Giá trị của ven đôi bờ sông kênh nội thành và “Cửa mở” kết nối các trung tâm bằng đường sông

Quy hoạch và phát triển kè bờ sông Sài Gòn và sông, kênh nội thành và các giải pháp để hoàn thành cơ bản kè sông Sài Gòn, sông và kênh nội thành vào năm 2025 GIÁ TRỊ CỦA VEN ĐÔI BỜ SÔNG KÊNH NỘI THÀNH VÀ “CỬA MỞ” KẾT NỐI CÁC TRUNG TÂM BẰNG ĐƯỜNG SÔNG Nguyễn Kim Toản Giám Đốc Công Ty Thường Nhật (Bus Đường Sông Sài Gòn) Cảnh quan đô thị của thành phố chúng ta bao gồm tất cả các nét đặc trưng có thể nhìn thấy của Các yếu tố vật lý như địa hình, sông kênh rạch; Các yếu tố con người như các tòa nhà và các cấu trúc và Các yếu tố tạm thời như ánh sáng và điều kiện thời tiết. Trong đó, cảnh quan sông nước là một điểm nhấn, nó tiêu biểu cho cảnh quan đô thị, là linh hồn, là văn hóa của thành phố chúng ta. Lịch sử vận tải hơn 300 năm qua, hình thành cùng lúc với sự hình thành của vùng đất Gia Định năm xưa, TPHCM hôm nay, các dòng sông kinh rạch đã đóng góp một phần vô cùng quan trọng cho sự phát triển của vùng đất trù phú này 282 Quy hoạch và phát triển kè bờ sông Sài Gòn và sông, kênh nội thành và các giải pháp để hoàn thành cơ bản kè sông Sài Gòn, sông và kênh nội thành vào năm 2025 Thành phố có nhiều sông kênh rạch nên phải biết chăm chút vun bồi phát triển cảnh quan ven đôi bờ sông nước. Ở hai bên bờ kè sông, chúng ta cần tạo thêm nhiều giá trị mảnh xanh, tạo nhiều điểm văn hóa hội tụ cộng đồng, dịch vụ đô thị và nhất là tạo thật nhiều “cửa mở” ra sông nhằm sử dụng hiệu quả tài nguyên sông nước. CÓ ĐA TRUNG TÂM THÌ SẼ CÓ ĐA LỘ TRÌNH, thật vậy, khi có nhiều “cửa mở” ra sông, nhiều tuyến hành trình vận chuyển và du lịch đường thủy sẽ được thành hình thông qua việc kết nối các vị trí bến thủy, nhờ đó mà thành phố chúng ta sẽ có nhiều thêm các giá trị vận tải và du lịch. Lộ trình tuyến buýt đường sông số 01 Saigon Waterbus 283 Quy hoạch và phát triển kè bờ sông Sài Gòn và sông, kênh nội thành và các giải pháp để hoàn thành cơ bản kè sông Sài Gòn, sông và kênh nội thành vào năm 2025 Dựa vào yếu tố tự nhiên sông nước của mỗi khu vực trong thành phố mà chúng ta sẽ xây dựng chỉnh chu hạ tầng hệ thống (có kết nối với các mô hình giao thông đường bộ) các bến thuỷ và các luồng tuyến vận chuyển. Với “cửa mở” ra sông từ hệ thống các bến thuỷ, bằng các mô hình tàu thuyền, chúng ta kết nối các khu phức hợp ven sông, khu cảnh quan đô thị, khu bảo tồn, các khu du lịch miệt vườn, làng nghề, khu du lịch sinh thái, các khu dân cư, nhà máy, cảng biển, các đặc khu biển đảo và cả với các quốc gia liền kề bằng đường sông, đường biển. Chúng ta sẽ tạo ra nhiều mô hình dịch vụ vận chuyển đường sông, taxi đường sông, sản phẩm du lịch đường sông, tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí, ăn uống trên thuyền, trên bến và kết nối với các sản phẩm du lịch khác, góp phần nâng cao chất lượng sống cho mọi người dân. Việc nghiên cứu xây dựng hệ thống bến thuỷ và luồng tuyến một cách khoa học, đúng kỹ thuật, phù hợp với điều kiện thuỷ văn, thuỷ triều của tự nhiên, cùng với việc bảo dưỡng, duy tu, chăm sóc tốt trong suốt quá trình sử dụng, thì chắc chắn chúng ta đã góp công trong việc bảo vệ môi trường. Hoạt động trong môi trường sông nước với tâm thức quý trọng và gần gủi với thiên nhiên. Đầu tư xây dựng một hệ thống hạ tầng phục vụ kinh doanh mà đồng thuận với tự nhiên, đồng thuận với lòng người, thì hệ thống ấy sẽ luôn có ích cho cộng đồng, từ đó dĩ nhiên là sẽ mang lại hiệu quả cho nhà đầu tư. Chúng ta thực hiện Dự án sông nước với tiêu chí là tạo ra một hệ thống hạ tầng luồng tuyến, bến thuỷ chỉnh chu, bền vững và hiện đại, song song phải thân thiện với môi trường, đồng thuận với thiên nhiên, đồng thuận với lòng dân thành phố. Với sự hiểu biết, tầm nhìn và năng động, lãnh đạo Đảng, Chính quyền thành phố Hồ Chí Minh đã định hướng phát triển bền vững về việc xây dựng hạ tầng luồng tuyến, bến thuỷ, phát triển giao thông thủy và du lịch đường sông trên địa bàn thành phố. Đây là tiền đề và là chổ dựa cho các doanh nghiệp chuyên ngành mạnh dạn đầu tư lớn với tất cả lòng nhiệt thành chung sức xây dựng thành phố, đồng thời phát triển doanh nghiệp, đóng góp ngân sách quốc gia. Buýt sông Sài Gòn đang chuẩn bị cập vào bến Bình An (Quận 2) để đón trả khách 284 Quy hoạch và phát triển kè bờ sông Sài Gòn và sông, kênh nội thành và các giải pháp để hoàn thành cơ bản kè sông Sài Gòn, sông và kênh nội thành vào năm 2025 Hiện nay trên trục sông Sài Gòn nói riêng và trên toàn mạng lưới giao thông thủy Thành phố nói chung, hoạt động vận tải thủy diễn ra khá nhộn nhịp. Các đơn vị đầu tư xây dựng phát triển các khu phức hợp có cảnh quang ven sông, du lịch đường sông, dịch vụ vận chuyển đường sông, taxi đường sông đang mở rộng thị trường và nhắm tới nhiều đối tượng khách hàng khác nhau. Tuy nhiên, để hoạt động khai thác vận tải hành khách bằng đường thủy đảm bảo các tiêu chí về quản lý, vận hành khai thác theo quy định của nhà nước, giữ gìn cảnh quan “trên bến, dưới thuyền”, cần thiết phải xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu phát triển loại hình này. Phát triển giao thông thủy dựa trên lợi thế của mạng lưới sông nước, xây dựng hệ thống luồng tuyến, Nhà ga, Bến thủy sẽ phục vụ hiệu quả nhu cầu đi lại của người dân Thành phố; góp phần phát triển lĩnh vực vận tải hành khách bằng đường thủy nội địa trên địa bàn Thành phố, hỗ trợ cho hệ thống giao thông đường bộ vốn đã quá tải; phát triển du lịch đường thủy; hạn chế tình trạng ách tắc giao thông và ô nhiễm môi trường tại nội đô Thành phố; thúc đẩy tăng trưởng môi trường du lịch của TP. Hồ Chí Minh. Du lịch sông nước trở thành lựa chọn chiến lược tạo lợi thế sở hữu riêng có của TP. Hồ Chí Minh. Việc đầu tư hoàn thiện hệ thống hạ tầng Nhà ga, Bến thủy ngoài việc chia sẻ giao thông đường bộ, còn làm mới, đột phá tăng trưởng du lịch, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ du lịch, tăng thêm nhiều sản phảm dịch vụ hấp dẫn, từ đó tăng thời gian lưu trú, chi tiêu, mua sắm, ăn uống...của khách du lịch tại TP.Hồ Chí Minh. Taxi đường sông (Saigon Watertaxi) đang phục vụ nhóm khách du lịch nước ngoài du ngoạn trên sông Sài Gòn nhằm phát triển du lịch đường thủy. 1) Hệ thống luồng tuyến: 285 Quy hoạch và phát triển kè bờ sông Sài Gòn và sông, kênh nội thành và các giải pháp để hoàn thành cơ bản kè sông Sài Gòn, sông và kênh nội thành vào năm 2025 Thành phố Hồ Chí Minh ngày ngày nghiêng mình soi bóng vào dòng sông Sài Gòn rộng lớn và các kênh rạch hiền hoà, xinh đẹp, có giá trị lịch sử và luôn bao dung, lượt là trãi quanh thành phố. Sông nước sẽ chuyển mình giúp thành phố càng có thêm giá trị, mọi người dân thành phố càng có thêm chất lượng sống. Dựa vào điều kiện tự nhiên mà chúng ta xây dựng hệ thống các luồng tuyến lộ trình kết nối các TRUNG TÂM (Nhà Ga, Bến thủy) với nhau, hình thành các TUYẾN ĐƯỜNG THỦY đi về các hướng phục vụ cho việc phát triển giao thông thuỷ và du lịch, dịch vụ đường thuỷ. Dựa trên cơ sở nghiên cứu khoa học về thuỷ văn, thuỷ triều mà chúng ta đầu tư xây dựng các hạng mục hạ tầng liên quan hoặc hỗ trợ trực tiếp cho luồng tuyến như: tỉnh không của cầu, đê bao, bờ bảo vệ luồng, nạo vét lòng sông, xây đập ngăn triều, đặt phao đèn báo dẫn luồng, biển báo hiệu nhằm đạt được các tiêu chí như: đủ mớn nước cho các loại tàu, an toàn đường thuỷ, bảo vệ môi trường Thiết lập hệ thống luồng tuyến, Nhà ga, Bến thủy và tạo hợp lý về mặt kỹ thuật, tăng tính hiệu quả, tạo giá trị cảnh quang, chúng ta cần đầu tư chiều sâu vào các Nhà ga, Bến Thủy trọng điểm. Tất cả các Bến trọng điểm trở thành điểm đến của người dân, khách du lịch vui chơi giá trí mua sắm ẩm thực... là đầu mối tập trung một lượng người rất đông di chuyển đến các khu đô thị, khu du lịch sông nước, biển đảo trong nước và quốc tế. 2) Hệ thống Nhà ga, Bến thuỷ: Chúng ta sẽ khảo sát các khu vực nhằm thu thập thông tin và hiểu rõ điều kiện của các Nhà ga, Bến thủy, nắm rõ cơ hội và thách thức trong công tác bố trí các Nhà ga, Bến thủy. Công tác khảo sát sẽ được tiến hành cùng với việc thu thập hình ảnh thực tế và kiểm tra tất cả thông tin có liên quan đến dự án. Sau khi nghiên cứu các thông tin, chúng tôi sẽ xác định về các vấn đề, và thông số phát triển của từng khu vực. Công tác xây dựng phương án bố trí và thông số phát triển cho Nhà ga, Bến thủy, chúng ta sẽ kiểm tra các yêu cầu lưu thông xung quanh Nhà ga, Bến thủy – khả năng kết nối mô hình vận tải đa phương thức, yêu cầu đỗ xe, số lượng khách bộ hành cho cả mục đích tải và không tải của buýt đường sông, v.v. Chúng ta cũng sẽ nghiên cứu các tiêu chuẩn, các quy chuẩn, các tiêu chí và yêu cầu về quy mô và cách bố trí của các Nhà ga, Bến thủy. Chúng tôi sẽ tham khảo các điển cứu dự án hệ thống vận tải đường sông và các thiết kế Nhà ga, Bến thủy tương tự, từ đó sẽ xem xét các yêu cầu thiết kế thực tế cũng như khả năng kết hợp mục đích sử dụng đất và dịch vụ bổ sung vào thiết kế của Nhà ga, Bến thủy. Vẻ đẹp ga tàu thủy Bạch Đằng Saigon Waterbus một trong những ga tàu thủy thuộc hệ thống nhà Ga của tuyến buýt đường sông số 01 (Ảnh Thư Huỳnh). Các Nhà ga, Bến thủy sẽ trở thành biểu tượng chung cho hệ thống tuyến đường sông khi phương án thiết kế độc đáo và mang tính biểu tượng. Phương án mặt bằng Nhà ga, Bến thủy được chọn thể hiện lối ra vào và các vấn đề về lưu thông, cùng với các hình phối cảnh và mặt bằng quy hoạch, cơ hội mà hệ thống mang lại cũng như cơ hội có thể phát triển kết hợp với hệ thống vận đường thủy.. Hệ thống hạ tầng đường sông sẽ góp phần nâng tầm thiết kế của hệ thống đường sông trong đô thị Thành phố Hồ Chí Minh và cải thiện cảnh quan đô thị ven sông. Các Nhà ga, Bến thủy, đóng vai trò như những ô cửa sổ kết nối đô thị và các con sông, tạo nên sự kết nối hài hòa về tính thẩm mỹ và phù hợp với định hướng phát triển thành phố ven sông của Thành phố Hồ Chí Minh. Mỗi tuyến lộ trình, chúng ta sẽ phải cần khoảng hơn 10 bến thuỷ đơn/đa chức năng. Các bến thuỷ đơn/đa chức năng là then chốt để hình thành hệ thống, là yếu tố quan trọng nhất trong việc phát triển các dịch vụ vận chuyển, du lịch, cảnh quang, thưởng ngoạn và cung ứng hậu cần chuyên ngành cho việc quản lý vận hành kinh doanh phát triển Dự án sông nước. 286 Quy hoạch và phát triển kè bờ sông Sài Gòn và sông, kênh nội thành và các giải pháp để hoàn thành cơ bản kè sông Sài Gòn, sông và kênh nội thành vào năm 2025 Việc thành bại về mặt hiệu quả kinh doanh của một Dự án sông nước; Việc có đạt được tiêu chí bền vững, văn minh, hiện đại, có góp phần tạo cảnh quang đẹp cho thành phố hay không là nằm ở việc quy hoạch đầu tư xây dựng hệ thống bến thuỷ có hợp lý, có chỉnh chu, có thân thiện với môi trường hay không. a) Đối tượng sử dụng không gian:  Là điểm dừng của những người sử dụng các tuyến giao thông công cộng đi qua điểm này: Giao thông đường sông; xe điện mặt đất, BRT, Metro.  Là điểm đến của những người sử dụng tour du lịch sông nước.  Là điểm đến của những người sử dụng các dịch vụ khác trên tuyến sông.  Là điểm đến của cư dân khu vực lân cận sử dụng chức năng công viên.  Là điểm đến của khách du lịch đường sông, đường biển và khách du lịch khác ở trong và ngoài nước.  Là điểm trung chuyển của những đối tượng sử dụng không gian như là lobby của các nhà hành, khách sạn, khu đô thị trên đảo sử dụng phương tiện giao thông thuỷ. b) Chức năng tổng thể: Chức năng nhà ga:  Là một điểm cập bến của tàu trên tuyến đường sông (Đây là điểm cập bến quan trọng trong tuyến đường sông).  Là một điểm bến tuyến xe điện mặt đất.  Là một điểm bến tuyến BRT (gần đó).  Kết nối bến Metro (gần đó).  Là điểm tập kết các phương tiện giao thông cá nhân để chung chuyển sử dụng các phương tiện giao thông công cộng.  Không gian sảnh đón, chờ của khách.  Không gian làm việc cho bộ phận điều hành, quản lý. Chức năng văn hoá:  Không gian trưng bày triển lãm (liên quan đến văn hoá sông nước của đô thị Sài Gòn).  Không gian bảo tàng (liên quan đến văn hoá sông nước của đô thị Sài Gòn).  Không gian biểu diễn: biểu diễn trong nhà, ngoài trời (liên quan đến văn hoá sông nước của đô thị Sài Gòn). Chức năng dịch vụ:  Dịch vụ ẩm thực (giới thiệu ẩm thực địa phương)  Dịch vụ thương mại (giới thiệu các sản vật địa phương)  Dịch vụ vui chơi giải trí (nếu có);  Dịch vụ đô thị và các dịch vụ hỗ trợ;  Dịch vụ là sảnh mặt đất (đất liền) kết nối đến các nhà hàng, khách sạn, các khu đô thị, khu du lịch trên các vùng đảo sông nước khác; Reception đón trả khách transit đi đến các vùng cảnh quang sông nước hoặc đi đến các tàu nghỉ dưỡng lớn đang neo đậu cách xa.  Dịch vụ Marina - bến du thuyền; Chức năng kỹ thuật:  Các hạng mục hạ tầng kỹ thuật đảm bảo vận hành công trình. như nhà chờ; cầu dẫn, phao nổi cập tàu; cung cấp hậu cần, điện nước, nhiên liệu, thực phẩm cho tàu; neo đậu tàu thuyền kinh doanh, neo đậu tập kết; đón trả hành khách; dịch vụ neo đậu tàu; trung tâm điều khiển vận hành; khu bảo dưỡng sửa chữa; trung tâm cứu hộ cứu nạn; trung tâm thông tin, điều phối, huấn luyện, lưu chứa, văn phòng điều hành; nhà vệ sinh công cộng, bãi đậu xe, dịch vụ công cộng. 287 Quy hoạch và phát triển kè bờ sông Sài Gòn và sông, kênh nội thành và các giải pháp để hoàn thành cơ bản kè sông Sài Gòn, sông và kênh nội thành vào năm 2025 Chức năng công viên:  Quảng trường, vườn hoa, đường dạo (nghỉ tĩnh).  Các điểm landmark ngắm toàn cảnh thành phố.  Một số hạng mục vui chơi, giải trí (trẻ con).  Một số hạng mục thương mại dịch vụ nhỏ thuộc công viên. Chức năng văn hoá lịch sử:  Nhấn mạnh khai thác yếu tố sông nước tự nhiên.  Khai thác yếu tố lịch sử gắn liền hiện trạng Hiện tại tuyến buýt đường sông số 01 đã xây dựng 5/12 bến thủy trọng điểm đi vào hoạt động để phát triển hệ thống giao thông đường thủy ở thành phố Hồ Chí Minh. 288 Quy hoạch và phát triển kè bờ sông Sài Gòn và sông, kênh nội thành và các giải pháp để hoàn thành cơ bản kè sông Sài Gòn, sông và kênh nội thành vào năm 2025 3) Mô hình các loại tàu thuyền:  Thuyền buýt sông;  Taxi đường sông;  Thuyền vận chuyển du lịch;  Thuyền nghỉ dưỡng;  Thuyền giải trí; Thuyền câu cá; Thuyền thể thao;  Khách sạn nổi;  Thuyền phục vụ ăn uống, thưởng ngoạn, sự kiện;  Thuyền phục vụ chuyên đề; Thuyền tổ chức biểu diền;  Thuyền dịch vụ hậu cần;  Thuyền cung ứng kỹ thuật Các tiêu chí mà chúng tôi cam kết tuân thủ: Về Kỹ thuật, chúng tôi cam kết sự an toàn; Chúng tôi luôn tính toán tương thích với điều kiện thời tiết, khí hậu nắng nóng, mưa nhiều của miền nam; Về Văn hoá, chúng tôi hướng đến văn hóa cộng đồng, hướng theo giá trị Sài Gòn 300 năm “trên bến dưới thuyền”. Chúng tôi luôn lắng nghe và cầu thị sự góp ý về văn hóa, về thẩm mỹ và xem đó là then chốt cho quá trình nhận diện thương hiệu; Về môi trường, chúng tôi cam kết hoà họp với thiên nhiên, hòa hợp với lòng người; Chúng tôi luôn ý thức đóng góp vào cảnh quang đô thị và bảo vệ môi trường; 289