Xác định tỉ lệ biểu hiện protein MUM1, CD10, Bcl2, Bcl6, C‐myc trong u lymphô không Hodgkin lan tỏa tế bào B lớn, CD20 dương tính

Nghiên cứu Y học  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học  112 XÁC ĐỊNH TỈ LỆ BIỂU HIỆN PROTEIN MUM1, CD10, BCL2, BCL6, C‐MYC  TRONG U LYMPHÔ KHÔNG HODGKIN LAN TỎA TẾ BÀO B LỚN, CD20  DƯƠNG TÍNH  Phan Đặng Anh Thư*, Lê Thanh Tú**, Võ Thị Thúy Quyên**, Chu Lê Ngọc Hiếu**, Lê Văn Hùng**  TÓM TẮT  Đặt vấn đề: Theo phân loại mới về u lymphô của Tổ chức y tế thế giới (WHO), u lymphô tế bào B lớn được  phân thành các phân nhóm tế bào B trung tâm mầm và tế bào B không trung tâm mầm dựa trên biểu hiện của  các yếu tố trung tâm mầm ‐ CD10, Bcl6 và không trung tâm mầm ‐ MUM1. U lymphô hai yếu tố và ba yếu tố là  phân nhóm u lymphô tế bào B lớn có kiểu hình trung gian giữa u lymphô tế bào B lớn điển hình và u lymphô  Burkitt, là nhóm u lymphô có độ ác tính cao và có bất thường chuyển đoạn gen C‐myc, Bcl2, Bcl6. U lymphô tế  bào B trung tâm mầm có tiên lượng sống tốt hơn các nhóm u lymphô khác, trong khi u lymphô hai yếu tố và ba  yếu tố có tiên lượng sống rất thấp.  Mục tiêu nghiên cứu: xác định tỉ lệ biểu hiện Bcl2, BCl6, CD10, C‐myc, MUM1 trong u lymphô tế bào B  lớn đồng thời xác định tỉ lệ phân nhóm tế bào B trung tâm mầm và phân nhóm u lymphô hai yếu tố và u lymphô  ba yếu tố.   Phương pháp nghiên  cứu: nghiên cứu thống kê mô tả 45 trường hợp u  lymphô tế bào B  lớn có CD20  dương tính tại bệnh viện Truyền máu Huyết học Tp. Hồ Chí Minh.  Kết quả: Biểu hiện Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 lần lượt là 66,7%, 13,3%, 8,9%, 73,3%, 51,1%. Tỉ lệ  u lymphô biểu hiện hai yếu tố (C‐myc+/Bcl2+ và C‐Myc+/ Bcl6+) là 17,7%, u lymphô biểu hiện ba yếu tố (C‐ myc+/Bcl2+/Bcl6+) là 4,4%. Nhóm u tế bào B trung tâm mầm (GCB) là 11,1%, nhóm u tế bào B không trung  tâm mầm là 88,9%. Không có mối tương quan giữa các yếu tố Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 và các đặc  điểm hình thái giải phẫu bệnh và các phân nhóm hai yếu tố, ba yếu tố, tế bào B trung tâm mầm và tế bào B không  trung tâm mầm.   Kết  luận: Tỉ  lệ nhóm  tế bào B  trung  tâm mầm  (GCB)  là 11,1%,  thấp hơn nghiên cứu của  thế giới, và  thường có hình thái nhân thuộc nhóm nguyên tâm bào. U lymphô hai yếu tố và ba yếu tố có tỉ lệ 17,7% và 4,4%,  không có mối liên quan với các đặc điểm giải phẫu bệnh.  Từ khóa: U lymphô hai yếu tố, U lymphô ba yếu tố, tế bào B trung tâm mầm, tế bào B không trung tâm  mầm, Bcl2, Bcl6, C‐myc, CD10, MUM1  ABSTRACT  EXPRESSION OF PROTEIN MUM1, CD10, BCL2, BCL6, C‐MYC IN LARGE B CELL LYMPHOMA  WITH CD20 POSITIVITY  Phan Dang Anh Thu, Le Thanh Tu, Vo Thi Thuy Quyen, Chu Le Ngoc Hieu, Le Van Hung   * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ No 5 ‐ 2013: 112 ‐ 118  Background: In the updated classification for mature B cell lymphoma by the World Health Organization  (WHO), diffuse large B cell lymphoma (DLBCL) was classified into several subtypes based on gene expression  * Bộ môn Giải phẫu bệnh, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh  ** Khoa Giải phẫu bệnh, Bệnh viện Truyền Máu ‐ Huyết học Tp Hồ Chí Minh  Tác giả liên lạc: Ths.Bs.Phan Đặng Anh Thư  . ĐT: 0947877908   Email: phandanganhthu@yahoo.com  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013  Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học  113 profiling. One of these approaches defined 2 subgroups of DLBCL based on the expression of the germinal center  markers CD10 or Bcl6 and the postgerminal center marker MUM1. The germinal center B‐cell‐like type (GCB)  shows  favorable outcome  compared  to  the non‐germinal B‐cell‐like  type  (non GCB). Double hit  lymphoma or  Triple  hit  lymphoma  is  a novel  category  of DLBCL with  features  intermediate  between DLBCL  and Burkitt  lymphoma, which represents very poor outcome and carries MYC translocation with BCL2 translocation or/and  BCL6 translocation.  Aims:  To  identify  the  expression  of  protein  Bcl2,  BCl6,  CD10,  C‐myc,  and MUM1  in  large  B  cell  lymphoma and to identify the ratio of the germinal center B‐cell‐like subtype as well as subtypes of  lymphoma  with expression of 2 markers (C‐myc, Bcl2 or C‐myc, Bcl6) and 3 markers (C‐myc, Bcl2, Bcl6).  Patients and Methods: A descriptive study of 45 cases of  large B cell  lymphoma with CD20 positivity  diagnosed at Blood transfution hematology Hospital ‐ Ho Chi Minh city.  Results: In our series, the expression of Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 is 66.7%, 13.3%, 8.9%, 73.3%,  and    51.1%.  Ratio  of  lymphoma with  expression  of  C‐myc+/Bcl2+  and  C‐Myc+/  Bcl6+  is  17.7%; whereas  lymphoma with expression of C‐myc+/Bcl2+/Bcl6+ is 4.4%. The germinal center B cell subtype appeared 11.1%;  whereas the non‐germinal B cell type appeared 88.9%. No correlation among these factors were found.  Keywords:  Diffuse  large  B  cell  lymphoma,  DLBCL,  double  hit  lymphoma,  triple  hit  lymphoma,  the  germinal center B‐cell‐like type, the non‐germinal B‐cell‐like type.   ĐẶT VẤN ĐỀ  U  lymphô  lan  tỏa  tế  bào  to  B  lớn  CD20  dương  tính  là u  lymphô không Hodgkin  thuộc  loại  tiến  triển nhanh,  độ ác  cao,  chiếm khoảng  36% các  trường hợp u  lymphô không Hodgkin  mới mắc(15), và đáp ứng rất thuận lợi với điều trị  R‐CHOP, tỉ lệ sống còn sau 5 năm là 80% ‐ 50%  tùy  thuộc chỉ số  tiên  lượng quốc  tế  (IPI)(10). Các  bất  thường  về  gen  phổ  biến  nhất  trong  loại  u  lymphô này gồm  rối  loạn  tái  sắp  xếp  các gen:  gen  Bcl2 chuyển đoạn t(14;18)(q21;q34) tỉ lệ 12%  ‐ 30%(8), gen Bcl6 (tại nhiễm sắc thể 3q27) chiếm  35%  trường  hợp(2),  và  gen MYC  chuyển  đoạn  t(8;14)(q24;q32)  tại vùng 8q24 kế cận  locus  IgH  nằm  trên nhiễm sắc  thể 14q32, có xuất độ 15%  trong u lymphô tế bào B lớn(4).   U  lymphô  tế bào B  lớn với bất  thường gen  MYC có thể kết hợp hoặc không với một  trong  hai  bất  thường  gen  Bcl2  hoặc  gen Bcl6  nhưng  cũng có  thể kết hợp với cả hai bất  thường gen  này được gọi  là  thể u  lymphô đơn yếu  tố  ‐ chỉ  bất  thường gen MYC  (Simple Hit Lymphoma  ‐  SH  lymphoma  ),  u  lymphô  hai  yếu  tố  ‐  bất  thường gen MYC và gen Bcl2 hoặc bất  thường  gen MYC và gen Bcl6 (Double Hit Lymphoma ‐  DH Lymphoma)  và  u  lymphô  ba  yếu  tố  ‐  bất  thường cả ba nhóm gen MYC, Bcl2, Bcl6 (Triple  Hit Lymphoma  ‐ TH Lymphoma). Những năm  gần  đây, nhiều  công  trình nghiên  cứu  trên  thế  giới về u lymphô đơn yếu tố, u lymphô hai yếu  tố, u  lymphô ba yếu  tố  cho  thấy bệnh nhân u  lymphô  tế bào B  lớn hai yếu  tố, U  lymphô ba  yếu  tố  điều  trị  bằng  phác  đồ  RCHOP  có  thời  gian sống tòan bộ (OS) tại thời điểm 12 tháng là  20% và 0 % tương ứng(11).  Hiện nay dựa vào biểu hiện gen và hoá mô  miễn dịch với các dấu ấn CD10, Bcl6, MUM1 có  thể phân nhóm phân tử tế bào u lymphô tế bào  B  lớn  thành  nhóm  tế  bào  B  trung  tâm  mầm  (GCB ‐ tế bào u biểu hiện CD10, Bcl6) và nhóm  tế bào B không  trung  tâm mầm  (non‐GCB  ‐  tế  bào u không biểu hiện CD10, Bcl6 nhưng biểu  hiện MUM1). Một số nghiên cứu cho thấy các u  lymphô tế bào B lớn với biểu hiện tế bào B trung  tâm mầm  có diễn  tiến  lâm  sàng  thuận  lợi hơn  các u lymphô với biểu hiện tế bào B không trung  tâm mầm(5,9).   Mục tiêu của nghiên cứu này là đánh giá tỉ lệ  tăng biểu hiện protein MUM 1, CD10, C‐MYC,  Bcl2, Bcl6, và các tổ hợp protein trong u lymphô  tế bào B  lớn,  từ đó xác định  tỉ  lệ phân nhóm u  lymphô  tế bào B  trung  tâm mầm, u  lymphô  tế  bào B biệt hóa ngoại biên, u lymphô hai yếu tố, u  Nghiên cứu Y học  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học  114 lymphô ba yếu  tố bằng phương pháp hóa mô  miễn dịch.   ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU  Nghiên cứu thống kê mô tả 45 trường hợp  u  lymphô  lan tỏa tế bào to có biểu hiện CD20  dương  tính  tại bệnh viện Truyền Máu Huyết  Học.  Các  trường  hợp  này  đều  được  điều  trị  bằng phác đồ R‐CHOP và theo dõi định kỳ tại  bệnh viện.   Mẫu nghiên  cứu  là mô hạch hoặc mô  tủy  xương  sinh  thiết  được  chẩn  đoán u  lymphô  tế  bào  to,  có  biểu  hiện  dương  tính  với  CD20  sẽ  được khảo sát mô bệnh học (ghi nhận kiểu nhân  loại nguyên tâm bào, nguyên bào miễn dịch, loại  hỗn hợp nguyên  tâm bào và nguyên bào miễn  dịch, các biến thể) trên tiêu bản nhuộm H&E và  biểu hiện  các dấu  ấn Bcl2, Bcl6, C‐myc, CD10,  MUM1  bằng  phép  nhuộm  hóa mô miễn  dịch.  Quá trình nhuộm hóa mô miễn dịch được thực  hiện trên các mẫu mô vùi paraffin với các kháng  thể Bcl2 (dòng 124, DAKO), Bcl6 (dòng BG‐B6p,  DAKO),  c‐myc  (Santa  cruz),  CD10  (DAKO),  MUM1/IRF4 (Dako).   Đánh  giá  biểu  hiện  MUM1,  c‐Myc,  Bcl6  trong nhân  tế bào u và CD10, Bcl2  trong màng  bào  tương của  tế bào u  theo mức độ biểu hiện  như sau: Âm tính (≤10% tế bào u dương tính) và  dương tính (> 10% tế bào u dương tính) trong đó  tăng biểu hiện khi >30% tế bào u dương tính  (9).  Số liệu được tổng hợp, phân tích và xử lý bằng  phần mềm Excel 2007 và SPSS 15.0. Xét mối liên  quan giữa các biến số bằng phép kiểm 2.  KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU  Đặc điểm chung của lô nghiên cứu  Nghiên cứu 45 trường hợp u lymphô tế bào  B  lớn,  cho  thấy  tỉ  lệ  nam/  nữ=  1/1,  tuổi  trung  bình là 54,04 ± 17,5, tuổi nhỏ nhất 8 tuổi, tuổi lớn  nhất 87 tuổi. Khảo sát kích thước nhân cho thấy  nhóm nguyên tâm bào chiếm tỉ lệ 4 trường hợp  (8,9%),  nhóm  nguyên  bào miễn  dịch  9  trường  hợp  (20%), nhóm hỗn hợp nguyên  tâm bào và  nguyên  bào miễn dịch  17  trường  hợp  (37,8%),  nhóm  tế  bào  thoái  sản  (anaplastic)  15  trường  hợp  (33,3%). Trong 45  trường hợp khảo sát, 12  trường hợp  có hoại  tử u  (26,7%), và 17  trường  hợp phân bào nhiều (>50% tế bào u) 37,8% (Bảng  1).   Bảng 1: Các đặc điểm của lô nghiên cứu  Đặc điểm lô nghiên cứu Số trường hợp Tỉ lệ (%) Giới: Nam Nữ 24 21 53,3 46,7 Tuổi trung bình >50 tuổi ≤ 50 tuổi 31 14 68,9 31,1 Kiểu hình nhân Loại nguyên tâm bào Loại nguyên bào miễn dịch Loại hỗn hợp Loại tế bào thoái sản 4 9 17 15 8,9 20 37,8 33,3 Hoại tử 12 26,7 Phân bào >50% <50% 17 28 37,8 62,2 Biểu hiện Bcl2, Bcl6, C‐myc, CD10, MUM1  trong lô nghiên cứu  Khảo  sát  tỉ  lệ  biểu  hiện  Bcl2,  Bcl6,  c‐myc,  CD10, MUM1  trên  lô nghiên  cứu  cho  thấy kết  quả như sau: Tỉ lệ dương tính với Bcl2 là 66,7%  (30/45 trường hợp), dương tính với Bcl6 là 13,3%  (6/45  trường  hợp),  dương  tính  với  C‐myc  là  73,3%  (33/45  trường hợp),  trong đó  tỉ  lệ C‐myc  dương tính cao (>50% tế bào u)  là 15,5% (7/45),  dương tính với CD10 là 8,9% (4/45 trường hợp),  dương  tính  với MUM1  là  51,1%  (23/45  trường  hợp) (Bảng 2) (Hình 1). Xét mối tương quan giữa  biểu hiện Bcl2, Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1  với  các  đặc  điểm  tuổi, giới, mô bệnh học, hoại  tử,  phân  bào:  không  có mối  liên  quan  có  ý  nghĩa  thống kê.  Bảng 2: Tỉ lệ biểu hiện các dấu ấn Bcl2, Bcl6, CD10,  C‐myc, MUM1 trong u lymphô tế bào B lớn  Bcl2 Bcl6 C-myc CD10 MUM1 Dương tính 30 (66,7%) 6 (13,3%) 33 (73,3%) 4 (8,9%) 23 (51,1%) Âm tính 15 (33,3%) 39 (86,7%) 12 (26,7%) 41 (91,1%) 22 (48,9%) Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013  Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học  115 Bcl2 dương tính  Bcl6 dương tính  CD10 dương tính  MUM1 dương tính  C‐myc dương tính    Hình 1: Biểu hiện Bcl2, Bcl6, c‐myc, CD10, MUM1 trong u lymphô tế bào B lớn  Biểu hiện nhóm kết hợp hai yếu tố, ba yếu  tố  Trong 45  trường hợp, khi xét biểu hiện của  các yếu tố C‐myc (> 50% tế bào u), Bcl2, Bcl6 cho  thấy tỉ  lệ nhóm biểu hiện cùng  lúc 2 yếu tố (C‐ myc/Bcl2)  là  13,3%  (6/45);  (C‐myc/Bcl6)  4,4%  (2/45); và biểu hiện cùng lúc 3 nhóm yếu tố (C‐ myc/Bcl2/Bcl6) 4,4% (2/45). Xét mối tương quan  giữa các biểu hiện  tổ hợp 2 yếu  tố  (C‐myc/Bcl2  hoặc  C‐myc/Bcl6)  và  tổ  hợp  3  yếu  tố  (C‐ myc/Bcl2/Bcl6) với  các  đặc  điểm  tuổi,  giới, mô  bệnh học, hoại tử, phân bào: không liên quan có  ý nghĩa thống kê (Bảng 3).  Bảng 3: Tỉ lệ nhóm u lymphô biểu hiện hai yếu tố và  u lymphô biểu hiện ba yếu tố  Số trường Tỉ lệ Nghiên cứu Y học  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học  116 hợp (%) U lymphô biểu hiện C-myc, Bcl2 6 13,3 U lymphô biểu hiện C-myc, Bcl6 2 4,4 U lymphô biểu hiện C-myc, Bcl2, Bcl6 2 4,4 Tỉ lệ phân nhóm tế bào B trung tâm mầm (GCB) và tế bào B không trung tâm mầm (non‐ GCB)   Sơ đồ 1: Phân nhóm tế bào B trung tâm mầm và tế  bào B hoạt hóa ngoại biên theo sự tăng biểu hiện các yếu  tố CD10, Bcl6, MUM1 (sơ đồ Hans) (9).  Kết quả nghiên cứu cho thấy tỉ lệ nhóm chỉ  có tăng biểu hiện CD10 là 8,9% (4/45), nhóm âm  tính  với  CD10  và  Bcl6  (CD10  ‐/  Bcl6  ‐)  77,8%  (35/45); nhóm âm tính với CD10, MUM1, dương  tính với Bcl6 (CD10‐/Bcl6 +/MUM1 ‐) 2,2% (1/45);  nhóm  âm  tính với CD10, dương  tính với Bcl6,  MUM1 (CD10‐/Bcl6+/MUM1+) 11,1% (5/45). Với  kết quả như trên, theo sơ đồ Hans, nhóm tế bào  B trung tâm mầm (GCB) có tỉ lệ 11,1% (5/45) và  nhóm  tế  bào  B  không  trung  tâm  mầm  (non  GCB)  có  tỉ  lệ  88,9%  (40/45)  (Bảng  4).  Xét mối  tương quan với các đặc điểm tuổi, giới, hoại tử,  phân bào, đặc điểm nhân, biểu hiện các dấu ấn  Bcl2, CD10: không có mối tương quan có ý nghĩa  thống kê.  Bảng 4: Tỉ lệ phân nhóm tế bào B trung tâm mầm  (GCB) và tế bào B không trung tâm mầm (non‐  GCB)  Số trường hợp Tỉ lệ (%) Nhóm tế bào B trung tâm mầm (GCB) 5 11,1 Nhóm tế bào B không trung tâm mầm (non GCB) 40 88,9 BÀN LUẬN  U lymphô lan tỏa tế bào B lớn là u tân sinh  của tế bào B trưởng thành, nhưng có hình thái,  đặc điểm hóa mô miễn dịch và lâm sàng rất đa  dạng,  hiếm  khi  chỉ  có một  thực  thể  và  được  phân  thành  nhiều  phân  nhóm  theo  phân  loại  của tổ chức Y tế thế giới (WHO). Dựa trên hình  thái nhân, u lymphô tế bào B lớn phân thành các  nhóm nguyên  tâm bào, nguyên bào miễn dịch,  nhóm  hỗn  hợp  nguyên  tâm  bào‐  nguyên  bào  miễn dịch và nhóm tế bào thoái sản. Nghiên cứu  của chúng tôi cho thấy phần lớn các trường hợp  là dạng thoái sản và hỗn hợp nguyên  tâm bào‐  nguyên bào miễn dịch với tỉ  lệ 33,3% và 37,8%.  Loại đơn thuần nguyên tâm bào thấp 8,9%. Các  nghiên cứu của Oschiles  (13) và Engelhard  (7) cho  thấy nhóm thuần nguyên tâm bào 21% và 13%.  Dựa trên bản chất tế bào, u lymphô lan tỏa tế  bào B lớn còn được phân thành nhóm tế bào bào  B  trung  tâm  mầm  (GCB)  và  nhóm  tế  bào  B  không  trung  tâm  mầm  (non  GCB);  trong  đó  phân  nhóm  tế  bào  B  trung  tâm mầm  có  tiên  lượng tốt hơn phân nhóm tế bào B không trung  tâm mầm  và  được  phân  nhóm  dựa  trên  biểu  hiện  các  dấu  ấn  của  tế  bào  trung  tâm  mầm  CD10, Bcl6,  và dấu  ấn  của  tế  bào  ngoài  trung  tâm mầm MUM1 theo sơ đồ phân loại của Hans  và cộng sự(9) (sơ đồ 1). Nhóm u lymphô tế bào B  trung  tâm mầm  được  xác  định  khi  biểu  hiện  CD10  và  không  biểu  hiện MUM1. Các  nghiên  MUM1 Non- GCB (35 TH) GCB (4 TH) Bcl6 + - + - CD10 GCB (1 TH) Non- GCB (5 TH) + - Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013  Nghiên cứu Y học Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học  117 cứu  của  Hans(9),  Chang(3),  Colomo(6)  cho  thấy  phân  nhóm  tế  bào  B  trung  tâm mầm  có  tỉ  lệ  khoảng 40%‐48%. Nghiên cứu của chúng tôi cho  thấy tỉ lệ phân nhóm tế bào B trung tâm mầm là  11,1%,  trong  đó  nhóm  có CD10 dương  tính  là  8,9%, nhóm có CD10‐/Bcl6 +/MUM1 ‐ là 2,2%. Tỉ  lệ biểu hiện các dấu ấn trung tâm mầm CD10 và  Bcl6 trong lô nghiên cứu cũng không cao với tỉ lệ  8,9% và 13,3%. Trong  lô nghiên cứu,  tất  cả  các  trường hợp phân nhóm tế bào B trung tâm mầm  đều  có  kiểu  hình  nhân  là  nguyên  tâm  bào.  Nghiên cứu của Rosenwald và cộng sự cho thấy  giữa nhóm tế bào B trung tâm mầm và kiểu hình  nguyên  tâm bào có  liên quan có ý nghĩa  thống  kê (14). Tỉ lệ phân nhóm tế bào B trung tâm mầm  trong lô nghiên cứu không cao có thể giải thích  do mẫu nhỏ và đặc điểm  lô nghiên cứu có tỉ  lệ  kiểu nguyên tâm bào thấp.   Trong phân  loại WHO mới về u  lymphô  tế  bào B  trưởng  thành  đã  đề  cập  đến nhóm  thực  thể  có  kiểu  hình  trung  gian  giữa  u  lymphô  tế  bào B lớn điển hình và u lymphô Burkitt, đây là  nhóm thực thể có độ ác cao và có biểu hiện sinh  học  tế bào phức  tạp với  chuyển  đoạn gen  tiền  ung MYC  có  kèm  chuyển  đoạn  gen  BCL2  và/  hoặc gen BCL6. Nhóm thực thể này được gọi tên  u lymphô hai yếu tố (Double hit lymphoma) nếu  có  bất  thường  hai  yếu  tố  (MYC+/BCL2+  hoặc  MYC+/BCL6+) và u lymphô ba yếu tố nếu có bất  thường cả ba yếu  tố  (MYC+/BCL2+/BCL6+). Sự  bất thường chuyển đoạn C‐myc có thể phát hiện  bằng  hóa  mô  miễn  dịch  và  nghiên  cứu  của  Kluck và  cộng  sự  cho  thấy  sự  tương hợp giữa  biểu hiện C‐myc cao (>50% tế bào u dương tính)  trong  mô  u  trên  hóa  mô  miễn  dịch  và  bất  thường  chuyển  đoạn  gen  C‐myc  có  ý  nghĩa  thống kê  (12). Trong 45  trường hợp u  lymphô  tế  bào B  lớn,  tỉ  lệ dương  tính với C‐myc  là 73,3%  trong đó dương tính cao (>50% mô u) là 15,5%.  Nghiên cứu của chúng tôi trên 45 trường hợp u  lymphô  tế bào B  lớn cho  thấy nhóm u  lymphô  biểu  hiện  hai  yếu  tố  là  17,7%  trong  đó  C‐ myc+/Bcl2+ 13,3% và C‐myc+/Bcl6+ 4,4%; nhóm  u  lymphô  biểu  hiện  ba  yếu  tố  (C‐ myc+/Bcl2+/Bcl6+  là  4,4%. Kết  quả  nghiên  cứu  cho  thấy phần  lớn u  lymphô hai yếu  tố  có bất  thường C‐myc và Bcl2 còn nhóm u  lymphô hai  yếu  tố C‐myc/Bcl6  thấp và u  lymphô ba yếu  tố  cũng có tỉ lệ thấp. Kết quả nghiên cứu của chúng  tôi  với  tỉ  lệ  cũng  tương  đương  với  các nghiên  cứu  khác.  Các  nghiên  cứu  của  Barrans(1),  Tibiletti(16),  Van  Imhoff(17)  cho  thấy  tỉ  lệ  C‐ myc/Bcl2  5‐8%,  C‐myc/Bcl6  2‐7%  và  C‐ myc/Bcl2/Bcl6 0‐3%. Hơn nữa, trong nghiên cứu  này, tất cả các trường hợp nhóm u lymphô biểu  hiện hai yếu tố và ba yếu tố có kiểu hình nhân  thoái sản, phân bào nhiều, có độ ác tính cao. Để  xác định chính xác sự bất thường gen trong các  nhóm u  lymphô này, cần thực hiện xét nghiệm  lai tại chỗ huỳnh quang.  KẾT LUẬN  Trong 45 trường hợp u lymphô tế bào B lớn,  phần  lớn  u  có  hình  thái  nhân  dạng  hỗn  hợp  nguyên bào miễn dịch và nguyên tâm bào và tế  bào thoái sản, nhóm tế bào nguyên tâm bào có tỉ  lệ thấp. Nghiên cứu biểu hiện Bcl2, Bcl6, CD10,  C‐myc, MUM1 trên 45 trường hợp u lymphô tế  bào  B  lớn  cho  thấy  tỉ  lệ  biểu  hiện  lần  lượt  là  66,7%, 13,3%, 8,9%, 73,3%, 51,1%. Tỉ lệ u lymphô  biểu  hiện  hai  yếu  tố  (C‐myc/Bcl2  và  C‐Myc/  Bcl6) là 17,7%, u lymphô biểu hiện ba yếu tố (C‐ myc/Bcl2/Bcl6)  là 4,4%. Nhóm u  tế bào B  trung  tâm  mầm  (GCB)  là  11,1%,  nhóm  u  tế  bào  B  không  trung  tâm  mầm  (non‐GCB)  là  88,9%.  Không có mối tương quan giữa các yếu tố Bcl2,  Bcl6, CD10, C‐myc, MUM1 và các đặc điểm hình  thái giải phẫu bệnh và các phân nhóm u lymphô  biểu hiện hai yếu  tố, ba yếu  tố,  tế bào B  trung  tâm mầm và tế bào B không trung tâm mầm.   TÀI LIỆU THAM KHẢO  1. Barrans S, Crouch S, Smith A, et al (2010). Rearrangement of  MYC  is  associated  with  poor  prognosis  in  patients  with  diffuse large B‐cell lymphoma treated in the era of rituximab.  J Clin Oncol. 28(20):3360‐3365.  2. Bastard  C,  Deweindt  C,  Kerckaert  JP,  et  al  (1994).  LAZ3  rearrangements  in  non‐Hodgkin’s  lymphoma:  Correlation  with  histology,  immunophenotype,  karyotype  and  clinical  outcome in 217 patients. Blood. 83(9):2423‐7.  3. Chang  CC,  McClintock  S,  Cleveland  RP,  et  al  (2004).  Immunohistochemical  expression  patterns  of  ger‐  minal  center and activation B‐cell markers corre‐ late with prognosis  Nghiên cứu Y học  Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 5 * 2013 Chuyên Đề Truyền Máu Huyết Học  118 in diffuse  large B‐cell  lym‐ phoma. Am J Surg Pathol. 28:464‐ 470.  4. Chenevix‐Trench  G,  Behm  FG, Westin  EH  (1986).  Somatic  rearrange‐ ments of  the MYC  oncogene  in primary human  diffuse large‐cell lymphoma. Int J Cancer. 38(4):513‐6.  5. Choi WW.L.  et  al  (2009).   A New  Immuno