Tài liệu môn Phân tích hoạt động tài chính

PTHĐTC NguyenQuocNhat Chapter 1 1-1 PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH ThS. Nguyễn Quốc Nhất GIỚI THIỆU HỌC PHẦN • Tên học phần: Phân tích hoạt động tài chính • Số tín chỉ: 02 (30 tiết) • Hình thức thi: Tự luận cho cả 3 cột điểm • Cơ cấu điểm: + Thường kỳ hoặc tiểu luận 20% + Giữa kỳ 30% + Cuối kỳ 50% (cơ cấu điểm này có thể thay đổi theo quy định của phòng đào tạo) 2 THÔNG TIN GIẢNG VIÊN •Họ và Tên: ThS.Nguyễn Quốc Nhất •Đơn vị công tác: Khoa KTKT- Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM •Trao đổi với giảng viên về bài học •Trao đổi qua email: nhatnq.faa@gmail.com •Blog giảng viên: www.faa.edu.vn/nguyenquocnhat 3 Yêu cầu đối với sinh viên •Dự lớp >= 80% số tiết (điểm danh trực tuyến) •Tham gia đầy đủ các bài thi: thường kỳ, giữa kỳ, tiểu luận (nếu có) •Đi học đúng giờ, mặc đồng phục theo quy định của nhà trường, đeo thẻ SV khi vào lớp •Không sử dụng điện thoại, nghe nhạc, ngủ, làm việc riêng trong lớp •Khuyến khích tham gia xây dựng bài trên lớp 4 PTHĐTC NguyenQuocNhat Chapter 1 1-2 Mục tiêu môn học •Học xong môn này sinh viên có thể: - Biết các phương pháp phân tích cơ bản - Đánh giá khái quát tình hình tài chính - Vận dụng được các nội dung phân tích hoạt động tài chính 5 TÀI LIỆU HỌC TẬP 1. Phân tích hoạt động tài chính, ThS. Trịnh Quốc Hùng, 2016 2. Bài tập Phân tích hoạt động tài chính, ThS. Trịnh Quốc Hùng, ThS. Nguyễn Quốc Nhất, 2016 Tài liệu tham khảo: 1. Phân tích hoạt động kinh doanh- PGS.TS Phạm Văn Dược và TS. Trần Phước- NXB ĐH Công Nghiệp TP.HCM (Giáo trình chính) 2. Phân tích hoạt động kinh doanh, PGS.TS Phạm Văn Dược – NXB Thống Kê 3. Bài giảng và bài tập phân tích HĐKD của giảng viên 6 CHƯƠN G TÊN CHƯƠNG LÝ THUYẾT THỰC HÀNH 1 CHƯƠNG 1 : NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH 2 0 2 CHƯƠNG 2: ĐÁNH GIÁ KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH 2 0 3 CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH 26 0 Tổng cộng: 30 0 7 NỘI DUNG CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH PTHĐTC NguyenQuocNhat Chapter 1 1-3 Mục tiêu •Học xong chương này sinh viên sẽ: •Biết được ý nghĩa và nội dung phân tích •Hiểu được phương pháp phân tích hoạt động tài chính •Tổ chức phân tích hoạt động tài chính 9 Nội dung chương 1.1 Ý nghĩa và nội dung phân tích hoạt động tài chính 1.2 Phương pháp phân tích hoạt động tài chính 1.3 Tổ chức phân tích tài chính 1.4 Cơ sở dữ liệu phục vụ phân tích tài chính Tài liệu tham khảo chương 1 • Phân tích hoạt động kinh doanh- PGS.TS Phạm Văn Dược - TS. Trần Phước- NXB ĐH Công Nghiệp TP.HCM • Bài tập phân tích hoạt động kinh doanh - PGS.TS Phạm Văn Dược-NXB Hồng Đức • Phân tích hoạt động kinh doanh-Khoa Quản Trị kinh doanh –Trường ĐH Công Nghiệp TP.HCM 11 1.1. KHAÙI NIEÄM, MUÏC ÑÍCH VAØ YÙ NGHÓA PHAÂN TÌNH HÌNH TÍCH TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP 1.1.1. Khaùi nieäm phaân tích taøi chính doanh nghieäp •Phaân tích tình hình taøi chính doanh nghieäp laø moät taäp hôïp caùc khaùi nieäm, phöông phaùp vaø coâng cuï cho pheùp thu thaäp, xöû lyù caùc thoâng tinkeá toaùn vaø caùc thoâng tinkhaùc trong quaûn lyù doanh nghieäp nhaèm ñaùnh giaù tình hình taøi chính, khaû naêng vaø tyeàm löïc cuûa doanh nghieäp, giuùp cho ngöôøi söû duïng thoâng tin ñöa ra caùc quyeát ñònh taøi chính, quyeát ñònh quaûn lyù phuø hôïp. 12 PTHĐTC NguyenQuocNhat Chapter 1 1-4 1.1.2. Muïc ñích Phaân tích tình hình taøi chính phaûi cung caáp ñaày ñuû nhöõng thoâng tin höõu ích cho caùc nhaø ñaàu tö, caùc chuû nôï vaø nhöõng ngöôøi söû duïng khaùc ñeå hoï coù theå ra caùc quyeát ñònh veà ñaàu tö, tín duïng vaø caùc quyeát ñònh töông töï. Thoâng tin phaûi deã hieåu ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coù moät trình ñoä töông ñoái veà kinh doanh vaø veà caùc hoaït ñoäng kinh teá maø muoán nghieân cöùu caùc thoâng tin naøy. 1.1.3. YÙ nghóa cuûa phaân tích tình hình taøi chính Ñoái vôùi doanh nghieäp Ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö. Ñoái vôùi caùc nhaø cho vay. Ñoái vôùi cô quan nhaø nöôùc. Ngöôøi laøm coâng aên löông. 1.2. MUÏC TIEÂU, NOÄI DUNG VAØ CHUÛ THEÅ PHAÂN TÍCH TÌNH HÌNH TAØI CHÍNH CUÛA DOANH NGHIEÄP 1.2.1. Muïc tieâu cuûa phaân tích tình hình taøi chính doanh nghieäp • Trong phaân tích tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp thì caàn phaûi ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu chuû yeáu sau ñaây: • Moät laø: Phaân tích tình hình taøi chính phaûi cung caáp ñaày ñuû, kòp thôøi, trung thöïc heä thoáng nhöõng thoâng tinhöõu ích, caàn thieát phuïc vuï cho chuû doanh nghieäp vaø caùc ñoái töôïng quan taâm khaùc • Hai laø: Phaân tích tình hình taøi chính phaûi cung caáp ñaày ñuû nhöõng thoâng tin quan troïng nhaát cho caùc chuû doanh nghieäp, caùc nhaø ñaàu tö, nhaø cho vay • Ba laø: Phaân tích tình hình taøi chính phaûi cung caáp ñaày ñuû nhöõng thoâng tinveà nguoàn voán chuû sôû höõu, caùc khoaûn nôï, 1.2.2. Noäi dung phaân tích hoaït ñoäng taøi chính Caùc nhaø phaân tích thöôøng chuù troïng ñeán caùc noäi dung chuû yeáu sau: - Ñaùnh giaù khaùi quaùt tình hình taøi chính; - Phaân tích cô caáu vaø söï bieán ñoäng cuûa voán - nguoàn voán; - Phaân tích tình hình coâng nôï vaø khaû naêng thanh toaùn; - Phaân tích tình hình löu chuyeån tieàn teä; - Phaân tích hieäu quaû söû duïng voán; - Phaân tích ruûi ro taøi chính vaø döï baùo nhu caàu taøi chính PTHĐTC NguyenQuocNhat Chapter 1 1-5 1.2.3.Chuû theå phaân tích hoaït ñoäng taøi chính - Do baûn thaân doanh nghieäp phaân tích, hoaëc: - Caùc toá chöùc beân ngoaøi doanh nghieäp phaân tích, bao goàm: + Caùc nhaø cung caáp voán (Ngaân haøng, coâng ty taøi chính, coâng ty cho thueâ taøi chính). + Caùc nhaø ñaàu tö (Coâng ty chöùng khoaùn, caùc quyõ ñaàu tö, ) 18 1.3.1 Phương pháp so sánh : Cần nắm vững 3 nguyên tắc  Lựa chọn gốc so sánh : - Tài liệu năm trước  xu hướng phát triển của các chỉ tiêu - Mục tiêu dự kiến  thực hiện KH, dự toán, định mức - Chỉ tiêu TB ngành, khu vực KDkhẳng định vị trí DN  Điều kiện có thể so sánh được - Về mặt thời gian : thống nhất - Về mặt không gian : cùng quy mô & điều kiện kinh doanh Nội dung kinh tế P2 tính toán chỉ tiêu Đơn vị tính 1.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH :  Kỹ thuật so sánh : - So sánh bằng số tuyệt đối : Kỳ phân tích – Kỳ gốc  quy mô, khối lượng của các hiện tượng kinh tế - So sánh bằng số tương đối : Kỳ phân tích/Kỳ gốc  kết cấu, mối quan hệ, tốc độ phát triển - So sánh bằng số bình quân :  Đặc điểm chung của 1 đơn vị, 1 bộ phận, 1 tổng thể có cùng 1 tính chất - So sánh mức biến động tương đối điều chỉnh theo quy mô chung : (Kỳ phân tích – Kỳ gốc) đã được điều chỉnh theo hệ số Mức biến động tương đối = Kỳ phân tích – Kỳ gốc x Hệ số điều chỉnh 19 HÌNH THỨC PHÂN TÍCH KỸ THUẬT 20 So sánh theo chiều dọc So sánh theo chiều ngang So sánh xác định xu hướng & tính liên hệ của các chỉ tiêu Xác định tỷ lệ quan hệ tương quan các chỉ tiêu từng kỳ so với tổng số Xác định tỷ lệ và chiều hướng biến động giữa các kỳ Các chỉ tiêu riêng biệt hay chỉ tiêu tổng cộng được xem xét trong mối quan hệ với các chỉ tiêu chung & có thể xem xét trong nhiều kỳ  xu hướng phát triển PTHĐTC NguyenQuocNhat Chapter 1 1-6 SẢN PHẨM 2011 2012 TỔNG 2011 2012 DOANH THU TỶ TRỌNG DOANH THU TỶ TRỌNG TỶ TRỌNG TỶ TRỌNG A 6000 ? 8000 ? 14000 ? ? B 16000 ? 12000 ? 28000 ? ? C 4000 ? 8000 ? 12000 ? ? D 30000 ? 25000 ? 55000 ? ? Tổng 56000 ? 53000 ? 21 1.3.2 Phương pháp thay thế liên hoàn : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự biến động của chỉ tiêu phân tích. Gọi Q1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích Q0 : Chỉ tiêu kỳ gốc Bước 1 : Q1 – Q0 = Q Bước 2 : Thiết lập mối quan hệ của các nhân tố với chỉ tiêu phân tích & sắp xếp theo trình tự (lượng  chất) Kỳ phân tích : Q1 = a1 × b1 × c1 × d1 Kỳ gốc : Q0 = a0 × b0 × c0 × d0 22 Bước 3 : Lần lượt thay thế các nhân tố kỳ phân tích vào kỳ gốc theo trình tự đã sắp xếp ở bước 2 Thế lần 1 : a1 × b0 × c0 × d0 Thế lần 2 : a1 × b1 × c0 × d0 Thế lần 3 : a1 × b1 × c1 × d0 Thế lần 4 : a1 × b1 × c1 × d1 Bước 4 : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến đối tượng phân tích : Thế lần sau – Thế lần trước Mức ảnh hưởng của nhân tố a : a1b0c0d0 – a0b0c0do Mức ảnh hưởng của nhân tố b : a1b1c0d0 – a1b0c0d0 Mức ảnh hưởng của nhân tố c : a1b1c1d0 – a1b1c0d0 Mức ảnh hưởng của nhân tố d : a1b1c1d1 – a1b1c1d0 Tổng cộng các vế : a + b + c + d = Q1 – Q0 = Q Bước 5 : Nhận xét 23 1.3.3 Phương pháp tính số chênh lệch : - Là dạng đặc biệt của P2 thay thế liên hoàn - Chỉ AD khi mối quan hệ giữa các nhân tố là một tích số, hay thương số - Từ B1 đến B3 tiến hành như P2 thay thế liên hoàn - B4 : Đặt thừa số chung hay nhóm các số hạng chung lại * Xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố : Mức ảnh hưởng của nhân tố a : a = (a1 – a0)b0c0d0 Mức ảnh hưởng của nhân tố b : b = (b1 – b0)a1c0d0 Mức ảnh hưởng của nhân tố c : c = (c1 – c0)a1b1d0 Mức ảnh hưởng của nhân tố d : d = (d1 – d0)a1b1c1 ==> a + b + c + d = Q1 – Q0 = Q - B5 : Nhận xét 24 PTHĐTC NguyenQuocNhat Chapter 1 1-7 Ví dụ minh họa Có tài liệu chi phí vật liệu để sản xuất sản phẩm tại một doanh nghiệp như sau: Chỉ tiêu Kế hoạch Thực hiện Chênh lệch TH/KH Số lượng sản phẩm( SP) 1000 1200 200 Mức tiêu hao vật liệu (kg/SP) 10 9.5 -0.5 Đơn giá vật liệu (đ/kg) 50.000 55.000 5.000 25 Yêu cầu: dùng phương pháp tính số chênh lệch xác định mức ảnh hưởng của từng nhân tố đến việc biến động tổng chi phí vật liệu giữa thực hiện so với kế hoạch. 1.3.4 Phương pháp hồi quy đơn : 1.2.4.1 Phương pháp hồi quy đơn tương quan tỷ lệ thuận : Chỉ tiêu kinh tế là phương trình tuyến tính có dạng y = a + bx Trong đó : y là chỉ tiêu kinh tế đang nghiên cứu a là một nhân tố (hằng số cố định suốt quá trình nghiên cứu) b là một nhân tố mang tính chất là một hệ số (do thống kê, quan sát n lần) x là một nhân tố thường xuyên biến động 1.2.4.2 Phương pháp hồi quy đơn tương quan tỷ lệ nghịch : Chỉ tiêu kinh tế là phương trình tuyến tính có dạng AD khi một chỉ tiêu kinh tế phụ thuộc vào sự biến đổi của một nhân tố cấu thành chỉ tiêu. 26 1.3.5 Phương pháp hồi quy bội : AD trong việc phân tích một chỉ tiêu kinh tế mà các nhân tố tác động đều có một biến số độc lập tương ứng với nó. Phương trình hồi quy bội có dạng : y = a + b1x1 + b2x2 + + bnxn Trong đó : y là chỉ tiêu kinh tế đang nghiên cứu a là một nhân tố (hằng số cố định suốt quá trình nghiên cứu) bi là hệ số của các biến số độc lập (do thống kê, quan sát n lần) xi là các nhân tố thường xuyên biến động 27 1.3.6 Các phương pháp phân tích khác : 1.3.6.1 Phương pháp cân đối : Cân đối là sự cân bằng giữa hai mặt của các yếu tố với quá trình kinh doanh => Ứng dụng trong công tác lập kế hoạch & công tác hạch toán để nghiên cứu mối liên hệ cân đối về lượng của yếu tố với lượng các mặt yếu tố và quá trình kinh doanh. 28 PTHĐTC NguyenQuocNhat Chapter 1 1-8 1.3.6 Các phương pháp phân tích khác : 1.3.6.2 Phương pháp phân tích chi tiết : - Chi tiết theo các bộ phận cấu thành chỉ tiêu VD: Tổng Z SP được chi tiết theo Z từng loại SP - Chi tiết theo thời gian VD: Trong SX, SLSP sản xuất hoặc DV được chi tiết theo từng tháng, quý. - Chi tiết theo địa điểm và phạm vi kinh doanh VD: Đánh giá hoạt động KD trên từng địa bàn hoạt động 29 1.4 TỔ CHỨC VÀ PHÂN LOẠI PHÂN TÍCH : 1.4.1 Tổ chức công tác phân tích : - Công tác PTHĐKD có thể nằm ở bộ phận riêng biệt dưới sự kiểm soát của BGĐ và làm tham mưu cho BGĐ. - Có thể được thực hiện ở nhiều bộ phận riêng biệt căn cứ theo chức năng quản lý như : trung tâm chi phí, trung tâm KD , trung tâm đầu tư Tóm lại : Quá trình tổ chức công tác PTHDKD được tiến hành tùy theo loại hình tổ chức KD ở các DN ==> Đáp ứng cung cấp thông tin cho quá trình lập kế hoạch, kiểm tra và ra quyết định 30 1.4 TỔ CHỨC VÀ PHÂN LOẠI PHÂN TÍCH : 1.4.2 Các loại hình phân tích kinh doanh : - Căn cứ theo thời điểm kinh doanh : + Phân tích trước khi kinh doanh + Phân tích trong kinh doanh + Phân tích sau khi kinh doanh - Căn cứ theo thời điểm lập báo cáo : + Phân tích thường xuyên + Phân tích định kỳ - Căn cứ theo nội dung phân tích : + Phân tích các chỉ tiêu tổng hợp (toàn bộ) + Phân tích chuyên đề (bộ phận) 31 Câu hỏi và bài tập chương 1 • Trình bày nội dung phương pháp phân tích nhân tố • Phân biệt phương pháp phân tích nhân tố và phương trình hồi quy • Có bao nhiêu cách phân loại phân tích, Trình bày nội dung từng loại PTHĐTC NguyenQuocNhat Chapter 1 1-9 Bài tập 2: Có tài liệu tại một DN như sau:  Yêucầu: dùng phương pháp tính số chênh lệch hãy phân tích mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chi phí tiền lương CHỈ TIÊU THÁNG 1 THÁNG 2 Khối lượng sản phẩm SX (cái) 1.000 1.100 Giờ công lao động cho 1 SP( h/sp) 10 9.8 Đơn giá giờ công (đ/h) 6.000 6.500 33 Bài tập 3: Có tình hình sử dụng lao động trong tháng của DN như sau: CHỈ TIÊU KẾ HOẠCH THỰC HIỆN Gía trị sản phẩm (1000đ) 800.000 894.221 Số công nhân SXBQ ( người) 100 96 Số ngày làm việc bình quân ( ngày) 25 29 Số giờ bình quân trong ngày ( giờ) 8 7,3 Giá trị bình quân 1h( 1000đ) 40 44 Yêu cầu: Dùng phương pháp thay thế liên hoàn và phương pháp tính số chênh lệch để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến giá trị SX 34