Luận văn Thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn Quận Hải Châu, Thành phố Đà Nẵng

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN ĐỨC HUẤN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HẢI CHÂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN ĐỨC HUẤN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HẢI CHÂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG Chuyên ngành: Chính sách công Mã số: 8340402 LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. TRẦN MINH ĐỨC HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình do tôi tự nghiên cứu; các số liệu trong Luận văn có cơ sở rõ ràng và trung thực. Kết luận của Luận văn chưa từng được công bố trong các công trình khác, Hà Nội, ngày tháng năm 2019 Tác giả luận văn Nguyễn Đức Huấn MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY .................................................................... 7 1.1. Sự cần thiết của chính sách phòng cháy, chữa cháy đối với địa phương hiện nay ............................................................................................................. 7 1.2. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy ......................................................................................................... 10 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy ..... 11 1.3. Các bước tổ chức thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy .............. 19 1.4. Những yêu cầu đối với việc thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy ......................................................................................................................... 23 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy đối với địa phương ở Việt Nam .............................................................. 24 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HẢI CHÂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ............................................................................................. 28 2.1. Những đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội và tình hình cháy, nổ tại quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng có liên quan đến việc thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy .................................................................................... 28 2.2. Tình hình thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng ........................................................................ 35 2.3. Kết quả thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng ........................................................................ 43 2.4. Đánh giá chung những ưu điểm và hạn chế bất cập trong việc thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng ................................................................................................................ 47 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÒNG CHÁY, CHỮA CHÁY TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HẢI CHÂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ........... 55 3.1. Nhu cầu nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng ........................................... 55 3.2. Phương hướng nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng ................................... 57 3.3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng ................................... 62 KẾT LUẬN .................................................................................................... 72 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong hoạt động hằng ngày, tại nơi làm việc cũng như nơi cư trú, thường xuyên tồn tại lửa, các thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt và các loại chất cháy và như vậy hầu như ở đâu, lúc nào cũng có các yếu tố có thể gây cháy. Theo số liệu thống kê của cơ quan quản lý Nhà nước về PCCC, tính trong 5 năm trở lại đây thì trên cả nước đã xảy ra 9911 vụ cháy, làm chết 258 người, làm bị thương 873 người, thiệt hại về tài sản quy thành tiền ước tính 4996 tỷ đồng. Trong đó, hơn 50% số vụ cháy và đa số người chết và bị thương xảy ra ở khu vực dân cư, nguyên nhân gây cháy chủ yếu do sơ suất trong sử dụng lửa trần, sử dụng hệ thống và thiết bị điện, dụng cụ sinh nhiệt...và thực tế từ những vụ cháy xảy ra, người dân thường lúng túng do thiếu những kiến thức cơ bản, những kĩ năng cần thiết để tự thoát nạn, thoát hiểm, bảo vệ tính mạng cũng như tài sản của chính mình. Đặc biệt là trách nhiệm của một số người đứng đầu trong việc tổ chức thực hiện chính sách PCCC trong phạm vi quản lý của mình và trách nhiệm của người dân về ý thức trang bị thiết bị chữa cháy và khả năng sử dụng thiết bị chữa cháy còn rất hạn chế. Nhiều vụ cháy không chỉ gây thiệt hại trực tiếp về người và tài sản mà còn để lại hậu quả nặng nề cho xã hội, như: đình trệ hoạt động sản xuất kinh doanh, người lao động mất việc làm sẽ ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt cũng như tác động đến tư tưởng của người dân. Cháy xảy ra còn gây tác động xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội và ảnh hưởng rất lớn đến hệ môi trường sinh thái... Quận Hải Châu là trung tâm chính trị, kinh tế, xã hội của thành phố Đà Nẵng được thành lập theo Nghị định số 07/1997/NĐ-CP ngày 23/1/1997 của Chính phủ, trong những năm qua cùng với sự phát triển mạnh mẽ của đô thị 1 thành phố thì quận Hải Châu cũng có những phát triển mới, nhiều khu dân cư mới được xây dựng, nhiều công trình cao tầng như: Trung tâm hành chính thành phố, khách sạn, siêu thị, chợ, chung cư, trung tâm thương mại, bệnh viện, trường học...cùng với đó do mật độ dân số ngày một tăng (1, 9104/km2). Tuy nhiên, do đặc thù quận Hải Châu là đô thị cũ có 9/13 phường được hình thành từ những năm 1960 trở về trước nay được cải tạo, chỉnh trang và nâng cấp nên hầu như hạ tầng cơ sở, dân cư, nhà cửa san sát nhau, chật chội là từ đó đặt ra yêu cầu bức thiết trong công tác phòng cháy chữa cháy ở những khu dân cư đông đúc và các cơ sở khác là nhu cầu cấp thiết đòi hỏi mỗi cấp chính quyền phải quan tâm và thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy (PCCC) trên địa bàn một cách hiệu quả. Theo số liệu thống kê của Phòng Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy quận Hải Châu thuộc Sở Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy thành phố Đà Nẵng (từ tháng 8/2018 được chuyển thành là Đội Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy Công an quận Hải Châu) thì. giai đoạn từ năm 2014 - 2018 trên địa bàn xảy ra 319 vụ cháy lớn, nhỏ; thiệt hại về tài sản quy thành tiền là 1.821.940.000 đồng, làm bị thương 5 người, cứu được 10 người ra khỏi đám cháy Từ vị trí và tầm quan trọng của công tác PCCC như đã nêu trên. Với mong muốn tiếp cận thực tế các hoạt động thực hiện công tác PCCC của các cơ quan có thẩm quyền của quận Hải Châu và của người dân để làm rõ vai trò, trách nhiệm, ý thức của người đứng đầu một số cơ quan, tổ chức (kể cả doanh nghiệp) và từng cá nhân hộ gia đình đối với công tác PCCC. Vì vậy, tôi chọn đề tài “Thực hiện chính sách Phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng” nhằm mục đích đánh giá thực trạng về thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy tại quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng, từ đó làm rõ những ưu điểm, hạn chế trong thực hiện chính sách PCCC trên địa bàn quận Hải Châu để đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả 2 việc thực hiện chính sách PCCC trong thời gian đến là việc làm có tính cấp thiết 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Phòng cháy, chữa cháy là vấn đề luôn có tính thời sự, trực tiếp ảnh hưởng đến các hoạt động của cơ quan nhà nước ở địa phương và đời sống kinh tế, xã hội của người dân. Liên quan đến đề tài này đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu cụ thể như: - Đề tài khoa học cấp Bộ của tác giả: Nguyễn Ngọc Sơn, Nguyễn Thế Từ, Kiều Hồng Mai: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động phòng cháy, chữa cháy trong các cơ sở sản xuất công nghiệp ở nước ta hiện nay”. Hà Nội, 2004. - Đề tài khoa học cấp trường của tác giả Hoàng Ngọc Hải: “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy và chữa cháy”. Hà Nội, 2011. - Giáo trình của tác giả Đào Hữu Dân – Trường Đại học PCCC: “Quản lý nhà nước về phòng cháy, chữa cháy” – NXB Giao thông vận tải, Hà Nội – 2012. - Luận văn thạc sỹ của tác giả Phạm Thu Hà: “Nghiên cứu một số giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về phòng cháy, chữa cháy siêu thị và trung tâm thương mại trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Hà Nội, 2013. - Luận văn thạc sỹ của tác giả Đỗ Mạnh Tiến: “Giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động của lực lượng phòng cháy, chữa cháy cơ sở tại các chợ trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Hà Nội, 2013. - Luận văn thạc sỹ của tác giả Trần Đình Chung: “Quản lý nhà nước về phòng cháy, chữa cháy từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng”. Đà Nẵng, 2014. Ngoài ra, có tham khảo một số bài viết và nghiên cứu của một số tác giả về lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy trên Tạp chí Khoa học phòng cháy, chữa cháy. 3 Tuy nhiên, theo tìm hiểu của tác giả, các công trình nghiên cứu trên đều chủ yếu tập trung vào lĩnh vực quản lý nhà nước về PCCC ở từng nội dung cụ thể mà chưa có nghiên cứu đi sâu phân tích thực tiễn triển khai thực hiện chính sách PCCC ở đơn vị hành chính cấp quận, nhất là một địa bàn cụ thể là quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng. Do đó, đề tài “Thực hiện chính sách Phòng cháy, chữa cháy trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng” là công trình nghiên cứu không trùng lặp với các công trình đã công bố, việc nghiên cứu đề tài này có ý nghĩa lý luận và thực tiễn về thực hiện chính sách phòng cháy chữa cháy trên địa quận Hải Châu. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích của Luận văn là trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận, về thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy và thực tiễn tổ chức thực hiện chính sách PCCC tại địa bàn quận Hải Châu để từ đó đưa ra những phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách PCCC trong thời gian đến. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Từ những lý luận chung về thực hiện chính sách PCCC để xây dựng khái niệm, phân tích vai trò, đặc điểm và nội dung thực hiện chính sách PCCC; - Nghiên cứu thực trạng hoạt động PCCC của các cấp chính quyền quận Hải Châu và một số cơ quan, đơn vị (kể cả doanh nghiệp) và hộ gia đình cá nhân để đánh giá về những kết quả, hạn chế và nguyên nhân trong thực hiện chính sách PCCC trên địa bàn quận Hải Châu; - Đưa ra một số phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực hiện chính sách PCCC trên địa bàn quận Hải Châu. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của luận văn là những vấn đề lý luận và quá trình thực hiện chính sách PCCC trên địa bàn quận Hải Châu. 4.2. Phạm vi nghiên cứu gồm: Thực trạng thực hiện chính sách PCCC trên địa bàn quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng từ năm 2014 đến nay. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Để giải quyết các nhiệm vụ của đề tài, luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lê nin; tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, đường lối của Đảng về thực hiện chính sách PCCC trong trong giai đoạn hiện nay. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Nhằm đảm bảo nội dung được logic, khoa học giữa các vấn đề, ngoài việc sử dụng cách trình bày, diễn đạt, khảo sát thực tế để làm rõ nội dung, vấn đề thì luận văn còn kết hợp sử dụng một số phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau đây: Phương pháp phân tích tổng hợp; Phương pháp so sánh; Phương pháp thống kê được áp dụng trong quá trình phân tích thực trạng bằng việc sử dụng các số liệu. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 6.1. Ý nghĩa lý luận Việc hoàn thành tốt nội dung Luận văn sẽ mang lại những đóng góp sau đây: - Làm rõ những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy nhằm chỉ ra vai trò công tác phòng cháy, chữa cháy, trách nhiệm của các chủ thể (cơ quan, tổ chức (kể cả doanh nghiệp) và hộ gia đình cá nhân) trong thực hiện chính sách phòng cháy, chữa cháy; Phân tích các yếu tố ảnh hưởng 5