó, vì ph ươ ng pháp này s d ng mô hình ch t
này ch m c gi i h n. lư ng không khí ñ tính toán h s phát tán,
Trong nh ng n ăm g n ñây, m t ph ươ ng nên ñ chính xác c a vi c tính toán t i l ư ng s
pháp m i ñã ñư c phát tri n. Ph ươ ng pháp này ph thu c nhi u vào kh n ăng mô ph ng c a
d a trên vi c xác ñ nh gián ti p h s phát th i. mô hình quá trình phát tán c a ch t ô nhi m.
Có nhi u cách ti p c n có th ñư c xem là k Cho ñ n nay, Vi t Nam nói chung và Tp
thu t hi n ñ i bao g m: nghiên c u trong HCM nói riêng, vi c nghiên c u xác ñ nh h s
ñư ng h m, dùng mô hình ñ o ng ư c qui mô phát th i ch t ô nhi m do ho t ñ ng giao thông
nh . Các nghiên c u trong ñư ng h m ñư c ñã ñư c các nhà khoa h c và nhà qu n lý môi
th c hi n nhi u n ơi trên th gi i nh ư Th y tr ư ng b ư c ñ u quan tâm. Tuy nhiên, do
S [16], Th y Đi n [10], Đài Loan [5], ph ươ ng pháp nghiên c u ch ưa phù h p và ch ưa
[6],....Nghiên c u trong ñư ng h m có m t s có ñ ph ươ ng ti n ph c v cho nghiên c u nên
ưu ñi m: chi phí th p, không nh ng xác ñ nh ñ n nay v n ch ưa ñư c th c hi n, ñ c bi t là
ñư c phát th i t ñ ng c ơ mà còn xác ñ nh phát ph ươ ng pháp s d ng thí nghi m v i h p ch t
th i t s bay h ơi c a nhiên li u. Tuy nhiên, ñánh d u ñ xác ñ nh h s phát th i ch t ô
ph ươ ng pháp này c ũng có m t s h n ch : C n nhi m do ho t ñ ng giao thông gây ra.
có ñư ng h m ñ thí nghi m; vi c phân lo i 2. L A CH N PH ƯƠ NG PHÁP NGHIÊN
theo các ph ươ ng ti n giao thông không chi ti t C U
ch phân lo i ñư c theo các nhóm chính và ch Vi c l a ch n ph ươ ng pháp xác ñ nh h s
cho phép tính toán h s phát th i m t s t c phát th i phù h p v i ñi u ki n Tp HCM
ñ gi i h n c a các ph ươ ng ti n giao thông. cũng nh ư Vi t Nam là c n thi t. Trên c ơ s
M t cách ti p c n khác trong k thu t hi n phân tích nh ng ưu và nh ư c ñi m c a các
ñ i là s d ng mô hình ñ o ng ư c ch t l ư ng ph ươ ng pháp xác ñ nh h s phát th i ch t ô
không khí, ñư c áp d ng l n ñ u tiên b i nhi m hi n ñang ñư c nghiên c u nhi u
Palmgren, (1999) [14]. Đó là ph ươ ng pháp nư c trên th gi i và k t h p v i ñi u ki n th c
miêu t m i quan h gi a t i l ư ng ô nhi m, s t t i Tp HCM cho th y vi c s d ng ph ươ ng
Trang 6 B n quy n thu c ĐHQG-HCM
T P CHÍ PHÁT TRI N KH&CN, T P 13, S M2 - 2010
pháp mô hình tính ng ư c k t h p ño ñ c là h p = × = ×
Qh e f n ∑ N ,hk qk
lý h ơn c . k
M i quan h gi a n ng ñ ch t ô nhi m (2.3)
(C) v i t i l ư ng ô nhi m (Q) và h s phát tán, Trong ñó: ef: H s phát th i trung bình
pha loãng (F) do ho t ñ ng giao thông ñư c th ch t ô nhi m trên m i ph ươ ng ti n (g/km/xe);
hi n ph ươ ng trình c ơ b n sau: n: T ng s các ph ươ ng ti n giao thông; N k,h : S
Ch= F h (model) Q h + C h background lư ng ph ươ ng ti n giao thông lo i k trung bình
(2.1) gi ; q k: H s phát th i c a lo i ph ươ ng ti n
Trong ñó: Ch background : N ng ñ n n trung giao thông k (g/km).
bình gi c a ch t ô nhi m (g/m 3 ho c mg/m 3); 3. QUÁ TRÌNH TH C NGHI M
Fh (model) : Hàm s (h s ) mô t quá trình phát 3.1. Thi t l p mô hình thí nghi m
tán, pha loãng c a ch t ô nhi m, ph thu c vào Mô hình thí nghi m t i hi n tr ư ng bao
các ñi u ki n khí t ư ng (h ư ng gió, t c ñ g m 02 b ph n chính: H th ng phát th i h p
gió,…), y u t ñ a hình,… ch t ñánh d u và các thi t b ño ñ c n ng ñ
ch t ô nhi m và ch t ñánh d u. Hai b ph n
Trong nghiên c u này, chúng tôi xác ñ nh
này ñư c b trí vào sát v a hè hai bên ñư ng và
h s phát tán, pha loãng F b ng cách s d ng
ñ t ñ i di n nhau trên ño n ñư ng ñư c ch n
thí nghi m v i h p ch t ñánh d u k t h p v i trong nghiên c u.
ño ñ c các thông s khí t ư ng ñ t ñó xác M t mô hình h p ñơ n gi n c a Olcese L.
E. (2001) [13] ñư c s d ng tính toán t i l ư ng
ñ nh t i l ư ng phát th i c a các ch t ô nhi m
phát th i ch t ñánh d u ñ có ñư c giá tr n ng
không khí d a trên c ơ s các k t qu ño ñ c ñ mong mu n. Các tính toán cho th y v i t i
n ng ñ c a chúng t i cùng th i ñi m thí lư ng phát th i là 0,38 kg/h (t ươ ng ñươ ng
3
nghi m v i h p ch t ñánh d u. H s F ñư c 0,21m /h) thì ñ ñ có th ño ñ c ñư c n ng ñ
propane ven ñư ng vào kho ng 150 ppb. Do
xác ñ nh d a theo ph ươ ng trình (2.1):
propane trong LPG chi m 39,1% nên l ư ng
C − C 3
= h h,background LPG c n t ươ ng ng s là 0,54 m /h (t ươ ng
Fh
Qh (2.2) ñươ ng 9 lít/phút).
3.2. L a ch n v trí nghiên c u
H s phát th i trung bình c a các ph ươ ng
ti n giao thông và h s phát th i c a t ng
nhóm lo i ph ươ ng ti n giao thông ñư c xác
ñ nh theo ph ươ ng trình (2.3) sau:
B n quy n thu c ĐHQG-HCM Trang 7
Science & Technology Development, Vol 13, No.M2- 2010
N
Weather station
Mobile station
+ GC 955
Camera
Hình 3.1. V trí ño ñ c (Bên trái: trên b n ñ Tp HCM; Bên ph i: trên ñư ng 3/2)
V trí th c hi n thí nghi m ñư c l a ch n phát tán và di chuy n c a ch t ô nhi m không
d a trên m t s ñ c ñi m: Trên ño n ñư ng khí trên ñư ng giao thông, ñ c bi t là trong các
ph i có ñ y ñ các lo i ph ươ ng ti n giao thông ñư ng kênh h cao; (d) Dùng ñ xác ñ nh l ưu
qua l i; Các tòa nhà hai bên ñư ng ph i cao và lư ng dòng khí bên trong ñư ng h m.
tươ ng ñ i ñ ng ñ u; Tránh nh h ư ng do ho t D a trên các yêu c u ñ t ra và k t h p v i
ñ ng công nghi p và sinh ho t. ñi u ki n c a Tp HCM, h p ch t ñánh d u
V trí ñư c l a ch n nghiên c u là trên ñư c ch n cho nghiên c u là propane v i lý
ñư ng 3/2, Qu n 10, Tp HCM – ño n tr ư c do: Là ch t khí tr ơ, không màu và b n v ng
m t Siêu th Marximark. L ưu l ư ng xe ño n trong môi tr ư ng; Có thi t b phân tích phù h p
ñư ng này t ươ ng ñ i cao, trung bình kho ng GC 955; Giá thành r , propane là thành ph n
325.000 xe/ngày, vào gi cao ñi m th ư ng hay chính trong LPG v i giá thành r ; Ít tác h i ñ i
x y ra tình tr ng k t xe có lúc l ưu l ư ng xe lên v i môi tr ư ng, các ch s GWP và ODP c a
ñ n 24.000 xe/gi . propane r t th p.
3.3. L a ch n h p ch t ñánh d u 3.4. Nghiên c u th c nghi m t i hi n
Trên th gi i, h p ch t ñánh d u ñư c s tr ư ng
d ng ph bi n cho nhi u m c ñích nghiên c u a. Đo ñ c các thông s ô nhi m
khác nhau: (a) Mô ph ng quá trình phát tán c a Các thông s ô nhi m không khí ñư c l y
các ch t ô nhi m không khí trong khu v c ñô m u và phân tích liên t c, t ñ ng trên các thi t
th và ñư ng di chuy n c a gió bên trong các b chuyên dùng: Modul AC 31M quan tr c NO x
ñư ng kênh h cao; (b) Đánh giá các mô hình (NO+NO 2), modul CO 11M quan tr c CO,
mô ph ng quá trình di chuy n và phát tán module MP 101M quan tr c b i PM 2.5 và thi t
ñư ng dài ch t ô nhi m trong khí quy n; (c) b s c ký khí GC 955 v i 02 detector FID và
Ki m ch ng các mô hình mô ph ng quá trình PID quan tr c các ch tiêu VOCs (C 2-C6). Các
Trang 8 B n quy n thu c ĐHQG-HCM
T P CHÍ PHÁT TRI N KH&CN, T P 13, S M2 - 2010
thi t b này ñ u ñư c hi u chu n hàng tu n %, sau cùng là HDVs, dao ñ ng 0,2 – 2,7 %,
b ng h n h p ch t chu n t ươ ng ng. trung bình 1,2 %.
b. Thí nghi m v i h p ch t ñánh d u T c ñ trung bình các ph ươ ng ti n giao
Quá trình l p ñ t các thi t b ph c v cho thông thay ñ i theo t ng th i ñi m trong ngày.
thí nghi m v i h p ch t ñánh d u bao g m 02 T c ñ trung bình c a xe g n máy là 40,5
công ño n chính: L p ñ t h th ng phát th i km/h; c a ô tô là 42,4 km/h; c a xe t i nh là
h p ch t ñánh d u và ño ñ c n ng ñ h p ch t 41,8 km/h; c a xe t i n ng là 35,7 km/h và c a
ñánh d u. xe buýt là 39,7 km/h.
c. Đo ñ c các thông t khí t ư ng 4.2. N ng ñ các ch t ô nhi m
Các thông s v khí t ư ng nh ư: h ư ng gió, N ng ñ các h p ch t VOCs cao nh t
t c ñ gió, nhi t ñ , ñ m, b c x m t tr i, áp trong nghiên c u này là hexane, ti p ñ n là iso-
su t khí quy n,… ñư c ño ñ c liên t c b ng pentane và 3-methylpentane. Ba h p ch t này
thi t b ño t ñ ng và ñ t trên sân th ư ng c a chi m kho ng 60% trong t ng n ng ñ các h p
Trung tâm Nhi t ñ i Vi t Nga – CN phía Nam ch t VOCs ño ñ c ñư c. Hàm l ư ng benzene
(S 3 ñư ng 3/2, Qu n 10), là v trí cao nh t cao h ơn so v i QCVN 05:2009/BTNMT
g n khu v c nghiên c u. (TCCP là 22 µg/m 3, trung bình 1h), cao g p 2,1
d. D li u v ph ươ ng ti n giao thông l n. N ng ñ CO và NO x ñ t QCVN
Ho t ñ ng giao thông t i v trí nghiên c u 06:2009/BTNMT (TCCP c a NO x là 200
ñư c ghi hình b ng camera và l ưu l i vào ñĩa µg/m 3 và CO là 30 mg/m 3, trung bình 1h), tuy
DVD trong su t th i gian ño ñ c. Các ph ươ ng nhiên c ũng có m t vài th i ñi m n ng ñ NO x
ti n giao thông ñư c phân lo i thành 03 nhóm vư t TCCP. Các ch tiêu ô nhi m còn l i nh ư:
chính: Xe t i tr ng nh (LDHs) bao g m các B i PM 2.5 , NO, NO 2 và các h p ch t VOCs
lo i xe khách và xe t i nh ña s s d ng x ăng, khác không có tiêu chu n ñ ñánh giá.
xe t i tr ng n ng (HDVs) bao g m các lo i xe 4.3. N ng ñ ch t ñánh d u
t i và xe buýt s d ng d u diesel và xe g n
máy (MC) h u h t ñ u s d ng x ăng.
4. K T QU VÀ TH O LU N
4.1. Ph ươ ng ti n giao thông
Các s li u th ng kê cho th y MC chi m
ña s , dao ñ ng 91,3 – 97,3 %, trung bình 94,6
%, LDVs, dao ñ ng 2,1 – 6,5 %, trung bình 4,2
B n quy n thu c ĐHQG-HCM Trang 9
Science & Technology Development, Vol 13, No.M2- 2010
300
50% N 50% N 50% N
Wind speed (m/s)
250 30% 30% 30% > 4
2 - 4
0 - 2
200
Street axis
150
100 Normal levels
Tracer levels
(ppbv) concentration Propane → Confidence intervals
50
0
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24
time (h)
Hình 4.1. N ng ñ propane trong ngày có và không có phát th i
N ng ñ Propane trong nh ng ngày có gió cao và khi h ư ng gió vuông góc v i tr c
phát th i cao h ơn nhi u so v i n ng ñ propane ñư ng thì n ng ñ ch t ô nhi m t ăng cao v
trong ngày bình th ư ng t i cùng v trí. Có trí n m v phía ng ư c h ư ng gió c a ñư ng.
nhi u y u t liên quan ñ n s phát tán ch t ô 4.4. Xác ñ nh ngu n phát sinh các ch t ô
nhi m trong ñư ng kênh h cao. Các y u t nhi m
chính là ñ c ñi m ño n ñư ng, chi u cao c a Mô hình phân tích nhân t chính (PCA)
dãy nhà 2 bên ñư ng, t c ñ gió, h ư ng gió và ñư c s d ng ñ xác ñ nh các ngu n phát sinh
s chuy n ñ ng r i c a dòng không khí t o ra ch t ô nhi m không khí. PCA là mô hình dùng
do ho t ñ ng giao thông. ñ thu nh và tóm t t các d li u, t o ra các
Trong kho ng 10h00-14h00 gió th i theo nhân t ñ c l p t nhi u d li u khác nhau, m i
nhi u h ư ng khác nhau và không nh n bi t nhân t là ñ i di n cho m t ngu n ho c nhóm
ñư c h ư ng gió ch ñ o. N ng ñ ch t ñánh các ngu n mà có liên quan ñ n các ch t ô
d u trong kho ng th i gian này là th p nh t nhi m. D li u ñ u vào cho mô hình PCA là
trong ngày. T 14h00-18h00, h ư ng gió ch ch di n bi n n ng ñ các ch t ô nhi m ño ñ c
0
góc 45 so v i tr c c a ñư ng và v n t c gió ñư c và s l ư ng các lo i ph ươ ng ti n giao
lúc này cao h ơn so v i bu i sáng. Trong thông t i cùng v trí và th i ñi m ño ñ c.
kho ng th i gian này, n ng ñ ch t ñánh d u B ng 4.1 . K t qu PCA c a các ch t khí ô
cao h ơn so v i trong bu i sáng. T 18h00- nhi m
22h00 h ư ng gió vuông góc v i tr c ñư ng và
Tên h p ch t Nhân t
t c ñ gió c ũng cao. N ng ñ ch t ñánh d u F1 F2
trong kho ng th i gian t 18h00-22h00 ño 1. Propene 0,960
ñư c là cao nh t. Các nghiên c u khác trên th 2. Trans-2-butene 0,961
gi i v l ĩnh v c này c ũng cho th y v n t c 3. 1-butene 0,980
Trang 10 B n quy n thu c ĐHQG-HCM
T P CHÍ PHÁT TRI N KH&CN, T P 13, S M2 - 2010
4. Cis-2-butene 0,785
cũng có liên quan ñ n F2. NO 2 có liên quan
5. Iso-pentane 0,970
ch y u ñ n các ph n ng hóa h c trong khí
6. n-pentane 0,956
7. 1,3 butadien 0,961 quy n. B i Tp HCM ñư c phát sinh t các
8. Trans-2-pentene 0,954 ngu n khác nhi u h ơn t ho t ñ ng giao thông
9. 1-pentene 0,968
[4]. Mô hình PCA này giúp chúng ta xác nh n
10. 2-methyl-2-butene 0,963
11. Cis-2-pentence 0,978 ñư c r ng phát th i do ho t ñ ng giao thông
12. 2,3-dimethylbutane 0,947 không ph i là ngu n quan tr ng t o ra PM 2.5 .
13. 2-methylpentane 0,858
Nh ư v y, F2 là m t nhóm c a các ngu n sau:
14. 3-methylpentane 0,979
sinh h c, s n ph m hóa h c và các ngu n khác.
15. Hexane 0,934
4.5. Tính toán h s phát th i
16. Isoprene 0,635
4.5.1. H s phát th i trung bình cho các
17. Benzene 0,911
lo i ph ươ ng ti n giao thông
18. PM 2.5 -0,764
a. Tính toán h s phát th i trung bình
19. NO 0,537
Vi c xác ñ nh t ng t i l ư ng phát th i ch t
20. CO 0,935
ô nhi m ñư c th c hi n d a trên ph ươ ng trình
21. NO 2 -0,636
(2.1). Trong ñó h s phát tán, pha loãng F
V i nhân t 1 (F1) có s ñóng góp nhi u ñư c xác ñ nh d a vào thí nghi m v i h p ch t
c a h u h t các h p ch t VOCs ngo i tr ñánh d u:
isoprene. Các h p ch t VOCs nh ư iso-pentane,
T ph ươ ng trình (2.1) suy ra: F i = C t, i /E t
n-pentane và benzene có liên quan ñ n khí th i
– C t,i background (4.1)
t các ph ươ ng ti n giao thông s d ng x ăng và
Do C t,i background bé h ơn r t nhi u so v i C t,i ,
quá trình bay h ơi c a x ăng. Ngoài ra, CO và
vì v y có th b qua C t,i background trong (4.1).C t,i
NO c ũng có ñóng góp nhi u vào nhân t F1,
là n ng ñ c a ch t ñánh d u ño ñ c ñư c
CO và NO ñư c xem là do phát th i c a các
th i ñi m i, E t = 1.912.582 mg/km.½ h là t i
ph ươ ng ti n giao thông s d ng x ăng và d u
lư ng phát th i c a propane d c theo 100m
diesel. Nh ư v y, F1 ñư c xem là ñ i di n do
ñư ng ng trong th i gian 30 phút. Thay Q h t
phát th i t ho t ñ ng giao thông.
(2.3) vào (2.1) s ñư c:
V i nhân t 2 (F2) có s ñóng góp nhi u
Ci = F i.n.e f + C i, bachground
c a isoprene. Isoprene ñư c xem là có liên (4.2)
quan ñ n phát th i c a các ngu n sinh h c, h p Trong ñó: C i là n ng ñ ch t ô nhi m
không khí; n là t ng s l ư ng các ph ươ ng ti n
ch t này c ũng có liên quan ñ n phát th i do
giao thông th i ñi m i, e f là h s phát th i
ho t ñ ng giao thông. Ngoài ra, PM 2.5 và NO 2
B n quy n thu c ĐHQG-HCM Trang 11
Science & Technology Development, Vol 13, No.M2- 2010
trung bình (mg/km.xe) và C i, background là n ng VOCs gi a nghiên c u này v i nghiên c u
ñ n n c a ch t ô nhi m t i th i ñi m i. Đài Loan, ch có h s phát th i c a 3-
H s góc c a ñư ng th ng tuy n tính bi u methylpentane và n-hexane cao h ơn (cao g p
di n m i t ươ ng quan gi a n.F i v i C i s cho giá 6,4 – 10,5 l n). V i nghiên c u Hàn Qu c thì
tr h s phát th i trung bình e f t ươ ng ng cho s khác bi t là không nhi u, h s phát th i c a
t ng ch t ô nhi m c th . H s F i không ph m t s h p ch t 3-methylpentane, i-pentane, n-
thu c lo i ch t ô nhi m vì v y có th s d ng F hexane cao h ơn (cao g p 1,9 – 4,6 l n). Ng ư c
ñ tính toán h s phát th i trung bình cho b t l i, c ũng có h s phát th i c a m t s h p ch t
kỳ ch t ô nhi m nào ñư c ño ñ c. C ũng t th p h ơn nh ư trans-2-butene, cis-2-butene,
ph ươ ng trình trên ta c ũng xác ñ nh C background benzene,….So sánh v i k t qu nghiên c u
c a ch t ô nhi m. Ba h p ch t VOCs có h
