Vấn đề từ ngoại lai trong Tiếng Vệt - Môn: Phân tích từ vựng tiếng Việt

Vấn đề từ ngoại lai trong tiếng việt (Môn: Phân tích từ vựng tiếng Việt) I. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1. Hiện tượng chuyển nghĩa từ vựng Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của con người. Ngôn ngữ không ngừng được củng cố cùng với lịch sử phát triển của loài người. Ngữ nghĩa học là một ngành quan trọng của ngôn ngữ học. HiÖn tượng chuyển nghĩa của từ là một hiện tượng vô cùng phong phú và phức tạp. Trong tiếng Việt, hiện tượng chuyển nghĩa cũng đã được quan tâm nghiên cứu từ rất lâu. Nhiều tác giả đã có những công trình nghiên cứu cụ thể về lĩnh vực này. Tuy nhiên cho đến nay thì đây vẫn là vẫn đề còn gây nhiều tranh luận. Từ đơn hoặc từ phức khi mới xuất hiện đều chỉ có một nghĩa biểu vật. Sau một thời gian sử dụng, chúng có thể có thêm những nghĩa biểu vật mới. Các nghĩa biểu vật mới xuất hiện ngày càng nhiều thì nghĩa biểu niệm của nó càng có khả năng biến đổi. Trong sự chuyển biến ý nghĩa, có khi nghĩa biểu vật đầu tiên còn nữa, chúng ta đã quên đi. Nhưng thường thường thì cả nghĩa đầu tiên và các nghĩa mới đều cùng tồn tại, cùng hoạt động khiến cho những người không chuyên từ nguyên học khó nhận biết hay khó khẳng định nghĩa nào là nghĩa gốc của từ. Giữa nghĩa đầu tiên với các nghĩa mới có thể diễn ra sự biến đổi theo nghĩa móc xích: nghĩa đầu tiên chuyển sang nghĩa S1, từ S1 chuyển sang S2 chuyển sang S3...Phần lớn các trường hợp của từ chuyển biến nghĩa theo lối toả ra tức là các nghĩa mới khi xuất hiện đều dựa vào nghĩa đầu tiên. Các nghĩa xuất hiện sau vẫn có quan hệ với nghĩa gốc, có khi hơi mờ nhạt hay bị đứt quãng. Lúc này từ vốn là một nhưng đã tách thành hai từ đồng âm. Như vậy sự chuyển biến ý nghĩa cũng là một phương thức để tạo thêm từ mới bên cạnh các phương thức ghép hoặc láy. Các từ có nghĩa biểu vật thuộc cùng một phạm vi hoặc có ý nghĩa biểu niệm cùng một cấu trúc thì chuyển biến ý nghĩa theo cùng một hướng giống nhau. Có khi sự chuyển nghĩa theo cùng một hướng của các từ cùng một phạm vi biểu vật bất ngờ, lắt léo nhưng khá thú vị. Cũng như qui luật về sự chi phối của các nét nghĩa trong cấu trức biểu niệm đối với các ý nghĩa biểu vật phát triển quanh nó. Sự chuyển nghĩa có thể dẫn tới kết quả là ý nghĩa sau khác hẳn với nghĩa tr­íc. Thậm chí ngay cùng một từ, sự chuyển nghĩa có thể khiến nó trở thành đồng nghĩa với các từ trái nghĩa của nó trước kia. Khi các nghĩa chuyển biến còn liên hệ với nhau thì sù chuyển nghĩa có thể làm cho ý nghĩa của từ mở rộng ra hoặc thu hẹp lại. Nghĩa của từ mở rộng ra nghĩa là tính khái quát của nó tăng lên, các nét nghĩa cụ thể, qui định phạm vi biểu vật bị loại bỏ hay mờ nhạt đi. Nói cách khác thì sự mở rộng ý nghĩa là hậu quả của hiện tượng tăng thêm các ý nghĩa biểu vật của từ. Sự chuyển biến về nghĩa có thể làm thay đổi ý nghĩa biểu thái (nghĩa xấu đi hay tốt lên. Ví dụ từ tếch trước kia vốn chỉ có nghĩa ra đi, không xấu cũng không tốt. Cho tới nay thì chỉ khi nào muốn phê phán sự ra đi của ai đó thì ta mới nói anh ta tếch thẳng. Sự chuyển biến ý nghĩa của từ xảy ra do nhiều nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp, bên trong và bên ngoài khác nhau như sự phát triển không ngừng của thực tế khác quan, nhận thức của con người thay đổi, hiện tựơng kiêng cữ, sự phát triển và biến đổi của hệ thống ngôn ngữ,... Tuy nhiên nguyên nhân quan trọng hơn cả là nhu cầu giao tiếp của con người. Những nhu cầu về mặt trí tuệ và những nhu cầu về mặt tu từ buộc ngôn ngữ phải luôn thay đổi và sáng tạo để biểu thị những sự vật, hiện tượng cùng những nhận thức mới, để thay thế cách diễn đạt, những tên gọi cũ đã mòn, không còn khả năng gợi tả, bộc lộ cảm xúc và gây ấn tượng sâu sắc ở người nghe nữa. Thay đổi ý nghĩa của từ có sẵn, thổi vào chúng một luồng sinh khí mới là một biện pháp tiết kiệm, sống động, giàu tính dân tộc, dễ dàng được sự chấp nhận của nhân dân, đáp ứng được kịp thời nhu cầu của giao tiếp. Sự kiêng kị cũng khiến cho nghĩa của từ biến đổi. Cã nhiÒu c¸ch ®Ó ph©n lo¹i c¸c tõ chuyÓn nghÜa nh­ng cách phân loại d­íi ®©y chỉ dùng cho nghĩa biểu vật, không áp dụng cho nghĩa biểu niệmvà biêu thái. Nếu phân loại theo quá trình chuyển biến tức là theo lịch sử sẽ có các nghĩa gốc và nghĩa nhánh. Nghĩa gốc đầu tiên được gọi là nghĩa từ nguyên, là nghĩa gốc của nghĩa nhánh Phân loại theo khẻ năng sử dụng: có nghĩa cổ và nghĩa hiện dùng. Nghĩa cổ là nghĩa bị loại hẳn trong giao tiếp hiện nay, thường chỉ được dùng trong những văn bản mà tác giả có dụng ý tái hiện lại không khí cổ kính của câu chuyện. Theo khu vực địa lý có nghĩa địa phương và nghĩa toàn dân Theo các lĩnh vực xã hội, có nghíc địa phương và nghĩa toàn dân thông của từ Cách phân loại phổ biến nhất là phân loại theo nguyên tắc đồng đại. Đối tượng của sự phân loại là tất cả các nghĩa hiện dùng của từ, không kể đó là nghĩa từ nguyên hay nghĩa gốc. Còn có cách phân loại theo nghĩa chính và nghĩa phụ. Nghĩa chính của từ có thể trùng với nghĩa từ nguyên hoặc nghĩa gốc. 2. Ph­¬ng thøc chuyÓn nghÜa tõ vùng Phương thức chuyển nghĩa phổ biến trong tất cả các ngôn ngữ trên thế giới là ẩn dụ và hoán dụ. Theo §ç H÷u Ch©u (1999), phương thức ẩn dụ là phương thức lấy tên gäi của sự vật hiện tượng này để gọi tên sự vât hiện tượng khác khi mà giữa hai sự vật, hiện tượng có nét tương đồng. Ẩn dụ cũng được xem là so sánh trong đó sự vật so sánh bị ẩn đi. Còn hoán dụ là phương thức lấy tên gọi của sự vật hiện tượng này để gọi tên sự vật hiện tượng khác nếu hai sự vật hiện tượng đi đôi với nhau trong thực tế. Trong trường hợp ẩn dụ, hai sự vật hiện tượng được gọi tên không có liên hệ khách quan, chúng thuộc những phạm trù hoàn toàn khác hẳn nhau. Sự chuyển tên gọi diễn ra tuỳ thuộc vào nhận thức có tính chủ quan của con người về sự giống nhau giữa chúng. Còn mối quan hệ đi đôi với nhau giữa hai sự vật hiện tượng trong hoán dụ là có thật, không tuỳ thuộc vào nhận thức của con người. Do vậy các hoán dụ có tính khách quan hơn các ẩn dụ.. Các ý nghĩa biểu vật tuy bắt nguồn từ thực tế khách quan nhưng là những sự kiện ngôn ngữ, trong đó ẩn dụ hay hoán dụ là sự chuyển ý nghĩa từ từ ý nghĩa biểu vật này sang ý nghĩa biểu vật khác, cho nên ẩn dụ và hoán dụ cũng là những sự kiện ngôn ngữ. Giữa các ý biểu vật có sự đồng nhất với nhau ở nét nghĩa cơ sở trong cấu trúc biểu hiện trung tâm của chúng. Các trong cùng phạm vi biểu vật thì thường chuyển biến ý nghĩa cùng một hướng. Bới vậy sự giống nhau hoặc sự đi đôi với nhau có thực trong thực tế khách quan chỉ trở thành cơ sở cho ẩn dụ hay hoán dụ của một ngôn ngữ nào đó khi chúng phù hợp với hướng chung của các từ cùng nghĩa biểu vật, khi chúng phù hợp với những nét cơ sở chung cho các nghĩa. Ẩn dụ và hoán dụ của một ngôn ngữ không phải là hiện tượng ngẫu nhiên, chỉ bị chi phối bởi qui luật nhận thức mà trước hết là những hiện tượng ngôn ngữ. Chính vì vậy các nghĩa ẩn dụ và hoán dụ và nghĩa mới của từ có tính dân tộc sâu sắc. Chúng vừa là kết quả của cách tiếp cận thực tế của dân tộc, vừa là kết quả của những qui luật điều khiển sự tạo nghĩa mới cho từ. II. KHẢO SÁT SỰ THAY ĐỔI NGHĨA TỪ VỰNG TRONG NỖI BUỒN CHIẾN TRANH - BẢO NINH Nối buồn chiến tranh là cuốn tiểu thuyết quan trọng nhất của nhà văn Bảo Ninh. Đây là một cuộc hành trình không ngưng nghỉ trở về quá khứ với hình bóng của những con người tàn tích của thời thuộc địa - thế hệ cha mẹ anh - và tuổi trẻ buồn bã, đau thương, trong trẻo và cực độ anh hùng của chính tác giả trong những năm tháng chiến tranh chống Mỹ. B¶ng liÖt kª nh÷ng tõ chuyÓn nghÜa ®­îc kh¶o s¸t trong t¸c phÈm "Nçi buån chiÕn tranh” cña nhµ v¨n B¶o Ninh Tõ kh¶o s¸t  NghÜa c¬ b¶n  Nghĩa sử dụng trong tác phẩm   bót  ®å vËt dïng ®Ó viÕt  chØ ng­êi sö dông, chØ n¨ng lùc cña ng­êi viÕt: bót lùc,..   phi  ngùa ch¹y n­íc kiÖu, ch¹y rÊt nhanh  chØ ng­êi ®i hoÆc ch¹y rÊt nhanh: phi vÒ nhµ   ®Çy  chØ chÊt láng lªn ®Õn tËn miÖng vËt chøa nã nh­ “cèc n­íc ®Çy”  chØ n¬i cã rÊt nhiÒu thø g× ®ã:thãc ®Çy bå, trÎ ®Çy s©n,..   trêi  th­êng lµ danh tõ chØ n¬i ë phÝa trªn cao vµ xa so víi mÆt ®Êt  dïng nh­ mét phô tõ t¹o c¶m gi¸c vÒ thêi gian dµi:c¶ th¸ng trêi, c¶ n¨m trêi,..   c¸nh  c¸nh lµ bé phËn cña nh÷ng con vËt cã thÓ bay ®­îc nh­ c¸nh gµ, c¸nh vÞt,..  lµ mét phÇn cña c¸i cöa, phÇn cã thÓ di chuyÓn ®Ó ®ãng hay më cöa.   kho¸:  nghÜa gèc lµ c¸i kho¸, lµ danh tõ.  NghÜa ph¸i sinh ®­îc sö dông ë ®©y lµ ®éng tõ kho¸:kho¸ cöa,...   dßng  nghÜa gèc lµ “dßng s«ng, dßng n­íc” chØ luång n­íc ch¶y  NghÜa ë ®©y dïng lµ “dßng ch÷”, chØ mét hµng dµi nhiÒu ch÷ liªn tiÕp trªn mét ®­êng th¼ng.   nh¹t  nghÜa c¬ b¶n lµ c¶m nhËn cña vÞ gi¸c con ng­nh¹ êi, chØ thøc ¨n Ýt muèi nh­: canh nh¹t,..  ë ®©y dïng víi nghÜa lµ mµu ®· kh«ng cßn râ nÐt, gÇn nh­ kh«ng cßn nhiÒu.   nÐm  hµnh ®éng cña con ng­êi cÇm vËt g× ®ã vøt ra xa so víi vÞ trÝ ®øng cña m×nh theo chiÒu ngang  .ë ®©y dïng víi nghÜa m¸y bay th¶ bom xuèng ®Êt, nghÜa lµ miªu t¶ hµnh ®éng th¶ mét vËt tõ trªn xuèng.   lÆng  chØ mÆt n­íc ph¼ng kh«ng cã sãng, vÝ dô “biÓn lÆng”  ë ®©y dïng nghÜa lµ kh«ng cã tiÕng ®éng.   lßng  nghÜa gèc chØ mét phÇn chøa trong bông ®éng vË  ë ®©y dïng nghÜa ph¸i sinh lµ ý nghÜ, t×nh c¶m   tiÕng  chØ ©m thanh lêi nãi cña con ng­êi  chØ ©m thanh nãi chung:tiÕng ch©n   g¾n  hµnh ®éng lµm cho hai vËt dÝnh chÆt víi nhau  tÝnh tõ chØ sù th©n thiÕt, rµng buéc nhau b»ng t×nh nghÜa s©u s¾c:g¾n bã   buån  tr¹ng th¸i sinh lý bÞ kÝch thÝch ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn mét ho¹t ®éng nµo ®ã cña mét c¬ quan trong c¬ thÓ: buån n«n,buån c­êi,..  tr¹ng th¸i t©m lý, t×nh c¶m cña con ng­êi: thÊy buån,..hay lµ kh«ng muèn lµm mét viÖc g×:ch¼ng buån nh×n.   vì  mét vËt tan ra tõng m¶nh, kh«ng liÒn mét khèi n÷a: b¸t vì,..  tan ra, n¸o lo¹n :vì chî   kÝn  ®uîc ®ãng chÆt l¹i, kh«ng thÓ hë ra, kh«ng thÓ lé ra  qu¸ nhiÒu tíi møc phñ lÊp mét kho¶ng kh«ng igan nµo ®ã: ®«ng kÝn ng­êi,...   th¸c lò  lµ mét hiÖn t­îng tù nhiªn, thiªn tai,n­íc qu¸ nhiÒu lµm ngËp mÆt ®Êt  chØ n¬i cã qu¸ ®«ng ng­êi ®ang ®i, ®ang chuyÓn ®éng; dßng th¸c lò   biÓn  vïng n­íc mÆn réng mªnh m«ng  rÊt nhiÒu: biÓn ng­êi, biÓn ®êi...   chuyÓn  nhËn cña ng­êi nµy giao cho ng­êi kh¸c: chuyÓn th­  xª dÞch,kh«ng cßn ®øng mét chç n÷a: chuyÓn b¸nh,...   gi÷  cÇm trong tay mét vËt g×, kh«ng ®Ó vËt ®ã rêi khoi tay  ®Ó c¹nh m×nh, trong m×nh, quan t©mm ®Õn cho khái mÊt, khái chuyÓn ®i, khái thay ®æi hay vµo tay ng­êi kh¸c:gi÷ hµnh lý   khèi  phÇn kh«ng gian giíi h¹n ë mäi phÝa hoÆc chØ mét vËt lín vµ rÊt n¨ng: khèi ®¸,...  rÊt nhiÒu: khèi ng­êi,..   liÖng  hµnh ®éng cña chim khi bay:Ðn liÖng,...  hµnh ®éng nÐm vËt g× ë ph­¬ng ngang so víi mÆt ®Êt: liÖng ®å,..   giËt m×nh  bËt toµn th©n lªn tr­íc ®iÒu g× bÊt ngê x¶y ra  chØ t×nh tr¹ng tµu chåm lªn tr­íc khi chuyÓn b¸nh:®oµn tµu giËt m×nh   chÕt  chØ ®éng vËt kh«ng cãn sèng n÷a khi c¸c chøc n¨ng sinh lý ngõng h¼n  bÞ bÊt ngê qu¸, kh«ng cã ho¹t ®éng g×, t­ëng nh­ chÕt: chÕt s÷ng   tr¸i tim  mét bé phËn cña c¬ thÓ con ng­êi, n¬i co bãp ®­a m¸u ®i nu«i c¬ thÓ  chØ n¬i xuÊt ph¸t t×nh c¶m cña con ng­êi   l¾ng  ch×m dÇn xuèng ®¸y n­íc  trë vÒ tr¹ng th¸i yªn æn h¬n sau nh÷ng x¸o trén   nhît nh¹t  tÝnh tõ chØ mµu s¾c b¹c ®i hay mÊt t­¬i  biÓu hiÖn sù mÖt mái hay sù sî h·i: c­êi nhît nh¹t   quª  danh tõ chØ n¬i th«n d·, tr¸i víi thµnh phè  tÝnh tõ chØ sù kh«ng hiÖn ®¹i, kh«ng hîp thêi: quª mïa   l¹c  ®i nhÇm ®­êng  sai ®i, lªch ®i :l¹c giäng,..   nãng  cã nhiÖt ®é cao, tr¸i víi l¹nh  bån chån kh«ng yªn: nãng ruét   nhÝch  chuyÓn ®éng chËm ch¹p v× qóa nÆng nÒ  c¶m gi¸c cña con ng­êi la thêi gian tr«i rÊt chËm: thêi gian nhÝch tõng phót,...   c¹n  chØ chÊt láng hÕt s¹ch, kh«ng cßn tÝ nµo: giÕng c¹n,...  chØ sù mÖt mái, hÕt søc lùc: c¹n søc chiÕn ®Êu,..   tôt  tr¹ng th¸i bÞ r¬i xuèng: quÇn tôt,...  bÞ lïi l¹i phÝa sau: tôt hËu,..   ngã  nh×n nghiªng  ®Ó ý ®Õn   høng  hµnh ®éng ®­a tay ra ®ì vËt g× ®ã tõ trªn cao r¬i xuèng  chÞu ®ùng mét viÖc g× ®ã mµ m×nh kh«ng mon muèn: høng bôi,...   phanh  hµnh ®éng lµm cho xe dõng l¹i khi ®ang ®i  hµnh déng vÉy xe kh¸c ®Ó xin ®i nhê xe   ®Æc sÖt  chØ chÊt láng cã nång ®é cao, cã c¸c ph©n tö liªn kÕt víi nhau chÆt chÏ, tr¸i víi lo·ng  chØ c¸c ph©n t­ vËt chÊt liªn kÕt víi nhau chÆt chÏ: ®Æc sÖt bôi,...   më  hµnh ®éng dïng khi më cöa  khai th«ng, lµm cho viÖc ®i l¹i dÔ dµng h¬n, lµ ng­êi ®i ®Çu:më ®­êng   phãng  nÐm vËt g× vÒ phÝa tr­íc víi lùc m¹nh: phãng lao,..  chØ xe ®i víi vËn tèc kh¸ nhanh: phãng xe,..   dÞu  ªm ¸i, nhÑ nhµng  nhÑ h¬n so víi tr­íc,L: dÞu giäng,..   löa  nhiÖt vµ ¸nh s¸ng ph¸t sinh ®ång thêi tõ c¸c vËt thÓ bÞ ®èt ch¸y  c¶nh chiÕn tranh: tuyÕn löa   vßng  vËt ®­îc uèn cong thµnh h×nh trßn  ®i theo ®­êng cong, tr¸i víi th¼ng: ®i vßng,...   kh¸ch  danh tõ chØ ng­êi ë n¬i kh¸c ®Õn ch¬i nhµ m×nh hoÆc ®Þa ph­¬ng m×nh  cã th¸i ®é ng¹i ngÇn, kh«ng th©n thiÖn: lµm kh¸ch,...   x¬i  ®éng tõ chØ ¨n, uèng: x¬i c¬m,..  chØ kho¶ng thêi gian kh¸ l©u: cßn x¬i míi ®Õn   ®uæi  b¾t mét ng­êi ph¶i rêi bá, kh«ng cho ë l¹i: ®uæi ®i,..  ch¹y theo cho kÞp hoÆc ®Ó b¾t: ®uæi tµu   rêi  nhiÒu vËt t¸ch nhau ra, kh«ng dÝnh liÒn víi nhau n÷a  ®i khái, kh«ng ë l¹i: rêi ®i,..   xÕ  nghiªng vÒ mét bªn :xÕ tµ,..  chØ c«ng viÖc cña ng­êi l¸i xe   ¨n nãi  hµnh ®«ng cña cong ng­êi lµ ¨n vµ nãi  ®­îc dïng ®Ó chØ viÖc nãi chuyÖn, giao tiÕp víi mäi ng­êi nãi chung   ®Çu  chØ phÇn trªn nhÊt cña c¬ thÓ ng­êi hay phÇn tr­íc cña ®éng vËt cã chøa c¬ quan thÇn kinh trung ­¬ng  phÇn phia truíc cña mét vËt: ®Çu m¸y,..   lín  chØ viÖc cao lªn, to lªn hay qóa tr×nh tr­ëng thµnh cña trÎ em  chØ sù ph¸t triÓn cña sù v©t: nçi lo lín lªn   ngän  chØ phÇn ao nhÊt cña ngän c©y  chØ vËt cã phÇn chãp nhän gièng nh­ ngän c©y: ngän ®Ìn,...   nguån  phÇn ®Çu, n¬i b¾t ®Çu cña dßng n­íc, dßng s«ng  n¬i b¾t ®Çu cña sù vËt kh¸c: ngän nguån cña m¬ méng   chuçi  nhiÒu vËt gièng nhau nèi víi nhau lµm thµnh mét vËt dµi, cã sù nèi kÕt: chuçi h¹t, chuçi ngäc  nhiÒu sù kiÖn gièng nhau nçi tiÕp nhau: chuçi giÊc m¬,..   vïng  chØ sù khoanh vïng ®Þa lý trªn mÆt ®Êt  chØ sù ph©n chia cña sù vËt, hiÖn t­îng: vïng kh«ng gian,..   trang  th­êng chØ trang giÊy, trang vë lµ vËt cô thÓ  cã ý nghÜa trõu t­îng: trang dÜ v·ng   Nh­ vËy ta thÊy: Trong phÇn v¨n b¶n ®­îc kh¶o s¸t cña cuèn tiÓu thuyÕt “Nçi buån chiÕn tranh “ cña nhµ v¨n B¶o Ninh ta thÊy xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu c¸c tõ chuyÓn nghÜa. Trong ®ã, sè l­îng tõ cã hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa nhiÒu nhÊt lµ ®éng tõ sau ®ã lµ danh tõ vµ tÝnh tõ lµ Ýt nhÊt. §iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch r¾ng c¸c sù vËt hiÖn t­îng mµ t¸c gi¶ ®Ò cËp ®Õn trong t¸c phÈm cã thÓ lµ nhiÒu h¬n c¸c tõ lo¹i kh¸c. Trong sè c¸c hiÖn tuîng chuyÓn ®æi ý nghÜa cña tõ ®· ®­îc liÖt kª ë trªn th× ph­¬ng thøc chuyÓn nghÜa Èn dô nhiÒu h¬n so víi ph­¬ng thøc ho¸n dô. Do ®ã cã thÓ thÊy Èn dô lµ m¶nh ®Êt mµu mì nhÊt ®Ó ph¸t triÓn ý nghÜa cña tõ. §iÒu nµy cã thÓ do ®Æc tr­ng t©m lý d©n téc, do chñ ý cña nhµ v¨n khi ®Ò cËp tíi c¸c vÊn ®Ò. Khi t¸c gi¶ muèn lêi v¨n giµu h×nh t­îng sÏ sö dông ph­¬ng thøc nµy nhiÒu h¬n. HiÖn t­îng ho¸n dô phong phó nhÊt lµ danh tõ sau ®ã ®Õn ®éng tõ vµ tÝnh tõ. Ngoµi ra,hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa cßn kh¸c nhau gi÷a tõ ®¬n tiÕt vµ tõ ®a tiªt. VÒ sè l­îng th× tõ ®¬n tiÕt cã hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa nhiÒu h¬n tõ ®a tiÕt. Cã thÓ lµ do tõ ®¬n tiÕt ®· xuÊt hiÖn l©u ®êi h¬n tõ ®a tiÕt. Do yªu cÇu cña x· héi, yªu cÇu giao tiÕp nªn chóng chuyÓn nghÜa nhiÒu h¬n tõ ®a tiÕt. Tr¸i l¹i nh÷ng tõ ®a tiÕt lµ yÕu tè cÊu t¹o tõ ®¬n tiÕt, chóng ra ®êi sau h¬n, ý nghÜa cña tõ ®a tiÕt trõu t­îng h¬n nªn sè l­îng tõ chuyÓn nghÜa Ýt h¬n ®¬n tiÕt. Sù ph©n bè tõ ®¬n tiÕt vµ tõ ®a tiÕt cã sù chuyÓn nghÜa trong 3 tõ lo¹i . Trong ®ã, tõ chuyÓn nghÜa lo¹i danh tõ chiÕm tû lÖ lín nhÊt. Trong danh tõ th× c¸c lo¹i chuyÓn nghÜa ®Çy ®ñ h¬n c¶. Cßn ®éng tõ vµ tÝnh tõ th× sè l­îng kiÓu chuyÓn ®æi ý nghÜa còng gi¶m dÇn. Qua ®ã ta thÊy trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc, t¸c phÈm nghÖ thuËt vµ c¶ troing giao tiÕp th× hiÖn t­îng chuyÓn ®æi ý nghÜa tõ vùng lµ rÊt phong phó. Nh­ trªn ®· nãi th× ®©y lµ xu h­íng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña tõ vùng. MỤC LỤC I. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1 1. Hiện tượng chuyển nghĩa từ vựng 1 2. Ph­¬ng thøc chuyÓn nghÜa tõ vùng 3 II. KHẢO SÁT SỰ THAY ĐỔI NGHĨA TỪ VỰNG TRONG NỖI BUỒN CHIẾN TRANH - BẢO NINH 4