Bài giảng Thực tập trắc địa

Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 2 LỜI NÓI ĐẦU “Thực tập trắc địa” là một tín chỉ thực hành rất cần thiết trong chương trình đào tạo kỹ sư các ngành Xây dựng dân dụng và công nghiệp, Thuỷ công đồng bằng, Cầu đường, Kỹ thuật tài nguyên nước, Bởi vậy biên soạn “ bài giảng Thực tập Trắc địa” là rất cần thiết nhầm giúp cho sinh viên thực hiện tốt hơn các bài thực tập đo đạc trong ngành xây dựng. Nội dung của bài giảng gồm: - Chương 1: Những quy định thực tập - Chương 2: Sử dụng máy thuỷ bình, đo cao hình học và bố trí cao độ - Chương 3: Sử dụng máy kinh vĩ, đo góc và bố trí góc ngang - Chương 4: Công tác đo vẽ bản đồ tỷ lệ lớn bằng phương pháp quang cơ - Chương 5: Máy toàn đạc điện tử (Hướng dẫn đo vẽ bản đồ địa hình bằng phương pháp toàn đạc điện tử và đo định vị công trình trên máy Topcon GTS-235 và Topcon ES-105C) Kiến thức chuyên môn kỹ thuật về trắc địa cần thiết trong tất cả các giai đoạn: khảo sát địa hình (đo vẽ bản đồ địa hình tỷ lệ lớn), thiết kế, triển khai quy hoạch, thi công, đo hoàn công, đo kiểm tra. Cho nên cuốn “Bài giảng Thực tập trắc địa” sẽ rất có ích cho sinh viên các ngành trên trong quá trình học tập tích luỹ kiến thức về trắc địa trong xây dựng. Mặt dù có cố gắng để biên soạn những vẫn còn những mặt hạn chế. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp để chỉnh sửa cho bài giảng ngày càng hoàn thiện hơn. Tác giả Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 3 Chương 1 NHỮNG QUY ĐỊNH THỰC TẬP 1. Mỗi sinh viên phải tham gia đủ 100% thời gian thực tập và bài thực tập, phải nộp báo cáo các bài thực tập, phải tham gia kiểm tra thao tác sử dụng các thiết bị trắc địa và được đánh giá theo thang điểm 10. 2. Khối lượng thực tập trắc địa là 15 tiết chuẩn, được quy đổi thành 30 tiết thực hành và chia ra 6 buổi thực tập được bố trí vào buổi sáng hoặc chiều, riêng buổi vẽ có thể được bố trí vào ban đêm. - Buổi sáng từ 7h30 đến 11h30 - Buổi chiều từ 13h00 đến 17h00. Sinh viên giao trả máy trể sẽ bị trừ điểm thực tập. 3. Tổ chức thực tập: - Sinh viên phải đăng ký nhóm và lịch thực tập, phải đi học đúng lịch đã đăng ký như sáng hay chiều? thứ mấy? các tuần nào? Cuối buổi thực tập sinh viên phải ký tên vào “Sổ thực tập”. - Lớp trưởng phân chia danh sách lớp ra thành các nhóm thực tập và chọn ra nhóm trưởng. Số lượng sinh viên trong nhóm do cán bộ hướng dẫn quyết định tuỳ theo số lượng cán bộ và số lượng máy. Với số nhóm đã chia, nhóm trưởng đăng ký các buổi thực tập trong tuần. 4. Địa điểm: - Hướng dẫn lý thuyết đầu buổi, giao nhận kiểm tra máy tại phòng Thực hành Trắc địa – Khoa Công nghệ - Trường Đại học Cần thơ. - Sinh viên thực hành các thao tác sử dụng máy tại bãi thực tập tại khoa Công nghệ. - Sinh viên thực hiện bài “công tác đo vẽ bản đồ tỷ lệ lớn” hoặc “công tác định vị công trình” ở ngoài thực địa trong phạm vi Khu II – ĐHCT. 5. Cách thức quản lý thực tập: - Ở trong phòng thực tập: sinh viên tuân thủ nội quy của phòng thực tập. - Ở ngoài thực địa: sinh viện tự quản lý máy, dụng cụ và tuẩn thủ các quy định trong khuôn viên của khoa, của nhà trường. 6. Quy định giao nhận máy: Khi nhận máy ra thực địa thì nhóm trưởng cùng các thành viên trong nhóm phải kiểm tra tình trạng máy, số lượng dụng cụ có đúng và đủ không. Khi giao trả máy thì phải chờ cán bộ nhận và kiểm tra hoàn tất sinh viên mới được ký tên vào “Sổ thực tập”. Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 4 7. Mọi hư hỏng, mất mát máy và dụng cụ thực tập đều phải lập biên bản và sinh viên phải chịu trách nhiệm bồi thường. 8. Những điều cần chú ý về bảo vệ máy: - Tránh để máy va đập, ngã .v.v và với bất kỳ tình huống nào dẫn đến hư hỏng máy. - Tuyệt đối không để máy ướt. Khi trời mưa Sinh viên được quyền tạm ngưng thực tập (ở những buổi đo ngoài thực địa) để tránh mưa. - Phải kiểm tra khoá thùng máy cẩn thận. - Phải đặt máy vào thùng đúng tư thế và phải đặt thùng máy đúng tư thế ổn định nhất. - Khi di chuyển phải cho máy vào thùng máy, tuyệt đối không để máy trên chân máy mà vác đi. - Chỉ sau khi nghe hướng dẫn và đọc kỹ tài liệu hướng dẫn thì sinh viên mới được phép sử dụng máy. - Khi đặt máy lên chân máy thì phải khoá ngay chốt nối giữa máy và chân máy. Để tránh máy rơi xuống đất. Sinh viên không tuân thủ những điều cần chú ý về bảo vệ máy dẫn đến hư hỏng máy sẽ bị xử lý kỹ luật theo quy chế của nhà trường. Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 5 Chæång 2 SÆÍ DUÛNG MAÏY THUÍY BÇNH - ÂO CAO HÇNH HOÜC VAÌ BÄÚ TRÊ CAO ÂÄÜ I. KHAÏI NIÃÛM ÂO CAO: Âäü cao laì mäüt trong nhæîng yãúu täú âo cå baín âãø xaïc âënh vë trê cuía mäüt âiãøm trãn màût âáút tæû nhiãn. Âäü cao H cuía mäüt âiãøm laì khoaíng caïch tênh theo phæång dáy doüi kãø tæì âiãøm áúy âãún màût thuyí chuáøn (hçnh 2-1). Thæûc cháút viãûc âo cao laì xaïc âënh âäü chãnh cao h giæîa caïc âiãøm räöi càn cæï vaìo âäü cao cuía mäüt âiãøm âaî biãút maì tênh ra âäü cao cuía âiãøm kia. HB = HA + hAB Trong âoï: - HA _ Âäü cao cuía âiãøm A (âaî biãút) - HB _ Âäü cao cuía âiãøm B - hAB _ Âäü chãnh cao (hiãûu âäü cao) giæîa 2 âiãøm A vaì B. II. PHÁN LOAÛI VAÌ CAÏC PHÆÅNG PHAÏP ÂO CAO: II.1. Phán loaûi âo cao theo âäü chênh xaïc: a. Âo cao våïi âäü chênh xaïc cao: Khi sai säú trung phæång trãn mäùi km âæåìng âo laì mh = (0,5 - 5,0)mm/km b. Âo cao våïi âäü chênh xaïc væìa: coï mh = (10 - 25)mm/km c. Âo cao våïi âäü chênh xaïc tháúp: coï mh > 25 mm/km II.2. Caïc nguyãn lyï âo cao: a. Âo cao hçnh hoüc: Âo cao hçnh hoüc dæûa trãn cå såí tia ngàõm nàòm ngang äúng kênh maïy tràõc âëa (maïy bçnh chuáøn) âãø xaïc âënh âäü chãnh cao h (hçnh 2-2). hAB = Gs - Gt Trong âoï: - hAB _ Âäü chãnh cao (hiãûu âäü cao) giæîa 2 âiãøm A vaì B - Gs _ Khoaíng caïch âæïng (säú âoüc chè giæîa Gs mia sau) tæì âáöu mäúc A âãún tia nàòm ngang - Gt _ Khoaíng caïch âæïng (säú âoüc chè giæîa Gt mia træåïc) tæì âáöu coüc B âãún tia nàòm ngang. A B hAB Màût thuíy chuáøn Hçnh 2-1: âäü chãnh cao (hiãûu âäü cao) HA HB Coüc B Mäúc A Màût âáút Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 6 Âo cao hçnh hoüc âaût âæåüc âäü chênh xaïc mh = (1-50) mm/km, thæåìng âæåüc aïp dung trong âo læåïi khäúng chãú, âo dáùn tuyãún, bäú trê cäng trçnh, quan tràõc, v.v... b. Âo cao læåüng giaïc: xem åí Muûc VIII cuía chæång 3 c. Ngoaìi ra coï caïc nguyãn lyï âo cao: âo cao aïp kãú, âo cao thuyí tènh, v.v... xem åí pháön lyï thuyãút. III. MAÏY THUYÍ BÇNH - ÂO CAO HÇNH HOÜC: - Duûng cuû taûo ra âæåüc tia ngàõm nàòm ngang, thoaí maîn nguyãn lyï âo cao hçnh hoüc laì maïy thuyí bçnh (coìn goüi laì maïy bçnh chuáøn). - Bäü maïy thuyí bçnh âãø âo cao gäöm: + Maïy thuyí bçnh + Mia âo cao: laì mäüt loaûi thæåïc dæûng âæïng duìng trong âo cao âãø taûo ra “säú âoüc” “Gs” vaì “Gt” + Chán maïy: laì caïi giaï ba chán âãø âàût âáöu maïy lãn khi âo + Thuìng maïy: duìng âãø chæïa âæûng maïy vaì baío quaín maïy. III.1. Maïy bçnh chuáøn: a. Phán loaûi maïy thuíy bçnh: + Maïy thuíy bçnh chênh xaïc cao: coï sai säú mh = (0,5-1,0)mm/km. + Maïy thuíy bçnh chênh xaïc væìa: coï sai säú mh = (4-8)mm/km. + Maïy thuíy bçnh chênh xaïc tháúp: coï sai säú mh = (15-30)mm/km. b. Cáúu taûo cå baín vaì âàûc tênh chuí yãúu: - Maïy thuíy bçnh coï caïc bäü pháûn chênh gäöm: + ÄÚng kênh: Ngàõm bàõt mia + ÄÚng thuyí (troìn hoàûc daìi): Thàng bàòng maïy + Caïc äúc cán maïy, äúc kêch náng, äúc khoaï vaì äúc di âäüng + Bäü pháûn tæû âäüng. - Nhæîng âàûc tênh chuí yãúu cuía maïy: + Âäü nhaûy cuía äúng thuyí + Âäü phoïng âaûi cuía äúng kênh + Caïch âoüc säú + Caïch âæa tia ngàõm vãö vë trê nàòm ngang (coï tæû âäüng hoàûc khäng). A Hçnh 2-2: nguyãn lyï âo cao hçnh hoüc B Tia ngàõm nàòm ngang Gt Gs hAB Màût âáút Mäúc A Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 7 c. Chè dáùn chi tiãút maïy thuíy bçnh NIKON AZ-2S: xem hçnh 2-4 ÄÚc âiãöu quang (chènh roí mia) ÄÚc cán maïy (âæa boüt næåïc vaìo giæîa) Äúng kênh Ruäöi ngàõm så bäü ÄÚng thuyí troìn ÄÚc di âäüng (bàõt muûc tiãu chênh xaïc) ÄÚc tiãu cæû (chènh roí dáy chuî tháûp) Baìn âäü Âãú maïy Hçnh 2-4: Maïy thuyí bçnh tæû âäüng Nikon AZ-2S NIKON AZ-2S LEICA NA820 SOKKIA C41 Hçnh 2-3: Mäüt säú maïy thuyí bçnh tæû âäüng, âäü chênh xaïc trung bçnh Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 8 Hçnh I-5: Caïc loaûi chán maïy III.2. Chán maïy: Chán maïy laì caïi giaï ba chán âãø âàût âáöu maïy lãn khi âo. Gäöm caïc loaûi nhæ chán nhäm ruït, chán gäù ruït, chán âáöu troìn, chán âáöu bàòng Hçnh 2-5. III.3. Mia âo cao: Mia gäöm caïc loaûi: mia mäüt màût, mia hai màût, mia gäù, mia nhäm xãúp, mia nhäm ruït,v.v... vaì mia mäüt màût hoàûc mia hai màût Hçnh 2-6. Chán maïy nhäm, âáöu troìn Chán maïy nhäm, âáöu bàòng Chäút khoaï ruït ngàõn chán Chäút näúi khoaï maïy våïi chán maïy ú ú ï ï ï ï Mia âo cao 1 màût KIM LOAÛI NHEÛ (nhäm) Hçnh 2-6: Mia vaì chán maïy Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 9 IV. CAÏC THAO TAÏC ÂO TRÃN MAÏY THUYÍ BÇNH: IV.1. Thao taïc dæûng maïy chuáøn bë âo: Gäöm 3 bæåïc sau: - Bæåïc 1: Dæûng chán maïy vë trê cáön dæûng maïy (hçnh 2-7). - Bæåïc 2: Làõp maïy vaìo chán ba: Láúy maïy ra khoíi thuìng, âàût maïy lãn âáöu chán maïy chäút ngay chäút näúi maïy vaì chán maïy laûi (hçnh 2-8a). Hçnh 2-7: Dæûng chán maïy a) Tiãún trçnh dæûng b) Chán âaî dæûng hoaìn chènh Hçnh 2-8a: Láúp maïy vaìo chán maïy Khoaï ngay chäút näúi laûi Âáûy ngay nàõp thuìng laûi a. b. c. d. Thuìng maïy thuyí bçnh Âáöu maïy thuyí bçnh Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 10 - Bæåïc 3: Cán maïy (âæa boüt næåïc troìn vaìo giæîa): åí bæåïc naìy coï hai âäüng taïc: Âäüng taïc 1: Vàûn 2 trong 3 äúc cán maïy ngæåüc chiãöu nhau, âãø âæa boüt næåïc vãö hæåïng vuäng goïc väúi hæåïng näúi giæîa hai äúc cán âoï (hçnh 2-8b). Âäüng taïc 2: Vàûn äúc cán coìn laûi âãø âæa boüt næåïc vãö giæîa voìng troìn chuáøn cuía äúng thuyí troìn (hçnh 2-9). Nãúu boüt næåïc chæa chuáøn xaïc vaìo giæîa thç làûp Âäüng taïc 1 vaì Âäüng taïc 2 nhiãöu láön. IV.2. Tiãún haình âo cao: gäöm coï caïc thao taïc a. Tæ thãú cáöm vaì dæûng mia: Ngæåìi dæûng mia âæïng phêa sau mia, quan saït vaì âiãöu chènh mia thàóng âæïng, tay cáöm mia khäng che khuáút säú âoüc (hçnh 2-10). Ngæåìi dæûng mia táûp trung quan saït ngæåìi thao taïc maïy âãø nháûn dáúu hiãûu âiãöu chènh mia qua traïi hoàûc qua phaíi. Hçnh 2-9: Âäüng taïc 2 vàûn mäüt äúc cán coìn laûi âæa boüt næåïc troìn vaìo giæîa a. b. Hçnh I-8b: Âäüng taïc 1 vàûn hai äúc cán Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 11 b. Thao taïc ngàõm så bäü: Træåïc khi nhçn vaïo äúng kênh, ngàõm så bäü mia bàòng ruäöi, khe hoàûc äúng ngàõm så bäü gàõn trãn äúng kênh (hçnh 2-11). c. Thao taïc ngàõm bàõt chênh xaïc muûc tiãu (mia): - Bæåïc 1: nhçn vaìo äúng kênh, âiãöu chènh äúc tiãu cæû cho tháúy roí maìn dáy chæî tháûp, âiãöu chènh äúc âiãöu quang cho tháúy roí mia (hçnh 2-12 a, c, d) - Bæåïc 2: Sau khi tháúy roí dáy chæî tháûp vaì mia, âiãöu chènh äúc di âäüng xoay äúng kênh tæì tæì âãún khi dáy âæïng truìng meïp phaíi hoàûc giæîa mia (hçnh I-12c, d) Luän luän kiãøm tra boüt næåïc cuía äúng thuyí khi âo (hçnh 2-12 b). Cáön phaíi kiãn nháùn Hçnh 2-10: Tæ thãú dæûng mia ÄÚng ngàõm så bäü Khe ngàõm så bäü Hçnh 2-11: Ngàõm så bäü mia Mia Mia Ngàõm qua khe Ngàõm qua äúng ngàõm så bäü Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 12 d. Caïch âoüc chè säú trãn mia: - Âoüc 4 säú theo âån vë meït hoàûc milimeït (vê duû: säú âoüc dáy giæîa laì G=3,456m hoàûc G=3456mm ). Säú thæï nháút laì meït, säú thæï hai laì decimet, säú thæï 3 âãúm vaûch centimet vaì säú cuäúi laì æåïc læåüng milimeït cuía pháön læng chæìng centimeït (hçnh 2-13). - Âoüc caí trãn (T), dæåïi (D) vaì giæîa (G) ta kiãøm tra theo cäng thæïc: mm1G'G 2 DT ±≈=+ , säú âoüc G vaì giaï trë trung bçnh G’ chãnh lãûch nhau khäng quaï 1 mm. (xem caïc vê duû hçnh 2-13) Ngàõm vaìo äúng kênh Chæa roí Dáy chæî tháûp âaî roí Â/chènh roí mia ÄÚc di âäüng (bàõt muûc tiãu chênh xaïc) Boüt næåïc troìn luän luän åí giæîa Hçnh 2-12: Bàõt chênh xaïc mia d) a) b) c) Â/chènh roí dáy chæî tháûp Säú âoüc dáy giæîa Säú âoüc dáy giæîa G(m) Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 13 Hçnh 2-13b: Caïch âoüc mia Dáy trãn âoüc 1,269 Dáy giæîa âoüc 1,140 Dáy dæåïi âoüc 1,011 10 11 12 13 12 13 14 15 Dáy trãn âoüc 1,508 Dáy giæîa âoüc 1,380 Dáy dæåïi âoüc 1,252 Hçnh 2-13a: Caïch âoüc mia Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 14 V. CAÏC ÆÏNG DUÛNG ÂO CAO: V.1. Âo cao tuía: Taûi mäüt traûm maïy âo nhiãöu âiãøm mia, trong âoï coï mäüt mäúc âaî biãút cao âäü (mia sau) vaì nhiãöu âiãøm cáön xaïc âënh âäü cao (mia træåïc). Phæång phaïp naìy aïp duûng âo san láúp, bäú trê cao âäü âiãøm, kiãøm tra cao âäü hoaìn cäng, âo âëa hçnh chi tiãút, âo tràõc ngang, v.v... Xem hçnh 2-14. Hçnh 2-14: âo cao tuía Âo kiãøm tra kãnh Xaïc âënh cao âäü caïc âiãøm 1,2,3 & 4 Dáy trãn âoüc : ? Dáy giæîa âoüc : ? Dáy dæåïi âoüc : ? 10 11 12 13 Hçnh 2-13c: Vê duû âoüc säú âoüc mia trãn Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 15 YÃU CÁÖU: Dæûng maïy taûi âiãøm Ti tiãún haình âo cao caïc mäúc A, Âiãøm: Â1, Â2, Â3 vaì Â4. Trong âoï mäúc A coï cao âäü tuyãût âäúi laì HA, xaïc âënh caïc cao âäü HÂ1 ; HÂ2 ; HÂ3 vaì HÂ4 (hçnh 2-15). HÆÅÏNG DÁÙN: - Âoüc chè säú TA, GA vaì DA cuía mia sau taûi A (mäúc A coï træåïc cao âäü) vaì kiãøm tra dáy giæîîa mm1G'G 2 DT ±≈=+ . Tæång tæû cho caïc mia træåïc taûi Â1, Â2, Â3 vaì Â4 ta dæåüc GÂ1; GÂ2; GÂ3 vaì GÂ4, táút caí ghi vaìo säø âo. - Tênh hiãûu âäü cao giæîa mia sau vaì caïc mia træåïc nhæ sau: hAÂ1 = GA - GÂ1 ; hAÂ2 = GA - GÂ2 v.v... ghi vaìo säø. - Tênh cao âäü caïc âiãøm mia træåïc nhæ sau: HÂ1 = HA + hAÂ1 ; HÂ2 = HA + hAÂ2 v.v... ghi vaìo säø. VË TRÊ THÆÛC TÁÛP: VÈA HEÌ PHÊA SAU NHAÌ HOÜC CHÊNH KHOA CÄNG NGHÃÛ T2 T1 Mäúc KC-7 HA=3.000 m Â1 Nãön nhaì KCN Â2 Trãn häö næåïc Hçnh 2-15: Så âäö thæûc táûp âo cao tuía T3 Häö næåïc Â3 Nãön nhaì Bäü män Tæû đäüng hoaï Â4 San Bong Chuyen Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 16 V.2. Âo dáùn cao âäü - láûp læåïi khäúng chãú âäü cao: Chuyãön cao âäü tæì mäúc âaî biãút cao âäü âãún âiãøm cáön xaïc âënh âäü cao. - Chia ra nhiãöu traûm (âaïnh dáúu caïc âiãøm trung gian) xem hçnh 2-16 - Tiãún haình âo chãnh cao åí tæìng traûm, tiãu chuáøn taûi mäüt traûm maïy theo quy âënh cuía tæìng cáúp haûng læåïi âäü cao nhæ sau: + Khoaíng caïch tæì maïy âãún mia + Sai säú âoüc mia + Säú láön âo cho mäüt traûm + Chãnh lãûch giæîa khoaíng caïch tæì maïy âãún mia sau vaì khoaíng caïch tæì maïy âãún mia træåïc + Sai säú giæîa hai hiãûu âäü cao cuía hai láön âo hoàûc cuía hai maïy âo - Âæåìng âo phaíi coï daûng kheïp kên, âæåìng phuì håüp hoàûc âæåìng treo (âæåìng treo thi phaíi âo âi âo vãö) - Tênh toaïn cao âäü xem pháön lyï thuyãút. Hçnh 2-16: Så âäö âo dáùn cao âäü Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 17 V.3. Bäú trê cao âäü thiãút kãú: Bäú trê cao âäü tæì baín thiãút kãú ra thæûc âëa nhåì vaìo mäüt mäúc chuáøn âaî biãút âäü cao ngoaìi thæûc âëa. BỐ TRÍ CAO ĐỘ THIẾT KẾ Htk = +3.150m RA THỰC ĐỊA. Hướng dẫn: 1. Chọn điểm gởi cao độ (Cột điện hoặc vách tường); 2. Dựng và cân máy thủy bình khoảng giữa mốc và vị trí gởi cao độ; 3. Ngắm mia dựng trên mốc KC1 và đọc được số dọc giữa là a; 4. Tính ra số đọc b = HMốc + a – HTK; 5. Quay máy ngắm mia dựng vào vị trí gởi cao độ; 6. Người thao tác máy nhìn vào số đọc và điều khiển mia lên xuống cho đến khi số đọc giữa bằng với số đọc b tính trước đó; 7. Sử dụng sơn đỏ hoặc viết xóa trắng đánh dấu ▼ hoặc dưới chân mia ta được điểm có cao độ là Htk. Tổ 1: Mäúc KC1 Tổ 2: Mäúc KC2 Tổ 3: Mäúc KC0 Maïy thuyí bçnh Vë trê âaïnh dáúu Mia sau Mia træåïc Điểm gởi cao độ Säú âoüc a Náng haû mia tçm Säú âoüc b Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 18 Chương 3 SÆÍ DUÛNG MAÏY KINH VÉ - ÂO GOÏC VAÌ BÄÚ TRÊ GOÏC NGANG I. KHAÏI NIÃÛM ÂO GOÏC: Goïc laì mäüt trong nhæîng yãúu täú âo cå baín âãø xaïc âënh vë trê cuía mäüt âiãøm trãn màût âáút tæû nhiãn. Goïc âo ngoìai thæûc âëa gäöm coï goïc bàòng β vaì goïc âæïng v. Âo goïc bàòng β âãø tênh toïan trong læåïi toüa âäü hoàûc bäú trê goïc, âo goïc âæïng v âãø tênh cao âäü âiãøm mia theo phæång phaïp læåüng giaïc trong cäng taïc âo chi tiãút hoàûc cäng taïc làûp læåïi cao âäü theo phæång phaïp læåüng giaïc. I.1. Nguyãn lyï âo goïc bàòng β: Goïc bàòng β cuía hai hæåïng ngàõm OA vaì OB trong khäng gian laì goïc phàóng cuía nhë diãûn taûo båíi hai màût phàóng thàóng âæïng chæïa hai hæåïng ngàõm áúy. Noï coï giaï trë 00 âãún 3600 (hçnh 3-1). I.2. Nguyãn lyï âo goïc âæïng: Goïc âæïng v cuía hæåïng ngàõm OM laì goïc taûo båíi giæîa âæåìng thàóng OM våïi màût phàóng nàòm ngang H (hçnh 3-2). Hçnh 3-1: Goïc bàòng β B0 O0 β H B A O A0 Chuï yï: Âo goïc bàòng giæîa hai hæåïng ngàõm khäng coï nghéa laì âo goïc keûp giæîa hai hæåïng áúy, maì âo hçnh chiãúu vuäng goïc cuía goïc keûp âoï xuäúng màût phàóng nàòm ngang H. Hçnh 3-2: Goïc âæïng v Nãúu hæåïng ngàõm OM åí phêa trãn màût phàóng nàòm ngang H thi ta gaïn cho goïc âæïng coï trë dæång “+”, coìn Nãúu hæåïng ngàõm OM åí phêa dæåïi màût phàóng nàòm ngang H thi ta gaïn cho goïc âæïng coï trë ám “-”. Goïc âæïng thay âäøi tæï 00 âãún 900. O M0 M’ H Q M v + v - Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 19 Chuï yï: Âo goïc âæïng cuía hæåïng ngàõm OM coï nghéa laì âo goïc taûo båíi tia OM våïi hçnh chiãúu vuäng goïc cuía noï laì OM0 trãn màût phàóng H nàòm ngang. II. MAÏY KINH VÉ: Maïy kinh vé laì dung cuû âãø âo goïc bàòng vaì goïc âæïng, âäöng thåìi noï coìn âo khoaíng caïch theo dáy læåüng cæû vaì âo cao theo phæång phaïp læåüng giaïc. II.1. Phán loaûi: Theo cáúu taûo, maïy kinh vé âæåüc chia ra laìm 3 loaûi: maïy kinh vé kim loaûi, maïy kinh vé quang hoüc (seî thæûc táûp) vaì maïy kinh vé âiãûn tæí. Nãúu phán loaûi theo âäü chênh xaïc thç maïy kinh vé âæåüc phán ra 3 loaûi: - Maïy kinh vé coï âäü chênh xaïc cao. (du xêch âoüc træûc tiãúp tåïi 1'') - Maïy kinh vé coï âäü chênh xaïc trung bçnh. (du xêch âoüc træûc tiãúp tåïi 30'') - Maïy kinh vé coï âäü chênh xaïc tháúp. (du xêch âoüc træûc tiãúp tåïi 1' ) II.2. Cáúu taûo chung: Maïy kinh vé gäön caïc bäü pháûn chênh sau: - ÄÚng kênh: ngàõm bàõt muûc tiãu gäöm caïc äúc âiãöu chènh: roí aính (âiãöu quang); roí maìn dáy chæî tháûp (äúc tiãu cæû) vaì äúng ngàõm så bäü. - Baìn âäü ngang, baìn âäü âæïng vaì bäü pháûn âoüc säú. - ÄÚng thuyí (boüt næåïc): gäöm coï äúng thuyí daìi vaì troìn. - Caïc loaûi äúc khoaï, äúc vi âäüng ngang vaì âæïng, äúc cán maïy (hçnh 3-3). Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 20 II.3. Maïy kinh vé Nikon NT-2D: chè dáùn chi tiãút åí hçnh 3-3a vaì hçnh 3-3b Ốc Du xích Ốc tiêu cự ống kính Ốc tiêu cự màn hình đọc góc Ốc điều ảnh Gương phản chiếu ánhsáng Bọt thủy dài Vi cấp đứng Khóa ống kính Vi cấp ngang bàn chuẩn xích (Vi cấp ngang bán phần) Khóa bàn chuẩn xích (Khóa bánphần) Bàn độ ngang Vi cấp ngang bàn độ (Vi cấp ngang toàn phần) Khóa bàn độ ngang (Khóa toàn phần) Chốt nối với chân máy Ốc cân máy Ống ngắm sơ bộ Bàn độ đứng Hçnh 3-3a: chuï dáùn maïy kinh vé Nikon NT-2D Bài giảng thực tập trắc địa (2017) MS: CN111 21 Ốc tiêu cự Ốc điều ảnh Ống kính Bàn độ đứng Ke cài kim nam chăm Gương phản chiếu ánh sáng Bọt thủy tròn Ốc cân máy Ốc tiêu cự định tâm quang học Vi cấp ngang bàn độ (Vi cấp ngang toàn phần) Khóa bàn độ ngang (Khóa toàn phần) Ốc điều ảnh điểm chiếu tâm Vi cấp đứng Khóa ống kính Đế