Bài giảng Xây dựng văn hoá doanh nghiệp

XÂY DỰNG VĂN HOÁ DOANH NGHIỆPTS. PHẠM VĂN PHỔChuyên gia EduViet ConsultancyNguyên Viện trưởng viện nghiên cứu kinh tế và kinh doanh Hà NộiHỌC VẤN – VĂN HOÁĐược sống giữa những con người có văn hoá bao giờ cũng là một cuộc sống dễ chịu, hạnh phúc và đáng mơ ước.Có người học vấn cao nhưng chưa chắc đã có văn hoá, ngược lại, có người tuy học ít nhưng sống có văn hoá.(Sống có văn hoá. Báo Phụ nữ Thế Giới)HỌC VẤN – VĂN HOÁVÀNG TRẮNG NHA TRANG (1) ...Tạo hoá sinh ra muôn loài, nhưng chẳng có loài nào làm nhà bằng máu thịt của chính mình như yến Hàng. Suốt một năm, chúng đi sớm về khuya để tích luỹ thứ nhựa sống kỳ diệu. Đông y gọi thứ nhựa ấy là “Tâm dịch”, “Ngọc dịch” hay “Huyền tương”, ta gọi thứ nhựa ấy là nước dãi. Trước tết Nguyên đán, chim yến “rút ruột” làm tổ. Chúng nhả ra dòng “Tâm dịch” trong suốt, “đan” thành chiếc tổ xinh xắn, trắng ngà. Yến Hàng sống với nhau tử tế và có “văn hoá cao”: chim đực, chim mái cùng nhau làm tổ, ấp trứng, nuôI con. Đặc biệt, yến Hàng không bao giờ tranh giành tổ của nhau, bởi vậy, trong xã hội loài yến không có xung đột, khiếu kiện về đất đai, nhà cửa.HỌC VẤN – VĂN HOÁVÀNG TRẮNG NHA TRANG (2) Có người bảo chim yến “dạy" con tình yêu quê hương từ nhỏ. Những tiếng kêu “chíp chíp” của chim con phát ra, đập vào vách đá, dội lại tai chúng, tạo nên trong não tín hiệu “quê hương”. Con người đã thử nghiệm mang chim yến đến một nơi đầy “hoa thơm, mật ngọt”, nhưng chúng vẫn tìm về nơi “chôn rau, cắt rốn” của mình. Con người có thể lạc lối, còn chim yến thì không.(“Thanh Niên”. 6/5/2005)VĂN HOÁ Một dân tộc sống, nếu văn hoá của dân tộc đó sống.(Dòng chữ tại bảo tàng Kabul, Afganistan) Làm thầy thuốc mà lầm, thì giết một người. Làm thầy địa lý mà lầm, thì giết một họ. Làm chính trị mà lầm, thì giết một nước. Làm văn hoá mà lầm, thì giết cả một thế hệ.(Lão Tử – Khoảng 369 – 286 trước Công nguyên, thời Xuân Thu - Chiến Quốc) Cái gì còn lại khi tất cả những thứ khác bị quên đi. Cái đó chính là văn hoá.(E. Heriot)VĂN HOÁ Văn hoá phản ánh và thể hiện một cách tổng quát, sống động mọi mặt của cuộc sống (của mỗi cá nhân và của mỗi cộng đồng), đã diễn ra trong quá khứ, cũng như đang diễn ra trong hiện tại, qua hàng bao nhiều thế kỷ nó đã cấu thành nên một hệ thống các giá trị, truyền thống, thẩm mỹ và lối sống, và dựa trên đó, từng dân tộc khẳng định bản sắc riêng của mình.UNESCOVĂN HOÁ Trách nhiệm của mỗi dân tộc là thể hiện rõ bản sắc của mình trước thế giới. Nếu một dân tộc không mang lại cho thế giới điều gì, điều đó thật tệ hại, nó còn xấu hơn sự diệt vong và sẽ không được lịch sử tha thứ.(R. Tagor, nhà văn Ấn Độ, 1861 - 1941)VĂN HOÁ DÂN TỘC VÀ HỘI NHẬP “Tất cả những sản phẩm của con người mà chúng ta hiểu được và hưởng thụ được đều trở thành của chúng ta, bất kể xuất xứ của chúng. Tôi tự hào về nhân loại của tôi khi tôi có thể công nhận thi sĩ và nghệ sĩ các nước khác như là của mình. Tôi vui mừng vô bờ bến rằng mọi vinh quang vĩ đại của con người đều thuộc về tôi”.(R. Tagor, nhà văn Ấn Độ, 1861 - 1941)CÁC ĐẶC TÍNH CỦA VĂN HOÁLà sản phẩm của con người (con người là chủ thể của văn hoá).Có thể học hỏi.Có thể lưu truyền.Nhằm đáp ứng nhu cầu của con người.Thường gắn với một xã hội nhất địnhVĂN HOÁ Văn hoá là một bộ phận của môi trường mà bộ phận đó thuộc về con người. Tất cả những gì không thuộc về tự nhiên, thì đều là văn hoá.Herskovits Văn hoá là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sinh tồn.Hồ Chí MinhCÁC BỘ PHẬN CẤU THÀNH VĂN HOÁCác thông tụcCác phong tục tập quán.Ngôn ngữ.Tôn giáo.Các chuẩn mực đạo đức.Các giá trị, quan điểm và lối sống.Giáo dục.Nghệ thuật (Kiến trúc, điêu khắc, hội hoạ, âm nhạc, dân ca, ca kịch...).Các thể chế xã hội - Gia đình. - Nhà trường. - Cơ sở tôn giáo, nhà thờ, nhà chùa. - Công sở. - Cơ sở kinh doanh. - Thể chế chính trịHỌC VẤN – VĂN HÓAVĂN HÓA khác HỌC VẤN về khái niệm và bản chất.HỌC VẤN là bằng cấp, còn VĂN HÓA là tầng ứng xử, là đối nhân xử thế.(Nguồn: “TS. Thế Hùng” Cẩm nang ứng xử”)VĂN HÓA (PHƯƠNG ĐÔNG)Văn hóa là Từ Hán Một trong những người đầu tiên quan tâm đến khái niệm văn hóa là triết gia Lưu Hướng (thời Tây Hán) Theo Lưu Hướng, VĂN là đẹp, HÓA là giáo hóa. Văn hóa là dùng văn để hóa Văn hóa nghĩa là lấy cái đẹp để giáo hóa con người.VĂN HOÁ (PHƯƠNG TÂY)Xuất phát từ tiếng La Tinh: CULTUSCULTUS: Trồng trọt, gieo trồng, vun xớiTrồng trọt, vun xới cây cối, thảo mộc  xanh tươi, tươi tốt.Trồng trọt, vun xới tinh thần (tâm hồn): Giáo dục, đào tạo con người hay một cộng đồng người để họ trở nên tốt đẹp hơn, sống với nhau tử tế, tôn trọng, thương yêu, không làm tổn thương và không xúc phạm.VĂN HOÁ  TỐT, ĐẸP trong 2 mối quan hệ: Con người và thiên nhiên, con người và con người  Chân, Thiện, Mỹ.VĂN HÓA VĂN HÓA  TỐT, ĐẸP trong 2 mối quan hệ:- CON NGƯỜI  THIÊN NHIÊN- CON NGƯỜI  CON NGƯỜI VĂN HÓA: CHÂN, THIỆN, MỸVĂN HOÁTình yêu thiên nhiên là thước đo văn hoá của con người. Chỉ có những con người hoàn chỉnh về nhân cách mới có cách ứng xử đúng đắn với thiên nhiên.M. Prisvin (Nguồn: “Hà Nội mới cuối tuần”, 16/12/2006- Luật pháp và văn bản được coi trọng.- Đặc trưng: Bắc Âu và Hoa Kỳ.- Chiến lược: Hợp tác.NỀN VĂN HOÁ BỐI CẢNH YẾUNỀN VĂN HOÁ BỐI CẢNH MẠNH- “Lệ” được coi trọng.Thí dụ: Ở Nhật Bản và Trung Quốc, người mua có quyền hơn người bán.- Đặc trưng: Trung Quốc, Đài Loan.- Chiến lược cạnh tranh.SO SÁNH VĂN HOÁ ỨNG XỬ ĐÔNG – TÂYPHƯƠNG TÂYPHƯƠNG ĐÔNGDuy lý: Lý tính, rõ, pháp trị  Phản ứng thiên về Đúng - Sai; Phải - Trái.Năng động: Khám phá, bộc lộ, tấn công, chính thức.Thế giới là gì trên cơ sở lấy cá nhân làm tâm  dám chịu trách nhiệm, ngoi lên, kiêu căng.Khoa học chính xác  đề cao tư tưởng.Cứng: Loại trừ, lựa chọn đi đến cái hợp lý.-Duy cảm: Cảm tính, mơ hồ, đức trị  Phản ứng thiên về Nên - Không nên; Hay - Dở.Trầm tĩnh: An bài, dấu mình, phòng thủ, phi chính thức.Ta là ai trên cơ sở lấy cộng đồng làm tâm  trách nhiệm mờ, dễ cơ hội, lẩn lách.Trọng văn: Tầm chương trích cú  mô ta tâm trạng, hướng nội.Mềm: Tuỳ cơ, trung dung, bảo tồnSỰ TƯƠNG PHẢN VỀ VĂN HOÁ VÀ PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO (1)TTHOA KỲ(Tiêu biểu cho phương Tây)NHẬT BẢN(Tiêu biểu cho các quốc gia Châu Á)1Theo chủ nghĩa cá nhânTheo chủ nghĩa tập thể2Có quan điểm độc lậpCó quan điểm phụ thuộc3Có quyền đề ra quyết định một cách độc lậpCó quyền tham gia vào việc ra quyết định4Đề cao tinh thần cạnh tranhĐề cao tinh thần hợp tác5Phong cách: Đấu tranh, đối đầuPhong cách: Thoả hiệp, hoà nhã6Quyết định nhanh, thực hiện chậmQuyết định chậm, thực hiện nhanh7Quan hệ cá nhân: Trực tiếpQuan hệ cá nhân: Gián tiếp8Quan điểm toàn cầu, ngắn hạnQuan điểm toàn cầu, dài hạn9Giao tiếp theo đường chính thức.Mở rộng giao tiếp nội bộ, kể cả phi chính thức10Nhấn mạnh vào hiệu quả cuối cùngNhấn mạnh vào hiệu quả công việcsù t­¬ng ph¶n vÒ v¨n ho¸ vµ phong c¸ch l·nh ®¹o (1) Sù kh¸c nhau gi÷a hai nÒn v¨n ho¸ Hoa Kú vµ NhËt B¶n cßn réng h¬n kho¶ng c¸ch gi÷a hai bê Th¸i B×nh D­¬ng.TTHoa Kú(Tiªu biÓu cho ph­¬ng T©y)NhËt B¶n(Tiªu biÓu cho c¸c quèc gia Ch©u ¸)11Chøc n¨ng chÝnh cña qu¶n trÞ lµ ®iÒu khiÓnChøc n¨ng chÝnh cña qu¶n trÞ lµ phôc vô kh¸ch hµng12Th­êng xuyªn di chuyÓn n¬i lµm viÖc, kh«ng g¾n bã nhiÒu víi c«ng tyLµm viÖc l©u dµi, trung thµnh víi c«ng ty13BÊt tµi lµ mét tai ho¹XÊu hæ, thiÕu tù träng lµ mét tai ho¹14X· héi phøc t¹p, nhiÒu giai tÇngX· héi thuÇn nhÊt15Th¸i ®é cña c¸ nh©n: Tho¶i m¸i, tù doTh¸i ®é cña c¸ nh©n: Nghiªm tóc, ch©n thµnh16§Ò cao giái mét nghÒ, chuyªn m«n s©u§Ò cao giái nhiÒu nghÒ vµ kiÕn thøc tæng hîp17Tù do vµ b×nh ®¼ng lµ gi¸ trÞ cao cña c¸ nh©n vµ tæ chøcTrËt tù, kû c­¬ng vµ uû quyÒn qu¶n trÞ lµ gi¸ trÞ cao c¶V¨n minh – V¨n ho¸H·y dµnh mét phót ®Ó suy ngÉm vÒ cuéc ®êi cña chóng taNghÞch lý cña thêi ®¹i chóng ta ngµy nay, ®ã lµ:- §­êng phè réng h¬n, quan ®iÓm l¹i hÑp hßi h¬n.- Chóng ta giµnh nhiÒu h¬n, nh­ng l¹i cã Ýt h¬n.- Mua s¾m nhiÒu h¬n, nh­ng h­ëng thô l¹i Ýt h¬n.- Chóng ta cã nh÷ng toµ nhµ ®å sé h¬n, nh­ng gia ®×nh l¹i bÐ nhá h¬n.- Cuéc sèng tiÖn nghi h¬n, nh­ng Ýt thêi gian nhµn rçi h¬n.- B»ng cÊp nhiÒu h¬n, nh­ng gi¸ trÞ l¹i Ýt h¬n.- HiÓu biÕt nhiÒu h¬n, nh­ng nhËn xÐt l¹i kÐm h¬n.- NhiÒu nh©n tµi h¬n, nh­ng Ýt s¸ng t¹o h¬n.- Chóng ta së h÷u nhiÒu h¬n, nh­ng nh©n c¸ch gi¶m nhiÒu h¬n.- Chóng ta nãi qu¸ nhiÒu, yªu th­¬ng th× qu¸ Ýt vµ ghen ghÐt l¹i nhiÒu h¬n.- Chóng ta biÕt c¸ch m­u sinh, nh­ng kh«ng biÕt t¹o dùng cuéc sèng.Chóng ta sèng thä h¬n, nh­ng sèng Ýt ý nghÜa h¬n.Chóng ta lµm ®­îc nh÷ng ®iÒu cao sang, nh­ng l¹i kh«ng lµm ®­îc ®iÒu ®¬n gi¶n víi ®ång lo¹i.Chóng ta chinh phôc ®­îc vò trô, nh­ng kh«ng th¾ng ®­îc câi lßng.Chóng ta thu nhËp cao h¬n, nh­ng ®¹o ®øc l¹i suy ®åi h¬n.Chóng ta chuéng sè l­îng, nh­ng quªn mÊt chÊt l­îng.Siªu lîi nhËn, nh­ng Ýt ®i nh÷ng quan hÖ.Gi¶i trÝ th× nhiÒu, mµ niÒm vui th× Ýt.NhiÒu thùc phÈm h¬n, nh­ng kÐm dinh d­ìng h¬n.§©y lµ thêi ®¹i cña thu nhËp gÊp ®«i, nh­ng chia ly th× l¹i nhiÒu h¬n.Thêi ®¹i cña sù hµo nho¸ng bªn ngoµi, nh­ng bªn trong th× rçng tuÕch.Thêi ®¹i mµ c«ng nghÖ mang ®Õn cho b¹n th«ng ®iÖp nµy vµ còng lµ thêi ®¹i mµ b¹n cã thÓ ph¶i chän hoÆc lµ sèng kh¸c ®i hoÆc lµ chØ bu«ng xu«i...(Nguån: “Tuæi TrΔ, 22/4/2001)XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂNVĂN HÓA DOANH NGHIỆP BÊt kú doanh nghiÖp nµo mµ thiÕu v¨n ho¸, ng«n ng÷, trÝ tuÖ, th«ng tin, vµ nãi chung lµ thiÕu tri thøc, th× kh«ng sao cã thÓ ®øng v÷ng ®­îc.Alvin Tofler – T¸c gi¶ “Th¨ng trÇm quyÒn lùc”, “Có sèc t­¬ng lai”, “Lµn sãng thø ba”V¨n ho¸ doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh sù tr­êng tån vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.A.v.herberg: thuyÕt 2 nh©n tè thóc ®Èy con ng­êi lao ®éng (1)Theo thuyÕt nµy, cã 2 nhãm nh©n tè thóc ®Èy con ng­êi lao ®éng:Nhãm c¸c nh©n tè duy tr×Nhãm c¸c nh©n tè nµy t¹o ra t©m tr¹ng tèt, tr¸nh cho ng­êi lao ®éng bÞ ch¸n n¶n trong c«ng viÖc, bÞ rèi lo¹n t©m lý. Nhãm nµy gåm:TriÕt lý (chñ thuyÕt) qu¶n lý vµ kinh doanh cña doanh nghiÖp.TiÒn l­¬ng vµ tiÒn th­ëng.T¸c phong cña ng­êi l·nh ®¹o.§iÒu kiÖn lao ®éng.Nh÷ng quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp.Kh¶ n¨ng gi÷ ®­îc viÖc lµm æn ®Þnh.Nh©n c¸ch c¸ nh©n ®­îc ®Ò cao vµ t«n träng.A.v.herberg: thuyÕt 2 nh©n tè thóc ®Èy con ng­êi lao ®éng (2)2. Nhãm c¸c nh©n tè ®éng c¬ gåmSù ®ãng gãp, c«ng lao vµ thµnh tÝch cña c¸ nh©n ®­îc l·nh ®¹o, tËp thÓ chÊp nhËn vµ ®¸nh gi¸ cao.§­îc trao quyÒn tù chñ.Cã kh¶ n¨ng ®­îc c©n nh¾c vµo c¸c chøc vô cao h¬n.§­îc cã c¬ héi ®Ó hoµn thiÖn vµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, nghÒ nghiÖp.Cã c¸c yÕu tè s¸ng t¹o, lµm cho néi dung lao ®éng trë nªn phong phó h¬n.nh÷ng khuynh h­íng thay ®æi mang tÝnh chiÕn l­îc trong qu¶n trÞ kinh doanh t¸c ®éng lªn t­ duy qu¶n lý cña nhµ qu¶n lýQu¶n lý mang tÝnh tËp trung cao ®é  Ph©n quyÒn  D©n chñ ho¸.C¬ cÊu tæ chøc cøng v÷ng, æn ®Þnh  C¬ cÊu tæ chøc mÒm, linh ho¹t  C¬ cÊu modun ho¸ vµ tù ®éng ho¸.§Ò cao nguyªn t¾c trong c¸c ho¹t ®éng  §Ò cao tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n ®èi víi c«ng viÖc vµ víi môc tiªu cô thÓ.ChuÈn ho¸ (con ng­êi vµ c«ng nghÖ) ®Ó gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸  ChuÈn ho¸ vµ t¨ng kh¶ n¨ng thÝch øng vµ phèi hîp trong c«ng viÖc vµ t¨ng chÊt l­îng ®Çu ra.Tõ chó träng chuyªn m«n ho¸  Ph©n c«ng lao ®éng  Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm  §¶m nhËn viÖc hiÖn thùc ho¸ c¸c môc tiªu cô thÓ.C¸c kªnh qu¶n lý phèi hîp däc lµ chÝnh  T¨ng c­êng phèi hîp ngang  T¹o m«i tr­êng ®Ó phèi hîp ®a chiÒu.Qu¶n lý mang tÝnh khoa häc (kü n¨ng ho¸ c¸ nh©n, quy tr×nh ho¸ c«ng viÖc, hîp lý ho¸ tæ chøc)  Qu¶n lý mang tÝnh v¨n ho¸ (x©y dùng nÒn t¶ng lµ v¨n ho¸ c«ng ty, ph¸t triÓn nh©n lùc liªn tôc vµ toµn diÖn, cã tÝnh sèng cßn).Con ng­êi lµ bé phËn chÊp hµnh  Con ng­êi lµ bé phËn n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, lµ ®éng lùc vµ môc tiªu cña nhµ qu¶n lý.b¹n ®· biÕt c¸ch ch¨m sãc kh¸ch hµng? Con tµu cña b¹n ®ang phôc vô cho ai? NÕu kh«ng nhËn diÖn ®­îc “th­îng ®Õ”, lµm sao b¹n tho¶ m·n ®­îc nhu cÇu cña hä? Mêi kh¸ch “lªn tµu” xem hµng ®· khã, thuyÕt phôc ®Ó hä mua vµ trë thµnh kh¸ch hµng trung thµnh cµng khã béi phÇn. B¹n cã cam kÕt s¶n phÈm vµ dÞch vô ®ñ chÊt l­îng ®Ó tho¶ m·n kh¸ch hµng toµn diÖn? Ch¨m sãc kh¸ch hµng ph¶i b¾t rÔ trong v¨n ho¸ vµ niÒm tin cña doanh nghiÖp. ThiÕu tiªu chÝ nµy, ch¨m sãc kh¸ch hµng chØ lµ mét gi¶i ph¸p t×nh thÕ.Vµo ®Çu nh÷ng n¨m 70 (thÕ kû XX), sau thµnh c«ng cña c¸c c«ng ty NhËt, c¸c c«ng ty Mü b¾t ®Çu t×m hiÓu nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng thµnh c«ng ®ã.§Çu thËp kû 90 (thÕ kû XX), ng­êi ta b¾t ®Çu nghiªn cøu nh÷ng nh©n tè cÊu thµnh vµ nh÷ng t¸c ®éng to lín cña v¨n ho¸ ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp.v¨n ho¸ doanh nghiÖpv¨n ho¸ doanh nghiÖpGeorges de Saite Marie, chuyªn gia Ph¸p vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá: “V¨n ho¸ doanh nghiÖp lµ tæng hîp c¸c gi¸ trÞ, c¸c biÓu t­îng, huyÒn tho¹i, nghi thøc, c¸c ®iÒu cÊm kþ, c¸c quan ®iÓm triÕt häc, ®¹o ®øc t¹o thµnh nÒn mãng s©u xa cña doanh nghiÖp”.(Nguån: Nghiªn cøu c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá – NXB §ång Nai, 1996)“V¨n ho¸ doanh nghiÖp lµ sù tæng hîp ®Æc biÖt c¸c gi¸ trÞ, c¸c tiªu chuÈn, c¸c thãi quen vµ truyÒn thèng, nh÷ng th¸i ®é øng xö vµ lÔ nghi mµ toµn bé chóng lµ duy nhÊt ®èi víi mét tæ chøc ®· biÕt”.(T­ vÊn qu¶n lý – S¸ch dÞch theo tµi liÖu cña ILO, NXB Lao ®éng, 1995)“V¨n ho¸ doanh nghiÖp (hay v¨n ho¸ c«ng ty) lµ tæng hîp nh÷ng quan niÖm chung mµ thµnh viªn trong doanh nghiÖp häc ®­îc trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò néi bé vµ xö lý c¸c vÊn ®Ò víi m«i tr­êng xung quanh”.(Edgar H.Schein, chuyªn gia nghiªn cøu c¸c tæ chøc - NguyÔn Hoµng ¸nh)v¨n ho¸ doanh nghiÖp - HÖ thèng c¸c gi¸ trÞ - B¶n s¾c Sù ph¸t triÓn tr­êng tånGi¸ trÞ cèt lâi: Con ng­êi Hµi hoµ NhiÖt t×nh Gia t¨ng gi¸ trÞ Cïng t¹o lËpc¸c bé phËn hîp thµnh v¨n ho¸ doanh nghiÖpTriÕt lý kinh doanh. §¹o ®øc kinh doanh. HÖ thèng s¶n phÈm: th­¬ng hiÖu, quý, hiÕm, khã thay thÕ, khã b¾t ch­íc. ThÓ chÕ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.Phong c¸ch l·nh ®¹o.Phong c¸ch lao ®éng, lµm viÖc.HÖ thèng c¸c quy chÕ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®êi sèng cña doanh nghiÖp.Gi¸ trÞ, chuÈn mùc, truyÒn thèngNiÒm tin, lèi sèng5. HÖ thèng quan hÖ giao tiÕp, øng xö Giao tiÕp, øng xö néi bé. Giao tiÕp, øng xö víi kh¸ch hµng, x· héi.triÕt lý kinh doanhLµ t­ t­ëng chñ ®¹o, dÉn d¾t toµn bé ho¹t ®éng cña c«ng ty, mµ tÊt c¶ nh÷ng ng­êi lµm viÖc t¹i c«ng ty, tõ ng­êi l·nh ®¹o cao nhÊt ®Õn nh÷ng ng­êi lao ®éng ë cÊp thÊp nhÊt, thÊm nhuÇn vµ tu©n thñ nh»m lµm cho c«ng ty ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ tr­êng tån.Mét triÕt lý kinh doanh kiªn ®Þnh v÷ng vµng cuèi cïng sÏ quyÕt ®Þnh tÝnh vÜ ®¹i cña mét c«ng ty.(Robert Shook, nhµ khoa häc Mü)triÕt lý cña c«ng ty taiyo gogo(Thµnh lËp n¨m 1880, chuyªn vÒ ®¸nh b¾t vµ chÕ biÕn h¶i s¶n, hiÖn cã 45.000 nh©n viªn vµ 12 chi nh¸nh ë n­íc ngoµi).Clear - Creativity: s¸ng t¹o - Leadership: dÉn d¾t - Energy: NghÞ lùc - Activity: Ho¹t ®éng - reaction: Ph¶n øng, thÝch nghi(Nguån: ¤ng Sadao Mizusima, gi¸m ®èc. “Sæ tay s¸ng t¹o”, HCM city, 1994)triÕt lý cæ cña ng­êi nhËt¤ng chñ kÐm lµ «ng chñ ®Ó ®Êt mäc toµn cá d¹i.¤ng chñ giái lµ «ng chñ biÕt trång lóa.¤ng chñ th«ng minh lµ «ng chñ biÕt lµm cho ®Êt mÇu mì.¤ng chñ s¸ng suèt lµ «ng chñ biÕt ch¨m sãc ng­êi lµm.(Nguån: “Sæ tay s¸ng t¹o:, HCM city, 1994)triÕt lý kinh doanh h­íng tíi ba môc tiªuT¹o nÒn t¶ng ®Ó c«ng ty ph¸t triÓn bÒn v÷ng, tr­êng tån. H­íng c«ng ty ®Õn viÖc phôc vô x· héi th«ng qua phôc vô kh¸ch hµng (con ng­êi). H­íng tíi nh÷ng ng­êi lµm viÖc trong c«ng ty: ®­îc lµm viÖc, s¸ng t¹o, cèng hiÕn, mµ qua ®ã, cã cuéc sèng tèt h¬n (con ng­êi).v¨n ho¸ doanh nghiÖp Cã t©m mµ kh«ng cã lùc, th× viÖc lµm sÏ viÓn v«ng, huyÔn hoÆc.Cã lùc mµ kh«ng cã thÕ, th× viÖc lµm khã thµnh.Cã thÕ mµ kh«ng cã ®¹o, th× viÖc r¬i vµo lo¹n.Ng­êi qu¶n lý ph¶i biÕt kh¬i c¸i t©m, t¹o c¸i lùc, n©ng c¸i thÕ vµ më c¸i ®¹o cho mäi ng­êi trong tæ chøc doanh nghiÖp.§¹o ®øc kinh doanh¤ng Konosuke Matsushita, ng­êi s¸ng lËp tËp ®oµn Matsushita Electric Industrial:“T¹i sao t«n gi¸o l¹i phån vinh, mµ nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt l¹i ph¸ s¶n, mÆc dï nh÷ng s¶n phÈm hä lµm ra ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu thiÕt yÕu cña con ng­êi. Ph¶i ch¨ng sù kh¸c nhau lµ ë chç, t«n gi¸o ®øng trªn niÒm tin vµ b»ng mäi cè g¾ng cøu vít con ng­êi, cßn chóng ta kinh doanh v× chóng ta”. Tõ ®ã «ng ®Ò ra triÕt lý kinh doanh cña tËp ®oµn: "Suy cho cïng, viÖc s¶n xuÊt cña chóng ta quyÕt kh«ng ph¶i lµ chØ lµm v× m×nh, mµ lµ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu vËt chÊt, tinh thÇn cho nhiÒu ng­êi trong x· héi”.TÝnh c¸ch cña ng­êi l·nh ®¹o kh¾c s©u trong v¨n ho¸ doanh nghiÖpL·nh ®¹o vµ v¨n ho¸ doanh nghiÖp- L¾ng nghe vµ quan t©m ®Õn nh©n viªn.- Gióp nh©n viªn hiÓu vµ ®ãng gãp vµo t­¬ng lai l©u dµi cña c«ng ty.- Tin t­ëng, gióp nh©n viªn ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng.L·nh ®¹o vµ v¨n ho¸ doanh nghiÖp- Cho nh©n viªn thÊy bøc tranh thùc cña c«ng ty.- T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh©n viªn tham gia qu¶n lý.- Gióp nh©n viªn c©n b»ng nghÜa vô vµ quyÒn lîi.- T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh©n viªn häc tËp vµ ph¸t triÓn.L·nh ®¹o vµ v¨n ho¸ doanh nghiÖp+ Giai ®o¹n x©y dùng:- L·nh ®¹o ph¶i nh­ mét ng­êi cæ vò.- L·nh ®¹o ph¶i truyÒn tÇm nh×n vµ nhiÖt t×nh.+ Giai ®o¹n ph¸t triÓn:- L·nh ®¹o nh­ lµ ng­êi t¹o ra v¨n ho¸ c«ng ty.L·nh ®¹o vµ v¨n ho¸ doanh nghiÖp+ Giai ®o¹n duy tr×:- Nhµ l·nh ®¹o nh­ mét ng­êi duy tr× v¨n ho¸.- Ng­êi cã ®ñ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cïng c«ng ty.- NhËn thÊy nh÷ng h¹n chÕ cña m×nh vµ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn mét ®éi ngò l·nh ®¹o míi.L·nh ®¹o vµ v¨n ho¸ doanh nghiÖp+ Giai ®o¹n thay ®æi:- Nhµ l·nh ®¹o lµ ng­êi khëi x­íng thay ®æi.- Nhµ l·nh ®¹o kh¾c phôc t©m lý lo sî thay ®æi.C¸c líp cña v¨n ho¸ doanh nghiÖpLíp dïng ®Ó chØ møc ®é cã thÓ c¶m nhËn ®­îc cña c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ doanh nghiÖp, hay lµ tÝnh h÷u h×nh cña c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ ®ã.Adgar Schein ®· chia v¨n ho¸ doanh nghiÖp thµnh 3 líp.Líp thø 1Líp thø 2Líp thø 3Nh÷ng qu¸ tr×nh vµ cÊu tróc h÷u h×nh cña doanh nghiÖpARTIFACTSNh÷ng gi¸ trÞ ph¸i tu©n theo(®­îc chÊp thuËn; ®­îc c«ng bè)ESPOUSED VALUESNh÷ng quan niÖm chung(BASIC UNDERLYINGASSUMPTIONS) Líp 1: Nh÷ng qu¸ tr×nh vµ cÊu tróc h÷u h×nh cña doanh nghiÖp. Gåm tÊt c¶ nh÷ng hiÖn t­îng vµ sù vËt mµ mét ng­êi cã thÓ nh×n, nghe vµ c¶m thÊy khi tiÕp xóc víi mét doanh nghiÖp cã nÒn v¨n ho¸ xa l¹: - KiÕn tróc; C¸ch bµi trÝ; C«ng nghÖ; S¶n phÈm cña doanh nghiÖp.C¬ cÊu tæ chøc, c¸c phßng ban cña doanh nghiÖp.C¸c v¨n b¶n quy ®Þnh nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.LÔ nghÞ vµ lÔ héi hµng n¨m cña doanh nghiÖp.C¸c biÓu t­îng, l« g«, khÈu hiÖu, tµi liÖu qu¶ng c¸o cña doanh nghiÖp.Ng«n ng÷, c¸ch ¨n mÆc, xe cé, chøc danh, c¸ch biÓu lé c¶m xóc, hµnh vi øng xö th­êng thÊy cuØa c¸c thµnh viªn vµ c¸c nhãm trong doanh nghiÖp.Nh÷ng c©u chuyÖn vµ huyÒn tho¹i vÒ doanh nghiÖp. Nhãm nµy rÊt dÔ nhËn thÊy, nh­ng khã gi¶i ®o¸n ®­îc ý nghÜa ®Ých thøc.Líp 2: Nh÷ng gi¸ trÞ ph¶i tu©n theo (®­îc chÊp nhËn, ®­îc c«ng bè), bao gåm c¸c chiÕn l­îc, môc tiªu, triÕt lý cña doanh nghiÖp.Nh÷ng gi¸ trÞ nµy lµ kim chØ nam cho ho¹t ®éng cña toµn nh©n viªn trong doanh nghiÖp, ®­îc doanh nghiÖp c«ng bè réng r·i ra c«ng chóng.“Nh÷ng gi¸ trÞ ®­îc c«ng bè” còng cã tÝnh h÷u h×nh v× ng­êi ta cã thÓ nhËn biÕt vµ diÔn ®¹t chóng mét c¸ch râ rµng, chÝnh x¸c.Líp 3: Nh÷ng quan niÖm chung: Nh÷ng niÒm tin, nhËn thøc, suy nghÜ vµ t×nh c¶m cã tÝnh v« thøc, mÆc nhiªn ®­îc c«ng nhËn trong doanh nghiÖp.v¨n ho¸ panasonicMôc tiªu c¬ b¶n tong qu¶n lý:V× vai trß cña chóng t«i lµ nh÷ng nhµ c«ng nghiÖp, nªn chóng t«i sÏ hiÕn d©ng b¶n th©n m×nh cho tiÕn bé vµ ph¸t triÓn x· héi, cho cuéc sèng tèt ®Ñp cña tÊt c¶ mäi ng­êi, b»ng c¸ch lµm t¨ng chÊt l­îng cuéc sèng trªn thÕ giíi th«ng qua nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh cña chóng t«i.v¨n ho¸ panasonicBé luËt qu¶n lý(7 nguyªn t¾c)1. §ãng gãp cho x· héiChóng t«i lu«n tù ho¹t ®éng cho phï hîp víi môc tiªu qu¶n lý c¨n b¶n, thùc hiÖn tèt vµ ®Çy ®ñ tr¸ch nhiÖm lµ nh÷ng nhµ c«ng nghiÖp t¹i c¸c céng ®ång d©n c­ n¬i chóng t«i ho¹t ®éng.2. C«ng b»ng vµ trung thùcChóng t«i sÏ lu«n trung thùc vµ kh«ng gian lËn trong c¸c c«ng viÖc kinh doanh vµ c¸ nh©n. MÆc dï chóng t«i cã thÓ tµi giái vµ hiÓu biÕt ®Õn møc nµo, nh­ng nÕu kh«ng cã sù trung thùc, th× chóng t«i còng sÏ kh«ng cã ®­îc sù t«n träng tõ ng­êi kh¸c, vµ còng kh«ng thÓ cã ®­îc sù tù t«n cña b¶n th©n.3. Sù hîp t¸c vµ tinh thÇn ®ång ®éiChóng t«i sÏ kÕt hîp kh¶ n¨ng cña mçi c¸ nh©n ®Ó hoµn thµnh nh÷ng nhiÖm vô ®­îc giao. Dï chóng t«i cã nh÷ng c¸ nh©n tµi giái ®Õn mÊy, nh­ng nÕu thiªu sù phèi hîp vµ tinh thÇn ®ång ®éi, th× chóng t«i sÏ chØ lµ mét c«ng ty trªn danh nghÜa mµ th«i.v¨n ho¸ panasonicBé luËt qu¶n lý(7 nguyªn