Sử dụng các phương pháp tính toán chất lượng nước cho một số sông thuộc lưu vực sông Nhuệ, sông Đáy

Sử dụng các phương pháp tính toán chất lượng nước cho một số sông thuộc lưu vực sông Nhuệ, sông Đáy Cái Anh Tú Trường Đại học Khoa học Tư nhiên Luận văn ThS. Chuyên ngành: Công nghệ Môi trường Mã số: 60 44 03 01 Người hướng dẫn: PGS. TS. Trần Yêm Năm bảo vệ: 2013 Abstract: Trình bày hiện trạng chất lượng môi trường nước sông tại sông Nhuệ, sông Đáy; kết quả quan trắc hiện trạng chất lượng nước sông Đáy và kết quả quan trắc hiện trạng chất lượng nước sông Nhuệ. Trình bày phương pháp xác định chỉ số mức độ ô nhiễm nước, tính toán chỉ số thể hiện chất lượng nước sông Đáy – Nhuệ. - Quan trắc (phân tích và đánh giá) chất lượng nước sông Nhuệ-Đáy theo các đoạn sông khác nhau. Áp dụng tính toán và đánh giá chất lượng nước sông theo phương pháp chỉ số tổng hợp. Đánh giá các hiệu quả và hạn chế của các phương pháp xác định nước sông theo chỉ số và bước đầu đưa ra các đề xuất áp dụng các phương pháp trong những trường hợp cụ thể Keywords: Chất lượng nước; Quan trắc; Sông Nhuệ; Sông Đáy; Khoa học môi trường Content MỞ ĐẦU Số liệu quan trắc nước mặt từ các chương trình quan trắc thường được sử dụng trong các báo cáo hiện trạng môi trường các lưu vực sông. Các thông số trong môi trường nước được phân tích đánh giá và đưa ra các nhận định về hiện trạng và diễn biến của chất lượng nước. Ngoài các phân tích đánh giá cho từng thông số, các bộ chỉ thị môi trường quốc gia cũng đã được xây dựng. Bộ chỉ thị môi trường nước mặt lục địa đã có quy định chi tiết và đang được áp dụng cho cấp độ địa phương cũng như quốc gia. Trước đây, đã có nhiều chương trình quan trắc ở lưu vực sông Nhệu – Đáy nhưng nhìn chung hoạt động quan trắc vẫn còn một số hạn chế như: - Các dữ liệu quan trắc được thu thập chưa đầy đủ. - Một số chương trình quan trắc chưa được gắn liền với mục tiêu sử dụng nước. - Phương pháp tiếp cận, phương pháp đánh giá chất lượng nước hiện vẫn còn chưa thống nhất, chưa hệ thống, trong đó có việc sử dung các chỉ số để đánh giá. Chỉ số chất lượng nước và các phương pháp đánh giá chất lượng nước là công cụ phục vụ việc đánh giá mức độ ô nhiễm từng đoạn sông phục vụ mục đích quy hoạch sử dụng hợp lý nguồn nước mặt và xây dựng định hướng kiểm soát ô nhiễm, bảo vệ môi trường nước. Từ đó, xây dựng các biện pháp để kiểm soát ô nhiễm môi trường nước tốt hơn, đây là một vấn đề rất cần thiết và cấp bách. Lưu vực sông Nhuệ - Đáy là một trong ba lưu vực được quan tâm hàng đầu trong lĩnh vực bảo vệ môi trường lưu vực sông ở Việt Nam do các chức năng và vị trí quan trọng của lưu vực. Luận văn “Sử dụng các phương pháp tính toán chỉ số chất lượng nước cho một số sông thuộc lưu vực sông Nhuệ - sông Đáy” được thực hiện với các mục tiêu, phạm vi và nội dung nghiên cứu chính như sau: Mục tiêu nghiên cứu - Góp phần nâng cao hiệu quả quản lý môi trường sông Nhuệ - Đáy thông qua việc áp dụng phương pháp tính toán chỉ số chất lượng nước. - Tác giả được áp dụng những kiến thức đã được đào tạo trong nhà trường vào điều kiện thực tế. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu đã tiến hành 12 đợt khảo sát, đo đạc và lấy mẫu phân tích trong 12 tháng liên tục (từ tháng 11 năm 2012 đến tháng 10 năm 2013) tại tất cả các điểm lấy mẫu. Nội dung nghiên cứu Nội dung nghiên cứu bao gồm các vấn đề chính như sau: 1. Hiện trạng chất lượng môi trường nước sông tại sông Nhuệ, sông Đáy - Kết quả quan trắc hiện trạng chất lượng nước sông Đáy. - Kết quả quan trắc hiện trạng chất lượng nước sông Nhuệ 2. Tính toán chỉ số thể hiện chất lượng nước sông Đáy – Nhuệ Kết luận và kiến nghị REFERENCES Tiếng Việt 1. Bộ Tài nguyên và Môi trường. Báo cáo môi trường quốc gia 2006 - Hiện trạng môi trường nước 3 lưu vực sông. 2. Bộ TNMT, 2003. Báo cáo tổng hợp đề tài “Khảo sát bổ sung tài liệu phục vụ nhiệm vụ đánh giá hiện trạng môi trường nước lưu vực sông Nhuệ và hạ lưu sông Đáy tỉnh Hà Nam làm cơ sở khoa học cho việc xây dựng đề án tổng hợp môi trường lưu vực sông” 3. Bài giảng “Chỉ số chất lượng môi trường” – Khoa Môi trường, Đại học Đà Lạt 4. Cục quản lý tài nguyên nước, 2012 . Hướng dẫn quan trắc tài nguyên nước mặt 5. Lê Trình - Báo cáo khoa học Đề tài “Nghiên cứu phân vùng chất lượng nước các sông hồ trên địa bàn TP Hà Nội, đề xuất các giải pháp sử dụng hợp lý và bảo vệ”. Mã số: TC-MT/07-08-2. Sở KH&CN, Hà Nội 2009. 6. Lê Trình, 2001. Quan trắc và kiểm soát ô nhiễm môi trường nước. Nxb Khoa học và Kỹ thuật. 7. Lê Trình, Nguyễn Thế Lộc, 2005 Nghiên cứu phân vùng chất lượng nước theo các chỉ số chất lượng nước (WQI) và đánh giá khả năng áp dụng các nguồn nước sông, kênh rạch ở vùng thành phố Hồ Chí Minh 8. Nguyễn duy Phú, 2011 – Luận văn thạc sỹ khoa Môi trường, Đại học Khoa học Tự Nhiên “Áp dụng phương pháp tính toán chỉ số chất lượng nước (WQI) cho sông Hồng (đoạn chảy qua địa bàn thành phố Hà Nội)”. 9. Tôn Thất Lãng, Trường Cao đẳng Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh 2009. Nghiên cứu chỉ số chất lượng nước để đánh giá và quản lý chất lượng nước hệ thống sông Đồng Nai. 10. Thông tư số 10/2009/TT-BTNMT ngày 11 tháng 8 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về Bộ chỉ thị môi trường quốc gia đối với môi trường không khí, nước mặt lục địa, nước biển ven bờ. 11. Trung tâm Quan trắc môi trường, Tổng cục Môi trường. Báo cáo tổng hợp kết quả quan trắc môi trường vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc năm 2009. Hà Nội, tháng 12 - 2009. 12. Trung tâm nghiên cứu môi trường và biến đổi khí hậu, 2013 Đánh giá chất lươṇg môi trường Quâṇ Đống đa giai đoaṇ 2011- 2015 13. Trần Văn Hải, 2006. Nghiên cứu áp dụng chỉ số chất lượng nước (WQI) để đánh giá chất lượng nước đầm phá. Luận văn thạc sĩ khoa học chuyên ngành hóa phân tích. 14. Trần Hiếu Nhuệ, 2004. Nghiên cứu đề xuất “Mô hình điều hành và quản lý liên tỉnh trên lưu vực sông Nhuệ, nhằm cải thiện chất lượng nước và phục vụ cấp nước an toàn khu vực tp. Phủ Lý, hạ lưu sông Đáy”. 15. Trần Tý, 2003. Báo cáo khoa học đề tài: “Điều tra đánh giá hiện trạng ô nhiễm môi trường do hoạt động giao thông vận tải đường thuỷ trên sông Nhuệ – sông Đáy thuộc tỉnh Hà Nam và đề xuất các giải pháp bảo vệ môi trường”. 16. Tổng cục bảo vệ môi trường, 2010 – Báo cáo phương pháp tính toán chỉ số chất lượng nước WQI đề xuất áp dụng cho các lưu vực sông Việt nam. 17. Quyết định số 879/QĐ-TCMT ngày 01 tháng 07 năm 2011 của Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường 18. Phạm Ngọc Hồ, Đồng Kim Loan, Trịnh Thị Thanh. Giáo trình cơ sở môi trường nước. Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội - 2009. 19. Phòng Cải thiện Môi trường - Cục Bảo vệ Môi trường và Viện Khoa học và Công nghệ Môi trường – Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, 2003. Dự án “Triển khai thí điểm một số mô hình cải thiện môi trường trọng điểm”. Đề tài: “Áp dụng các giải pháp công nghệ và quản lý đối với một số cơ sở sản xuất tiểu thủ công nghiệp nhằm cải thiện môi trường lưu vực sông Nhuệ – sông Đáy”. Tiếng Anh 20. Deboran Chapman, 1992. Water quality assessments. Chapman & Hall, 1 st Edition, WHO, UNESCO, UNEP. 21. Development of Water Quality Indices for Surface Water Quality Evaluation in Vietnam, Thesis for Ph.D.’s Degree – Pham Thi Minh Hanh 22. Canadian Water Quality Guideline for the Protection of Aquatic Life - Water Quality Index Technical Subcommittee - The Canadian Council of Ministers of the Environment 23. Oregon Water Quality Index: a Tool for Evaluting Water Quality Manegment Effectiveness – Journal of the American water resources association 24. The Mekong river card on water quality, Volume 2: December 2009 – An assessment of potential Human Impacts to Mekong river water quality